Logo van Belangengemeenschap Langelo-Honesch
- Langelo-Honesch is een tweelingbuurtschap in de provincie Overijssel, in de streek Twente, gemeente Haaksbergen.
- Langelo-Honesch valt, ook voor de postadressen, onder het dorp Haaksbergen.
- De buurtschappen Langelo en Honesch hebben zich voor buurtschaps-activiteiten verenigd in 1 buurtvereniging Langelo-Honesch, wat zij afkorten als HOLA.
- Langelo: niet te verwarren met het Drentse dorpje Langelo.
Terug naar bovenOudere vermeldingen
Langelo: 1188 ingevoegd eind 13e eeuw Langhelo, 1658 Langeloe, 1924 Langeloo.
Honesch: 1825 Hon Esch, 1844 Honesch, 1946 Hones*.
* Deze spelling in een publicatie uit 1946 volgt de in 1936 door het KNAG gepubliceerde ‘Lijst der aardrijkskundige namen van Nederland´. Maar deze ‘Marchant-spelling’ is voor aardrijkskundige namen nooit ingevoerd. De gemeente Haaksbergen en de buurtvereniging gebruiken steevast nog de ‘oude’ spelling.
Naamsverklaring
Langelo: betekent ´het lange bos´.
Honesch: betekent letterlijk ´hoge es´, vergelijk 1417 Hoenesch, later 'den hoegen eesch', land onder Wierden. Es ´bijeengelegen bouwland´ wordt vooral in Overijssel, Drenthe en het aangrenzende gebied in Groningen en Friesland gebruikt, elders wordt dit eng of enk genoemd. Het is verwant met het Gotische atisk ´zaaiveld´. Als tegenstelling van Honesch komt ter plaatse Zienesch voor, een samenstelling van het Middelnederlandse side ´laag´ en es.(1)
- De buurtschap Langelo ligt ZW van Haaksbergen en O van de Eibergsestraat (N18), rond de Aaftinksweg.
- De buurtschap Honesch ligt O van Langelo, langs de Klaashuisstraat. Middels de Hasseltweg is Honesch verbonden met Langelo.
Terug naar bovenIn 1840 omvat buurtschap Langelo 71 huizen met 408 inwoners en Honesch 72 huizen met 446 inwoners. Tegenwoordig heeft tweelingbuurtschap Langelo-Honesch gezamenlijk ca. 300 huizen met ca. 1.100 inwoners.
Terug naar bovenVan oorsprong vormden zich in de buurtschappen Langelo en Honesch in de 13e eeuw de marken van Langelo en 'Haaksbergen en Honesch'. In de marke Langelo was ondermeer het ‘Hof te Langelo’ gelegen, dat in eigendom was van de Graaf van Dalen en de Heer van Diepenheim. Het hof was de belangrijkste plaats binnen de marke en hier vonden dan ook de markevergaderingen, zogenaamde ‘holtinck’, plaats. Op dergelijke vergaderingen werden zaken omtrent het gebruik van de gezamenlijke gronden van de marke besproken. Bijvoorbeeld wie zijn vee op welke gronden mocht laten weiden.
De buurtschap Honesch vormde samen met het dorp Haaksbergen de marke van Haaksbergen en Honesch. Waar de buurtschap Langelo voor een groot deel uit weilanden en bos bestond, daar was de buurtschap Honesch vooral ten zuiden van de Buurserbeek een groot heideveld met in het zuidoosten het Haaksbergerveen, een hoogveengebied.
Twistveld
Voortslepend conflict tijdens het bestaan van de marken Langelo en Haaksbergen en Honesch was het zogenaamde Twistveld. Dit gebied ten noorden van het Gelderse dorp Rekken behoorde tot de Heerlijkheid Borculo, maar was in eigendom van de Overijsselse marken Langelo en Haaksbergen en Honesch. De mark Rekken bezat echter ook gedeeltelijke gebruiksrechten voor dit stuk heide. Vanaf 1611 maken de drie marken elkaar bij tijd en wijle het leven zuur en nemen elkaars eigendommen (o.a. vee, wagens) in beslag om ze openbaar te verkopen. Na ruim anderhalve eeuw onderhandelen escaleert de situatie in 1772 als inwoners van de buurtschap Lochuizen turf uit het Twistveld halen en met bajonetten en stokken opgewacht worden door de Rekkense bevolking. Al snel zijn er ook Haaksbergers ter plaatse en de zaak ontaardt in een heuse veldslag. Dit alles zorgt ervoor dat Gedeputeerde Staten van Gelderland en Overijssel in periode 1773-1775 het langslepende conflict beslechten. De Haaksbergse marken betalen ƒ 750 aan de mark van Rekken die daarvoor van haar rechten op het Twistveld afziet. Hierna wordt op de scheiding van Gelderland, Overijssel en Münster de Jurisdictiepaal geplaatst. Het jaartal 1773 op deze paal herinnert aan het verdrag tussen Overijssel en Gelderland.
