Plaatsnamen onterecht of met foute benaming in de atlassen

plaatsnamen_onterecht_in_atlas_hilversumse_meent_kopie.jpg

De Topografische Dienst heeft zich kennelijk laten misleiden door deze komborden, want Hilversumse Meent ten onrechte als plaatsnaam in de atlassen opgenomen. Het is nl. geen woonplaats maar - hoe bijna-enclave dan ook - een wijk van de plaats Hilversum.

De Topografische Dienst heeft zich kennelijk laten misleiden door deze komborden, want Hilversumse Meent ten onrechte als plaatsnaam in de atlassen opgenomen. Het is nl. geen woonplaats maar - hoe bijna-enclave dan ook - een wijk van de plaats Hilversum.

Uit onze onderzoeken van de afgelopen jaren blijkt dat atlasmakers helaas nogal onzorgvuldig omspringen met onze huidige plaats(nam)en. Van de ca. 6.500 plaats(nam)en die er vandaag de dag in ons land nog zijn, staan er enkele honderden ten onrechte niet (meer) in de recente atlassen. Daar hebben wij elders op deze site een overzicht van gemaakt. Anderzijds staan er tegelijkertijd ook nog enkele honderden plaatsnamen ten onrechte wél (nog, of uberhaupt) in recente atlassen (wij doelen daarbij met name op de edities 2004/2005 van de provinciale atlassen, en daarmee doorgaans ook de opvolgende serie uit 2013/2015) en/of plaatsnamenlijsten en dergelijke overzichten. Dat zijn bijvoorbeeld plaatsen die inmiddels zijn opgegaan in een naastgelegen dorp of stad > en daarmee dus van buurtschap of dorp zijn getransformeerd tot wijk > en daarmee dus geen aparte woonplaats meer zijn > en daarmee dus ook geen plaatsnaam meer zijn, of zijn getransformeerd tot recreatiegebied of bedrijventerrein en daarmee fysiek 'van de kaart zijn verdwenen'. Dit is nog verklaarbaar; een woonplaats die om diverse evolueert naar niet-meer-woonplaats.

Van een andere orde is het feit dat in de bovengenoemde atlas-series op de kaarten en in de plaatsenregisters helaas ook 'plaatsnamen' van objecten vermeld staan die nooit een woonplaats zijn geweest. Wat je op zich niet van de veronderstelde professionals van Topografische Dienst / Kadaster zou mogen verwachten. Daarbij hebben ze zich deels kennelijk laten misleiden door de bebording ter plekke; sommige van de bedoelde objecten zijn namelijk voorzien van witte of blauwe plaatsnaamborden (komborden), maar daarmee zijn het nog niet per definitie woonplaatsen (dus in de zin van een stad, dorp of buurtschap).

Een wit of blauw naambord kan namelijk ook - de naam en het gebied van - bijv. een bedrijventerrein, bungalowpark, woonwijk, instelling e.d. aanduiden. En dat gebeurt hier en daar in den lande ook. Dat zijn geen 'woonplaatsen', en daarmee ook geen 'plaatsnamen', en daarmee horen ze ook niet thuis in plaatsnamenregisters en als plaatsnaam in atlassen en op plattegronden. Vandaar bij dezen onze hint, dat het dus raadzaam is je eerst te vergewissen van de 'status' van een naam op een 'plaatsnaambord' voor je hem al dan niet als plaatsnaam opneemt in een register of in een atlas, of welke andere actie dan ook onderneemt, gebaseerd op de veronderstelling dat een vetgedrukte naam in een atlas, dan wel een naam in een plaatsenregister van een atlas, dus ook wel een plaatsnaam zal zijn. Zo zou het wel móeten zijn. Maar dat blijkt dus - helaas - lang niet altijd het geval.

