Gemeente Krommenie in ca. 1870, kaart J. Kuijper
- Krommenie is een dorp in de provincie Noord-Holland, in de regio Zaanstreek, gemeente Zaanstad. Het was een zelfstandige gemeente t/m 1973.
- Wapen van de voormalige gemeente Krommenie.
- Onder het dorp Krommenie valt ook de buurtschap Busch en Dam (deels).
- Slogan: - "Als je als dorp in Zaanstad de pech hebt niet bestempeld te zijn tot een van de vier hotspots (Hembrugterrein, centrum Zaandam, Zaanse Schans en Zaanbocht Wormerveer), of als je te ver van de door ZNSTD bestempelde ‘toeristische ankerpunten’ en de Zaan ligt, dan is dat sneu. Maar als je vindt dat je toch de moeite waard bent, dan onderneem je actie. Zoals winkeliersvereniging DOKA (“Door Organisatie Krachtige Aktie”) heeft gedaan. Sinds april 2017 is het voor iedereen zichtbaar: Krommenie is het leukste dorp van Zaanstad." Aldus De Orkaan in het artikel onder de link. In het artikel vertellen ze waarom ze het zelf ook een leuk dorp vinden. Zie ook de reacties onder het artikel voor wat de inwoners en omwonenden er van vinden. - Filmpje onthulling spandoek april 2017.
Terug naar bovenIn het dialect
Krommenije.
Oudere vermeldingen
Water: 1276 Crommenye, water: 1292 kopie in Crummenie, in Crommenye, water: 1292 kopie 1390 "die halue stale oesters jn Rummene" lees: in die Crummene, 1317 Crommenie, 1357 (1367 kopie 1601) in der Crommenye, 1432 van Crommenie, 1444 tot Crommenie by der capelle, 1573 Crommenije.
Naamsverklaring
Overdrachtelijk gebruik van de waternaam Krommenie, een samenstelling van het Middelnederlandse crom 'krom' en ee, ie = aa 'water, rivier'. Het betreffende water was een uitloper van het IJ, die in verbinding stond met het Alkmaardermeer. Door oeverafslag breidde dit water zich steeds verder uit en in 1357 kreeg een aantal dorpen vergunning het water te bedijken en af te dammen, zie Busch en Dam. Wegens buitendijkse aanslibbing is de dam verplaatst naar de Nieuwe Dijk ten oosten van Beverwijk. Later is ook het noordeinde van de waterloop afgedamd; het water benoorden de afdamming heet Buiten-Krommenie. Van de oorspronkelijke waterloop resteren nog enkele brede plassen, zoals de Ham, en een smal water, de Kil, van Dam tot Wijkermeer.(1)
Het dorp Krommenie ligt N van het dorp Assendelft, NW van de dorpen Zaandijk en Koog aan de Zaan en de stad Zaandam, W van de dorpen Wormerveer en Wormer, Z van het dorp Westknollendam, ZO van het dorp Uitgeest en O van het dorp Heemskerk.
Terug naar bovenIn 1840 omvat de gemeente Krommenie 444 huizen met 2.581 inwoners, verdeeld in het gelijknamige dorp 383/2.230 (= huizen/inwoners), dorp Krommeniedijk 35/194 en de buurtschappen Krommeniehorn 22/136 en Den Busch 4/21. Tegenwoordig heeft het dorp ca. 7.000 huizen met ca. 17.000 inwoners.
Terug naar bovenArcheologie
Archeologen hebben in oktober 2018 in Krommenie resten van een wachttoren blootgelegd, die vrijwel zeker door Romeinen is gebouwd, in de eerste eeuw na Christus. Met de vondst wordt volgens gemeentelijk archeoloog Piet Kleij een stukje geschiedenis van het Romeinse Rijk herschreven: "Zo noordelijk zijn op het vasteland nooit eerder Romeinse nederzettingen gevonden." De wachttoren was aan de basis ongeveer 3 bij 3 meter. Eromheen stond een palissade ter grootte van een half voetbalveld, zo meldt de gemeente Zaanstad. Volgens archeoloog Kleij wijst alles erop dat Romeinen de toren hebben gebouwd. In de eerste plaats bouwden de Friezen die in het gebied leefden geen wachttorens. Op de plek van de opgraving is bovendien Romeins aardewerk gevonden. Ook lag er een olielampje dat destijds door Romeinse militairen werd gebruikt en een schrijflei: "Je kon veel van Friezen zeggen, maar niet dat ze konden schrijven", aldus Kleij.
