Kerkdriel

Plaats
Dorp
Maasdriel
Bommelerwaard
Gelderland

gl_gemeente_maasdriel_in_ca._1870_kaart_j._kuijper.gif

Het dorp en de gemeente Driel zijn in 1944 hernoemd in respectievelijk Kerkdriel en Maasdriel, om de verwarring met het dorp Driel bij Arnhem op te heffen

Het dorp en de gemeente Driel zijn in 1944 hernoemd in respectievelijk Kerkdriel en Maasdriel, om de verwarring met het dorp Driel bij Arnhem op te heffen

Kerkdriel

Terug naar boven

Status

Kerkdriel is een dorp in de provincie Gelderland, in de streek Bommelerwaard, gemeente Maasdriel (die t/m 31-7-1944 Driel heeft geheten).

Terug naar boven

Naam

Naamgeving
De naam van dit dorp is oorspronkelijk Driel. Ook de gemeente heette zo. Om verwarring met het dorp Driel bij Arnhem te voorkomen, of beter gezegd op te lossen, is per 1-8-1944 de naam van het dorp gewijzigd in Kerkdriel, en de naam van de gemeente gewijzigd in Maasdriel.

Oudere vermeldingen
1127 Drile, 1178 kopie 14e eeuw Thrile, ws. 1195 Drile.

Naamsverklaring
Misschien het Oudnederlandse drila 'driesprong'. Het wereldlijke centrum in Velddriel vormde samen met het kerkelijke centrum in Kerkdriel een geheel. Het in 1403 genoemde Mertwijck, in 1416 Martwijck, was de naam voor een deel van dit dorp. Men wil deze naam verbinden met het in de 9e eeuw vermelde Martras. Zie verder Driel.(1)

Terug naar boven

Ligging

Kerkdriel ligt aan de N oever van de rivier de Maas en ligt O van de A2 en het dorp Velddriel, ZO van de stad Zaltbommel, Z van het dorp Rossum, ZW van het dorp Alem, N van de dorpen Hoenzadriel en Empel en de stad 's-Hertogenbosch en NW van het dorp Rosmalen.

Terug naar boven

Statistische gegevens

In 1840 heeft het dorp Kerkdriel (dan nog Driel geheten) 252 huizen met 1.608 inwoners. Tegenwoordig heeft het dorp ca. 2.900 huizen met ca. 7.300 inwoners.

Terug naar boven

Geschiedenis

Archeologie
In Kerkdriel is in 2019 of 2020 een waterberging gerealiseerd. Archeologisch bureau BAAC heeft daarom in 2019 in opdracht van de gemeente Maasdriel de resten van de vermoedelijke voorburcht van een middeleeuws mottekasteel opgegraven, omdat die bij de aanleg van de waterberging niet in de grond bewaard kunnen blijven. Er zijn vooral botresten van dieren en aardewerk aangetroffen. Ook zijn houten palen gevonden van twee bruggen over de gracht naar de voorburcht en de hoofdburcht. Tot verrassing van de archeologen is er ook een middeleeuwse visfuik aangetroffen. De goed bewaarde fuik van houten twijgen heeft een omvang van circa 120 bij 50 centimeter. Op advies van de regioarcheoloog wil de gemeente Maasdriel de fuik in zijn geheel laten lichten en conserveren. De archeologen hopen dat de fuik meer informatie kan geven over de destijds gebruikte (vis)technieken en materialen.

Tweede Wereldoorlog
Eind april 1945 leek het er na de verovering van Kerkdriel door de Royal Marines op dat de Sint-Martinuskerk niet hetzelfde lot zou ondergaan als vele andere kerktorens in de Bommelerwaard. Die werden stuk voor stuk, op de Sint-Maartenskerk in Zaltbommel en het hervormde kerkje aan de Maasdijk in Rossum na, door de Duitsers opgeblazen om te voorkomen dat de torens als uitkijkpost zouden worden gebruikt. De Royal Marines, die samen met de Prinses Irene Brigade de Bommelerwaard aanvielen, werden echter verjaagd en de toren ging alsnog de lucht in. De Sint-Martinuskerk is in 1954 herbouwd. De Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed had 'pallets vol bouwfragmenten' van de 600 jaar oude opgeblazen kerk in depot en heeft in 2021 besloten om die over te dragen aan het Driels Museum, dat er een permanente tentoonstelling over gaat opzetten.