Deze categorie betreft met name bungalowparken (zoals bij Kamperland in Zeeland), bedrijventerreinen (zoals Broekweg bij Wijk bij Duurstede), woonwijken (zoals de Hilversumse Meent in Hilversum en Naarderbos in Naarden. Die laatste met weliswaar voorheen blauwe en nu witte borden, en evenals de Hilversumse Meent geen woonplaats maar een woonwijk) en GGZ-instellingen (zoals voorheen de Sterrenberg in Huis ter Heide). Verder zijn er nog objecten in deze categorie van het type landgoederen (zoals Beerschoten bij Driebergen, Nieuw-Groevenbeek en Oud-Groevenbeek bij Putten) en natuurgebieden (zoals de Leveroyse Bergen bij Leveroy). Die allemaal niet 'beplaatsnaambord' zijn maar wel ten onrechte als plaatsnaam in atlassen staan vermeld.

Om bij te dragen aan duidelijkheid hierin, en misverstanden hieromtrent te voorkomen dan wel op te lossen, stellen wij hieronder een overzicht op van vermelde 'plaatsnamen' in recente atlassen die, en waaróm, in de praktijk redelijkerwijs niet (meer) als woonplaats zijn te beschouwen. Dit overzicht is nog slechts een 'beginnetje' dat zich geleidelijk zal uitbreiden. In de praktijk gaat het dus vermoedelijk om enkele honderden plaatsnamen. De tijd zal leren hoeveel het er uiteindelijk blijken te zijn. Voor aanvullingen houden wij ons aanbevolen.

Groningen:

- De voormalige buurtschap Bikkershorn, rond de gelijknamige weg, is tegenwoordig opgegaan in de dorpskern van Westerlee.

- Eextahaven bij Scheemda is nooit een plaats(naam) geweest, maar staat in recente edities van atlassen 1x dungedrukt plus nog 1x ineens weer (opnieuw) vetgedrukt als kennelijk vermeende plaatsnaam. Onterecht dus.

- Veenhuizen in het buitengebied van het Groningse dorp Noordbroek is nooit een buurtschap dus plaats(naam) geweest. Het was alleen een landgoed/buitenplaats. Hoe dat zit kun je lezen op de pagina van buurtschap Stootshorn, waar de buitenplaats onder viel.

Fryslân:

- De voormalige buurtschap De Hel is tegenwoordig onderdeel van de bebouwde kom van het dorp It Heidenskip.

- De Herne staat als buurtschap te boek in de Topografische atlas Friesland, maar verder nergens. Het is ook gewoon een wijk van het dorp Terherne en daarmee geen buurtschap en geen plaatsnaam.

- In de Topografische atlas Friesland (2004) staat een buurtschap Hoek vemeld O van Hempens, gem. Leeuwarden. Op oude(re) kaarten komt dat echter niet voor en het betreft slechts 1 boerderij, dus zelfs wij vinden het wat vergezocht om dit als 'plaats' te betitelen.

- In de Topografische atlas Friesland (2004) staat Z van Hempens nog een buurtschap Zuiderburen. Dat is tegenwoordig 'gewoon' een straat in het dorp Hempens. Zuiderburen is nu de naam van de nieuwbouwwijk N van Hempens.

Drenthe:

- De voormalige buurtschap De Bente is tegenwoordig deel van de bebouwde kom van het dorp Dalen.

- Dijkhuizen was een buurtschap in de vroegere gemeente Ruinerwold, maar sinds daar vanaf de jaren zestig de gelijknamige dorpskern is ontstaan, is Dijkhuizen de hoofdstraat, 'dorpsstraat' van die dorpskern geworden en daarmee geen buurtschap meer.

- Norgervaart was tot medio 19e eeuw de naam voor wat nu buurtschap Huis ter Heide is, en staat dus al 'een tijdje' ;-) ten onrechte nog als plaatsnaam in de atlassen.

Overijssel:

- Katerveer bij Zwolle is geen buurtschap (meer) maar maakt onderdeel uit van de buurtschap Spoolde.

- Mataram is geen buurtschap, maar als landgoed onderdeel van de Dalfser buurtschap Emmen.

Gelderland:

- Gooi was vanouds een buurtschap van Hengelo GL maar wordt tegenwoordig beschouwd als onderdeel van de buurtschap Bekveld.

- Groot Deunk is geen buurtschap maar alleen een gebouwencomplex, dat valt onder de Aaltense buurtschap Barlo.

