Gemeente Kloetinge in ca. 1870, kaart J. Kuijper
- Kloetinge is een dorp in de provincie Zeeland, in de streek Zuid-Beveland, in grotendeels gemeente Goes, deels gemeente Kapelle. Het was een zelfstandige gemeente t/m 1969. Bij de herindelingen van 1970 is het grootste deel van de gemeente naar de gemeente Goes overgegaan. Een klein deel is echter naar de gemeente Kapelle gegaan (het betrof 329 hectare met 31 inwoners, dit was een deel van het ZO buitengebied van het dorp). Dit deel heeft een eigen postcode gekregen (4482, het dorp zelf heeft postcode 4481) met als postale woonplaatsnaam Kloetinge, en heeft in de praktijk grotendeels betrekking op de buurtschap Abbekinderen. Een ander klein deel van de gemeente is bij de herindeling van 1970 naar de gemeente Borsele overgegaan (= het deel Z van de A58).
- Wapen van de voormalige gemeente Kloetinge.
- Onder het dorp vallen ook de buurtschappen Abbekinderen (in de praktijk in zijn geheel, voor de postadressen valt het grootste deel van de buurtschap onder de formele woonplaats Kloetinge, gemeente Kapelle, en een klein deel onder de stad Goes), Noordeinde, Tervaten en Waanskinderen.
Terug naar bovenBijnaam
Kloetinge behoort met zijn Marktveld en Vaate tot een van de mooiste dorpen van Zeeland. Het heeft dan ook de bijnaam 'het Wassenaar van Zeeland'.
Het dorp Kloetinge ligt O van de stad Goes, ZO van het dorp Wilhelminadorp, ZW van de dorpen Kattendijke en Wemeldinge, NW van de dorpen Kapelle en Biezelinge, aan weerszijden van de A58 (maar voornamelijk N daarvan), N van het dorp 's-Gravenpolder en NO van het dorp 's-Heer Abtskerke.
Terug naar bovenIn 1840 heeft de gemeente Kloetinge 141 huizen met 858 inwoners, verdeeld in het gelijknamige dorp 113/696 (= huizen/inwoners) (waarvan 76/460 in de kom) en buurtschap De Groe 28/162. Verder schijnt er, naast de onder Status vermelde buurtschappen, vroeger ook nog een buurtschap Sir-helsdorp in deze gemeente te zijn geweest. Tegenwoordig heeft het dorp ca. 1.300 huizen met ruim 3.300 inwoners.
Terug naar bovenWe kunnen de stichting van Kloetinge omstreeks de 10e eeuw dateren. Volgens sommigen is het dan een tijdelijke verblijfplaats van schaapherders, die van Walcheren of Noord-Beveland komen. In de winter trekken ze weer verder. Anderen stellen dat deze nederzetting al vanaf de 10e eeuw permanente bewoning heeft gehad. De woonomstandigheden zijn er aanvankelijk verre van ideaal; mens en dier wonen onder één dak. Ook hebben de bewoners in deze tijd veel last van het water. Ze beschermen zich daartegen door het opwerpen van kunstmatige verhogingen of vliedbergen. Het dorp heeft een groot aantal vliedbergen gehad. Tegenwoordig vind je in de dorpskern nog zo'n vliedberg. Er waren er echter veel meer, zeker 6 of 7. Later worden er dijken aangelegd. Zo neemt het overstromingsgevaar af en kan Kloetinge zich ontwikkelen tot een welvarend dorp, ondanks dat er bijvoorbeeld in 1530 nog grote overstromingen zijn.
De schapenteelt is in die tijd de hoofdbron van bestaan, maar ook de akkerbouw begint veld te winnen. De graanproduktie wordt zo hoog, dat het de plaatselijke behoefte overtreft. Het overschot brengt men naar de weekmarkt in Goes. En er komen ook molens in Kloetinge. In 1451 moet men zeker 4 molens in het dorp hebben gehad. Tegenwoordig is er nog maar één molen over en die wordt bovendien niet meer voor het malen van het graan gebruikt. Een ander teken van welvaart is de imposante kerk, waarvan de bouw omstreeks 1250 begint.
In de 16e eeuw zijn de middelen van bestaan vooral de landbouw en de zoutwinning. Aan de zoutwinning komt al gauw een eind door de concurrentie uit Spanje en Portugal en het verbod van Karel V op het darink delven, aangezien dit desastreus is voor de dijken. Een andere vorm van vroege industie in Kloetinge is het leerverwerkingsbedrijf (schoenmakerijen).
