Het kleine dorp Kleine Huisjes geniet sinds kerst 2018 landelijke bekendheid dankzij de uitspraak van koning Willem-Alexander in zijn kersttoespraak: "Een beter Nederland begint in Kleine Huisjes." Waarom hij dit zei, kun je lezen in het hoofdstuk Status.
- Kleine Huisjes is een dorp* in de provincie Groningen, in de streek Hoogeland, gemeente Het Hogeland. T/m 1989 gemeente Kloosterburen. In 1990 over naar gemeente De Marne, in 2019 over naar gemeente Het Hogeland.
* Gezien de grootte of beter gezegd kleinte van de plaats, in relatie tot het ontbreken van een kerk en overige voorzieningen, zou je deze plaats ook als buurtschap kunnen kwalificeren. Maar de inwoners vinden hun plaats een dorp, dus conformeren wij ons daaraan.
- Het dorp Kleine Huisjes heeft in 1978 geen eigen postcode en plaatsnaam gekregen in het postcodeboek, voor de postadressen ligt het dorp daarom sindsdien 'in' Kloosterburen.
Terug naar bovenIn het Gronings
Lutje Hoeskes.
Oudere vermeldingen
De huidige plaatsnaam wordt rond 1900 voor het eerst op kaarten vermeld. In het schoolmeesterrapport uit 1827 van Kloosterburen wordt deze plaats Lutjeboeren genoemd.
Naamsverklaring
Zie het hoofdstuk Geschiedenis.
Het dorp Kleine Huisjes ligt W van het dorp Pieterburen en NO van het dorp Kloosterburen, rond de Dijksterweg, Feddemaweg en Witherenweg. Opvallend is dat de Witherenweg maar aan een kant bebouwd is.
Terug naar bovenIn de Volkstelling van 1840 wordt deze nederzetting nog niet vermeld. Maar zij kan toen al wel hebben bestaan. De gemeente Kloosterburen heeft in dat jaar namelijk geen enkele buurtschap in haar gemeente vermeld (in tegenstelling tot de meeste andere gemeenten in dat jaar). Tegenwoordig heeft het dorp Kleine Huisjes ca. 50 huizen met ca. 100 inwoners.
Terug naar bovenIn den beginne
De nederzetting Kleine Huisjes is in de 19e eeuw ontstaan, met arbeidershuisjes voor de landarbeiders die de in die tijd ontstane polders N ervan moesten ontginnen: 1804 Feddemapolder, 1809 Bokumerpolder en 1815 Ikemapolder, die later zijn samengevoegd tot Bokumer- en Ikemapolder, en 1872 Negenboerenpolder.
Dorp van de kaart? Gelukkig niet...
In 1961 zijn de inwonertallen in de gemeente Kloosterburen als volgt verdeeld: Kloosterburen 640, Kruisweg 470, Molenrij 250, Hornhuizen 230 en Kleine Huisjes 140, plus nog 420 inwoners in de buitengebieden. In een gemeentelijk onderzoek uit 1961 worden onder meer de voorzieningen in de dorpen opgesomd. In de vier grootste dorpen staan reeksen middenstanders vermeld. In het kleinste dorp wordt alleen een 'café annex kruideniersbedrijf' vermeld.
De gemeente concludeert onder meer: "De dorpen Kloosterburen, Molenrij en Kruisweg zijn levendige dorpen. In deze dorpen kan altijd gebouwd worden. Hornhuizen biedt een minder levendig beeld. Men moet het leefbaar maken, als men het niet wil laten uitsterven." Voor het kleinste dorp zag zij daar kennelijk geen heil meer in, want, zo stelde de gemeente: "Kleine Huisjes is moeilijk leefbaar te maken. Men kan dit gehucht beter laten verdwijnen door er niet meer te bouwen." De huidige inwoners zijn vast blij dat het dorp toch maar niet is verdwenen, want wij hebben de indruk dat men hier naar alle tevredenheid woont...
Terug naar boven- Sinds kerst 2018 kent heel Nederland dit kleine dorp. In oktober 2018 is koning Willem-Alexander namelijk op bezoek geweest bij coöperatie Klooster & Buren in buurdorp Kloosterburen, dat er ook is voor de vier omringende, bijbehorende buurdorpen, waaronder Kleine Huisjes, en waar in 2017 een succesvol initiatief van de grond is gekomen om kinderopvang, mensen met een verstandelijke beperking en senioren geïntegeerd te laten samenleven in het voormalige verzorgingshuis 't Olde Heem.
In zijn kersttoespraak 2018* refereerde de koning hieraan, met onder meer de uitspraak: "De bewoners hebben hun dorp weer een hart gegeven en ontfermen zich bovendien over oudere en kwetsbare dorpsbewoners. ‘Kleinschalig’, denken sommigen misschien. Maar ik denk: ‘groots’! Een beter Nederland begint in Kleine Huisjes. We onderschatten vaak de positieve invloed die we met onze bescheiden mogelijkheden als mens kunnen hebben. Juist dicht bij huis wordt de wereld gewonnen."
* Het deel waarin specifiek deze dorpen aan de orde komen, begint bij 4:00 minuten.