- Het vroegere dorp Het Zand bij Huissen is tegenwoordig (grotendeels) in die stad opgegaan en daarmee een 'dorp in de stad' geworden en daarmee geen plaatsnaam meer.

- De vroegere buurtschap Klein Baal, rond de gelijknamige weg, is tegenwoordig opgegaan in de dorpskern van Haalderen en daarmee niet meer als buurtschap te beschouwen.

- De voormalige buurtschap Meerten bij Lienden is inmiddels getransformeerd in een bedrijventerrein en de nieuwbouwwijk Nieuw-Meerten. Zie bij Lienden > Status.

- De voormalige buurtschap Merm bij Elst GL is inmiddels getransformeerd tot bedrijventerrein.

- Nieuw-Groevenbeek en Oud-Groevenbeek in de gemeente Ermelo staan ten onrechte als buurtschappen in de atlassen, want deze namen komen wij overal alleen maar tegen als landgoed en niet ook als buurtschap.

- 't Oever in de gemeente Putten valt volgens de site van buurtschap Steenenkamer onder die buurtschap en zou dus geen aparte buurtschap (meer) zijn.

- De buurtschap (De) Schans gem. Westervoort is recentelijk getransformeerd tot nieuwbouwwijk Park De Schans.

Utrecht:

- T/m de editie 2004 van de provinciale atlas Utrecht stond er nog de plaatsnaam Buurtsdijk N van het dorp Hooglanderveen. Dat was al een buurtschap vóór de plaats(naam) Hooglanderveen begin 20e eeuw ontstond. Maar de afgelopen decennia was de naam van deze vroegere buurtschap (die lag rond de Veenweg) al niet meer bekend bij omwonenden. Tegenwoordig is het in de Amersfoortse nieuwbouwwijk Vathorst opgegaan. Een straatnaam Buurtsdijk in die wijk herinnert nog aan de vroegere buurtschap.

- De voormalige buurtschap Leebrug is sinds 2000 opgegaan in de Vinex-nieuwbouw van Houten-Zuid.

- Noordeinde (UT) is geen plaatsnaam maar onderdeel van de buurtschap Portengen.

- Zuideinde (UT) is geen plaatsnaam maar onderdeel van de buurtschap Portengen.

Noord-Holland:

- Bovenkerk was tot enkele decennia geleden een dorp in de gemeente Amstelveen, maar wordt vandaag de dag algemeen, ook lokaal, als wijk van de plaats Amstelveen beschouwd (heeft ook witte plaatsnaamborden i.p.v. blauwe), en hoort daarmee niet (meer) thuis in plaatsenregisters van atlassen, en ook niet als plaatsnaam op plattegronden.

- De Hilversumse Meent heeft weliswaar blauwe plaatsnaamborden (komborden), en is dus een aparte 'bebouwde kom', maar is daarmee nog geen aparte 'woonplaats', maar een - weliswaar apart van de kern Hilversum gelegen - wijk van Hilversum, en hoort daarmee niet in een plaatsenregister of als plaatsnaam op een plattegrond.

- Naarderbos is een weliswaar buitenwijk van Naarden, maar wel een wijk van Naarden, er is geen persoon of instantie die het als plaatsnaam beschouwt, en daarmee hoort het, ondanks de eigen tot voor kort blauwe plaatsnaamborden (komborden), tegenwoordig witte plaatsnaamborden, niet in plaatsenregisters van atlassen thuis en niet als plaatsnaam op plattegronden.

- In recente atlassen (sinds de provincie-atlas 2004) doemt ineens Noorder Delft op als plaatsnaam. Dat is echter onterecht want het is een nieuwbouwwijk van het dorp Assendelft.

- De oude delen van Osdorp en Sloten gem. Amsterdam hebben weliswaar nog wel een gezamenlijke Dorpsraad, maar kun je geografisch (dus ook voor de atlassen) niet meer als 'plaats' beschouwen omdat zij inmiddels in de bebouwde kom van de stad Amsterdam liggen. Het zijn daarmee de facto 'wijken met een dorps karakter' of zo men wil 'dorpen in de stad', maar in de zin van een atlas zijn het geen 'plaatsen' (meer).

