- Leidschendam is een dorp in de provincie Zuid-Holland, gemeente Leidschendam-Voorburg. T/m 1937 viel het dorp deels onder de gemeente Stompwijk, deels onder de gemeente Veur. In 1938 is de gemeente Leidschendam uit deze twee gemeenten ontstaan. In 2002 is deze gemeente gefuseerd met de gemeente Voorburg tot de huidige gemeente.
- Wapen van de voormalige gemeente Leidschendam.
- Onder het dorp Leidschendam vallen ook de buurtschap Park Leeuwenbergh (grotendeels, namelijk voor zover het de woonbebouwing betreft) en, alleen voor de postadressen, het dorp Stompwijk, een heel klein deel van de buurtschap Westeinde (één pand) en de buurtschap Wilsveen.
Terug naar bovenOudere vermeldingen
1486 den Damme ofte Overtocht, 1514 den Leytschendam, 1573 Leidzen Dam, 1725 Leytsendam, De Leitsche Dam, 1840 Leijdschendam, 1846 den Leidschendam.
Naamsverklaring
Betekent dam 'waterkering dwars door een waterloop' in het water de Vliet tussen Leiden en Delft. De dam met overtocht wordt reeds in 1434 vermeld.(1)
Leidschendam ligt NO van Den Haag en Voorburg, en grenst in het O aan de A4 (met daar achter de buurtschap Wilsveen en het dorp Stompwijk).
Terug naar bovenIn 1840 heeft het dorp 105 huizen met 764 inwoners onder de gemeente Stompwijk (welk deel als 'Leidschendam Zuidzijde' wordt betiteld) en 49 huizen met 258 inwoners onder de gemeente Veur (welk deel als '-Noordzijde' wordt betiteld). Tegenwoordig heeft het dorp ca. 15.000 huizen met ca. 33.000 inwoners.
Terug naar bovenHeemkunde
"Vereniging Erfgoed Leidschendam onderzoekt en beschermt het cultuurhistorisch erfgoed van dit dorp en het dorp Stompwijk. De vereniging richt zich op cultuurhistorische monumenten, karakteristieke en historische gebouwen en landschappelijke waarden en stimuleert de belangstelling hiervoor. De vereniging werkt op verschillende manieren aan haar doel. We investeren in goede contacten met de gemeente en relevante belangenorganisaties. Onze bijzondere aandacht krijgen bestemmings- en herinrichtingsplannen in het historisch centrum en in het landelijk gebied. Ook volgen wij de bestemming en het lot van karakteristieke locaties. Daarnaast voert de vereniging regelmatig acties uit om gemeente en bewoners bewust te maken van de grote waarde van het aanwezige erfgoed.
Vereniging Erfgoed Leidschendam heeft aangestuurd op een inventarisatie van monumenten en karakteristieke panden en objecten en gepleit voor de totstandkoming van een gemeentelijke monumentenverordening. Daarnaast is met succes aandacht gevraagd voor cultuurhistorische en landschappelijke waarden bij een aantal bouw- en herinrichtingsplannen. Voor de gemeente is de vereniging een partner ten aanzien van monumenten, erfgoederen en cultuurhistorie voor wat betreft het grondgebied van onze voormalige gemeente. De vereniging heeft een aantal deskundigen op het gebied van planologie, monumenten- en landschapsbeheer en archiefonderzoek. De vereniging organiseert jaarlijks een aantal activiteiten waaronder interessante lezingen. Twee keer per jaar verschijnt het blad van de vereniging: Erf Goed Nieuws. Draag je het erfgoed van onze voorrmalige gemeente een warm hart toe, word dan lid van onze vereniging."
