- Lauwersoog is een dorp in de provincie Groningen, in de streek Hoogeland, gemeente Het Hogeland. T/m 1989 gemeente Ulrum. In 1990 over naar gemeente De Marne, in 2019 over naar gemeente Het Hogeland.
- In de Topografische atlas Groningen () staat in de index Robbenoort vermeld als plaatsnaam. Dat is een vergissing. Robbenoort is een bungalowpark, vallend onder het dorpsgebied van Lauwersoog.
Terug naar bovenOudere vermeldingen
Ca. 1972 Lauwersoog als naam van de haven. Als plaatsnaam is de eerste vermelding op kaarten in ca. 1984.
Naamsverklaring
Oog betekent in dit geval 'land omgeven door water, eiland'. Lauwers is de naam van een rivier. Lauwersoog is een naamvorming van recente datum. Voormalig werkeiland in de in 1969 afgesloten en gedeeltelijk drooggelegde Lauwerszee. De riviernaam 786-787 kopie 13e eeuw fluuium Lauuichi is een afleiding met -k- suffix van een wortel die verwant is met het Gotische galaufs 'aangenaam'. De Lauwerszee is rond 800 ontstaan door opeenvolgende overstromingen. De Hunze kreeg toen een monding naar het westen via het huidige Reitdiep en de oorspronkelijk bij Pieterburen gelegen monding slibde dicht.(1)
Het dorp Lauwersoog grenst in het Z aan het Nationale Park Lauwersmeer (het N deel ervan ligt binnen het dorpsgebied), de provincie Fryslân en buitengebieden van de dorpen Munnekezijl, Warfstermolen en Kollumerpomp, in het W aan het Lauwersmeer, daar ook aan de provincie Fryslân en aan de dorpen Anjum en Oostmahorn, in het NW aan de Waddenzee, daar nogmaals aan de provincie Fryslân en aan het eiland en de gemeente Schiermonnikoog, in het O ook aan de Waddenzee, aan de dorpen Hornhuizen en Vierhuizen en in het ZO nog net aan buitengebied van het dorp Zoutkamp, bij het water de Zoutkamperril, en ligt ZZO van het dorp Schiermonnikoog, NW van de dorpen Leens en Winsum, NNO van de dorpen Kollum en Buitenpost en NO van de stad Dokkum. In het O van het dorpsgebied ligt het militaire oefendorp Marnehuizen.
Terug naar bovenHet dorp Lauwersoog omvat ca. 150 inwoners. Voor een groot deel heeft de bewoning betrekking op het wijkje O van de haven (met de straatnamen Schildhoek, Robbengat en Vlinderbalg). Dat zijn ca. 40 huizen met derhalve ca. 100 inwoners. Verder bevindt zich in het havengebied naast de tientallen bedrijfspanden nog een handvol woonhuizen, en zal er in een beperkt aantal huisjes op bungalowpark Robbenoort, O van het genoemde wijkje, permanent worden gewoond (die huisjes hebben namelijk zowel een woon- als een recreatiebestemming).
Terug naar bovenNa de omvorming van de Lauwerszee tot Lauwersmeer in 1969, door de aanleg van de dijk waarover de N361 loopt, ontstaat aanvankelijk alleen de haven met de naam Lauwersoog. Enige woon- en bedrijfsbebouwing is er de eerste jaren nog niet (volgens de kaarten althans). Als plaatsnaam verschijnt de naam pas op de kaarten in 1984, tegelijk met het onder Statistische gegevens beschreven woonwijkje en bungalowpark. 23 mei 1969 wordt als dag van het ontstaan van het dorp en het meer beschouwd. Dorp en meer hebben daarom in 2019 het 50-jarig bestaan gevierd. Vermoedelijk is dit het jongste dorp van de provincie Groningen. De aanleg van de dijk, haven en sluizen in 1969 heeft nogal wat impact gehad op de regio. Zo moest de visserijhaven uit Zoutkamp noodgedwongen hierheen verhuizen en werd de Lauwerszee dus getransformeerd tot Lauwersmeer.
Haven
"Haven Lauwersoog is primair een visserijhaven. De haven is ontstaan tijdens het afsluiten van het Lauwersmeer in 1969. Het voormalig werkeiland van Rijkswaterstaat werd door de visserij spontaan gebruikt als thuishaven, dichtbij de visgronden. In de haven vindt ook beperkt recreatie en industrie plaats, maar het grootste gedeelte van de activiteiten is ontstaan dankzij of verbonden aan de visserij.