Halverwege de 19e eeuw worden de marken opgeheven. De uitvinding van de kunstmest zorgt ervoor dat de heidevelden niet langer benodigd zijn voor het weiden van schapen en men besluit ze, op aandringen van de Koning, te verdelen. In 1841 wordt ten behoeve van de scheiding de marke Haaksbergen en Honesch gescheiden en kort daarna verdeeld. De gronden van de marke Langelo volgen in 1862. Kort hierna wordt begonnen met de ontginning van de heidevelden, die vooral in de eerste helft van de 20e eeuw dermate grootse vormen aanneemt dat er in de jaren vijftig vrijwel niets meer van over is.
In de recente geschiedenis wordt Langelo-Honesch aangetast door de uitbreiding van het dorp Haaksbergen. Met name het gedeelte van buurtschap Langelo direct noordelijk van de N18 Haaksbergen-Eibergen wordt vanaf de jaren zeventig ontwikkeld tot bedrijventerreinen en de woonwijk ‘t Wolferink.
Terug naar boven- In 2006 heeft de gemeente Haaksbergen het Structuurplan Haaksbergen 2015 vastgesteld. Dit plan voorziet in het noordelijk deel van de buurtschap Langelo, N van de Eibergsestraat (N18) en W van het bedrijventerrein Brammelo in een nieuw bedrijventerrein ‘Vregelinkshoek’. In de Kadernota 2009 heeft de gemeente echter aangegeven deze ontwikkeling vooralsnog geen verdere doorgang te laten vinden.
Terug naar boven- Langelo heeft 17 rijksmonumenten.
- Oostendorper Watermolen. De Oostendorperwatermolen en enkele stuwen in de Buurserbeek waren tot 2015 onneembare hindernissen voor vissen. Ze konden hierdoor vanaf de IJssel niet de Buurserbeek opzwemmen naar geschikte paaigronden. Daarom heeft het waterschap in 2015 de oorspronkelijke loop hersteld en verbreed. In deze omleiding zijn cascades aangelegd, zodat vissen het hoogteverschil bij de molenstuw kunnen overbruggen. Drie sluizen maken de molenstuw niet alleen passeerbaar voor vissen maar ook voor boten. De overige stuwen zijn vispasseerbaar gemaakt door ze te vervangen door cascades in de vorm van boomstammen. Het oude tracé van de Buurserbeek blijft behouden en fungeert nu als hoogwatergeul. In tijden met veel neerslag kan het overtollige water dan snel weg. Op landgoed het Lankheet is een waterbergingsgebied aangelegd dat wordt ingezet om water tijdelijk te parkeren. Hiermee wordt het risico op wateroverlast benedenstrooms beperkt.
- "Het Noaberschop leeft in Overijssel. Dit is door de IJsselacademie vastgelegd in de Canon van Overijssel. In dit kader is in 2015 door beeldend kunstenaars Bérénice Staiger en Jacomijn Schellevis het 3-delige kunstwerk ‘Noaberschop’ gerealiseerd in de gemeente Haaksbergen. Bérénice Staiger en Jacomijn Schellevis hebben een bijzondere interesse voor streekgebruiken en de daarmee verbonden streektaal. Het werd hen al snel duidelijk dat ‘het Noaberschop’ draait om ongeschreven regels. Om dienst en wederdienst en het voor elkaar klaar staan. Zij hebben, in samenwerking met de Historische Kring Haaksbergen, woorden in dialect verzameld die het Noaberschop samenvatten. Zij hebben zich ook laten inspireren door persoonlijke verhalen van de bewoners uit het buitengebied van Haaksbergen, die zij tijdens hun zoektocht hebben ontmoet. Zij hebben de meest kenmerkende woorden verwerkt in de kunstwerken, als volgt: Alsteedseweg hoek Broekheurnerweg, Buurse, met de woorden: Anzeg’n, Intrekkersmoal, Buurtfeest. Morsinkhofweg, startpunt wandelroute ’t Ommetje, Langelo-Honesch, met de woorden: Breafkestrek’n, Broedskoo, Keend kiek’n. Beckummerweg bij nr. 53, Sint Isidorushoeve, met de woorden: Brulfteneug’n, Wiezemoor, Noast’n Noaber." (bron: dorpssite Buurse.nl)
Terug naar boven- Boerenmarkt (op een zondag in maart).
- Trekkertoertocht Langelo-Honesch voor oldtimers (op een zondag in september). Filmpje met een deel van de oldtimer-trekkers tijdens de Trekkertoertocht 2010.