- Wieringerwerf-Zuid staat ten onrechte als plaatsnaam in de atlassen omdat het geen (woon)plaats is maar een bedrijventerrein. De Topografische Dienst / Kadaster heeft zich in dezen laten misleiden door de blauwe 'plaatsnaamborden' (komborden) ter plekke.

Zuid-Holland:

- De vroegere buurtschap Arnoud, Z van Hillegom, rond de Arnoudstraat, is gesloopt voor uitbreiding van het bedrijventerrein ter plekke.

- De buurtschap Strijp in de gemeente Rijswijk is recentelijk verdwenen door de bouw van nieuwbouwwijken ter plekke.

- Visschershoek is alleen een boerderij ZW vzn Ouddorp, die aanvankelijk ook alleen als huisnaam op de kaarten stond, en de laatste decennia ineens (vetgedrukt en dus) als plaatsnaam wordt vermeld. Soms gaan boerderijnamen weliswaar over op de omliggende ontstane bebouwing en wordt het daarmee tevens een plaats- en buurtschapsnaam. Hier is dat niet het geval; er is geen significante bebouwing omheen onstaan en de omwonenden beschouwen de spaarzame handvol verspreide huizen aldaar ook niet als buurtschap.

Zeeland:

- De vermeende buurtschapsnaam Batterij, NO van Westdorpe, is ten onrechte in de provincie-atlas Zeeland 2014 terecht gekomen; want dat is geen buurtschap, maar een verdedigingswerk. De buurtschapsnaam Zwartenhoek staat ook sinds 2014 voor het eerst in de atlas, Z van Batterij, maar die had op de plek moeten staan waar nu Batterij staat. Verder, als men dan toch bezig was, had op de plek waar nu Zwartenhoek geprojecteerd staat de, nota bene grotere, buurtschap Klein Gent moeten staan.

- Maalstede (zie Kapelle, hoofdstuk Status).

Noord-Brabant:

- Buurtschap Aanwas is inmiddels in de bebouwde kom en dorpkern van Ossendrecht opgegaan. Zie verder aldaar onder het kopje Status.

- Crèvecoeur bij 's-Hertogenbosch wordt ten onrechte nog als buurtschap in de atlassen vermeld. Nergens anders wordt het namelijk (meer) als zodanig vermeld. Want het is tegenwoordig nog 'slechts' een fort / militair oefenterrein. Zie bij Empel > Bezienswaardigheden.

- Heihoefke ZO van Bergen op Zoom is geen buurtschap maar alleen een bungalowpark.

- De voormalige buurtschap Sprokkelbosch is inmiddels opgegaan in de kern Rosmalen (wijk Sparrenburg).

- De plaatsnaam Voordijk aan de gelijknamige dijk direct NO van de kern Vlijmen staat - reeds sinds de jaren twintig van de 20e eeuw - onterecht als zodanig in de atlassen. In het gemeentearchief is er namelijk niets over een vermeende buurtschap met deze naam te vinden, en ook de heemkundekring en de inwoners zegt het niets. Aldus een lokale ingewijde die ons dit alles heeft gemeld.

Limburg:

- Aan de Berg verschijnt sinds de jaren dertig van de 20e eeuw als plaatsnaam bij een tegelijkertijd groeiend kerntje N van de dorpskern van Montfort. Tegenwoordig is dat echter een integraal onderdeel van de dorpskern van Montfort en daarmee geen buurtschap en plaatsnaam (meer).

- De buurtschap Bergsche Heide is voor 90 procent opgegaan in de dorpskern van Nieuw Bergen (waarvoor zie verder aldaar, hoofdstuk Status).

- De buurtschap Berik is al decennialang opgegaan in de dorpskern van het dorp Buggenum.

- De vroegere buurtschap Brabander is in de bebouwing van de kern Venray opgegaan.

- De oude buurtschap Genooi is al vele decennia geleden getransformeerd tot wijk van de stad Venlo.