Doelstellingen van Haven Lauwersoog zijn: - Het wegwerken van het achterstallig onderhoud. - Het creëren van meer aanlegcapaciteit voor de visserij en crewtenders. - Een bereikbare haven, dus voldoende diepgang in het Westgat. - Een verbeterde procedure en faciliteiten voor de inname van afval van de visserij. - Een verdeling van de baggerkosten van de vaarroute Waddenzee - Lauwersmeer naar rato van belangen.
Zowel de visserij als de haven zelf staan onder druk. Steeds meer visgronden worden gesloten ten behoeve van windparken. Juist waar de bodem minder diep is en er al honderden jaren werd gevist, worden visgronden meer en meer afgesloten ten behoeve van de bouw van windparken. Haven Lauwersoog is fervent voorstander van het duurzaam opwekken van energie, maar ziet ook dat visserijgronden fors afnemen. De haven zelf staat onder druk, doordat havens van een dergelijke omvang, nauwelijks in staat zijn om zonder steun van overheden te overleven. Wij zijn zeker voorstander van windparken, maar dan met behoud van voldoende visgronden en aandacht voor het “recht van overpad” of “gewoonterecht” van de visserij. Wij zijn gesitueerd op een unieke locatie, namelijk tussen Unesco Werelderfgoed Waddenzee en Nationaal Park Lauwersmeer.
Haven Lauwersoog streeft duurzame ontwikkeling met rendement na. Meest belangrijke initiatieven op dit moment zijn: - Opwekken van duurzame energie door zonnepanelen in de haven. - Onderzoek naar het ombouwen van schepen naar waterstof. - Een energierijke dijk. - Een zonnepark nabij de haven. - Een ringleiding om warmte van koelcellen te hergebruiken.
Voor de Robbengatsluis en veerboot van en naar Schiermonnikoog verwijzen wij u naar de websites van deze sluis en veerhaven. Deze behoren vanzelfsprekend wel tot de geografische haven, maar vallen niet onder het eigendom van de vennootschap Haven Lauwersoog."
Terug naar boven- De negen kilometer lange zeedijk tussen Lauwersoog en de Westpolder wordt verzwaard. Omdat de dijk dan toch aangepakt wordt, heeft de gemeente ook een plan ontwikkeld voor een extra weg naar het haventerrein. Het voorkeurstracé is dat de weg begint bij de rotonde in het dorp, in noordoostelijke richting loopt en dan weer aansluit in de haakse bocht, ten zuidoosten van de NAM-locatie op de weg Haven. De nieuwe weg moet de verkeersveiligheid en de bereikbaarheid van de industrie en de veerboot naar Schiermonnikoog ten goede komen. Er zijn daar namelijk parkeergelegenheden. Ook vanuit de Veiligheidsregio Groningen is aangedrongen op de extra ontsluitingsweg. Voor de aanleg is een bedrag van anderhalf miljoen euro nodig. Anno 2019 moest de gemeente daar nog 'dekking' voor vinden.
Naast een nieuwe weg wordt ook de natuur rondom de dijk heringericht. Er moet een zogeheten 'zoetwaterovergang' in de dijk komen bij de Marnewaard. Daarmee wordt de trek van vissen van en naar het Lauwersmeergebied en de Waddenzee bevorderd. Natuurorganisaties hebben hievoor geijverd, omdat dit positieve gevolgen heeft voor de vogelstand. Ook krijgen de kwelders bij Westpolder een uitbreiding. Gemeentebelangen vroeg zich af of zo'n 'vistrap' wel slim is: "Juist op deze plek een gat in de dijk?", waarop wethouder Harmannus Blok toelichtte: "Er komt geen gat in dijk. Er komt een duiker onder de dijk door. Veiligheid van de dijk staat voor iedereen voorop. Het waterschap doet geen enkele concessie daartoe."
- Het Programma Lauwersoog (2012) beschrijft de toekomstplannen voor het dorp en voor het Lauwersmeer, op het gebied van infrastructuur, werkgelegenheid, toerisme en natuur.