Heemkunde
Als je je nader wilt verdiepen in de geschiedenis van Krommenie, kun je terecht bij Historisch Genootschap Crommenie. "De vereniging verzamelt en archiveert alles over deze voormalige gemeente. Wij zijn zeer geïnteresseerd in historische archieven, gegevens en beeldmateriaal. Van jezelf, je familie, bedrijf of vereniging. Wil je dat die bewaard blijven voor ons archief en dat die voor openbare doeleinden en bijv. fototentoonstellingen beschikbaar blijven? Neem dan contact met ons op, want wij zijn altijd op zoek naar nieuw materiaal en aanvullingen. We hebben inmiddels een uitgebreid archief over verleden en heden van ons werkgebied. Op onze website lees je meer over onze vereniging, de werkzaamheden en de mogelijkheden. Onze thuisbasis is Huize Barkeloo, het voormalige weeshuis, waar wij de geschiedenis levendig houden. Leden krijgen vier keer per jaar de prachtige uitgave de Kroniek, met artikelen en foto’s over het dorp in vroeger tijden. Dat kan recente geschiedenis zijn, maar ook verhalen van lang geleden worden gepubliceerd."
- "Groen vanaf de voordeur. Natuur die verbonden is met de stad. Die zelfs onderdeel uitmaakt van de stad. Zodat er een gezonde, klimaatbestendige leefomgeving ontstaat. Dat is de Staatsbosbeheer-visie ‘Groene Metropool’. Gebiedsontwikkelaar AM heeft dit concept samen met Staatsbosbeheer succesvol vertaald naar de praktijk en won daarmee de aanbesteding voor de bouw van een nieuwe woonwijk in Krommenie. Een uitgekiend water- en groenplan verbindt straks de voordeur van bewoners met zowel het dorp als het aangrenzende Staatsbosbeheer-natuurgebied.
Natuur én stad. Natuur versus stad, het lijkt een logische tegenstelling. Maar niets is minder waar: die twee blijken prima samen te gaan. Sterker nog, stad en groen is een gouden combinatie voor een aantrekkelijke én klimaatbestendige leefomgeving. "Bij AM willen we aangename en duurzame leefomgevingen ontwikkelen. Daar hoort natuur absoluut bij," vertelt Steven Hupkens, projectontwikkelaar bij AM. "En dat sluit naadloos aan op de Groene Metropool-visie van Staatsbosbeheer."
Groene Metropool. Met die visie zet Staatsbosbeheer zich in voor een Nederland waar groen vanzelfsprekend deel uitmaakt van de (stedelijke) leefomgeving. "Bijna een kwart van Staatsbosbeheer-areaal ligt in een stedelijke omgeving," legt Robert Graat, secretaris Programma Groene Metropool bij Staatsbosbeheer, uit. "Dus het is niet meer dan logisch dat we voor een duurzame invulling en beheer van deze gebieden zoeken naar verbinding met de stad. En zeker als je ook kijkt naar de bouwopgaven en het klimaatveranderingsvraagstuk waar Nederland mee te maken heeft. Een groen-blauw netwerk dat stad en omliggende natuur met elkaar verbindt levert niet alleen een gezonde, aangename woon- en werkomgeving op, maar helpt ook om de stad weerbaar te maken voor de gevolgen van klimaatverandering. Denk aan hittestress en wateroverlast." Door natuur als deel van de stad te beschouwen en groene ruimtes te verbinden, kan de stad ook serieus bijdragen aan meer biodiversiteit.
