Status

- Kop van 't Land is een buurtschap in de provincie Zuid-Holland, in de streek Drechtsteden, gemeente Dordrecht. T/m 30-6-1970 gemeente Dubbeldam.

- Buurtschap Kop van 't Land valt vanouds onder het dorp Dubbeldam, maar valt voor de postadressen - want net als Dubbeldam - onder de stad Dordrecht.

- Buurtschap Kop van 't Land heeft geen plaatsnaamborden, en ook geen gelijkluidende straatnaam - wat bij veel andere buurtschappen wél het geval is - zodat je ter plekke nergens aan kunt zien dat en wanneer je de buurtschap binnenkomt en weer verlaat.

Ligging

Buurtschap Kop van 't Land ligt rond de Zeedijk, vanuit Dordrecht gezien rond het uiteinde van de Provincialeweg. De buurtschap ligt aan het kanaal de Nieuwe Merwede, Z van de monding van de rivier de Wantij in de Nieuwe Merwede, O van de stad Dordrecht, O van Dubbeldam, Z van het dorp Sliedrecht en WZW van het dorp Werkendam.

Statistische gegevens

Buurtschap Kop van 't Land omvat ca. 20 huizen met ca. 50 inwoners.

Geschiedenis

Tweede Wereldoorlog
Aan het eind van de Tweede Wereldoorlog lag buurtschap Kop van 't Land nog in bezet gebied, terwijl de Biesbosch al bevrijd was. Crossers in kano’s en roeiboten probeerden ongezien langs de mitrailleursnesten te varen die de Duitsers op de Kop hadden ingericht.

- Op de site van Stichting Landschap en Cultuurhistorie Kop van 't Land vind je vele mooie verhalen in tekst en beeld over de rijke geschiedenis van deze kleine buurtschap. - Nieuws van de stichting op Facebook.

- Het in 2020 verschenen boekje 'Uit het leven gegrepen' van de toen 80-jarige Krijn Kooijman staat vol met mooie verhalen over de Kop van 't Land en Dubbeldam. Het is o.a. verkrijgbaar bij Huiskamercafé Fluitekruid, ‘t Kroontje, molen Kyck over den Dyck en boekhandel Vos & Van der Leer Stadspolders.

Recente ontwikkelingen

- Voor de dijkversterkingen aan de Zeedijk in en bij buurtschap Kop van 't Land in 2016 moesten helaas enkele woningen in de buurtschap worden afgebroken. Het betrof onder meer de huisnummers 19 en 34. Laatstgenoemd pand had vroeger twee huisnummers (34 en 36) en stond lokaal bekend als het Witte Huis.

Bezienswaardigheden

- De Ottersluis is een schutsluis met puntdeuren, gelegen tussen de Nieuwe Merwede en het Otterkanaal, (in het) NO van buurtschap Kop van 't Land. De schutkolklengte is 39 m en de wijdte is 7 m. De kolk is veel breder, maar de wijdte wordt beperkt door het remmingwerk. Over de kolk ligt naast de buitendeuren een rolvoetbrug. Hoogte in gesloten stand NAP +2,70 m. De minste drempeldiepte is aan beide zijden NAP -2,20 m. Bij een verval van meer dan 2 meter wordt er niet geschut.

Gewoonlijk staat het water aan de buitenkant - de kant van de Nieuwe Merwede - hoger dan aan de binnenkant. Het komt toch af en toe voor dat het water aan de binnenkant hoger staat. Normaal gesproken zou er dan niet kunnen worden geschut, omdat de sluis geen dubbele deuren heeft. Maar deze sluis kan dan toch tegen het getij in schutten, mits het verval beperkt blijft tot enkele centimeters. Daarvoor dienen de grendels, waarmee zowel aan de binnenkant als aan de buitenkant de puntdeuren aan elkaar vast kunnen worden gezet en zo het openen van deze deuren door de druk van het water vanaf de hoge kant voorkomen. Het sluisje ligt afgelegen en is alleen over water bereikbaar; een flink aantal borden "Verboden toegang" verbieden benadering over land. Het sluisje wordt voornamelijk gebruikt door de recreatievaart, die vanaf de Nieuwe Merwede zijn weg dan vervolgt via de Kikvorschkil naar de Helsluis - die naar de Beneden Merwede schut - of via het Wantij verder naar Dordrecht vaart.(1)

- Gemaal Staring.