In de tweede helft van de 16e eeuw krijgt Kloetinge het zwaar te verduren door de staatkundige en godsdienstige troebelen. Er komt een tijd van armoede en de bevolking krijgt te maken met inkwartiering van Spaanse soldaten. Het dorp moet het verblijf van deze soldaten zelf betalen. In 1572 wordt het dorp tweemaal platgebrand. In 1577 komt een einde aan de overlast van de soldaten. In 1577 stellen de stad Goes en Zuid-Beveland zich namelijk onder het stadhouderschap van Willem van Oranje. De Roomse religie wordt echter niet verboden. Pas in 1586 krijgt Kloetinge zijn eerste hervormde predikant.
Door de verbetering van het vervoer naar Goes kan aan het einde van de 16e eeuw de landbouw zich weer ontplooien. De schuitvaart naar Goes wordt ingesteld en in de 17e eeuw begint men met de aanleg van straat- en zandwegen. In deze tijd heeft Kloetinge een scala aan landbouwprodukten. De teelt van meekrap en boekweit wordt zeer belangrijk.
Stedenbouwkundig is er over het begin van Kloetinge weinig te zeggen. In de 15e eeuw zijn er al poortgrachten en het Marktveld is er dan ook al. Hier bevindt zich ook een vishuis, waar de vis verhandeld wordt. In de tweede helft van de 18e eeuw verrijst het ambachtsherenhuis aan het Kerkplein. In de 19e eeuw begint de groei van het dorp. In 1831 telt het 767 inwoners en in 1869 1089. Er worden dan ook scholen gebouwd of vergroot. Na 1900 is er sprake van een snelle groei, vooral door het milde belastingklimaat, wat veel gegoede Goesenaren aantrekt.
Door de aanleg van de spoorlijn raakt het dorp nog meer uit zijn isolement. Ook de verbetering van de rijkswegen helpt hieraan. Het agrarische karakter raakt steeds meer naar de achtergrond. In 1940 raakt Kloetinge reeds een deel van zijn grondgebied aan Goes kwijt. In 1970 gaat de gemeente op in de gemeente Goes. Tot verdriet van veel inwoners. Aan tien eeuwen zelfstandigheid is een eind gekomen. (© Leen Moerland, Gemeentearchief Goes)
Terug naar boven- Kloetinge heeft 65 rijksmonumenten.
- Rond 1100 stond er in Kloetinge reeds een houten kapel, die later is vervangen door een stenen exemplaar. Deze is uitgebouwd tot de huidige Hervormde (PKN) Geerteskerk (Geertesplein 24). Het bijkoor en het hoofdkoor dateren uit de 13e eeuw. Het laatstgenoemde is een voorbeeld van Vlaams gotische baksteenbouw uit die periode. Het schip van de kerk dateert uit de 15e eeuw en was oorspronkelijk driebeukig. In 1500 is deze vervangen door één beuk. De Geerteskerk was oorspronkelijk gewijd aan de heilige Gertrudis. Rond 1525 kreeg de kerk haar huidige vorm. De kerktoren, die in 1494 is voltooid, stond aanvankelijk los van de kerk en is in de 16e eeuw verbonden, toen de kerk naar het westen werd verlengd. De toren is voor het laatst gerestaureerd in 1956. Tussen 1970 en 1973 is de kerk grondig gerestaureerd en in 2008 volgde nogmaals een restauratie.
Binnen in de kerk is het schip overspannen door een houten gewelf met gesneden beelden en koppen. In de stenen gewelven van het transept bevinden zich versierde sluitstenen. De gewelven van de sacristie rusten op kraagstenen die engelen voorstellen met de lijdenswerktuigen. De kansel stamt uit 1604 en het doophek en koperwerk uit midden 17e eeuw. In de kerk bevinden zich een herenbank uit 1624 en een herenbank uit omstreeks 1770. Het hoofdorgel is in 1787 gebouwd door Hendrik Hermanus Hess uit Gouda. De dispositie is tussen 1846 en 1930 viermaal gewijzigd. In 1889 zijn door orgelbouwer Van den Bijlaardt uit Dordrecht een nieuwe balg en klavieren geïnstalleerd. In 1975 is het orgel door Flentrop Orgelbouw in zijn originele staat hersteld. Het kistorgel is in 1975 gebouwd door J. de Koff & Zn. en in 2000 door de Geerteskerk gekocht en in de kerk geplaatst. De kerk valt tegenwoordig onder de Protestantse Gemeente Kloetinge.