- De haven van Lauwersoog moet uitgroeien tot een van de vijf 'Blueports' in Nederland. Staatssecretaris Bleker heeft de haven in 2011 een bijdrage toegekend om de plaatselijke visafslag uit te bouwen tot duurzaam en multifunctioneel logistiek centrum voor garnalen, vis en schelpdieren. Traditioneel is dit de belangrijkste aanvoerhaven in Nederland voor garnalen, maar die tak van de visserij staat de laatste jaren zwaar onder druk. Met het project Blueport wil de haven nieuwe toekomstkansen aanboren.
- Met een modern en duurzaam garnalencentrum en een langere kade wordt de visserijhaven van Lauwersoog klaar gemaakt voor de toekomst. Beide projecten zijn in 2014 van start gegaan. In het garnalencentrum worden garnalen gepeld, verpakt en vervolgens verkocht. Het pellen gebeurt machinaal en daarin schuilt het innovatieve karakter. Voorheen werden de garnalen nog in Marokko gepeld. Het garnalencentrum kan nu – voor het eerst op grote schaal – een dagvers product in de markt zetten. Om de productieketen verder te optimaliseren wordt nog gezocht naar een waardevolle toepassing voor het afval. Om ruimte te creëren voor nieuwe ontwikkelingen in de haven, was uitbreiding van de kade met 150 tot 200 meter nodig. Door nieuwe vangsttechnieken in de visserij en de ambitie om nieuwe bedrijven aan te trekken is een tekort aan kadefaciliteiten ontstaan. De kade is in oostelijke richting verlengd, aansluitend op de bestaande kade.
De kadeverlenging in de haven van Lauwersoog is in 2015 gereed gekomen. Het in dat jaar opgerichte bedrijf Next Generation Shiplift BV heeft zich gevestigd aan het eind van de nieuwe kade. Het bedrijf heeft hiervoor geïnvesteerd in een zware hijskraan om schepen tot 220 ton uit het water te takelen. De 14 meter hoge kraan wordt getypeerd als grootste schepenlift in Nederland en langs de hele Waddenkust. Aan het eind van de verlengde kade is een 10 meter breed bassin aangelegd, waarover de lift kan rijden en schepen tot 50 meter op de kant kan rijden. Met het wegvallen van het hellingbedrijf van Van den Broek aan het Lauwersmeer zien de investeerders ruimte, en tevens wijzen ze op toenemende scheepvaart als gevolg van het Gemini-windmolenpark en doordat de vaargeul weer op diepte is gebracht. En de familie Nienhuis van de firma Hendrikson heeft de panden van de voormalige jachtwerf van Broesder overgenomen. Aan de westkant hebben zij hun nieuwe garnalenfabriek Telson gebouwd, aan de verlengde kade. (bron: Visserijnieuws, 10-11-2015)
- Rijk en Provincie zijn voorstander van een nieuw gemaal bij Lauwersoog, alleen zijn de financièn nog niet rond. Voor het gemaal is 150 miljoen euro nodig. Daarvan moet 90 miljoen door de waterschappen worden opgebracht. Ook met de provincies Groningen en Friesland wordt onderhandeld over een bijdrage. Het nieuwe gemaal zou er uiterlijk in 2015 moeten zijn en moet de waterafvoer en de veiligheid van het achterliggende gebied waarborgen. Het biedt de mogelijkheid om ook water in te laten en kan tevens voor extra natuurontwikkeling zorgen.
Terug naar boven- Op een zaterdag in mei (10.00-17.00 uur), alleen in de oneven jaren, vindt in de haven de Dag van de Garnaal plaats. De dag wordt georganiseerd door Stichting Promotie Lauwersoog. Tijdens de Dag van de Garnaal staan de garnalen en de visserij centraal. Er zijn verschillende activiteiten. Zo geven garnalenverwerkers demonstraties en kunnen bezoekers garnalen proeven. De garnalenvissers laten graag zien hoe ze te werk gaan en duurzaam omgaan met de natuur en de zee. Naast de visserijgerelateerde activiteiten zijn er ook genoeg andere dingen te beleven. Er staat een reuzenrad, er zijn diverse muziekorkesten, verschillende rondvaarten en cursussen. Voor ieder wat wils.