Landschap, natuur en recreatie

- In 2016 heeft de gemeente Dordrecht het gebied rond de Kop van 't Land heringericht. Zo zijn onder meer de watergangen verbreed en voorzien van natuurvriendelijke oevers. Ook de dijken in de omgeving zijn versterkt. Het is nu een nat natuurgebied en daarmee een belangrijk onderdeel geworden van de Nieuwe Dordtse Biesbosch. Het gebied is nu een rust- en verblijfplaats voor de bever, noordse woelmuis, modderkruiper en andere diersoorten die zich tussen de Dordtse Biesbosch en de Sliedrechtse Biesbosch willen verplaatsen. Onder de Provincialeweg zijn voor deze dieren speciale buizen aangelegd, zodat zij de weg niet over hoeven te steken en daarmee geen risico meer lopen om te worden aangereden.

ZW van de Kop van 't Land zijn in de Noorderdiepzone de Kooikil en een bezinkplas gegraven en er is een landbouwweg aangelegd, waardoor de Wieldrechtse Zeedijk wordt ontlast van zwaar (landbouw)verkeer. Natuurontwikkeling. De Nieuwe Dordtse Biesbosch zorgt voor natuurontwikkeling op het Eiland van Dordrecht en voor de ecologische verbinding met de Brabantse en Sliedrechtse Biesbosch. De waterkwaliteit wordt verbeterd voor zowel de landbouw als voor de stad. Door het natuurgebied zijn nieuwe wandel-, fiets- en ruiterpaden aangelegd, waardoor meer bezoekers hier kunnen recreëren. Het project is een samenwerking tussen gemeente Dordrecht, het Waterschap en de Provincie Zuid-Holland.

In het ontwerp van deze herinrichting is onder meer de volgende toelichting te lezen: "Aanleiding. De Kop van 't Land is een van de onderdelen van het project de Nieuwe Dordtse Biesbosch. Doel van dit project is versterking van natuur en recreatie nabij de stad Dordrecht alsook een verbetering van de waterkwaliteit. Het gebied vormt vooral een belangrijke schakel in de natuurverbinding tussen de Dordtse en de Sliedrechtse Biesbosch. Daarnaast wordt in het plangebied een deel van de waterbergingsopgave gerealiseerd.

Doel en status. Het doel van het inrichtingsplan is de uitwerking van het programma van eisen tot een bestekgereed plan. Het voorliggende definitieve ontwerp vormt daarin de laatste stap. In een eerder stadium heeft Dienst Landelijk gebied een verkennend onderzoek gedaan en een schetsontwerp gemaakt. Op basis van de uitkomsten van dit onderzoek is een voorlopig ontwerp opgesteld. Dit ontwerp is getoetst door de projectgroep en gepresenteerd op een bewonersavond. Op basis van de reacties is het ontwerp uitgewerkt tot een definitief plan, wat de laatste fase vormt voordat het werk uitvoeringgereed wordt gemaakt. Het voorliggende Definitief ontwerp Kop van 't Land (oktober 2015) is opgesteld door Bureau Veenenbos en Bosch in samenwerking met Ingenieursbureau Drechtsteden. De planvorming is begeleid door een projectteam met gemeente Dordrecht, Waterschap Hollandse Delta, de Natuur- en Vogelwacht, Staatsbosbeheer en het Parkschap als beoogd beheerders."

- Overzicht van waargenomen dier- en/of plantensoorten in buurtschap Kop van 't Land (tip: als je onder de tab 'Waarnemingen' weinig of geen resultaten ziet, leg de datum dan een stuk, bijvoorbeeld een jaar, terug).

Beeld

- Oude foto's, kaarten en dergelijke van de Kop van 't Land en omgeving, op de site van Regionaal Archief Dordrecht.

Links

- Sport: - "DKKV (Dordtse kajak- en kanovereniging) Dajaks is een club van natuur- en watersportliefhebbers. Bij Dajaks ligt de nadruk op het toervaren door mooie natuurgebieden in binnen- en buitenland. Bovendien is Nationaal Park de Biesbosch onze thuishaven. In dat unieke getijdengebied, waar we met ons clubhuis op de Kop van 't Land middenin wonen, volgen wij hoe de natuur zich ontwikkelt en voelen we de wisselingen van de seizoenen direct op onze huid. Andere vormen van recreatieve kanosport die je bij Dajaks kunt beoefenen, zijn branding-, wildwater- en zeevaren.

