Katwijk

Gemeente
Katwijk
Bollenstreek
Zuid-Holland

ZH gemeente Katwijk in ca. 1870 kaart J. Kuijper [1024x768].gif

Gemeente Katwijk in ca. 1870, kaart J. Kuijper

Gemeente Katwijk in ca. 1870, kaart J. Kuijper

Katwijk

Terug naar boven

Status

- Katwijk is een gemeente in de provincie Zuid-Holland, in de regio Bollenstreek.

- De gemeente Katwijk is in 2006 vergroot met de gemeenten Rijnsburg en Valkenburg.

- De gemeente omvat de dorpen Katwijk aan den Rijn*, Katwijk aan Zee*, Rijnsburg en Valkenburg, en buurtschap De Pan (grotendeels).

* Deze dorpskernen zijn inmiddels aan elkaar gegroeid, met veel nieuwbouwwijken er tussenin en er omheen, waardoor ze in toenemende mate als één gezamenlijke kern 'Katwijk' worden beschouwd. Deze dorpen hebben in 1978 geen eigen postcode met bijbehorende postadres-plaatsnaam gekregen, waardoor ook voor de postadressen sprake is van één gezamenlijke postale plaatsnaam, en ook op haar website spreekt de gemeente alleen van "de dorpskernen Katwijk, Rijnsburg en Valkenburg".

De oude dorpskernen hebben echter nog wel een zodanige eigen identiteit - in de praktijk zijn de plaatsnamen ook nog altijd in gebruik bij inwoners en lokale instanties - dat wij ook vandaag de dag een kwalificatie als 'dorp', vooral in maatschappelijke zin dus, nog wel passend vinden. De gemeente onderkent in statistische zin voor de oude gemeente van voor de herindeling van 2005, naast de oude dorpskernen verder nog de daar tussenin gelegen wijk Midden, de N daarvan gelegen wijk Noord (met getuige dit bord kennelijk een eigen 'bebouwde kom'), en het Z en deels N daarvan gelegen 'landelijk gebied'.

- Wapen van de gemeente Katwijk.

- Foto's van de plaatsnaamborden in de gemeente Katwijk.

Terug naar boven

Naam

In het dialect
Kattek, Kattik.

Oudere vermeldingen
1224 kopie 1328 apud Renum Catwijch, 1280-1287 Catwiic, 1343 Catwyk up ten Rijn, 1351-1356 Catwijc.

Naamsverklaring
Samenstelling van wijk 'hoeve, nederzetting, dorp' en een moeilijk te duiden eerste deel kat (vergelijk Katwijk, Katham, Kattendijke e.d.).(1)

Terug naar boven

Ligging

De gemeente Katwijk ligt aan de Noordzee en rond de rivier de Oude Rijn en het Uitwateringskanaal en ligt W van de dorpen Oegstgeest en Warmond, NW van de stad Leiden, N van het dorp Wassenaar, ZW van de dorpen Voorhout en Sassenheim en Z van de dorpen Noordwijk aan Zee en Noordwijk-Binnen.

Terug naar boven

Statistische gegevens

In 1840 omvat de gemeente Katwijk (ook wel genaamd: 'De beide Katwijken') 811 huizen met 4.509 inwoners, verdeeld in de dorpen Katwijk aan Zee 596/3.254 (=huizen/inwoners) en Katwijk aan den Rijn 203/1.005 en de buurtschap Het Zand 12/250. Tegenwoordig heeft de gemeente ca. 26.000 huizen met ca. 65.000 inwoners.

Terug naar boven

Geschiedenis

Romeinse tijd
Tijdens archeologisch onderzoek in 2018 langs de Tjalmaweg in Katwijk, ter voorbereiding op de werkzaamheden voor de RijnlandRoute, hebben archeologen een deels intacte weg van zo’n 125 meter uit de Romeinse tijd gevonden. Ook zijn restanten van een bijbehorende Romeinse nederzetting gevonden. Deze bevat huisplattegronden, een grachtensysteem en een grafveld. Bijzonder is de ontdekking van een stuk Romeins bouwmateriaal, waarop nog pleisterwerk en een schildering te zien zijn. "De gaafheid en volledigheid van de Romeinse weg zijn een grote verrassing. Ook de lengte van de aangetroffen weg is bijzonder. De bermgreppels en de verticale houten palen – die dienden om de weg niet te laten verzakken – zijn na bijna 2000 jaar nog aanwezig. Sommige van de eikenhouten palen zijn manshoog. Deze Romeinse weg dateert vermoedelijk uit het jaar 125 na Christus", zo stelt de provincie naar aanleiding van de vondsten. (bron en voor nadere informatie zie: Historiek, 25-9-2018)