- Eind jaren tachtig verschijnt ineens de kennelijk vermeende plaats- en daarmee buurtschapsnaam Heegherhoek op de kaarten van de Topografische Dienst, voor de bebouwing aan de gelijknamige, doodlopende weg direct W van Vorden. Maar er is op het internet verder geen enkele persoon of instantie die dit huizengroepje als buurtschap betitelt, dus beschouwen wij dit maar als een 'slip of the pen' van de Topografische Dienst.

- Op de plek van de vroegere buurtschap Hulsen is de huidige kern van het dorp Geulle gebouwd. Dus Hulsen is geen plaats(naam) meer.

- De vroegere buurtschap Leeuw, N van het dorp Nuth, is inmiddels geheel afgebroken. Waarvoor zie Nuth > Status.

- De Leveroyse Bergen doemen in de atlassen vanaf ca. 1980 ineens op als kennelijk veronderstelde plaatsnaam, maar dit is alleen een landbouw- en natuurgebied en geen buurtschap dus geen plaatsnaam (het gebied valt onder de buurtschap Maxet).

- De voormalige buurtschap Mortel is inmiddels door uitbreiding van het dorp Roggel in die kern opgegaan.

- Oolder Veste staat als plaatsnaam (d.w.z. vetgedrukt in het lettertype van een plaatsnaam) in de editie 2014 van de provincie-atlas Limburg. Dat is echter geen plaats maar een nieuwbouwwijk. En hoort daarom dús in een ander (wijk-)lettertype.

- De voormalige buurtschap Overeys is tegenwoordig onderdeel van het dorp Eys.

- Ubroek direct N van de kern Blerick is als lintbebouwing aan de Horsterweg inmiddels ingepakt door omliggende bedrijventerreinen. Als plaatsnaam 'leeft' deze naam niet meer. De buurtvereniging ter plekke heet Horsterweg en noemt op haar site de naam Ubroek alleen in relatie tot het verleden, niet als naam die nog 'leeft'.

De volgende plaatsen staan met een foute benaming in de atlassen:

- Het Broek onder Wehl gem. Doetinchem (GL) staat inmiddels algemeen bekend als Wehlse Broek.

- In de Topografische atlas Drenthe (2004) staan in de index de buurtschappen Gasselternijveenschemond Eerste Dwarsdiep en Gasselternijveenschemond Tweede Dwarsdiep. Het dorp Gasselternijveenschemond zelf staat er daarentegen niet bij. Curieus... Op de kaart ter plekke staat het gelukkig wel goed (bij de buurtschappen hoort het voorvoegsel Gasselternijveenschemond er tegenwoordig namelijk niet meer voor. Helaas, want daarmee heeft de toenmalige gemeente Gasselte en huidige gemeente Aa en Hunze zich wel de langste plaatsnaam van Nederland ontnomen...). Met dien verstande dat Eerste Dwarsdiep tegenwoordig geen plaatsnaambordjes meer heeft én als onderdeel van de bebouwde kom en dorpskern van Gasselternijveenschemond wordt beschouwd, en daarmee - gezien deze beide factoren - geen buurtschap meer is.

- Waspik-Zuid (NB) is weliswaar als plaatsnaam voor dit dorp ooit formeel vastgesteld maar nooit gangbaar geworden. In de praktijk spreekt men nog steeds - of wellicht beter gezegd: weer - van Waspik-Boven (zo staat het ook op richtingborden in de buurt).

De volgende plaatsen staan met een foute spelling in de atlassen:
- Het Beijersche (atlas) bij Stolwijk blijkt lokaal en ook op de recent geplaatste plaatsnaamborden als 't Beijersche te worden gespeld.

- In 2015 verschijnen ZO van Bolsward ten onrechte ineens de namen 'Laerd en Saerd' met daaronder 'Laard en Saard' op de kaart. Voorheen stond daar 'Laad en Zaad'. Dat is de correcte spelling van het Bolswarder deel van die buurtschap, dus waarom een kaartenmaker dat heeft vervangen door 2 foutief gespelde benamingen is ons een raadsel. Voor nadere informatie over nog veel meer kaartmatige rommelarijen qua positie en spelling van deze buurtschap(pen), zie de link.

- 't Loo bij Eibergen staat in de atlassen foutief als Loo.

Reactie toevoegen