Bij kleine kernen is soms sprake van drie verschillende spellingen, wat wij dan maar gekscherend-met-serieuze-ondertoon 'een spelletje Wie van de Drie?' noemen; wil de enige echte spelling van deze plaats nu opstaan? In dit geval Keins/De Keins/Keinse...
Gelukkig blijkt het straatnaambordje De Keins recentelijk te zijn vervangen door een bordje met de spelling Keins, zoals de straat ook al formeel heette (in postcodeboek en BAG). Dus nu nog 'maar' twee spellingen ter plekke over... (© Google)
Van de 19e eeuw tot ca. 1920 staat buurtschap Keins in de atlassen met de benaming De Keins
In volgende edities blijkt de plaatsnaam zomaar uitgegumd, wat wij helaas vaker tegenkomen, om rond 1950 weer terug te keren. De spelling blijkt veranderd in Keinse. Maar lokaal is het altijd (De) Keins gebleven, dus conformeren wij ons daaraan.
- Keins is een buurtschap in de provincie Noord-Holland, in de streek West-Friesland, gemeente Schagen.
- De buurtschap Keins valt, ook voor de postadressen, onder de stad Schagen.
- De buurtschap Keins heeft geen plaatsnaamborden, zodat je slechts aan de gelijknamige straatnaambordjes kunt zien dat je er bent aangekomen.
Terug naar bovenSpelling
Rond 1950 verschijnt ineens de spelling Keinse in de atlassen, en die staat er tot heden zo in. Wat daar de ratio van is, is ons een raadsel; voorheen stond er namelijk vanaf medio 19e eeuw altijd De Keins. En ook op allerlei sites merken wij dat dit nog altijd de meest gangbare spelling is. De straatnaam ter plekke luidt Keins (tot voor kort stond er op het straatnaambordje ter plekke het lidwoord De voor, maar bij een recente vervanging is dat verdwenen, en daarmee in overeenstemming gebracht met formele spelling die de straatnaam reeds had in het postcodeboek en de gemeentelijke basisregistratie BAG). Wij stellen dan ook voor om ook voor de plaatsnaam deze spelling aan te houden. Dat is wel zo eenduidig. Ter plekke staat overigens getuige een bord aan de weg een hoeve Keinse (zie afbeelding), en NW van het Keinsmerwiel ligt aan de Grote Sloot een hoeve Groot Keins. Tja...
Oudere vermeldingen
1319 Kaense, 1388 Kaijnse, 1518 Keynse, 1840 De Keins.
Naamsverklaring
Wordt in verband gebracht met het woord keen, kine dat in Holland en Zeeland voorkomt als aanduiding voor een geul of kreek. De -s- in de naam is waarschijnlijk ontstaan uit -enze, de geassibileerde vorm van -ingi wat ontstaan is uit -ingja, een suffix dat gebruikt werd om terpnamen mee te vormen, vergelijk Teijlingen, Callantsoog. Dus: woonplaats bij een kreek.(1)
Buurtschap Keins ligt rond de gelijknamige weg, en de weg Westfriesedijk rond het kruispunt met de weg Keins. De buurtschap ligt N van de stad Schagen, ONO van het dorp Schagerbrug, ZO van het dorp 't Zand, ZZW van het dorp Oudesluis, ZW van het dorp Wieringerwaard en NW van het dorp Barsingerhorn.
Terug naar bovenIn 1840 omvat buurtschap Keins 8 huizen met 47 inwoners. Tegenwoordig omvat de buurtschap nog altijd, of wederom ca. 10 huizen, met ca. 25 inwoners.
Terug naar bovenIn de 15e eeuw is de omgeving van de Keins een gebied van ondiepten, moeras en kreken, dat in open verbinding staat met de Waddenzee. De Zijpe is dan nog een zeearm en nog geen polder. Omstreeks het jaar 1510 spoelt op de Westfriesedijk een houten Mariabeeldje aan. Het zou van de voorsteven van een Portugees schip zijn geslagen. Gelovigen ontfermen zich over het Mariabeeldje, maken het beeldje schoon van zeewier met het water uit de dichtstbijzijnde put en geven het een plek in een huisje op de dijk.