- De Kloetingse Molen (Kapelseweg 13) heet sinds september 2013 Oostmolen. Tot die tijd had hij geen officiële naam. Het is een ronde bakstenen stellingmolen uit 1704, die in Zeeuwse traditie is gewit. Het is een beeldbepalende molen die op een verhoging in het landschap staat. In 1979 is de molen grootschalig gerestaureerd door de toenmalige eigenaar, die het beheer van de molen in 1998 aan een speciale stichting ter behoud van de molen heeft overgedragen. Deze Stichting tot Behoud van de Molen te Kloetinge liet de molen daarna meteen restaureren. Vervolgens bleek de molen er toch slechter aan toe dan gedacht, en besloot de gemeente Goes in 2006 de molen te kopen en vervolgens aan de stichting over te dragen. De overdracht aan de stichting vond plaats in september 2008. Vrijwilligers hebben de trappen in de molen vernieuwd. Ook is na de overdracht de molen gewit. In 2018 is het Wielekruis geschilderd. - Nieuws van de Oostmolen op Facebook.
Terug naar boven- "In het verleden zijn paden gemaakt voor een snelle en veilige oversteek van Kloetinge naar de grote stad Goes. Die paden zijn tegenwoordig niet duidelijk herkenbaar meer vanwege ander gebruik van de grond of woningbouw. Het kleine paadje ‘Het Hoge Pad’ heeft een grote (cultuurhistorische) waarde voor de omgeving. Via dit paadje kon men vroeger binnendoor naar Goes lopen. Het was een echt smal kerkenpaadje, niet meer dan enkele decimeters breed, amper verhard (alleen met wat schelpen) en het liep langs en door enkele hollebollige weitjes. Het paadje is echter meer dan alleen een kerkenpaadje. Het pad stamt oorspronkelijk uit 1135(!) en is toen aangelegd als lage dijk tussen ’s-Heer Arendskerke en Kloetinge, waar het pad dwars door de ring van het dorp naar Kapelle liep, met een aftakking naar Wemeldinge. Op oude kaarten is het tracé nog goed herkenbaar, maar van het originele pad was niet veel meer terug te vinden.
Herstel van het pad. Tot 2004 was dit deel van het pad sterk verwaarloosd. Enkele bewoners van de Langeweide hadden een deel van het pad bij hun tuin getrokken. Bij andere delen was het pad overgroeid, rasters waren verdwenen waardoor men door een paardenweiland moest lopen en een deel van het pad was erg nat. Verschillende landschapselementen langs het pad waren jarenlang niet onderhouden en veel populieren waren geschild door de paarden. De gemeente Goes heeft zich sterk gemaakt om het gehele tracé tussen de Zomerweg en het Noordeinde te herstellen. Een deel van het pad is in de winter 2004-2005 opgeknapt door Stichting Landschapsbeheer Zeeland (SLZ), in opdracht en in samenwerking met de gemeente Goes, evenals de landschapselementen langs het pad. Door nu de nieuwe paden iets anders aan te leggen, hebben de huidige bewoners niet het idee dat er door hun tuin wordt gelopen, ook de wandelaar voelt zich prettiger en geen pottenkijker. Vooral Vereniging Dorpsbelangen Kloetinge (dorpsraad) heeft zich ingezet voor het herstel van het pad. Daarnaast heeft ook de vereniging TeVoet aandacht aan het pad besteed.
Oud Zeeuws boerenland. Hollebollige weilanden met enkele drinkputten, notenbomen, diverse oude meidoornhagen met enkele fraaie knotwilgen en een flinke rij grote Canadese populieren. Op het oude tracé van het paadje zelf zijn over een breedte van circa 50 cm door vrijwilligers van SLZ twee verschillende lagen schelpen aangebracht. De 15 populieren langs het pad van ongeveer 60-80 jaar oud, die waren geschild door de paarden, zijn vervangen door jonge populieren en enkele zomereiken. De oude stobben zijn blijven zitten en vormen een voedingsbodem voor de echte tonderzwam en de ruige weerschijnzwam.