Waarmee de koning wilde aangeven dat kleinschalige initiatieven op het gebied van zorg en welzijn in kleine kernen (maar natuurlijk ook in wijken van grote kernen) een grote toegevoegde waarde hebben op het gebied van leefbaarheid en sociale cohesie, en dat we zuinig moeten zijn op onze kleine kernen, waar het naoberschap (het elkaar echt kennen en voor elkaar klaar staan als dat nodig is) vaak nog in ere wordt gehouden. De inwoners van Kloosterburen, Kleine Huisjes, Molenrij, Kruisweg en Hornhuizen geven op een moderne manier invulling aan het begrip noaberschap, oftewel nabuurschap. Mensen proberen elkaar te helpen, door een tuintje te onderhouden of samen te gaan biljarten. "Mensen verlangen ernaar om deel uit te maken van een gemeenschap", aldus projectleider van Klooster & Buren Anne Hilderink. Bij zijn bezoek aan Olde Heem sprak de koning al lovende woorden: "Dit soort projecten bezoeken vind ik een van de mooiste dingen van mijn werk. En of ik onder de indruk ben? Absoluut." Zie ook de reportage van Hart van Nederland. En natuurlijk is men in Kleine Huisjes en de buurdorpen blij met alle extra aandacht dankzij de kersttoespraak van de koning.
Terug naar boven- Met het beeld 'Lutje Toentje' wil het dorp een ode brengen aan de landarbeider. De arbeider is aan het wieden, geknield met een krabber in de hand. De steel van de krabber is tevens de spil van de zonnewijzer en geeft de plaatselijke zomertijd aan. Het roestige cortenstaal kleurt mee met de verschillende weersomstandigheden en symboliseert zo het zware buitenleven van de landarbeider in vroeger jaren.
Terug naar boven- De kwelders N van het dorp Kleine Huisjes zijn van belang voor fouragerende vogels en voor broedvogels als scholekster, tureluur, kluut, visdief, kokmeeuw, veldleeuwerik en graspieper. Tienduizenden steltlopers, ganzen en eenden brengen er de winter door of komen er uitrusten en bijtanken tijdens de trek. Bij hoog water vormen de kwelders een veilige rustplaats voor talloze wadvogels, die bij laag water hun kostje op het wad bij elkaar zoeken. In de omgeving van het dorp kom je verder nog reeën, hazen (waaronder soms een witte haas), vossen en roofvogels tegen, met name buizerd, sperwer, torenvalk, havik, smelleken en zeearend.
Terug naar boven- Videoreportage van het bezoek van Vereniging Groninger Dorpen aan Kleine Huisjes (2017).
- De afbeelding op deze pagina is een screenshot van de dorpswebsite (zie daarvoor de link in het eerste kopje hieronder).
Terug naar boven- Algemeen: - Site van en over Kleine Huisjes. Dit is een zeer uitvoerige en een zowel visueel als redactioneel zeer goed verzorgde site over verleden en heden van dit dorp, dus wie hierin geïnteresseerd is, raden wij aan om deze site eens op je gemak goed door te nemen.
- Nieuws: - Nieuws uit Kleine Huisjes op Facebook. - Nieuws uit dit dorp op Twitter. Het account is aangemaakt door Peter van Zoest en aan het dorp geschonken, om te voorkomen dat het naar aanleiding van de kerstpubliciteit van 2018 (zie daarvoor het hoofdstuk Recente ontwikkelingen) in verkeerde handen zou komen. - Dorpskrant Lutje Kraantje is er al sinds 1980 en verschijnt 3x per jaar.
- Belangenorganisatie: - Dorpsbelangen Kleine Huisjes is opgericht in 1979 en heeft dus in 2019 het 40-jarig bestaan gevierd, onder meer met een reünie voor de huidige en oud-inwoners*. De dorpsvereniging is indertijd opgericht op initiatief van de toenmalige gemeente Kloosterburen. Met name burgemeester Leegwater zocht voor elk dorp een aanspreekpunt en heeft de oprichting gestimuleerd. Naast deze rol organiseert de dorpsvereniging door het jaar heen ook diverse evenementen en activiteiten. Bijna elke maand is er wel iets te doen: in januari de nieuwjaarsvisite, in maart het gezamenlijke dorpseten, het notenriegjen met Pasen, dorpsfeest in de zomer, Glühwein drinken op kerstavond etc.
* Naar aanleiding daarvan heeft Dagblad van het Noorden een reportage gemaakt met de inwoner die er het langst woont** en de inwoners die er op dat moment het kortst wonen***. ** = Bennie Huizenga. *** = Henny Greve en Angelika Lukas.
In de eerste jaren had de vereniging geen onderdak en werden de activiteiten gehouden bij inwoners met een grote huiskamer. Later werd er gezamenlijk met de 'buren' van buurdorp Molenrij een dorpshuis gerealiseerd in dat dorp: Het Zicht. Dat was te danken aan Peter Waterdrinker. Hij zocht een onderkomen voor zijn bedrijf en in combinatie met een dorpshuis voor Kleine Huisjes en Molenrij was dit uitvoerbaar. Een latere exploitant was vanwege gezondheidsredenen genoodzaakt het bedrijf en daarmee het dorpshuis op te heffen. Sinds een aantal jaren kan de Dorpsvereniging gebruik maken van het leslokaal van BHV*-ondernemer Piet Stuive in het eigen dorp. * BHV = bedrijfshulpverlening.
Reactie toevoegen