Meteen meedoen. Kanovaren is een natuurlijke beweging die je snel aanleert. Om de instap nog makkelijker te maken, geeft Dajaks introductielessen, en om de fijne kneepjes te leren een gevorderdencursus. ’s Winters trainen we in het zwembad op veiligheid en reddingstechnieken. Zo krijg je de kanosport spelenderwijs onder de knie, terwijl je meteen al lekker actief bent. Kanovaren hoeft ook niet duur te zijn. Dajaks heeft betaalbare ligplaatsen voor ca. 135 kajaks en canadezen, dus er is plaats voor je eigen prachtboot. Maar als je nog even wilt wachten met de aankoop van een kano, kun je gratis gebruik maken van onze clubboten. Zo kun je meedoen op de manier die jou het beste bevalt.

Toerprogramma. Het Dajaks-clubhuis op Zeedijk 17 op de Kop van 't Land bij Dordrecht is het ideale vertrekpunt voor natuurbelevingstochten door de Hollandse en Brabantse Biesbosch. Verder is er een uitgebreid programma van clubtochten, die soms een bijzonder tintje krijgen. Prestatie: we ronden het Eiland van Dordrecht (52 km). Gezelligheid: we bakken pannenkoeken voor de kinderen. Wintersfeer: we trotseren sneeuw en ijs om naar een logeerschip in Geertruidenberg te varen, waar we weer opwarmen met snert en glühwein.

Dajaks reist ook graag naar andere vaargebieden zoals de Nieuwkoopse Plassen, de Weerribben en Tiengemeten. Op deze meerdaagse tochten zullen we meestal kamperen. Af en toe bezoeken we per kano een mooie oude stad als Leiden of Utrecht, en we gaan altijd kijken bij Sail Amsterdam. Met kleinere groepen worden er kanovakanties op buitenlandse rivieren, de Waddenzee of langs vreemde kusten georganiseerd. En ons wildwater-weekend in Luxemburg is uitgegroeid tot een jaarlijks terugkerend clubevenement waar bijna de hele vereniging aanwezig is.

Vriendschappelijke sfeer. DKKV Dajaks is in 1980 opgericht door een groep vrienden die samen wilden gaan varen, en die vriendschappelijke sfeer hangt er nog altijd. Zo gebeurt alles bij Dajaks in eigen beheer: schoonmaak, onderhoud gebouwen, verzorging kantine, organisatie toertochten, redactie en opmaak verenigingsblad, boot- en peddelreparaties. Die vriendschappelijke sfeer is ook te proeven tijdens onze clubavond (dinsdag) en clubmiddag (zondag), als onze kantine verandert in het gezelligste café/terras van de Kop van 't Land én Dordrecht. En aan de wederzijdse steun: meer dan eens lopen Dajakkers bij clubgenoten met verhuisdozen te sjouwen." - Nieuws van DKKV Dajaks op Facebook.

- Openbaar vervoer: - Vanaf bushalte 'Kop van 't Land' onderhoudt busmaatschappij Bravo een met Lijn 620 busverbinding met Werkendam en Station Dordrecht.

- "Veer 'De Biesbosch' vaart heen en weer tussen de Kop van 't Land bij Dordrecht en de Brabantse Oever in Werkendam. Handig om de files te omzeilen en ook leuk voor een bezoek vanuit Dordrecht aan de Brabantse Biesbosch. Op werkdagen vaart het veer tussen 6.00-20.00 uur, op zaterdag van 9.45-18.15 uur en op zondag van 10.45-18.15 uur. Van april t/m september begint het zondags een uur eerder met varen en vaart het in het weekend een half uur langer door. Op feestdagen wordt gevaren volgens de zondag-dienstregeling." - Nadere informatie over Veer De Biesbosch op de site van de veerdienst.

"De veerpont bij de Kop van 't Land, tussen Dordrecht en de Biesbosch, is niet meer van deze tijd, vinden de gemeenten Dordrecht en Werkendam. De pont, gebouwd in 1980, zet jaarlijks ongeveer 350.000 personen (totaal van auto’s, fietsers en voetgangers) over. Het voer in zijn loopbaan ook bij het Lexkesveer in Wageningen en in Bad Breisig in Duitsland (van 1992 tot 1994). Sinds 1994 vaart het op de huidige locatie. De gemeenten Dordrecht en Werkendam hebben samen geprobeerd een nieuwe, milieuvriendelijke veerpont in de vaart te laten brengen, en hebben hiervoor een aanbesteding uitgeschreven. In het bestek voor de aanbesteding werden diverse eisen gesteld aan de milieuvriendelijkheid. Zo moest de pont emissievrij varen. Voor het in de vaart brengen van een nieuwe pont stelden de gemeenten € 250.000 ter beschikking. Nu blijkt dat geen enkele exploitant aan de gestelde eisen kan of wil voldoen. Op de aanbesteding heeft niemand gereageerd. Het bedrag is te laag of de eisen zijn te hoog." (bron: Vrienden van de Voetveren, januari 2019)

