Poststuk met een postaal lijkend stempel van Langen. Dat is het echter niet; Langen heeft geen 'postale inrichting' gehad. Vermoedelijk was het een maaksel van de lokale tolhuisbeheerder, die ook de brievenbus van Langen beheerde.
Voorheen Langen, tegenwoordig Zwiep, voorzijde van de voormalige zuivelfabriek
Voorheen Langen, tegenwoordig Zwiep, tolhuis van de Langense tol (Zwiepseweg 148), die was ingesteld om de rond 1858 aangelegde grindweg van Lochem naar Ruurlo te financieren. Op de achtergrond zie je de in de volgende foto bedoelde huidige brievenbus.
Langen was niet groot genoeg voor een eigen postkantoor, maar kreeg in 1862 wel een brievenbus, dat hadden toch ook niet alle buurtschappen. Op de foto uit ca. 1930 het tolhuis met brievenbus. Op de foto hierboven zie je de huidige brievenbus.
Langen/Zwiep, replica tarievenbord aan het voormalige tolhuis
Langen/Zwiep, deel van de tarievenlijst voor de Langense Tol in het Staatsblad van 1859
- Langen is een buurtschap in de provincie Gelderland, in de streek Achterhoek, gemeente Lochem. T/m 31-7-1971 gemeente Laren.
- Curieus is dat de plaatsnaam Langen al enkele decennia niet meer in de atlassen voorkomt (een lot dat het deelt met buur-buurtschap Bosheurne). Ook anderszins (bijvoorbeeld elders op het internet) blijkt nergens dat deze naam als buurtschapsnaam nog in gebruik is, nog ´leeft´. Toch staat de bebouwing er nog gewoon als vanouds, dus wat ons betreft is het dan dús ook nog altijd een buurtschap.
- Het grondgebied van deze buurtschap ligt voor de postadressen 'in' Lochem, maar vanouds heeft het gebied meer banden met de nabijgelegen (eveneens voorheen Larense) buurtschappen Zwiep en Nettelhorst en het dorp Barchem. Voor statistische doeleinden onderkent de gemeente Lochem ook een CBS-'buurt' 'Verspreide huizen Nettelhorst, Langen en Zwiep'.
- De buurtschap heeft (zoals de meeste buurtschappen in de gemeente Lochem) geen plaatsnaamborden. Een van de wegen in het gebied is de weg Het Langen, zodat je daaraan tenminste nog kunt zien dat je je in de buurtschap Langen bevindt.
Terug naar bovenOudere vermeldingen
Langel, midden 12e eeuw Lange, 1403 van Langen. De oudste vorm is niet met zekerheid geïdentificeerd.
Naamsverklaring
Afleiding van lang met de betekenis ´het lange deel´. In dat geval zou het oorspronkelijk een waternaam moeten zijn geweest.(1)
De buurtschap Langen ligt Z van Lochem. Zie ook de 2e oude plattegrond op de pagina van Laren.
Terug naar bovenIn 1840 omvat de buurtschap Langen 29 huizen met 136 inwoners. Het huidige huizen- en inwonertal van de buurtschap is vooralsnog niet te achterhalen omdat, zoals hierboven al aangehaald, de buurtschap tegenwoordig in statistisch opzicht is samengevoegd met Nettelhorst en het buitengebied van Zwiep.
Terug naar bovenLangen is al een oude buurtschap. Vanouds lijkt zelfs de huidige buurtschap Nettelhorst onder deze buurtschap te hebben gevallen. In de leenaktenboeken van het vorstendom Gelre en graafschap Zutphen / het kwartier van Zutphen is namelijk van de 15e tot in ieder geval de 18e eeuw sprake van de heerlijkheid Nettelhorst met o.a. het kasteel Nettelhorst, gelegen 'in het kerspel Lochem, in de buurschap Langen'. Tegenwoordig is Nettelhorst een aparte buurtschap. Ook wat tegenwoordig als de kern van buurtschap Zwiep wordt beschouwd, viel oorspronkelijk onder Langen.
In de buurtschap heeft ooit een adellijk huis Langen gestaan. De buurtschap heeft ook een zuivelfabriek gehad. In 1862 kreeg de buurtschap een brievenbus. Op poststukken is een langstempel of naamstempel Langen aangetroffen (zie afbeelding). Dit is echter nooit formeel uitgereikt (plaatsen met alleen een brievenbus hadden immers geen kantoorhouder die post moest of kon afstempelen). Kennelijk is dit een privé maaksel van de tolhuis-beheerder (zie bij Bezienswaardigheden), die ook de brievenbus beheerde (de brievenbus hing aan het tolhuis, zie afbeelding).
Terug naar boven- Het pand op Zwiepseweg 148 dateert uit 1858. Dit rijksmonumemt was vroeger het tolhuis van de Langense Tol, op de grens van de destijds Larense buurtschappen Langen en Zwiep. Tegenwoordig wordt het buurtje waarin dit pand is gelegen tot Zwiep gerekend, maar vanouds behoorde dit tot Langen. Deze tol was ingesteld ten behoeve van de financiering van de destijds hypermoderne grindweg (asfalt bestond immers nog niet en ook klinkerwegen waren nog geen gemeengoed) van Lochem naar Ruurlo v.v., die rond genoemd jaar gereed was gekomen. In die tijd was tolheffing voor de financiering van wegaanleg of -verbetering heel gebruikelijk. Dat fenomeen is dus niet iets van de laatste jaren (mocht je dat denken...). Aan het sobere neoclassicistische pand met risaliserende middenpartij is een (replica) tarievenbord bevestigd, zoals dat destijds ook het geval was. De Langense Tol (op het tarievenbord staat eigenlijk foutief Zwiepschen Tol) moet niet worden verward met de Zwiepse Tol. Die lag zuidelijker, op de grens van Zwiep en Barchem.
- De voormalige zuivelfabriek (Zwiepseweg 147) is tegenwoordig een woonhuis en viel vanouds onder Langen, maar wordt tegenwoordig tot Zwiep gerekend.
- Op kasteel en landgoed De Cloese, eveneens vanouds onder Langen vallend, was tot voor enkele jaren geleden Politieopleidingsschool Noordoost-Nederland gevestigd. Tegenwoordig is het complex in handen van projectontwikkelaars en de lokale woningbouwvereniging, die er anno 2015 woningbouwplannen voor in ontwikkeling hebben.
Reactie toevoegen