Bovendien is het op deze dag ook de Nationale Reddingsbootdag. Daarom is op deze dag in Lauwersoog ook de KNRM aanwezig om demonstraties te geven op en naast het water. En op het plein naast de haven staan de politie, brandweer en ambulance om diverse demonstraties te verzorgen. In verband met de nieuwe bedrijven die zich recentelijk in de haven hebben gevestigd, is er minder parkeergelegenheid dan voorheen beschikbaar. Daarom moeten bezoekers nu iets verderop parkeren. Maar dat is geen probleem, want er rijden de hele dag door gratis pendelbussen. Editie 2019 trok ruim 23.000 bezoekers en was daarmee wederom een groot succes. Voor een indruk van het evenement zie de videoreportage van de Dag van de Garnaal 2019, door Omrop Fryslân.
- "De Lauwersmeermars (begin juni) kent een rijke historie en heeft zijn sporen verdiend als militaire mars. De mars is 19 keer georganiseerd in Duitsland als "Bergen-Hohne Mars". Toen de mars daar in 1993 voor het laatst werd georganiseerd is de organisatie vanaf 1994 overgenomen door de W.L. van Nassaukazerne in Zoutkamp. In 2012 is Stichting Lauwersmeermars opgericht om de mars voort te zetten. In 2017 heeft Stichting 40Mijl de Lauwersmeermars overgenomen om deze tocht nieuw leven in te blazen en de continuïteit van deze mooie route te waarborgen.
De Lauwersmeermars, met start en finish in Lauwersoog, is een bijzonder mooie route van 45 kilometer om het Lauwersmeer. Hierbij wandelen de deelnemers door en langs het prachtige natuurgebied Nationaal Park Lauwersmeer. Bij de Lauwersmeermars gaat het om de afstand, het wandelen, de wind, de wolken, de weidsheid en flora en fauna, met het Lauwersmeergebied als gastheer. Hou je van rust, je hoofd leegmaken tijdens het wandelen, verdwijnen in het landschap en een gevoel van vrijheid, dan zit je goed bij de Lauwersmeermars! Onderweg wordt er uiteraard gezorgd voor EHBO-posten, masseurs, water, drinken en versnaperingen. Wel dienen de wandelaars zelf naar behoefte extra broodjes en drinken mee te nemen! Parkeerplaatsen aanwezig bij de start. Koffie, thee, koek en cake bij de start. Voeten intapen bij de start mogelijk (graag vooraf aangeven). Onderweg is water verkrijgbaar. Diverse dranken, versnaperingen en fruit bij de scanposten. Cup à Soup bij een van de rustpunten. Medaille en stempel bij de finish."
- "De Beleef Lauwersoog Swimrun (september, in 2019 voor de 2e keer) wordt georganiseerd door Stichting 40Mijl. De Swimrun is een van de zwaarste uithoudingsvermogen sporten ter wereld. Zoals de naam al zegt is swimrun een combinatie van zwemmen en rennen die de hele race door met elkaar afgewisseld worden. Een loodzware tocht, waarbij je als duo in open water zwemt en door velden, bossen en over dijken rent. Het zwaarste van de race is dat je de hele run dezelfde outfit aan hebt: je rent in je wetsuit en je zwemt met je hardloopschoenen aan. Een marathon lopen in een wetsuit is zeker niet voor iedereen weggelegd.
De Swimrun door het Lauwersmeergebied is uniek. De route gaat zowel door zout als door zoet water (het Lauwersmeer was vroeger de Lauwerszee en was tot 1969 zout water). De visserijhaven van Lauwersoog wordt zwemmend overgestoken en rennend op de dijk heb je een prachtig uitzicht over de Waddenzee naar het eiland Schiermonnikoog. Aanmelden kan voor afstanden van 10 en 18 kilometer en een langere variant van 28 kilometer. De Swimrun kan als recreatieve run (solo of duo) gelopen worden. Als duo is het tevens mogelijk om aan de wedstrijd deel te nemen. Hierbij worden de officiële swimrun regels gehanteerd."
Terug naar boven- Op de haven van Lauwersoog staat Het Informatie Paviljoen (HIP) (Haven 6). Dit centrum is een Toeristisch Informatie Punt van Waddenland. Hier vind je toeristische informatie over de wijde omgeving, zoals Unesco Werelderfgoed Waddenzee, Nationaal Park Lauwersmeer en Nationaal Park Schiermonnikoog. De medewerkers staan je graag te woord en helpen je met al je (toeristische) vragen. De interactieve beeldschermen geven informatie over het gebied en stap vooral ook binnen in de ‘Experience’ ruimte! Vanuit het centrum heb je een prachtig uitzicht over de Waddenzee en de haven.
