Laag-Caestert

Plaats
Buurtschap
Eijsden-Margraten
Heuvelland
Limburg

Laag-Caestert

Terug naar boven

Status

- Laag-Caestert is een buurtschap in de provincie Limburg, in de streek Heuvelland, gemeente Eijsden-Margraten. T/m 2010 gemeente Eijsden.

- De buurtschap Laag-Caestert valt, ook voor de poatadressen, onder het dorp Eijsden.

- De buurtschap Laag-Caestert heeft geen plaatsnaamborden, en ook geen gelijkluidende straatnaam - wat bij veel andere buurtschappen wél het geval is - zodat je ter plekke nergens aan kunt zien dat en wanneer je de buurtschap binnenkomt en weer verlaat.

Terug naar boven

Naam

In het Limburgs
Liekaasjtert.

Oudere vermeldingen
Laag Caastert, Laag Caster, 1619 Caustert, 1820 Caster.

Naamsverklaring
Zie Hoog-Caestert, Naam, Naamsverklaring.

Terug naar boven

Ligging

De buurtschap Laag-Caestert ligt ZW van het dorp Eijsden, rond de wegen Steegstraat (het W gedeelte van deze straat), Caestertstegen, Caestertstraat (het W gedeelte van deze straat), Molenstraat, Graaf de Geloeslaan (het gedeelte van deze weg rond de kruisingen met de Caestertstraat, Steegstraat en de weg Caestertstegen) en de De la Margellelaan, en het punt waar de Voer in de Maas uitkomt. De buurtschap ligt verder WZW van het dorp Mariadorp, W van de A2, WNW van het dorp Mesch, NW van de plaats Moelingen in België, N van de plaats Visé in België, NO van de plaatsen Nivelle en Lixhe in België, O van de rivier de Maas en de plaats Wonck in België, ZO van de plaatsen Lanaye en Ében-Émael in België en Z van de stad Maastricht.

Terug naar boven

Statistische gegevens

In 1840 omvat de buurtschap Laag-Caestert 28 huizen met 150 inwoners. Tegenwoordig heeft de buurtschap ca. 40 huizen met ca. 105 inwoners.

Terug naar boven

Geschiedenis

Vanaf de Middeleeuwen behoort Laag-Caestert tot de heerlijkheid Eijsden. Haar geschiedenis is dan ook nauw met Eijsden verwant. In deze buurtschap heeft een ontwikkeling plaatsgevonden die afwijkt van die der overige buurtschappen van de gemeente Eijsden. Het is de enige nederzetting waar het aantal huizen sinds de 17e eeuw belangrijk is afgenomen. De weg tussen Eijsden en Caestert was vóór 1630 nog over de hele lengte door huizen omgeven. Ten dele komt dit op rekening van de aanleg van kasteel Eijsden in 1632. De stichter, Jan de Lamargelle, kocht de eigendommen op en brak de huizen af, zodat het kasteel volledig vrij kwam te liggen.

Nabij het riviertje De Berwijn, thans Belgisch grondgebied, staan nog gebouwen die zijn overgebleven van het eens machtige fort annex kasteel Navagne.

In 1281 is er reeds sprake van de hof van Elven. De hof met bijbehorend land lag in het territorium van Breust en Eijsden. Deze hof moet ook al vóór 1600 een burchtachtig aanzien hebben gehad. In 1632 begon de Heer van Elven met de bouw van een kasteel, dat nog vóór zijn voltooiing door de Spanjaarden werd geconfisqueerd en tot fort uitgebouwd. De fortificaties worden in de volksmond ook wel De Schans genoemd. Het fort werd in 1674 door de Fransen ingenomen en verwoest. In 1717 bouwden de Oostenrijkers er een tolkantoor voor de passerende schepen. Overigens was er ook in Eijsden reeds een Maastol. Tussen de beide tolkantoren onstonden dikwijls hevige conflicten. Op 5 augustus 1914 is het tolkantoor, dat inmiddels in particuliere handen was, door de Duitsers met de grond gelijk gemaakt.

Bij een grenscorrectie in 1843 is het gebied van de Schans (ten zuiden van de Schansweg) aan België afgestaan. Momenteel is in een der nog bestaande gebouwen een café/feestzaal ingericht. De overige gebouwen zijn tot appartementen verbouwd.

De twee panden in het Z van de Schansweg, circa 500 meter ten N van de Belgische grens, zijn op 12 september 1944 als eerste Nederlandse locatie door de geallieerden bevrijd. Vlak daarna is Mesch als eerste dorp bevrijd. De eerst bevrijde gemeente was vervolgens Noorbeek (12-9), de eerst bevrijde stad Maastricht (14-9).

Terug naar boven

Bezienswaardigheden

- Laag Caestert heeft 34 rijksmonumenten, waarvan de grote meerderheid betrekking heeft op Kasteel Eijsden.

- De geschiedenis van de Eijsdermolen of Graanmolen (onderslagmolen) is vaag. Er wordt geschreven dat de molen waarschijnlijk gebouwd is iets na 1200, elders dat de eerste vermelding dateert uit 1321 en in molendatabases staat als bouwjaar 1788 genoteerd. Ook wordt geschreven dat tot aan de Franse Tijd de molen de banmolen was van de heren van de heerlijkheid Eijsden. De ‘banaalmolen’ van Eijsden is rond 1700 verpacht aan Willem Rutten, en aan Hubert Rutten wonende in de banaalmolen wordt in 1703 de nabijgelegen ‘Saeghmolen’ verkocht. Vroeger was het bedrijf hier gemengd; er werd geboerd, fruit geteeld en gemalen. Nu vormt de fruitteelt de hoofdmoot van het bedrijf. De molen is na de jaren vijftig vrijwel niet meer gebruikt en verval treedt in. Eind jaren zeventig is de molen grondig gerestaureerd. De waterwerken met de sluizen zijn vernieuwd, de muren opnieuw gevoegd en het waterrad en molenwerk hersteld. De molen is nog in gebruik, en is op afspraak te bezichtigen. De molen is eigendom van de fam. Rutten (tel. 043-4093031).

- De voormalige ‘zaagmolen’ (De la Margellelaan) wordt in 1317 voor het eerst vermeld. In oorsprong is het een banmolen voor de inwoners van Lixhe en Nivelle, aan de overkant van de Maas. Op zeker moment komt de molen in het bezit van het kasteel en wordt in 1907 ingericht voor het opwekken van stroom voor het kasteel. Na de Tweede Wereldoorlog is ze als woning ingericht.

- Het monumentale pand Reinickenshof (De la Margellelaan 20) bestaat uit twee prachtige herenhuizen, een carréboerderij en een woontoren. Het pand heeft zijn naam te danken aan de Ritmeester der Cavalerie van het Staatse garnizoen in Maastricht, Johan Hendrick Reinicke. In 1725 koopt hij het complex van Baron Derijckel van Navagne. De panden zijn rond 2000 volledig gerestaureerd.

Terug naar boven

Jaarlijkse evenementen

- Processie met cramignonfeest (de cramignon is een dans) op de maandag na de kermis (eind augustus).

Reactie toevoegen