Eilanden van Hain. Tot zover de theorie van Groene Metropool. De praktijk kreeg vorm toen AM inschreef op de aanbesteding voor een nieuw te bouwen wijk voor circa 235 woningen in Krommenie. "We kenden Staatsbosbeheer al van de Groene Metropool gedachte, en het plangebied voor de wijk Eilanden van Hain grenst aan waterrijke natuurgebieden van Staatsbosbeheer. Dus het lag voor de hand dat we samen zouden optrekken," legt Steven uit. "Samen met Staatsbosbeheer hebben we gekeken hoe we met water de verbinding konden maken tussen dorp, wijk en groene omgeving. Zo adviseerde Staatsbosbeheer bijvoorbeeld om het oorspronkelijke ontwerp van de waterstructuur een slag te draaien. Dat gaf de mogelijkheid om de waterloop en -opvang optimaal in te zetten."
Meerwaarde. Zo ontstond het winnende ontwerp voor een waterrijke wijk in Krommenie, in de karakteristieke Zaanse-polderstijl. Als verbinding tussen het dorp, en het omringende natuurgebied, en aansluitend op een bestaande recreatieve route richting de Stelling van Amsterdam. "De samenwerking met Staatsbosbeheer bleek van grote meerwaarde voor de gemeente om ons ontwerp te kiezen," vertelt Steven. "En voor de kopers zit er ook winst bij: hun perceel krijgt meer waarde door de samenwerking, want hun leefomgeving wordt groter, ruimer en groener dankzij de aansluiting op de Staatsbosbeheerpercelen." En niet onbelangrijk; de wijk is voorbereid op extreme wateroverlast en droogte die we vanuit het perspectief van klimaatverandering mogen verwachten.
Beheer goed geregeld. "Het plan van AM voorziet ook in investeringen in de ecologische en recreatieve inrichting van de percelen van Staatsbosbeheer, die straks de schakel vormen tussen de groenstructuur in de wijk en de aangrenzende polder," vult Robert aan. "Afspraken hierover hebben we opgenomen in een intentieverklaring. Daarin is ook geregeld dat de meerkosten van het beheer van de Staatsbosbeheergronden uit de exploitatie van de woonwijk worden afgekocht."
Kennis en ervaring verzilverd. Een absolute win-winsituatie, noemen Steven en Robert de samenwerking. "Deze woonwijk in Krommenie is een mooie showcase voor duurzame gebiedsinrichting. Heel mooi om te zien dat we de bundeling van kennis en ervaring op deze manier kunnen verzilveren," zegt Robert. "Met een overall macro-blik, én de ecologische micro-kennis van het plangebied kon Staatsbosbeheer ecologische en recreatieve kwaliteit toevoegen aan de wijk," vult Steven aan. "En daarmee hebben we zowel voor Staatsbosbeheer als voor AM een mooie showcase opgeleverd voor duurzame gebiedsinrichting," besluit Robert." (bron: Staatsbosbeheer) De oplevering van de eerste woningen staat gepland voor medio 2021.
- Wooncorporatie Parteon, eigenaar van 84 woningen van de wijk het Blok in Krommenie, wil anno 2020 deze woningen slopen en vervangen door 'historiserende' nieuwbouw. Inwoners, Zaans Erfgoed en Heemschut dringen bij de gemeente aan op behoud van de woningen. Voor de motivaties die zij hierbij hebben zie het artikel onder de link. De genoemde instanties stellen onder meer: "De sloop van het Blok betreuren onze verenigingen in hoge mate omdat het, als onderdeel van de door de gemeente Zaanstad opgestelde ‘Cultuurhistorische inventarisatie en waardering van de sociale woningbouwwijken 1900-1945 in Zaanstad’, wordt gewaardeerd als een categorie 1 buurt. Dit betekent dat er aan deze buurt een hoge cultuurhistorische waarde wordt toegekend waarvan het behoud, volgens uw Erfgoedstrategie 2019-2023, ‘zeer wenselijk’ is. Indien de besluitvorming al zo ver gevorderd is dat sloop-nieuwbouw, zoals gesteld, onvermijdelijk is dan is het opgestelde Beeldkwaliteitsplan, mits goed begeleid, een goed alternatief." De verenigingen willen in ieder geval de voormalige school met de Bijbel aan de Dokter Kuijperkade graag behouden.