- Sinds 2011 is er naast het kantoor van Staatsbosbeheer in Lauwersoog het Activiteitencentrum Nationaal Park Lauwersmeer (De Rug 1). Het Lauwersmeergebied is een enorme 'vogelmagneet'. Mensen uit heel Europa komen hier naar toe om van de vogels te genieten. Door de verbouwing in voorjaar 2019 tot Activiteitencentrum Lauwersnest, met als een van de onderdelen een Vogelacademie, krijgen bezoekers middels informatiepanelen en filmpjes nog gerichter informatie over wat er in het gebied is te zien en kunnen ze elkaar ontmoeten. Het is de bedoeling dat studenten van HBO-opleidingen en universiteiten er onderzoek gaan doen naar de vogels. De resultaten kunnen ze er op een toegankelijke en begrijpelijke manier presenteren. De Vogelacademie beoogt tevens meer bezoekers naar het gebied te trekken. Het Activiteitencentrum trok tot 2018 jaarlijks al ca. 20.000 bezoekers. (bron o.a. en beluister ook het audiofragment hierover op Omrop Fryslân, 13-2-2018)
"Het nieuwe activiteitencentrum in Lauwersoog is groter geworden; het heeft een extra ruimte gekregen waar lezingen en presentaties worden gegeven en die ook geschikt is voor kinderactiviteiten en educatie. De inrichting en informatie gaat vooral over de vogels in het Lauwersmeergebied en over Dark Sky. Het Lauwersmeergebied is van onschatbare waarde voor vogels. De vogelrijkdom is van nationaal en internationaal belang. De grote afbeelding van de Oost-Atlantische trekroute op de achterwand in het nieuwe activiteitencentrum laat het belang van dit gebied zien als ‘tankstation’ in de trekroute van vele soorten vogels. In het Lauwersnest kun je binnen kennis ophalen en je oriënteren op wat er buiten, in het gebied, te ontdekken en te beleven is. In het centrum wordt samengewerkt met andere (wetenschappelijke) organisaties en doen we aan kennisontwikkeling.
Nationaal Park Lauwersmeer is een van de laatste plekken in ons land waar het nog echt donker wordt. Daarom is het in oktober 2016 door de International Dark Sky Association officieel uitgeroepen tot Dark Sky Park. In het nieuwe activiteitencentrum kom je meer te weten over Dark Sky en starten excursies om dat buiten te beleven. De grote afbeelding van de donkere sterrenhemel met planeten en sterren in het activiteitencentrum geeft je een inkijkje in de geheimen van de nacht."
- Nationaal Park Lauwersmeer, gelegen W en Z van Lauwersoog, is een paradijs voor liefhebbers van rust en ruimte. Toch bruist het er van het leven. Op het open water, in de uitgestrekte velden, ruige rietkragen en jonge bossen wemelt het van de vogels. In het voorjaar en in de herfst is het een komen en gaan van trekvogels. Het Lauwersmeergebied is zeer geliefd bij wandelaars en fietsers, vogelaars en watersporters. Zie verder de pagina Lauwersmeer.
- Eind 2017 is een plan gepresenteerd voor een Werelderfgoedcentrum in Lauwersoog. Het beoogt een combinatie te worden van een zeehondencentrum (Zeehondencentrum Pieterburen verhuist hier in ca. 2020 naartoe), een ‘beleefcentrum’ en een hotel met 60 tot 80 kamers. Volgens gedeputeerde Henk Staghouwer moet het Werelderfgoedcentrum het visitekaartje worden van het Waddengebied.