Vervolgens vindt er een aantal wonderlijke gebedsverhoringen plaats, wat aanleiding is om hier in 1519 een kapel te bouwen, waarin het Mariabeeldje wordt geplaatst. Viermaal in de week mag er de H. Mis worden gelezen; de dienstdoende geestelijke zou jaarlijks een zekere som gelds tot zijn onderhoud ontvangen; de wonderen die er reeds geschied zijn of nog zullen gebeuren, moeten aan het volk verkondigd worden en eens per jaar mag binnen de palen van de parochie Schagen een plechtige processie met het wonderbeeld worden gehouden. Wellicht gaven de oude namen der wegen het 'heilig wegje' en het 'heilig Postje' tussen Schagen en de Keins nog de richting van de vroegere processies aan. Ook de put, waarin het beeld na vinding gereinigd is, wordt in ere gehouden. Het water uit de put heeft op verschillende mensen een geneeskrachtige uitwerking gehad.
Nadat de protestantse Reformatie ook hier terrein wint, wordt de kapel in 1586 door een zekere Taet Gerritz verwoest. Waarschijnlijk had hij tijdelijk het bestuur over Schagen. De kinderen van deze 'woeste watergeus' hebben trachten goed te maken wat hun vader had misdaan. Na zijn dood wenden zij zich in 1600 tot Sasbold Vosmeer, de eerste Apostolische Vicaris van Holland, en smeken hem hun een boete op te leggen voor de zonde van hun vader. Na die tijd is er niets meer vernomen van het beeld en de kapel.
Het beeld blijft eeuwenlang spoorloos, tot een onbekend gebleven familie het Mariabeeld toevertrouwt aan het Westfries Museum in Hoorn. Blijkbaar hebben mensen het beeld tijdens de Beeldenstorm tijdig in veiligheid gebracht. Het beeld is voor onderzoek naar het Catharijnenconvent in Utrecht gebracht. Het onderzoek zou hebben uitgewezen dat het beeld rond 1475 is gesneden. Het is gemaakt uit eikenhout en is minimaal één keer overgeschilderd. Bovendien bevatte het beeld zoutkristallen, wat het vermoeden dat het hier om een boegbeeld van een schip gaat zou kunnen bevestigen. Maar het bewijsmateriaal is niet waterdicht. Het Mariabeeld staat nog altijd in het Westfries Museum in Hoorn.
De Mariadevotie heeft na de afbraak van de kapel een bescheiden voortbestaan gekend rond de waterput. In 1924 heeft de pastoor van Schagen het stukje grond gekocht waarop de waterput was gebouwd. In het Mariajaar 1954 heeft pastoor H. Brouwer het initiatief genomen om de Mariakapel te herbouwen. De herbouw is in 1956 gereed gekomen. Zie verder bij Bezienswaardigheden. (bron: RK Sint Christoforusparochie Schagen)
Terug naar boven- De huidige Mariakapel (Keins 2a) is in 1956 gebouwd door Jos Overtoom uit Schagen. Het Mariabeeld dat nu in de kapel staat is gemaakt door Jules Rummens uit Roermond, in een keramisch kunstatelier te Beesel. Voor de geschiedenies van de voorganger van deze kapel zie bij Geschiedenis. De kapel, die dagelijks is geopend van 9.00 uur tot 19.00 uur, wordt verzorgd door de fam. Hamers (Keins 1). De kapel kan niet worden gehuurd voor het sluiten van een huwelijk, doopplechtigheden, bijeenkomsten of andere evenementen.
Terug naar boven- W van Keins ligt het Keinsmerwiel, wat een restant is van een grote dijkdoorbraak uit 1248. Daar vandaan naar het ZO loopt de Keinsmervaart.
Terug naar boven- Zorg: - Zorgboerderij De Ruimte (Keins 8) maakt zijn naam waar; als je érgens de ruimte hebt, is het wel aan het eind van het doodlopende weggetje Keins... De zorgboerderij biedt dagbesteding aan verschillende doelgroepen, zoals mensen met een verstandelijke beperking, mensen met een lichamelijke (ook visuele) beperking, kinderen en volwassenen met autisme of aanverwante vorm van autisme, mensen met een burn-out, en mensen die arbeids-(re)integratie nodig hebben.
Het dagelijks reilen en zeilen op de zorgboerderij bestaat uit uiteenlopende activiteiten. Zo is er voor ieder wat wils. Van het voeren van de kippen, het verzorgen van de pony’s tot het kweken van eigen groentes in de moestuin. Ook als het slecht weer is zijn er genoeg activiteiten te doen, van het timmeren van vogelhuisjes tot het bakken van een appeltaart. Zorgboerderij De Ruimte zoekt voor alle cliënten zinvol en leuk werk wat bij hem of haar past, waarbij iedereen in zijn eigen tempo kan werken.
Reactie toevoegen