- De brug Krommenie ligt in de provinciale weg (N203) vlak bij de op- en afritten van de N246. De brug is aan het einde van haar levensduur en moet volledig worden vervangen. De provincie Noord-Holland heeft daarom in juni 2018 de brug gesloten voor scheepvaartverkeer. Nadere inspectie heeft aangetoond dat de brug op vaste momenten, onder begeleiding van technici, eens in de twee weken kan draaien voor de bevoorrading van Forbo. Deze brugopening vindt sinds oktober 2018 plaats, tegelijkertijd met de opening van de spoorbrug. De opening van de spoorbrug is zeer kort, waardoor het alleen mogelijk is om het bevoorradingsschip door te laten. Recreatievaart kleiner dan 2,60 meter kan nog steeds onder de brug door blijven varen. Schepen hoger dan 2,60 meter dienen om te varen via Zaanstad. Naast een plan van aanpak voor de korte termijn, om de brug weer volledig te kunnen draaien, werkt de provincie ook aan een ontwerp voor een nieuwe brug. (bron: Provincie Noord-Holland)
Terug naar boven- Krommenie heeft 24 rijksmonumenten.
- Krommenie heeft 17 gemeentelijke monumenten.
- De Hervormde (PKN) Nicolaaskerk in Krommenie (Kerkplein 1) is een laatgotische eenbeukige kerk met smaller driezijdig gesloten koor en op de westgevel een houten toren. De kerk stamt vermoedelijk uit ca. 1400. Paus Bonifatius IX droeg op 25 oktober 1399 de abt van Egmond op om de kapel van de heilige Nicolaas in Crommenye af te scheiden van de parochiekerk te Uuthgeest en deze tot parochiekerk te verheffen. Op 19 februari 1574 ging het halve dorp inclusief kerk in vlammen op door een aanval door Spaanse troepen. De rondtrekkende Spanjaarden plunderden en brandden het overgebleven deel. De kerk is in 1657-1658 na een brand in de Tachtigjarige Oorlog ingrijpend hersteld en vergroot. De toren is vermoedelijk nog grotendeels uit de oorspronkelijke bouwtijd. Tussen 1964 en 1969 is de kerk gerestaureerd. Hierbij is onder meer de buitenbepleistering uit 1873 bijna geheel vervangen. In 2009 is de entree van de kerk vernieuwd en zijn enkele nevenruimtes gerealiseerd. In de kerk bevindt zich een preekstoel (1658), doophek en herenbank (beide 17e eeuw) en scheepsmodel (19e eeuw). Het orgel met Hoofdwerk en Bovenwerk stamt uit 1838 en is oorspronkelijk gebouwd door J. Batz en Co. voor de Doopsgezinde Kerk Oostzijde in Zaandam. In de klokkenstoel hangt een klok van Rodolphus de Montigny uit 1396.
- Nadat in de Eerste Wereldoorlog gebleken was dat het vliegtuig een belangrijke rol ging spelen tijdens een oorlog, werd door de Nederlandse regering de Luchtbeschermingsdienst opgericht. Gemeenten kregen o.a. de taak om indien nodig burgers onder te brengen in schuilplaatsen, die gebouwd werden in plantsoenen en parken. Tevens werd subsidie verleend aan particulieren voor het bouwen van schuilplaatsen ter gezinsbescherming. Aan de Eikelaan in Krommenie zijn nog twee van dit soort kleine particuliere schuilplaatsen aanwezig. Ze dateren uit 1939-1940. In het nieuwbouwplan Aan de Laan, dat in 2016/2017 is gerealiseerd, zijn de schuilplaatsen behouden. Ze stonden op particuliere grond, die bij de afronding van het nieuwbouwplan aan het openbare gebied is toegevoegd. Hierdoor zijn de schuilplaatsen nu voor iedereen zichtbaar.
Terug naar boven- Toneelgroep Morgana is opgericht in 1969 en brengt jaarlijks in april een nieuw stuk op de planken.
