De in 2014 opgerichte Stichting digitaal portaal voor Nederlandse Kastelen, historische Buitenplaatsen en Landgoederen (sKBL) zet zich in voor bekendheid, instandhouding en een gezond beheer van deze objecten
"Voor het eerst wordt het Nederlandse middeleeuwse kastelenlandschap gepresenteerd op een interactieve online kaart. Op de website Kasteleninnederland.nl heeft amateurhistoricus John Wennips maar liefst alle 1300 bestaande en verdwenen Nederlandse kastelen beschreven. De kastelen van Noord- en Zuid-Holland zijn sinds kort ook zichtbaar op de ‘middeleeuwse’ kaarten. De overige Nederlandse kastelen zullen in de loop van 2021 aan de reconstructiekaart worden toegevoegd.
Het kasteel in zijn habitat
Kastelen werden in de middeleeuwen nooit zomaar ergens gebouwd. De bouwheren moesten altijd diep in de buidel tasten om een verdedigbaar gebouw te realiseren. Een locatie werd dan ook zorgvuldig gekozen. Door de latere inpoldering en verstedelijking is het landschap van toen onherkenbaar veranderd. Sommige kastelen liggen nu soms zelfs midden in moderne woonwijken of industriegebieden. De reconstructiekaarten geven een beeld van het middeleeuwse landschap met de kastelen in hun ‘natuurlijke habitat’. Doordat er gebruik is gemaakt van maar liefst elf tijdvakken is ook de middeleeuwse ontwikkelingsgeschiedenis van de kastelen zichtbaar gemaakt. Zo is te zien hoe enkele kastelen vervielen tot ruïne na bijvoorbeeld een belegering en later weer opnieuw werden opgebouwd. Een voorbeeld is kasteel Te Werve in Rijswijk, gebouwd in 1262. Tijdens de Hoekse en Kabeljauwse twisten (1350) verwoest. In 1448 bouwde Jan Ruygrock het kasteel opnieuw op. Thans een mooi hotel.
Paleografische reconstructiekaarten
Voor de weergave van de kastelen is gebruik gemaakt van een zogeheten paleografische kaart. Dit is een reconstructiekaart die de situatie van het Nederland van rond 1575 weergeeft. De kaart is zorgvuldig samengesteld door de Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed. Door te navigeren door de elf tijdvakken kunnen bezoekers van de website de opkomst en het verval van het kastelenlandschap volgen. Op de interactieve kaart kan daarnaast ook uitgebreide informatie over ieder afzonderlijk kasteel worden geraadpleegd." (bron: Kastelen in Nederland, november 2020)
Federatie Particulier Grondbezit (FPG) is van mening dat het landgoedmodel van grote waarde kan zijn voor de meervoudige opgave waarvoor Nederland staat: klimaat, stikstof, energie, woningbouw, voedsel en natuur. Graag leveren we daarvoor bewijsvoering. In deze flyer leggen we uit wat landgoederen doen en waarom. Op landgoederen worden al eeuwenlang functies integraal en met oog voor de volgende generaties met elkaar verbonden: economie, ecologie en erfgoed. Dit is exact wat Nederland nu nodig heeft in de stikstofcrisis. De huidige vraagstukken vragen om goed rentmeesterschap, met gevoel voor de volgende generatie en combinatie van opgaven.
Landgoederen en het landgoedmodel worden daarom al erkend in de Nationale Omgevingsvisie, maar verdienen een nog meer prominente rol in concrete dossiers. Daarbij valt te denken aan - stikstofbeleid (zie ook hier), - natuurinclusieve landbouw, - natuurherstel en - de bossenstrategie. Meer lezen over het landgoedmodel: - in ons dossier Verdienmodellen; - 'Landgoedmodel: succesformule als inspiratiebron'; - 'Landgoederen geportretteerd in de krant'." (bron: Federatie Particulier Grondbezit (FPG), augustus 2020)
"Landgoederen en particuliere bossen in Nederland hebben een gezamenlijke oppervlakte van ruim 200.000 hectare. Hierin liggen tienduizenden kilometers bosranden, duizenden kilometers beken, heggen en hagen verweven met de gebruiksfuncties veeteelt en akkerbouw. Deze landgoederen en particuliere bossen zijn de laatste oases van historisch kleinschalig en biodivers verwevingslandschap in het industriële, agrarische en stedelijke landschap van Nederland. Dit unieke landschap staat onder extra hoge druk door de gevolgen van de versnelde klimaatsverandering. Reguliere bossen storten in door droogte en insectenplagen, bodems verdrogen, soorten insecten en vogels nemen af, landbouwproductie is kwetsbaar geworden.