Als je je nader wilt verdiepen in de geschiedenis van Katwijk, kun je terecht bij de volgende instanties en sites:

- "Genootschap Oud-Katwijk is opgericht in 1966. De vereniging stelt zich ten doel de belangstelling voor en de bestudering van de geschiedenis en de folklore van de Katwijken en alles wat daarmee verband houdt te bevorderen. De vereniging tracht dit doel te bereiken door onder meer eigen werkzaamheid van de leden en het aankopen en tentoonstellen van (kunst)voorwerpen die op de geschiedenis en folklore betrekking hebben."

- Katwijks Museum. Er zijn o.a. schilderijen te bewonderen die een link met Katwijk hebben. Reeds sinds de 17e eeuw kwamen hier regelmatig schilders werken. In de 19e eeuw bereikte de toestroom een hoogtepunt. Niet alleen Nederlandse schilders werkten en of woonden er, ook Belgen, Duitsers, Engelsen en Amerikanen vonden er de onderwerpen die zij wilden schilderen. Dit waren vaak thema's uit het vissersleven. Naast schilders waren er ook beeldhouwers en fotografen actief. Er zijn in totaal zo'n 1.000 namen van kunstenaars bekend die in dit dorp werkzaam waren. Onder hen bevinden zich B.J.Blommers, Jozef Israëls, Willy Sluiter, Jan Toorop en Max Liebermann. Verder o.a. de een collectie scheepsmodellen, die de ontwikkeling van het vissersschip tussen 1600 en 1950 laat zien. Ook de voor Katwijk karakteristieke klederdracht is in het museum te vinden. Zowel de burgerdracht met zijn pracht en praal als de eenvoudige vissersdracht zijn vertegenwoordigd.

- In de jaren veertig van de 20e eeuw, tijdens de Tweede Wereldoorlog, zijn op last van de Duitsers honderden woningen in Katwijk afgebroken, voor de aanleg van de Atlantikwall, en om een vrij schootsveld te verkrijgen. De toenmalige burgemeester kwam dat eigenlijk wel zo goed uit, omdat vele woningen toch al in slechte staat verkeerden en evengoed gesloopt zouden moeten worden, en hij al plannen had voor de herstructurering van het dorp tot een badplaats van allure. Zie verder het artikel hierover op de site Historiek.

Terug naar boven

Recente ontwikkelingen

- "Het gebied Duinvallei langs de N206 in Katwijk ligt al ruim 10 jaar braak. De verwachting is dat het zonder ingrijpen de komende 10 jaar ook nog braak zal liggen. Dat is natuurlijk zonde. Daarom zocht de gemeente naar initiatieven voor tijdelijk gebruik. In 2017 is in dit kader project Duinvallei gestart: inwoners, ondernemers, verenigingen en instellingen konden hun innovatieve, duurzame en creatieve ideeën indienen voor de tijdelijke invulling van het braakliggende gebied. Zolang het maar gebruikswaarde oplevert voor de inwoners, op sociaal, economisch of fysiek terrein. De initiatieven die een plek hebben gekregen in Duinvallei zijn: - De Groene Vallei, - Muziek & Sport, - Zanderijtuinders 2.0, - Bijenstal, - Tiny house, - Dune Valley Gym, - Energie-objecten, - Innovatieve stadslandbouw, - Kleine Duinvallei, - DuinvalleiPark en Bomenasiel Duinvallei. Vanaf 2018 biedt Duinvallei alle initiatieven letterlijk de ruimte, voor een periode van maximaal 10 jaar. Waarom maximaal 10 jaar? Er worden nog 55 woningen gebouwd en de gemeente wil de overige ruimte beschikbaar houden om de N206 eventueel te verleggen of te verdiepen. Totdat er meer duidelijkheid is, biedt Duinvallei volop ruimte voor initiatieven. De gebruiksperiode kan variëren van 1 tot 10 jaar. Het projectteam heeft met elke initiatiefnemer overlegd welke periode het beste bij hun initiatief past.