Heemkunde
Als je je nader wilt verdiepen in de geschiedenis van Kerkdriel (en de andere kernen van de oude gemeente (Maas)Driel: Velddriel, Hoenzadriel en Alem), kun je terecht bij het Driels Museum, gevestigd in de voormalige lagere school uit 1893. Na een raadsvergadering van de gemeenteraad in 1976 waren enkele leden op het idee gekomen om een Oudheidkamer op te richten voor het bewaren en in stand houden van voorwerpen, gereedschappen en dergelijke die in vroegere tijden werden gebruikt. Het College van Burgemeester en Wethouders stelde een commissie samen met als taak oude gebruiksvoorwerpen op te slaan en in stand te houden voor het nageslacht.

Er werd naar ruimte gezocht om de voorwerpen op te slaan. Door de gedeeltelijke sloop van de oude RK jongensschool aan de Leijensteinstraat/Bernhardstraat in Kerkdriel en door de verbouwing van het resterende deel kwam er een fraaie ruimte voor dit doel beschikbaar. In december 1977 werd het gebouw geopend en door de Oudheidkamer in gebruik genomen. De verzameling groeide en groeide. Verzameld werden gereedschap uit de landbouw, visserij, timmerwerkplaats, mandenmakerij, steenfabriek, bakkerij, knopenfabriek en huishoudelijke artikelen (zoals naaimachines en een keukeninventaris). Verder het interieur van een huiskamer en kruidenierswinkel. Restanten uit kerken en kloosters, oude en gebruikte meubelen uit het voormalig gemeentehuis. En niet te vergeten heel veel foto’s.

Na enkele jaren, al in 1984, waren ze genoodzaakt andere ruimte te zoeken, want er was veel aanbod van objecten op allerlei gebied. Bij het opruimen van schuren en zolders kwamen mensen veel spullen tegen. Dan werd er gezegd: “Zonde om weg te gooien, misschien iets voor de Oudheidkamer.” Het bestuur kon moeilijk “nee” zeggen en stapelde het artikel maar weer op bij de voorraad. De voormalige Protestants Christelijke School kreeg in die tijd een nieuw onderkomen, te weten De Regenboog. De Nederlands Hervormde Gemeente had toegezegd het oude Sipcogebouw aan de Teisterbandstraat te willen verhuren aan de Oudheidkamer. In januari 1985 was de klus geklaard en was de Oudheidkamer voortaan gevestigd in het pand Teisterbandstraat 38 te Kerkdriel.

In 1995 zijn het schoolgebouw, de loods, de garage en een bouwperceel aangekocht. In 2002 is op het braakliggend terrein naast de garage de wagenloods gebouwd. De garage is ingericht als expositieruimte voor o.a. landbouw-, visserij- en timmergereedschap en voorwerpen uit de steenfabrieken en mandenmakerijen. In 1999 heeft er een naamswijziging plaats naar Driels Oudheidkundig Museum, en in 2003 naar Driels Museum. In 2003 is het Driels Museum 'voorlopig geregistreerd'. Toen is een begin gemaakt met het werk om het gebouw, de collectieregistratie en de deskundigheidsgraad van de medewerkers op het vereiste hoge niveau te brengen, hierbij met raad en daad bijgestaan door Stichting Gelders Erfgoed. Vevolgens is in 2007 door Stichting Het Nederlands Museumregister het predikaat 'Geregistreerd museum' verleend, waar bestuur en vrijwilligers terecht trots op zijn. Zij doen er alles aan om het hoge niveau te handhaven, want elke vijf jaar wordt getoetst of musea het predikaat 'Geregistreerd museum' mogen blijven voeren.

Terug naar boven

Recente ontwikkelingen

- De voormalige buurtschap Hoorzik, gelegen rond de gelijknamige weg direct NW van de dorpskern, ligt tegenwoordig binnen de bebouwde kom van het dorp en is daaraan vastgegroeid. De komende jaren verrijst hier de nieuwbouwwijk Kerkdriel-Noord, met uiteindelijk ruim 200 woningen.

Terug naar boven

Bezienswaardigheden

- Kerkdriel heeft 5 rijksmonumenten (onder de link staan er 6, maar de molen valt onder buurdorp Hoenzadriel).

