Status

- Laag Blokland is een buurtschap in de provincie Zuid-Holland, in de streek Alblasserwaard, gemeente Molenlanden. De buurtschap, dan wel gemeente, is in 1812 toegevoegd aan de gemeente Molenaarsgraaf, per 1-4-1817 daar weer van afgesplitst tot een zelfstandige gemeente; per 19-8-1857 over naar gemeente Ottoland*, in 1986 over naar gemeente Graafstroom, in 2013 over naar gemeente Molenwaard, in 2019 over naar gemeente Molenlanden.
* De reden voor de opheffing van deze gemeente was dat zij niet voldoende gekwalificeerde kiezers had voor de gemeenteraad.

- De gemeente Laag Blokland had geen eigen gemeentewapen. De gemeente gebruikte het wapen van de heerlijkheid Blokland.

- De buurtschap ligt tegenwoordig grotendeels binnen de bebouwde kom van Ottoland. D.w.z.: het is een aparte bebouwde kom, met witte plaatsnaamborden met de naam Laag Blokland onder blauwe plaatsnaamborden (komborden) met de naam Ottoland. W ervan treffen we een soortgelijke situatie aan voor het deel van buurtschap Vuilendam dat onder Ottoland valt. En aan de O kant ligt nog een aparte bebouwde kom voor het eigenlijke dorp Ottoland. Er zijn in totaal dus drie bebouwde kommen met die naam (net zoals met het W hiervan gelegen Brandwijk het geval is).

Naam

Alternatieve naam
Dit deel van Ottoland wordt in de volksmond ook wel 'kortzij' genoemd (de korte 'linkerkant' van Ottoland), ten opzichte van de 'langzij' (het lange rechterdeel, = het oude Ottoland).

Spelling
Hoewel deze plaatsnaam eigenlijk met koppelteken hoort (zie 6.E onder deze link), staat het op de plaatsnaambordjes zonder koppelteken, dus houden wij die spelling aan op deze pagina, als zijnde de kennelijke officiële dan wel voorkeursspelling.

Oudere vermeldingen
Neder-Blokland, Laagblokland, Laag-Blokland, 1514 Laech Blocklant.

Naamsverklaring
Betekent blokland 'land dat aan alle kanten omsloten is', met de toevoeging laag ter onderscheiding van Hoogblokland.(1)

Ligging

De buurtschap Laag Blokland ligt W van het dorp Ottoland en O van de buurtschap Vuilendam, grotendeels W van de Ottolandse Vliet, in de Laag Bloklandse Polder, rond de twee parallel lopende wegen genaamd B, met een compact kerntje aan het O uiteinde daarvan, met de wegen Burgemeester Visserwerf en Boezemkade. O daarvan valt ook nog een stukje van de weg A onder de buurtschap, tot vlak voor de Hoefweg, met huisnrs. 138-164, plus de doodlopende Ottolandse Kade langs de Ottolandse Vliet.

Statistische gegevens

In 1840 heeft de gemeente Laag Blokland, die alleen de gelijknamige buurtschap omvat, "21 verstrooid liggende huizen, welke noch dorp noch buurt uitmaken, met 150 inwoners, allen Hervormd".(2) Tegenwoordig heeft de buurtschap ca. 120 huizen met ca. 300 inwoners.

Geschiedenis

Laag Blokland is een voormalige hoge heerlijkheid. Vroeger was hier een adellijk Huis te Blokland, dat reeds in de 17e eeuw is afgebroken.

Oud-rechterlijke archieven van Laag Blokland (1489-1811). Het archief bevat voor de periode 1489-1811 stukken met betrekking tot de jurisdictie van de overheden van de hoge heerlijkheid Blokland, ook wel Laag-Blokland of Neder-Blokland. Als baljuwschap bezat het daarmee het recht van hoge jurisdictie waardoor naast de behandeling van civiele en kleinere criminele strafzaken ook zware criminele vergrijpen zoals halsmisdaden berecht konden worden. Het archief bevat enkele rechtsrollen. Daarnaast omvat het stukken betreffende de rechtsuitoefening door de plaatselijke overheden waarbij de verantwoordelijkheden van de heer vaak werden waargenomen door de aangestelde baljuw, in samenwerking met de schepenen. Het archief bevat tevens stukken betreffende volontaire rechtspraak zoals overdracht en verpachting van roerende en onroerende goederen, hypotheken en erfrecht.

• 1. Nederlandse plaatsnamen verklaard,
  van Berkel, Gerald, and Samplonius Kees
  , (2018)
  
• 2. Aardrijkskundig woordenboek der Nederlanden,
  van der Aa, A.J.
  , p.ca. 10.000, (1851)