Gelukkig is er precies een jaar later wél heel goed nieuws op dit gebied te melden, want in januari 2020 verschijnt het volgende bericht op het weblog Anders Bekeken, door Erik van Erne: "Het veer tussen Dordrecht en Werkendam wordt vanaf 2022 volledig elektrisch. De nieuwe boot met de mooie naam Kop van 't Land is onderdeel van het voorstel van Swets ODV Maritiem op de aanbesteding van deze verbinding. Met hun voorstel hebben zij de aanbesteding voor deze verbinding gewonnen en exploiteren deze de komende 12 jaar. De nieuwe veerpont wordt deels in de regio (af)gebouwd. Een volledig elektrische veerpont van dit formaat is uniek in Nederland. Swets ODV Maritiem, onderdeel van de Swets Group, exploiteert in Nederland meerdere veerdiensten. Zij vaart op dit moment ook al op de lijn Dordrecht-Werkendam.

Duurzaamheid was een belangrijk uitgangspunt in de aanbestedingseisen. Elektrisch vervoer past perfect bij het gebied als poort naar de Biesbosch. En beide gemeenten hebben duurzaamheid hoog op de agenda staan. Wethouder Rik van der Linden (Dordrecht): “Dit is echt een mooi resultaat! We wisten dat we in de aanbesteding de lat hoog hebben gelegd, zeker op het gebied van duurzaamheid. Maar je móet ook ambitieus zijn om daar stappen in te zetten. Geweldig dat er op de Kop van 't Land straks een volledig elektrische veerpont vaart. Dat past niet alleen bij onze ambitie, maar ook bij de omgeving. En het feit dat dit in onze regio werkgelegenheid oplevert, is een kers op de taart.” Wethouder Hans Tanis (Altena): “De aanbesteding heeft wat langer geduurd, maar we zijn enorm blij met deze uitkomst. De ervaringen met Swets ODV Maritiem zijn positief en we hebben veel vertrouwen in hun plannen. De toekomst van deze veelgebruikte verbinding is hiermee gegarandeerd. Dat is goed nieuws voor zowel de reizigers als het personeel.”

Arno Hoorweg, directeur van Swets ODV Maritiem: “We zijn heel trots dat we deze aanbesteding hebben binnengehaald. We exploiteren deze verbinding op dit moment al en dat gaat goed. De reizigers en ons personeel zijn positief. We zagen kansen om de verbinding uitstootvrij te maken. Dat is pionieren, maar we gaan die uitdaging met veel enthousiasme aan. De afbouw van de boot gebeurt uiteraard hier in de regio; er is hier veel expertise op het gebied van maritieme technologie. We kijken ernaar uit om hier de komende jaren te blijven varen!” De nieuwe veerpont Kop van 't Land kan naar verwachting in 2022 te water. Tot die tijd vaart Swets ODV Maritiem met de huidige veerpont. De verbinding wordt gezamenlijk betaald door de gemeenten Dordrecht en Altena."

- "Het was altijd een beetje een schiereiland, de Merwelanden. Sinds zomer 2016 echter vaart vanaf het Biesboschcentrum in het weekend 5 maal per dag weer een fietsvoetveer naar de Ottersluis vlakbij de Kop van 't Land. Op deze manier is het niet meer nodig om vanaf het Biesboschcentrum de lange omweg via de Stadspolders Dordrecht te maken om in de Brabantse of Dordtse Biesbosch te komen. Alleen onderweg van de Kop van het Land naar de Merwelanden wordt nog een tussenstop gemaakt bij de Zuileshoeve. Onder deze link vind je de dienstregeling. Naast de nieuwe verbinding met de Ottersluis is er natuurlijk een reguliere verbinding met de Merwelanden via de Waterbus vanuit Sliedrecht en de Merwekade in Dordrecht." (bron: Fietsersbond afd. Drechtsteden)

• 1. Wikipedia,
  
  , (2020)