Kuitaart

Plaats
Dorp
Hulst
Zeeuws-Vlaanderen
Zeeland

kuitaart_schuurfeest_kopie.jpg

Tijdens het jaarlijkse Schuurfeest in Kuitaart (op een zaterdag in oktober) gaat het dak er (figuurlijk) af

Tijdens het jaarlijkse Schuurfeest in Kuitaart (op een zaterdag in oktober) gaat het dak er (figuurlijk) af

Kuitaart

Terug naar boven

Status

Kuitaart is een dorp in de provincie Zeeland, in de streek Zeeuws-Vlaanderen, gemeente Hulst. T/m 2002 gemeente Hontenisse.

Terug naar boven

Naam

Oudere vermeldingen
1469 up Coytaerde, 1646 Cuytaerde, 1664 kopie 1679 Kuijtaert, ca. 1750 Kuitaert, Kuijtaart, 1844 Kuittaart, 1866 Kuitaart.

Naamsverklaring
Etymologie onbekend. De plaatsnaam Kuitaart is wel verklaard als een samenstelling van aerde = aard 'beploegde of bebouwde grond, bouwland' en het Middelnederlandse coyt, met onduidelijke betekenis. Het MNW vermeldt alleen het Middelnederlandse coyte 'kuit, soort van inlands bier zonder hop'. Anderen denken aan een afleiding met het personifiërend suffix -aard, dat ook voorkomt in enkele waternamen. Er is gesuggereerd dat de naam verband houdt met een in 1273 vermelde Cuthartsdam, waarin men de persoonsnaam Cuthhard meende te herkennen, maar eerder is ook hier in het eerste deel sprake van de naam van een water.(1)

Terug naar boven

Ligging

Kuitaart ligt N van Hulst, ZO van Kloosterzande. Het dorp wordt doorsneden door rijksweg N689 (Terhole - Perkpolder) en ligt aan het einde van de oostelijke uitloper van de kreek De Vogel.

Terug naar boven

Statistische gegevens

In 1840 heeft Kuitaart 36 huizen met 197 inwoners. Tegenwoordig heeft het dorp ca. 90 huizen met ca. 225 inwoners.

Terug naar boven

Geschiedenis

De nederzetting is na 1615 - toen de Oostvogelpolder werd herdijkt - ontstaan als dijkdorp. Z van de dorpskern lag de buurtschap Klein Kuitaart (bij de molen), die tegenwoordig niet meer als zodanig wordt beschouwd. De bebouwing is er nog wel. Het dorp heeft nooit een kerk en school gekregen. Zie verder het artikel over verleden en heden van het dorp, door Willem Staat.

Terug naar boven

Recente ontwikkelingen

- De doorgaande provinciale weg N689 (Hulsterweg) die door de dorpskern van Kuitaart loopt is smal, er rijdt veel verkeer en er wordt vaak te hard gereden. De huizen staan dicht bij de weg en je kunt er niet uitwijken. Ook fietsen veel jongeren over de provinciale weg naar school in Hulst. In 2015 is de weg heringericht, maar de situatie blijft gevaarlijk. "Het blijft pleisters plakken", aldus de Dorpsraad, die al jaren aandacht vraagt voor deze situatie. Een van de maatregelen was het verleggen van de bebouwdekomgrens, ca. 200 meter richting Terhole. Willem van Breda woont precies aan die grens. Automobilisten rijden volgens hem zelden 50 kilometer per uur na het passeren van het plaatsnaambord: "Het is een kaarsrechte weg, wat uitnodigt tot hard rijden. 's Middags rijden ze tachtig, schat ik. Na 19.00 uur is het plankgas, 's nachts is het 120 à 160 kilometer per uur. In tachtig procent van de huizen in ons dorp is wel eens een auto naar binnen gereden." Daarnaast is de oversteekplaats voor bromfietsers, pal voor zijn huis, niet verlicht. "Het is een wonder dat hier nog geen bromfietsers zijn aangereden."

De dorpsraad is daarom blij dat gedeputeerde Harry van der Maas in juni 2020 de situatie ter plekke heeft bekeken. Hij zag bijvoorbeeld hoe een een vrachtwagen en tractor elkaar passeerden en er ook nog fietsers reden. De provincie gaat kijken hoe de provinciale weg door Kuitaart op korte termijn veiliger kan worden en bekijkt wat er als definitieve oplossing mogelijk is. De dorpsraad ziet een rondweg als beste oplossing. Ook wijst de dorpsraad op de te verwachten grotere drukte door Plan Perkpolder: "Dat gaat leiden tot bouwverkeer door ons dorp en later mensen die naar hun vakantiewoning of het hotel gaan."

Terug naar boven

Bezienswaardigheden

- Het dorp heeft 3 rijksmonumenten: - 1) Molen Vogelzicht (Frederik Hendrikstraat 75) is een korenmolen van het type grondzeiler. Naast de molen staat een maalderij. Deze combinatie van een korenmolen en maalderij is uniek in Zeeland en komt nog maar op enkele plaatsen in Nederland voor. De molen is in 1865 in opdracht van Josephus (Joos) van Jole door Gebr. De Moor uit St. Niklaas gebouwd. De stenen romp is gemetseld door J. van Driessche uit Lamswaarde. In 1865 waren er twee koppels 16-ders blauwe maalstenen en een haverpletter aanwezig. In 1895 wordt in opdracht van zijn zoon Theodorus van Jole, door Eduard van Driessche uit Kuitaart een maalderij gebouwd naast de molen. In 1904 is hierin een petroleum ruw-oliemoter met twee grote vliegwielen van de machinefabriek Dekkers uit Roosendaal geïnstalleerd, die twee koppels blauwe maalstenen aandreef. Op deze manier kon er ook gemalen worden als er geen of te weinig wind stond.