- Kerkdriel heeft 25 gemeentelijke monumenten.

- Het rijksmonumentale openbaar urinoir in Kerkdriel is bevestigd aan de linker zijgevel van het pand Maasbandijk 1, het voormalige veerhuis. Het urinoir is vermoedelijk rond 1900 vervaardigd door Pletterij Den Haag. Het is niet ondenkbaar dat het urinoir eerder is geplaatst. In 1869 wordt al een voorstel gedaan om in Amsterdam een identiek of nagenoeg identiek urinoir te plaatsen. Het ontwerp is dus al veel ouder. Het urinoir is vervaardigd van gietijzer en heeft een halfrond bovengedeelte met platte achterzijde. De ronde vorm is aan de voorzijde gedeeltelijk geopend. Het bovengedeelte rust op een trechter, die uitmondt in een ronde afvoerbuis. Onder het urinoir is een gietijzeren rooster aangebracht. Het urinoir is nog altijd in gebruik. Het urinoir is van cultuurhistorische waarde vanwege de functie en verschijningsvorm. Het object is de laatst overgeblevene van een serie van zeven openbare urinoirs in het dorp, die bevestigd waren aan gebouwen en niet waren ondergebracht in aparte gebouwtjes. Het object heeft een vrij hoge zeldzaamheidswaarde.

- Het oorlogsmonument aan de gevel van de kerk in de Kerkstraat herdenkt 26 geallieerde soldaten die om het leven zijn gekomen in de 'oude' gemeente Maasdriel (= de dorpen Kerkdriel, Velddriel, Hoenzadriel en Alem). Het monument is op 30 oktober 2010 onthuld.

- Gevelstenen in Kerkdriel.

Terug naar boven

Jaarlijkse evenementen

- Op Koningsdag is er o.a. de Acht van Driel (in 2018 voor de 35e keer), een stratenloop over diverse afstanden voor mini's, jeugd en volwassenen.

Terug naar boven

Landschap, natuur en recreatie

- In MFC De Kreek in Kerkdriel kan het gehele gezin zich zowel sportief, recreatief als cultureel vermaken. Het zwembad is onderverdeeld in 5 baden: het wedstrijdbad is 25m lang, het instructiebad is 8m bij 10m, het plonsbad is 8m bij 6m. Via het plonsbad kom je in het uitzwemkanaal, dat uitkomt op het buitenbad. Het buitenbad is 10m bij 6m en beschikt over een bruisbank en een swalldouche, waardoor je heerlijk kunt ontspannen. Het baby- en peuterbad is 7m bij 3m en is onderverdeeld in 3 kleinere baden met 3 verschillende diepteniveaus. De glijbaan van maar liefst 60 meter lang komt uit in het plonsbad. Aan de achterkant van het pand is een grote speeltuin, waar kinderen gratis toegang toe hebben. Er staan o.a. schommels, een glijbaan, een klimtoren, wiptoestellen en nog veel meer. Verder is er in het complex nog een sporthal en een fitnesscentrum.

- De Zandmeren in Kerkdriel is een recreatiegebied met strand, ligweide, toilet, visgelegenheid, zwemgelegenheid en horeca. Het gebied wordt gevormd door drie plassen die zijn ontstaan door zand- en grindwinning. De nabijgelegen Dorpswaard bestaat uit een golfterrein, ijsbaan en camping. Op deze kaart vind je de ligging en welke voorzieningen waar te vinden zijn.

In mei 2019 is een (zelfbedienings) kabeltrekpontje voor voetgangers en fietsers in gebruik genomen in recreatiegebied De Zandmeren. Het vormt een verbinding tussen de kop van de Zandstraat en de landtong tussen het recreatiegebied en de Maas. Daardoor kunnen recreanten nu een mooi rondje langs de Maas maken, wat het gebied een stuk aantrekkelijker maakt. Het bleek alleen een stuk ingewikkelder en duurder dan vooraf ingeschat. De aanvankelijke opdrachtnemer gaf de opdracht om die twee redenen ook terug. De afstand die overbrugd moest worden bleek te lang. Dat was 80 meter en dat is met de hand niet te doen. Bovendien zou het dan veel te lang duren voordat de kabel waaraan de pont bevestigd is, weer naar de bodem is gezakt. Omdat daar ook boten varen, zou dat te gevaarlijk zijn. Om de oversteek korter te maken, is nu op beide oevers een steiger gerealiseerd die twintig meter het water in steekt. Een complicerende factor bij de aanleg waren ook de schommelende waterstanden. Door al deze complicaties heeft het pontje niet de oorspronkelijk beoogde 140.000 euro gekost, maar het dubbele.