De gemeente Katwijk heeft in dit kader ook een fietsbrug over de Zandsloot geplaatst en een duurzaam fietspad en voetpad aangelegd van de Zilverschoon/het Akkerklokje tot aan de N206. Normaal ligt onder het asfalt een basislaag van puin. In dit geval is er in de grond zelf een speciaal middel toegevoegd waardoor een net zo stevige basislaag ontstaat. De aanvoer van vele tonnen puin met vrachtwagens was daardoor niet nodig. Op deze basislaag is een dunnere asfaltlaag gelegd. Het asfalt is gemaakt van recyclebaar materiaal. Naast het fiets- en voetpad zijn 8 duurzame lichtmasten te staan van gerecycled materiaal. De lichtmasten zijn niet aangesloten op het lichtnet maar krijgen elektriciteit via zonnepanelen in de mast. De grond in het gebied lag vol met grondhopen en was op sommige plekken drassig. Om dit op te lossen heeft een aannemer het gebied opgehoogd met 35.000 m3 overtollige aarde die er lag. Ook is langs de N206-kant een aarden groenwal gerealiseerd om een beschutte Duinvallei te creëren." (bron: gemeente)

- Gepensioneerd verkeersvlieger Paul Grove pleit voor vliegveld Schiphol Katwijk, een vliegveld voor de kust alhier, in aanvulling op Schiphol.

Terug naar boven

Bezienswaardigheden

Gemeentelijke monumenten
- Katwijk heeft 226 gemeentelijke monumenten.

Brugwachtershuisje
"Van de 1.000 brugwachtershuisjes in Nederland staan er honderden leeg. Het is cultureel erfgoed. Nederland heeft vermoedelijk de meeste brugwachtershuisjes ter wereld. Stichting Brugwachtershuisjes Nederland zet zich in om leegstand van deze huisjes te voorkomen. In 2021 is de Julianabrug over het Uitwateringskanaal in de Biltlaan in Katwijk volledig gerenoveerd. Destijds is ook besloten dat de brug geen functie meer zal krijgen, en daarmee voor eeuwig gesloten blijft. Wel heeft men het brugwachtershuisje als erfgoed bewaard. Deze heeft nu een maatschappelijke functie gekregen. Het huisje is herbestemd tot een verkooppunt voor lokale producten en initiatieven, die via de commerciële kanalen minder kans krijgen. Op deze manier worden die meer zichtbaar. Daarnaast biedt het huisje plaats om foto’s van toen en nu van de brug op te hangen, als haakje voor mooie verhalen uit het verleden.

Verder kunnen lokale (zang)verenigingen, concertorganisatoren, goede doelen en andere initiatiefnemers uit onze gemeente het huisje gebruiken voor hun promotie. Ook dient het huisje als verkooppunt van fietsroutes en vaarroutes. Dit als klein steunpunt voor de lokale VVV. Het erfgoed zal op deze manier bijdragen aan andere maatschappelijke doelen, zoals op het gebied van cultuur en toerisme. Het beheer van het huisje wordt gedaan door vrijwilliger Hans Vink. Wanneer je het huisje bezoekt zal hij je kunnen vertellen over het verhaal achter onze producten, en het maritieme verleden van Katwijk. Tevens biedt het huisje de mogelijkheid om een kop koffie te komen drinken. Omdat het hier om vrijwilligerswerk gaat, zijn wij niet elke dag geopend. De openingstijden vind je op onze Facebookpagina. Ook is de beheerder bereikbaar via mail en telefoon voor vragen over de producten of openingstijden. Bekijk hiervoor onze Contactpagina."

Gevelstenen
- Gevelstenen in Katwijk.

Terug naar boven

Landschap, natuur en recreatie

- TriPodia is het multifunctionele zalencentrum van Katwijk voor concerten, evenementen, feesten en theater.

Mient Kooltuin
"Sinds de sluiting van Vliegkamp Valkenburg in 2006 wordt er aan de ontwikkeling van deze bijzondere woningbouwlocatie gewerkt. In het Masterplan Locatie Valkenburg (PLV) zijn de ambities en uitgangspunten vastgelegd, een ontwikkelstrategie gedefinieerd en een plan op hoofdlijnen uitgetekend. Het definieert verschillende woonmilieus, het te ontwikkelen programma (ca. 5600 woningen) en de structuur van de openbare ruimte die recht doen aan de historie en het omliggende landschap. De nieuwe woonwijk kan echter niet bestaan zonder verbindingen met zijn omgeving. Zo zijn er in de Groene Zone en de Mient Kooltuin recreatieve voorzieningen voorzien en is landschappelijke inpassing geborgd. De gemeente heeft OKRA Landschapsarchitecten opdracht gegeven om een Gebiedsvisie voor de Mient Kooltuin - gelegen tussen de Wassenaarseweg en de Grote Wetering, op grondgebied van de kern Katwijk - op te stellen. Dit document is gebaseerd op de eerder geformuleerde doelen en ambities in de uitgangspuntennotitie die op 20 februari 2020 door de Katwijkse gemeenteraad is vastgesteld.