Wij, eigenaren van deze landgoederen en particuliere bossen, voelen de noodzaak om concrete klimaatregelen te nemen en onze particuliere erfgoederen om te vormen tot klimaatrobuust landschap. Het ontwikkelen van een gezonde bodem staat daarbij centraal. Wij dagen onszelf en onze samenwerkingspartners uit om maatregelen te definiëren in een gebiedsgerichte aanpak en uit te voeren op de volgende 7 thema’s: 1. verbetering van bodemkwaliteit en -vruchtbaarheid door kringlooplandbouw te bevorderen. 2. vergroting biodiversiteit, bijvoorbeeld door aanplant heggen en hagen. 3. maatregelen voor een robuust watersysteem, zoals waterberging en -opslagcapaciteit van de bodem. 4. klimaatbestendig bosbeheer en CO2-vastlegging door aanpassen bosbeheer, zoals creëren van gemengde opstanden, door keuze voor klimaatrobuuste boomsoorten en door aanplant van bomen. 5. landbouw, bijvoorbeeld door ontwikkelen van kringlooplandbouw op de percelen in eigen beheer, en tevens ontwikkelen van trajecten met onze pachters voor verduurzaming. 6. fondsvorming en ontwikkelen van andere mogelijkheden om deze maatregelen te financieren. 7. een levende verbinding mens-natuur realiseren door kwaliteitsrecreatie, -beleving om gezondheid en welzijn te bevorderen.
We dagen onze lokale, regionale en nationale samenwerkingspartijen uit om ons te ondersteunen in de verdere uitwerking tot concrete actieplannen en uitvoering van bijbehorende maatregelen. Met zo’n oppervlak kan een groot verschil worden gemaakt, ook voor Nederland als geheel. Dit manifest is gelanceerd tijdens de Soil4U dag / FPG Landgoeddag op 3 oktober 2019. Dit manifest wordt ondersteund door: Ministerie van Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit (LNV); Bosgroepen; Waterschap Drents Overijsselse Delta; Povincie Overijssel. In de bijlage leest u de maatregelen waar wij momenteel onder meer aan denken. Deze lijst is samengesteld op basis van de resultaten van een expertmeeting met een groot aantal experts (water, bos, bodem), overheden en landgoedeigenaren."
- Stichting digitaal portaal voor Nederlandse Kastelen, historische Buitenplaatsen en Landgoederen (sKBL) is in 2014 opgericht en komt voort uit het succesvolle landelijke Themajaar voor de Historische Buitenplaatsen dat in 2012 plaatsvond. Er is bewust gekozen om de drie verschillende erfgoedgroepen (kastelen, buitenplaatsen en landgoederen (KBL)) in één landelijk verband te presenteren. Immers, voor velen is het verschil tussen een buitenplaats / kasteel en een landgoed onbekend of irrelevant. sKBL streeft ernaar om, in samenwerking met andere aan dit erfgoed gerelateerde initiatieven, meer mensen blijvend te interesseren en te enthousiasmeren voor KBL’s en zo mede bij te dragen aan hun instandhouding en behoud. Daarnaast vindt u op hun site heel veel informatie over deze objecten, te selecteren op thema en provincie.
Overige sites over kastelen, buitenplaatsen en/of landgoederen:
- NKS Kenniscentrum voor Kasteel en Buitenplaats (voorheen Nederlandse Kastelenstichting) zet zich in voor het behoud van de Nederlandse kastelen en buitenplaatsen en hun omgeving.
- Mathieu in Wonderland. De geschiedenis van de Nederlandse kastelen.
- Buitenplaatsen in Nederland.
Literatuur:
- Boeken over kastelen (online te bestellen).
- Boeken over buitenplaatsen (online te bestellen).
- Boeken over landgoederen (online te bestellen).
Reactie toevoegen