Terug naar boven- Wereldwinkel Krommenie verkoopt originele cadeaus en heerlijke levensmiddelen uit andere culturen. De producten zijn gemaakt met respect voor mens en milieu. Omdat de producenten - zoals zilversmeden, pottenbakkers en koffieboeren - er een rechtvaardige prijs voor krijgen, kunnen ze een menswaardig bestaan opbouwen. Met jouw aankoop helpt je hen daarbij.
Terug naar boven- Boek hier je B&B e.d. in omgeving Krommenie, met laagsteprijsgarantie!
Terug naar boven- Nieuwe en/of tweedehands boeken over Krommenie (online te bestellen).
Terug naar boven- Nieuws: - Nieuws uit Krommenie op nieuwssite De Orkaan.
- Muziek: - Fanfareorkest Onderling Genoegen (OG) is opgericht in 1896 en bestaat uit een groot orkest, een opleidingsorkest en een zangkoor. Naast de eigen concerten in het najaar, rond kerst en in het voorjaar, houdt OG jaarlijks een solistenconcours waar elk lid bijvoorbeeld onder begeleiding van een pianist een stuk ten gehore kan brengen. Het werk wordt beoordeeld door een deskundige jury. Tevens organiseert OG jaarlijks een festival voor opleidingsorkesten en het Parkfestival. Tijdens het opleidingsfestival bieden zij beginnende en gevorderde opleidingsorkesten (voornamelijk uit Noord-Holland) de mogelijkheid om zich voor een jury en publiek te presenteren. Het Parkfestival in het Agathepark biedt een podium aan orkesten uit de regio en wordt vaak gezien als afsluiting van het muzikale seizoen.
Ieder jaar, in de laatste week van het seizoen, komen de leden van OG huis aan huis in Krommenie om te collecteren voor het instrumentenfonds. Dit alles onder muzikale begeleiding van enkele leden. In november neemt de Pietenband deel aan de intocht van Sinterklaas in het dorp. Tevens verzorgen zij enkele andere optredens rond pakjesavond. De 'kapel', met een wisselende bezetting van ca. 12 tot 15 leden, speelt een aantal keer per jaar bij diverse gelegenheden, zoals bruiloften en partijen. Behalve muzikale activiteiten organiseert OG natuurlijk ook nevenactiviteiten. Denk hierbij aan uitstapjes met de jeugdleden, barbecues en de Boekenmarkt (april en oktober). Heb je nog boeken, cd's of dvd's voor de Boekenmarkt, neem dan contact op met de secretaris.
- Muziek Organisatie Krommenie (MOK) is het overkoepelende orgaan van de onderdelen Premier Drumcorps, Premier Cadets en Music Ensemble The Incredibles. De vereniging is voortgekomen uit de voormalige Premierband Holland, die later aan de weg timmerde als het Premier Drum & Bugle Corps. De verschillende onderdelen hebben hun eigen naam gehouden. Music Ensemble The Incredibles is in 2004 ontstaan. Met melodische instrumenten als marimba, xylofoon en vibrafoon, aangevuld met drums, piano, saxofoon en (bas)gitaar, hebben ze al vele optredens verzorgd. The Incredibles spelen verschillende stijlen muziek (pop, jazz, rock) voornamelijk bedoeld ter ondersteuning van een evenement (luistermuziek).
- Het Gilde Krommenie bestaat uit 4 verschillende keyboard- en accordeonorkesten: Con Amore, Corona, Jeugdorkest Varia en Ensemble Varia. Eens per jaar geven al deze orkesten samen een optreden. De verschillende orkesten geven ook los van elkaar optredens, bijvoorbeeld met de kerst en in verzorgingstehuizen.
- Zorg: - Hospice De Schelp in Krommenie biedt mensen uit de Zaanstreek in hun laatste levensfase warme en liefdevolle zorg in een huiselijke omgeving. Naast de professionele zorgverleners met hun specifieke deskundigheid en bevoegdheid zijn het de vrijwilligers die samen met de naasten (verwanten en vrienden) de gastbewoners verzorgen.
- Genealogie: - Overzicht van begravenen op de begraafplaats van Krommenie alg.
Reactie toevoegen