- "Watersportvereniging WSV De Zandmeren is een enthousiaste en actieve vereniging met een eigen jachthaven in recreatiegebied De Zandmeren in Kerkdriel. De vereniging is opgericht in 1973 en heeft zo’n 130 leden, die varen met een zeil- of motorboot. De vereniging stelt zich ten doel, middels een groot aantal jaarlijkse zeilwedstrijden en gecombineerde tochten voor motor- en zeilboten, de beoefening en bevordering van de watersport. Daarbij investeert de vereniging, door het ter beschikking stellen van optimisten aan jeugdige potentiële zeilers, in toekomstige nieuwe jeugdleden. De leden dragen zelf met elkaar zorg voor het in stand houden van de accommodatie, de jachthaven en het clubhuis. Binnen de vereniging worden activiteiten georganiseerd zoals zeilwedstrijden in competitieverband, barbecues, themamiddagen, weekendtochten, mossel- en fondueavond en feesten.

De jachthaven van WSV De Zandmeren heeft voor leden ligplaatsen beschikbaar voor boten tot 13 meter, waarbij speedboten worden geweerd. Passanten zijn ook van harte welkom in onze jachthaven. Er zijn doorgaans voldoende tijdelijke ligplaatsen beschikbaar, met aanwezigheid van drinkwater, elektra en sanitair. Onze haven is goed te bereiken via de Maas en ligt op zo’n kilometer afstand van het centrum van Kerkdriel. Desgewenst kun je gebruik maken van onze leenfietsen om het centrum te bezoeken. Als je geen boot hebt, maar toch lid van de vereniging wilt worden kun je donateur worden. Als donateur kun je deelnemen aan de evenementen en ben je van harte welkom in het clubhuis. Heb je zelf geen boot maar wel kinderen die graag willen leren zeilen, dan kunnen ze bij de vereniging leren zeilen met bootjes van de vereniging."

- Ruimte voor Maasdriel, De Zandmeren is een ambitieus plan voor de herinrichting van de Maasdrielse uiterwaarden. Het plan is een combinatie van rivierverruiming, natuurontwikkeling, een nieuw waterfront voor Kerkdriel en meer recreatiemogelijkheden. De nieuwe inrichting zorgt voor lagere waterstanden bij hoogwater, een betere doorstroming en het lost daarnaast een aantal knelpunten in het gebied op. Het biedt daarmee ruimte aan wensen uit de samenleving. Het gebied tussen de Zandstraat en het voormalig fabrieksterrein aan de Steigerboom verandert in een aantrekkelijk woon- en leefgebied. Via een sfeervolle boulevard wordt het direct verbonden met het bestaande recreatiegebied aan de Zandstraat. Onder de link vind je alle informatie over de plannen voor het deel De Zandmeren. Zo krijg je een goed beeld van de verbeterde veiligheid en de mogelijkheden op het gebied van wonen, werken én recreatie in een uitnodigende, natuurlijke omgeving.

Terug naar boven

Overnachten

- Boek hier je B&B e.d. in omgeving Kerkdriel, met laagsteprijsgarantie!

Terug naar boven

Literatuur

- Nieuwe en/of tweedehands boeken over Kerkdriel (online te bestellen).

Terug naar boven

Links

- Sport: - Tennisvereniging Maasdriel in Kerkdriel is een gezellige en recreatieve vereniging, die al sinds 1969 bestaat. Er worden diverse activiteiten georganiseerd door vrijwilligers. Alle seizoenen is er wel wat te doen, voor junioren en senioren. In de kantine worden vele gezellige uurtjes doorgebracht. Leden kunnen het hele jaar onbeperkt gebruik maken van de buitenbanen. Daarnaast kunnen zij zich inschrijven voor tennislessen, meedoen aan tal van gezellige activiteiten en voor de vereniging uitkomen in de KNLTB-competities in het voorjaar, najaar en de winter. Je bent van harte welkom om eens een kijkje te komen nemen tijdens een van de toernooien.

Reactie toevoegen