Terug naar boven- Buurserbeek.
- Haaksbergerveen (toegankelijk nabij kruising Peddedijk / Niekerkerweg / Veenweg).
- Sport- en Recreatiepark Groot Scholtenhagen.
Het Lankheet / Buurserbeek
"Het besef dat droogte een probleem is, dringt nog niet overal door. Televisie- en radiopresentator Menno Bentveld en Tweede Kamerlid Laura Bromet helpen burgers en bestuurders wakker te schudden. Zo wandelden zij in juni 2021 over landgoed Het Lankheet in Langelo-Honesch, waar al oplossingen zijn bedacht. Het droogteprobleem en de oplossing daarvoor, liggen op landgoed Het Lankheet vlak naast elkaar, gescheiden door de brug in de Veddersweg over de Buurserbeek. Daar, in een weiland lang de beek, legt Luc Jehee aan Bentveld en Bromet uit welke ingreep op die plek is gedaan. Jehee is projectleider droogte van de provincie Overijssel en landgoed Het Lankheet is als het ware zijn speeltuin. "Een soort ‘living lab’, dankzij de familie Van Heek", zegt Jehee. De familie stelt het landgoed beschikbaar als een soort open laboratorium om te experimenteren met water- en droogtemaatregelen. Het moment om Bentveld en Bromet uit te nodigen, is goed gekozen. Verdampend oppervlaktewater door de intense hitte zorgt voor een neerslagtekort, terwijl het KNMI juist die dag ook waarschuwingen heeft laten uitgaan voor buien met overvloedige regenval.
"De Buurserbeek is ooit gekanaliseerd, zoals aan de andere kant van de brug, om het water snel af te voeren. Die afvoersnelheid is daardoor met een factor 40 toegenomen", legt Jehee uit. Maar tegenwoordig is ‘vasthouden’ juist het credo, onder invloed van klimaatverandering: toenemende droogte afgewisseld met forse regenval. Slingers en bochten. Bromet en Bentveld zien dat aan hun kant van de brug de Buurserbeek nu allerlei slingers en bochten maakt. „En we hebben ’m met opzet te krap gemaakt”, zegt Jehee. „Daardoor overspoelt af en toe het weiland en kan het water er infiltreren. Bovendien zakken stukjes oever in, waardoor zand op de bodem van de beek terechtkomt. Deze wordt daardoor ondieper en daardoor stijgt automatisch het grondwaterpeil.” (bron en voor nadere informatie zie Tubantia, 18-6-2021) Zie ook deze video waarin e.e.a. wordt toegelicht en gevisualieerd.
"Bevloeiing grasland voorgedragen voor UNESCO-lijst immaterieel erfgoed
Samen met een aantal andere Europese landen heeft Nederland de techniek van graslandbevloeiing voorgedragen voor de UNESCO-lijst voor immaterieel erfgoed. Op deze zogenoemde 'Representatieve Lijst van Immaterieel Cultureel Erfgoed van de Mensheid' staan tradities, gebruiken en ambachten uit de hele wereld die het waard zijn door te blijven geven. In Nederland wordt graslandbevloeiing al vanaf de middeleeuwen toegepast. In delen van Overijssel en Noord-Brabant wordt de techniek nog altijd toegepast. Staatssecretaris Günay Uslu (Cultuur en Media): “Graslandbevloeiing is niet alleen een beproefde techniek die nuttig is voor landbouwers en natuur, maar ook een traditie die mensen verbindt in Nederland en daarbuiten. De beoefenaars bezitten een schat aan kennis en vaardigheden. Met deze voordracht wordt dit immateriële erfgoed doorgegeven aan toekomstige generaties.”
Wat is graslandbevloeiing? Graslandbevloeiing houdt in dat je water uit een rivier, beek of bron op zo’n manier omleidt dat het over een weide stroomt. Door het stromende water komen water en voedingsstoffen op het land terecht, waardoor het land vruchtbaarder wordt, minder snel uitdroogt en beter tegen vorst kan. Het omleiden is een ingenieus proces dat veel expertise en samenwerking vereist: het gebeurt onder andere door het bedienen van sluizen, het aanleggen van dammen en het graven van geulen. Graslandbevloeiing stimuleert daarnaast de flora en fauna op het land en in de bodem. Het is bovendien een manier om verdroging tegen te gaan - een van de gevolgen van klimaatverandering. In Nederland gebruiken nog slechts twee gemeenschappen de techniek van graslandbevloeiing: Het Lankheet in de Overijsselse buurtschap Langelo-Honesch bij Haaksbergen en in de Pelterheggen bij Bergeijk k in Noord-Brabant. De kennis gaat daar over van generatie op generatie. Tussen de beoefenaars in Nederland, Oostenrijk, België, Zwitserland, Duitsland, Luxemburg en Italië bestaan veel internationale contacten. Daarom hebben deze landen samen besloten om deze techniek voor te dragen voor de UNESCO-lijst.