In 1938 is de maalderij uitgebreid met een machinekamer, een maalplaats en opslagplaats. Het houten gebouwtje naast de molen is in dat jaar vervangen door een gebouw van baksteen. In 1943 is een electromotor aangebracht en een bloembuil en koekenbreker. In 1970 is de molen voor de eerste keer door fa. Doornbos uit Adorp grondig gerestaureerd en van een nieuwe kap, staart en lange schoren en nieuw hekwerk voorzien. De molen is tot 1999 eigendom geweest van de familie Van Jole. Stichting Molen Vogelzicht is sinds 1999 eigenaar van de molen en bijbehorende maalderij en heeft het complex door fa..J. Hoefkens laten restaureren. Deze ingrijpende restauratie is in 2004 voltooid en sindsdien zijn de molen en de maalderij weer in oude glorie hersteld. - Nieuws van Molen Vogelzicht uit Kuitaart op Facebook.

- 2) Maalderij en smalspoor uit 1898 bij Molen Vogelzicht in Kuitaart (Frederik Hendrikstraat 75a). In de maalderij met koelwaterkelder verschillende installaties met toebehoren, waaronder een ruwoliemotor (fabrikaat A. Dekkers te Roosendaal, 1904), electromotoren, dubbele maalstoel, klopbuil, geëmailleerde reclameplaten enz. Beide gebouwen zijn verbonden door middel van een smalspoor. Het geheel is van belang vanwege de visuele, historische en functionele samenhang.

- 3) De kern van Huis Lettenburg in Kuitaart (Meerdijk 5) dateert waarschijnlijk uit de 17e eeuw. Waarschijnlijk stond er op deze plaats al eerder bebouwing. Bij graafwerkzaamden in 2004 zijn eeuwenoude funderingen blootgelegd. De omlijsting van de ingang dateert uit het begin van de 19e-eeuw. Uit die tijd dateert ook de beschrijving van het landgoed toen het in 1822 te koop werd aangeboden door de erven van Scipio Oudkerk en Aletta Arendina Anemaet: "Eerste koop. Eene buitenplaats, genaamd Lettenburg, bestaande in Heeren-Huis, Boeren-Woning, Bakkeet, Schuur en andere Gebouwen in de Gemeente Hontenisse; mitsgaders de nombre van omtrent een-en twintig Bunderen 83 Roeden 37 Ellen (oude maat 48 Gemeten 297 1/2 Roeden) zoo wei- als zaailanden, erve, tuingrond, boomgaard, dreve en dijk; alles gelegen zoo in dezelve Gemeente Hontenisse, als in die van Stoppeldijk en Pauluspolder, Kanton Hulst, en zeer geschikt tot eene Boerderij."

Eigenaar en bewoner van het landgoed in Kuitaart is in die tijd Judocus Sergeant (1795-1866), die van 1854 tot 1866 burgemeester van Hontenisse is geweest. Hij bewoonde het landgoed tot zijn overlijden in 1866. De naam zou een verbastering kunnen zijn van 'Let op de brug'. In de volksmond wordt gesproken van 'De witte bollen'. Schriftelijke bewijzen van het bestaan van een huis op deze plaats gaan terug tot 1560, maar naar verluidt zou hier in 1242 al een omgracht huis hebben gestaan.

Terug naar boven

Jaarlijkse evenementen

- "Waar een kleine kern groots in is! Stichting rond de Kleine Vogel organiseert jaarlijks het Schuurfeest Kuitaart (op een zaterdag in oktober, in 2019 voor de 18e keer), een feest met een regionaal karakter en waar gemoedelijkheid centraal staat, als bijdrage aan gezelligheid en leefbaarheid binnen de gemeente Hulst. Bovendien vinden wij dat een feest voor iedereen betaalbaar moet blijven. Daarom hanteren we betaalbare prijzen. Als stichting hebben we geen winstoogmerk en daarom doneren we uit de opbrengsten van het Schuurfeest elk jaar een leuk bedrag aan een goed doel. Een belangrijk aspect bij de keuze van de gegadigde is dat er een relatie moet zijn met ons dorp of omgeving. Dat is geen eenvoudige keuze. In voorgaande jaren hebben we bijvoorbeeld Kinderopvangcentrum het Lammetje, de attentiegroep van parochie Lamswaarde, Cliniclowns afdeling Terneuzen en stichting Buru Nyakwere Nederland - die vanuit Hulst ontwikkelingswerk in Kenia organiseert - gesteund."

Terug naar boven

Landschap, natuur en recreatie

- Direct Z en W van de dorpskern ligt de kreek en natuurgebied De Vogel. Deze voormalige zeegeul is ingedamd in 1615. In 1648 is er een brug overheen gelegd ter hoogte van Kuitaart. De kreek is daadoor gesplitst in de Grootvogel W ervan en de Kleinvogel O ervan. De laatste is een plas direct Z van de dorpskern.

Terug naar boven

Literatuur

- Nieuwe en/of tweedehands boeken over Kuitaart (online te bestellen).

Reactie toevoegen