Statistische wijk- en buurtindeling van gemeenten

statistische_wijk-_en_buurtindeling_kopie.png

Het CBS maakt kaarten en statistieken per wijk en buurt binnen een gemeente

Het CBS maakt kaarten en statistieken per wijk en buurt binnen een gemeente

Veel gemeenten hebben een "Verordening op de naamgeving van delen van de openbare ruimte en de nummering van gebouwen, complexen, afgebakende terreinen, lig- en standplaatsen". In de artikelgewijze toelichting daarop zijn wij regelmatig de volgende passage tegengekomen:

"In het kader van de Volkstelling 1971 is tussen gemeenten, de provinciale planologische diensten en het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS) een gebiedsindeling overeengekomen, die wordt aangeduid met de term “CBS-wijk- en buurtindeling”. Er bestaat op provinciaal en landelijk niveau onzekerheid over de actualiteitswaarde en vergelijkbaarheid van aan wijk- en buurtindelingen gerelateerde gegevens van verschillende gemeenten. Dit heeft het interprovinciaal Overleg (IPO) voor de ruimtelijke ordening ertoe aangezet de minister van Economische Zaken te vragen om het CBS te verzoeken zijn coördinerende rol qua wijk- en buurtindeling te reactiveren. De minister heeft dit verzoek ingewilligd. Dit heeft echter tot op heden nog niet geleid tot nadere bijhoudingsregels voor de wijk- en buurtindeling. Gemeenten dienen zich dan ook te houden aan de CBS-wijk- en buurtindeling uit 1970. In de verordening komt derhalve het benoemen van de wijken en buurten terug, wat tot de bevoegdheid van het college wordt gerekend."

De betreffende indeling uit 1970 die aangehaald wordt kun je terug vinden in de volkstelling van 1971. Dat laat echter open wat er gebeuren moet met gebieden die tussen 1971 en nu zijn overgeheveld naar een andere gemeente, of een deel van een buurt 'verspreide huizen' die inmiddels tot een 'eigen' buurt behoort omdat deze is volgebouwd met huizen. Anderzijds leidt het tot absurde buurten. Zo heeft de gemeente Dinkelland anno tegenwoordig nog een buurt 'verspreide huizen Hasselo en Klein Driene' van 274 ha omdat rechtsvoorganger Weerselo bij de vaststelling van de wijken en buurten in 1970 daar nog een veel groter gebied bezat (de 'buurt' was tussen 1970 en 1972 1.469 ha groot).

De huidige CBS-indeling in wijken en buurten is een resultaat van een overeenkomst tussen de gemeenten, provinciale planologische diensten en het CBS uit 1970 voor de volkstelling van 1971. De gemeenten stippelden daarna echter hun eigen weg uit omtrent het samenstellen van wijken en buurten, zonder dat wijzigingen bekend werden bij het CBS (of het CBS moest er uit de in 1980 ingevoerde jaarlijkse opgave zelf achterkomen). Een aantal jaren geleden is besloten de leidende rol v.w.b. de indeling weer bij het CBS te leggen.

Complicaties bij het tellen en vergelijken van buurten door de tijd heen:
Spellingswijzigingen door de jaren heen maken het er sowieso niet eenvoudig op. Zo heeft Oldenzaal door de jaren heen bijv. Aldenzaell, Aldenzaal, Oldenzaell, Aldenzael en Oldenzael geheten. Ook plaatsen die compleet van naam veranderen (We(d)dehoen -> Wiene, Cottwich/Kottwick/Kotwijk -> Zeldam, Wegdam -> Hengevelde) maken het er niet duidelijker op.

Probeer dat maar een statistisch bijeen te houden. Om maar te zwijgen van wijzigingen in het gebied. Je kunt van een bepaald gebied de statistische bevolkingsgegevens van de 19e eeuw hebben, maar eigenlijk weet je niet hoe groot het gebied is waarnaar met een bepaald toponiem gerefereerd wordt.

Zo telde de marke Lemselo, gelegen in het Landgericht Oldenzaal volgens de volkstelling van dat jaar in 1795 540 zielen. Vergelijken met het aantal inwoners van tegenwoordig (440 voor verspreide huizen Lemselo in de gemeente Dinkelland) levert een scheve vergelijking op, omdat men bij de 'marke' Lemselo ook uitgaat van een deel van de buurtschap dat tegenwoordig in de gemeente Oldenzaal ligt (hetzij nog als buitengebied, hetzij als deel van de woonwijk de Graven Es).
(aldus Andreas Bartelink die e.e.a. voor ons heeft uitgezocht).

- Wijken en buurten in Nederland per gemeente.

Reacties

(2)

Het is erg interessant om te zien hoe wijken en dorpen veranderen door de jaren heen. Ook komen hier vaak nieuwe regels bij kijken. Ik zou ook wel willen weten hoe mijn eigen dorp door de jaren veranderd is!

Reactie toevoegen