- "Op 3 juli 2020 markeerden de partners van de dijkversterking Lauwersmeerdijk-Vierhuizergat bij Lauwersoog de start van de planuitwerkingsfase van het project in aanwezigheid van Deltacommissaris Peter Glas. Het plan voor de versterking van de dijk van 9 kilometer met extra’s voor natuur, recreatie, economie en verkeersveiligheid wordt tot en met 2022 uitgewerkt. Het hele project is begroot op ruim 100 miljoen euro. Het project is onderdeel van het Hoogwaterbeschermingsprogramma (HWBP(Hoogwaterbeschermingsprogramma)), de grootste dijkversterkingsoperatie sinds de Deltawerken. Dankzij de krachtenbundeling van alle partners is in de verkenning (2017-2020) van de dijkversterking de beste oplossing gevonden voor een sterke dijk en een vitale toekomstbestendige (bredere) kustzone. Hiermee anticiperen de partijen op toekomstige zeespiegelstijging en klimaatverandering en koppelen we de functies van natuur, recreatie/toerisme, economie en verkeersveiligheid aan waterveiligheid. Kortom: een sterke dijk met extra’s voor natuur, recreatie, economie en verkeersveiligheid.
Sterke dijk. Het waterschap staat voor een sterke veilige dijk voor de komende vijftig jaar én vindt het belangrijk dat de dijk meerwaarde heeft voor de regio. Om te komen tot een voorkeursoplossing hebben belanghebbenden actief bijgedragen. Voor de haven is gekozen voor de oplossing met een verticale wand in de dijk, mede doordat dit de haven Lauwersoog als toeristische trekpleister kan versterken. Voor de landelijke dijk is gekozen voor een binnenwaartse oplossing, waardoor er geen ruimte op de Waddenzee nodig is. Ook gaan we hier het bestaande fietspad aan de waterzijde van de dijk vernieuwen.
Extra’s voor een vitale kustzone Lauwersmeer. Op de dijk ondertekenden de gebiedspartners de samenwerkingsovereenkomst over het uitwerken van de extra’s voor natuur, recreatie, economie en verkeersveiligheid in de planfase van de dijkversterking. Het gaat om een tweede ontsluiting van de haven van Lauwersoog en drie ecologische kansen: een natuurlijker overgang tussen wad en land en ontwikkelen van onderwaternatuur aan de waterzijde van de dijk, een zoet-zout overgang in combinatie met voorzieningen voor visintrek en de natuurlijke uitbreiding van de kwelder bij de Westpolder. Dit zijn de aangedragen koppelkansen* van de provincie Groningen, gemeente Het Hogeland, Rijkswaterstaat en Het Groninger Landschap mede namens natuurorganisaties Natuurmonumenten, Staatsbosbeheer en Natuur en Milieufederatie Groningen.
* Een koppelkans is een mogelijkheid om verschillende plannen of projecten te verbinden en tegelijkertijd uit te voeren. Dat zorgt voor efficiënter (= bespaart tijd en geld) werken.
Financiering. De totale investering van het project is begroot op ruim 100 miljoen euro. De dijkversterking wordt gefinancierd door het Hoogwaterbeschermingsprogramma en Waterschap Noorderzijlvest. Voor de koppelprojecten is financiering beschikbaar gesteld vanuit het Waddenfonds, De Programmatische Aanpak Grote Wateren (PAGW), provincie Groningen en gemeente Het Hogeland. Uitvoerende partijen. Op de dijk ondertekende het waterschap ook overeenkomsten met de uitvoerende marktpartijen. Ingenieursbureau Arcadis helpt het waterschap bij de uitwerking van de ontwerpen, het doorlopen van de planprocedures en het voorbereiden van de contracten voor de realisatie. Aannemerscombinatie Waddenkwartier van de bedrijven Heijmans en GMB werken samen met het waterschap in een bouwteam. Bij succesvolle afronding van de planfase sluiten de partijen een overeenkomst voor de realisatie van de dijkverbetering. Voor nadere informatie over het project zie de pagina 'Dijkversterking Lauwersmeerdijk-Vierhuizergat'." (bron: Waterschap Noorderzijlvest, juli 2020)
Terug naar boven- Boek hier je B&B e.d. in omgeving Lauwersoog, met laagsteprijsgarantie!
Terug naar boven- Op de site Webcam Lauwersoog vind je 4 live webcams; namelijk gericht op de havenmond, op de haven, op het Lauwersmeer en op de Waddenzee.
Terug naar boven- Nieuwe en/of tweedehands boeken over Lauwersoog (online te bestellen).
Terug naar boven- Belangenorganisatie: - Stichting Promotie Lauwersoog zet zich in voor de promotie van het dorp bij bedrijven en particulieren.
Reactie toevoegen