De Mient Kooltuin speelt een belangrijke rol in het opvangen van de toenemende recreatievraag door de bouw van PLV. In dit gebied moet een aantal mitigerende maatregelen genomen worden om woningbouw mogelijk te maken. Voor de Mient Kooltuin zijn talloze plannen en ideeën ontwikkeld, die tot nu toe echter geen concrete uitwerking of uitvoering hebben gevonden. Dit geldt voor zowel publieke als voor private plannen die met het oog op de aanstaande transformatie van vliegveld Valkenburg en vanuit de eigen bedrijfsvoering ontwikkeld zijn. Daar zal met het uitvoeren van deze gebiedsvisie verandering in komen. Dit document is echter nadrukkelijk geen blauwdruk maar geeft richting aan de ontwikkeling van de Mient Kooltuin voor de komende 25 jaar. De uitwerking ervan zal de komende jaren in deelprojecten plaatsvinden in een samenwerking tussen gemeente en betrokkenen." Aldus een citaat uit de inleiding van de Gebiedsvisie.

Terug naar boven

Overnachten

- Boek hier je B&B e.d. in omgeving Katwijk, met laagsteprijsgarantie!

Terug naar boven

Literatuur

- Nieuwe en/of tweedehands boeken over Katwijk (online te bestellen).

Terug naar boven

Links

- Gemeente: - Officiële site van de gemeente Katwijk.

- Media / nieuws: - Omroep RTV Katwijk.

- Muziek: - Muziekvereniging DVS (Door Vriendschap Sterk) is opgericht in 1953.

- Sport en bewegen: - "Sportbedrijf Katwijk is hèt loket voor sport en bewegen. Zoek je een plek om te sporten, wil je een les of cursus aanbieden of zoek je een nieuwe thuishaven voor jouw club of vereniging? Wij helpen je graag de ideale locatie en faciliteiten te vinden voor al jouw sportambities. Het Sportbedrijf beheert 4 sporthallen, 5 gymzalen, multifunctioneel centrum Het Dorpshuis Valkenburg, schietsportaccommodatie Het Vizier en zwembad Aquamar.

Het nieuwe Zwembad Aquamar is geopend in de zomer van 2018 en beschikt over een wedstrijdbad, een multifunctioneel bad en een recreatiebad met glijbaan, stroomversnelling, whirlpool en Turks stoombad. Ook is er een moderne horecavoorziening aanwezig. In zwembad Aquamar wordt vanaf 4 jaar zwemles aangeboden volgens het Nationale Zwem-ABC. Zwembad Aquamar is in het bezit van de Licentie Zwem-ABC."

- Welzijn: - "Welzijnskwartier is een ondernemende sociaalwerk-organisatie die stimuleert dat iedereen actief mee kan doen in de samenleving, met specifieke aandacht voor mensen voor wie meedoen niet vanzelfsprekend is. We zijn dicht bij mensen te vinden; in de wijk, op straat, bij scholen, (sport)verenigingen, ontmoetingscentra en jongerencentra. We zijn werkzaam in de diverse kernen van de gemeente Katwijk. Ons jongerenwerk is daarnaast actief in de gemeenten Teylingen, Noordwijk, Hillegom en Lisse.

We organiseren activiteiten en bieden diensten aan voor verschillende doelgroepen. Het aanbod verandert, net als de vragen en behoeftes van onze doelgroepen. We werken samen met verschillende opdrachtgevers (zoals gemeenten in de Duin- en Bollenstreek) en partners op het gebied van wonen, zorg en welzijn. Welzijnskwartier is opgericht in 2014 en telt zo'n 90 medewerkers en ca. 300 vrijwilligers. Onze sociaal werkers werken samen in diverse wijkteams en houden zich onder andere bezig met preventie, advies en ondersteuning, gezonde leefstijl (Sport en Bewegen) Cultuur en participatie en integratie. Daarnaast zijn medewerkers actief op het gebied van Accommodatiebeheer , Sociaal Beheer, Communicatie en HR. - Bekijk hier onze folder 'Kennismaken met Welzijnskwartier'."

- Veiligheid: - Nieuws van Politie Katwijk op Facebook.

- Genealogie: - Overzicht van begravenen op de begraafplaats van Katwijk.

Reactie toevoegen