Levend houden en kennis doorgeven. De 'Representatieve Lijst van Immaterieel Cultureel Erfgoed van de Mensheid' is in 2012 in het leven geroepen om immaterieel erfgoed te beschermen. Immaterieel erfgoed bestaat uit tradities, rituelen, gebruiken en ambachten die mensen niet verloren willen laten gaan en die ze willen doorgeven aan volgende generaties. Dat vraagt een andere aanpak dan het beschermen van materieel erfgoed als monumenten en museumobjecten. In het geval van immaterieel erfgoed betekent ‘beschermen’ dan ook levend houden en kennis en vaardigheden doorgeven aan toekomstige generaties. Nederlands immaterieel erfgoed. Naast de internationale UNESCO-lijst bestaat er ook een Nederlandse lijst voor immaterieel erfgoed uit ons land: de Inventaris Immaterieel Erfgoed Nederland. Tradities moeten eerst in deze nationale lijst staan voordat ze voorgedragen kunnen worden voor de internationale Unesco-lijst. De coördinatie van deze inventaris is in handen van het Kenniscentrum Immaterieel Erfgoed Nederland. Er staan op dit moment drie Nederlandse tradities in de UNESCO-lijst: het ambacht van molenaar, de corsocultuur en de valkerij." (bron: Rijksoverheid.nl, maart 2022)
Terug naar boven- Algemeen: - Site van en over Langelo-Honesch met o.a. foto’s, activiteiten en nieuws.
- Belangenvereniging: - Stichting Belangengemeenschap Langelo-Honesch (HOLA) is opgericht in 1983. De stichting heeft als doel het organiseren van activiteiten ten behoeve van de buurtschap en haar bewoners, zoals: ouderenmiddagen, carnaval, boerenmarkt, paasvuur, fietspuzzeltocht, vogelschieten, klootschieten, oldtimerrit, autosterritten en oliebollenactie. De stichting fungeert tevens als wijkraad.
- Buurthuis: - Buurthuis Oonz'n Tip (Hasseltweg 9a).
- Onderwijs: - "Basisschool Honesch in Langelo-Honesch is een buitengewone leerplek in het groen waar de leerlingen leren, bewegen en zich ontwikkelen tot wie ze zijn. Met uitdagingen die bij ze passen. Visie. Onze omgeving verandert steeds sneller. Naast de digitalisering waar onze leerlingen elke dag mee te maken hebben, vinden wij het belangrijk dat wij een veilige, rustige plek kunnen bieden. Leren ontstaat in relatie met en tot elkaar. Samen in een vertrouwelijke omgeving optimaal kunnen groeien en iedere keer weer kansen bieden om het beste uit ieder kind te halen. Onze unieke kracht. Basisschool Honesch is een school waar jong en oud samen spelen en leren. Dankzij de korte lijnen is er een heldere pedagogische, didactische en opvoedkundige doorgaande lijn zichtbaar op school, dit zorgt voor een prettig sociaal emotioneel klimaat. Wij zijn, als school in het buitengebied: Buitengewoon Honesch!"
- Zorg: - Zorgboerderij Buitenkans in Langelo-Honesch (Sonderenstraat 79) bestaat sinds 2009. Op woensdagmiddag en zaterdag bieden ze dagopvang voor jeugd en jongeren onder de 18 jaar. Op dinsdag, woensdagochtend, donderdag en vrijdag is er dagopvang voor volwassenen (van 18 tot bij wijze van spreken 100, aldus hun site). Eigenaren Marco en Judith Scharenborg, met hun kinderen Jelle, Niels en Silke wonen er ideaal voor; op het platteland, aan de rand van Haaksbergen. Een unieke plek aan het eind van een doodlopende weg, met het buitengebied in de achtertuin. Een zee van ruimte dus om van alles te ondernemen, maar ook weer dicht bij het dorp. En geen hinder van doorgaand verkeer.
Als gezin genieten ze intens van de rust en ruimte op en rond het erf. Een heerlijk gevoel dat ze graag willen delen met anderen. Mensen die houden van het buitenleven. En die behoefte hebben aan sociale contacten, gezelligheid en leuke activiteiten. Afgestemd op hun mogelijkheden en wensen. Kwaliteit toevoegen aan hun leven, dat doel heeft Buitenkans voor ogen. Ze staan voor kleinschaligheid en ademen de sfeer van een groot gezin. Gezien de positieve reacties van deelnemers en ouders een prima keus. En zo voelen ze dat zelf ook.
Reactie toevoegen