Onderhoud. Een gedeelte in de aansluitende paardenwei is als eerste opgeknapt en ook de bomenstructuur is hersteld, een drinkput geschoond en de paarden gescheiden van de wandelaars. De gemeente Goes heeft het onderhoud, al of niet in samenwerking met SLZ, ter hand. De omringende gedeeltes zijn nu openbaar terrein, deze onderhoudt de gemeente zo goed mogelijk. De nieuw ingeplante stroken en de omliggende weide worden door SLZ onderhouden (mits er een onderhoudscontract met de grondeigenaren is). Ook Vereniging Dorpsbelangen Kloetinge vindt deze paden belangrijk voor het dorp. Alle oude paadjes rondom het dorp zijn door Dorpsbelangen in kaart gebracht en nagelopen. Op het informatiepaneel staat een kaart van de verschillende paden, zoals ’t Hoge Pad, Jokwegeling en Jachthuispad. De verschillende paden zijn gemarkeerd. De gemeente ondersteunde deze actie door mee te denken, mee te praten en financieel bij te dragen. SLZ zorgt als stimulator tussen de diverse eigenaren dat de huidige kwaliteit en beloopbaarheid op peil blijft." (bron: Stichting Landschapsbeheer Zeeland (SLZ) / Zeeuwse Ankers)
Terug naar boven- Boek hier je B&B e.d. in omgeving Kloetinge, met laagsteprijsgarantie!
Terug naar boven- Nieuwe en/of tweedehands boeken over Kloetinge (online te bestellen).
Terug naar boven- Belangenorganisatie: - Dorpsbelangen Kloetinge.
- Onderwijs en kinderopvang: - "De Kloetingseschool is een openbare school. De school bestaat sinds 1956. Openbaar onderwijs betekent voor ons dat kinderen van elk denkbare richting of geloofsovertuiging welkom zijn. Deze diversiteit in achtergrond vinden wij belangrijk. Op onze school leren de kinderen om met respect met elkaar, zichzelf en de omgeving om te gaan. De Kloetingseschool is een moderne basisschool, die letterlijk en figuurlijk midden in het dorp staat, met een “dorpse” betrokkenheid en vertrouwdheid. Warm en veilig, maar met een moderne kijk op leren. Kinderen uit Kloetinge en verschillende wijken van Goes volgen onderwijs op onze school. We onderhouden goede contacten met peuterspeelzaal Kibeo Schimmelpenninckstraat en kinderdagverblijf Kibeo Zomerweg. Het gebouw is zo ingedeeld dat elke bouw een eigen afdeling heeft met een eigen ingang. In het gebouw bevindt zich een speellokaal voor de onderbouwgroepen, een centrale hal, diverse kleinere werkruimtes en 9 lokalen. Gymnastiek wordt gegeven in het gymnastieklokaal bij het Wesselopark. In het zwembad bij Sportpunt Zeeland in Goes worden zwemlessen gegeven aan groep 3 en 4. De Kloetingseschool telt circa 170 leerlingen, verdeeld over 7 groepen.
Ons uitgangspunt is dat kinderen slechts kunnen leren als zij zich veilig voelen thuis, op school, bij de leerkracht en bij de andere kinderen. Een enthousiaste houding van de leerkracht is hierbij van groot belang, evenals een ondersteunende rol van de ouders. Het team draagt actief bij aan het scheppen van een sfeer van veiligheid en geborgenheid. Wij begeleiden de kinderen op een positieve, duidelijke en consequente manier. Wij willen dat kinderen veel leren, maar kinderen leren niet allemaal in het zelfde tempo. Daarom stemmen wij de leerstof zoveel mogelijk af op de ontwikkeling van het kind. Zowel voor leerlingen voor wie het leren niet vanzelf gaat als voor leerlingen die meer dan gemiddeld begaafd zijn. Planmatig werken - leerlingoverzichten en in een enkel geval individuele handelingsplannen - is hierin essentieel."
- Muziek: - Brassband Excelsior bestaat al meer dan 100 jaar.
- Sport: - Voetbalvereniging v.v. Kloetinge.
- Tennisvereniging LTC De Bongerd.
- Genealogie: - Overzicht van begravenen op de begraafplaats van Kloetinge, met foto's van de grafzerken.
Reactie toevoegen