Terug naar boven- Het historische centrum van dit dorp ligt tussen de Vliet en het Sluisplein, de Oude Trambaan, de Schoorlaan en de Plaspoelkade. Door de nieuwbouw van 550 woningen komt er een meer afwisselend woningaanbod met koop- en huurwoningen in verschillende prijsklassen. Het winkelaanbod wordt sinds de oplevering van de ruimtes aan het Damplein en de Sluiskant in 2012 steeds meer uitgebreid met zowel winkels voor de dagelijkse boodschappen als speciaalzaken, maar ook restaurants, (grand) cafés en culturele voorzieningen. Daarnaast wordt het hele openbare gebied opgeknapt. Door dit alles ontwikkelt Leidschendam Centrum zich de komende jaren tot een levendig historisch centrum waar het prima wonen, werken, winkelen én recreëren is.
- "De Nieuwe Grachten Gordel staat voor schitterend wonen in een nieuwbouwwoning in het hart van Leidschendam. De ruime eengezinswoningen, chique herenhuizen en kleinschalige appartementengebouwen worden omringd door water. Je woont hier direct aan het water of de Vliet is binnen handbereik."
Terug naar boven- Leidschendam heeft 42 rijksmonumenten.
- Leidschendam heeft 60 gemeentelijke monumenten.
- De Hervormde (PKN) Dorpskerk van Leidschendam (Delftsekade 7), bijgenaamd De Peperbus, is een achtzijdige koepelkerk. Na zeven jaar bouwen is de kerk in 1653 in gebruik genomen. Architect was Arent van 's-Gravesande, bekend geworden in 1636 na de bouw van het huidige Haags Historisch Museum. De achtkantige kerk kreeg een halfronde koepel en een klokkenstoel met koepeltje. De hoogheemraadschappen Delfland en Rijnland en de steden Delft, Dordrecht, Gouda, Haarlem en Leiden schonken ieder een gebrandschilderd raam. In 1693 brandde de kerk af. Hij is in dezelfde stijl door Jacob Roman herbouwd, gefinancierd door onder meer loterijgelden. In 1865 veranderde het uiterlijk van de kerk; tijdens een restauratie zijn het koepeldak van de kerk en het kleine koepeltje van de klokkenstoel vervangen door een schuine kap, waardoor de kerk aanzienlijk hoger werd. De ingang van de kerk kreeg een uitwendig portaal. Het interieur van de kerk is sober en intiem door de achtzijdige vorm. De preekstoel en de herenbank dateren uit 1893, toen de kerk na de brand herbouwd werd.
- De RK H.H. Petrus en Pauluskerk (Sluiskant 28) dateert uit 1880 en is gebouwd naar een ontwerp van architect Evert Margry, ter vervanging van een te klein geworden voorganger. Driebeukige kruisbasiliek in de voor de Margry's kenmerkende, en telkens terugkerende, op de vroege Franse gotiek geïnspireerde stijl, maar in dit geval geheel in neoromaanse, rondbogige vormen. Het is een architectonisch gezien buitengewoon belangrijke neoromaanse kerk. Het is de enige nog bestaande, geheel neoromaanse kerk naar ontwerp van architect Margry. Binnen zijn er muurschilderingen van kunstschilder Jan Dunselman. Het gebouw is schilderachtig gelegen, direct aan de Vliet. Opvallend is de aanzet tot de niet afgebouwde westtoren. Wel is de kerk voorzien van een traptoren aan de Vlietkant en een dakruiter.
- Op voorstel van de Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed is de Sint-Joseph Opifexkerk (Burgemeester Sweenslaan) uit 1962 in april 2019 benoemd tot rijksmonument. De kerk is een essentieel toonbeeld van de cultuurhistorische ontwikkelingen van de wederopbouwperiode in Nederland. De aanwijzing tot rijksmonument is onderdeel van het Aanwijzingsprogramma Wederopbouw 1940-1965. Architect is H.C. van der Leur (1898-1994). Hij ontwierp behalve de kerk ook de klokkentoren, de pastorie en de kosterswoning. De architect gebruikte in zijn ontwerp elementaire vormen als de cilinder (voor de kerkruimte) en rechthoeken (voor de woonvleugel en voor de verbindingsgang tussen woonvleugel en kerkruimte).
Het exterieur van de kerk is nagenoeg onveranderd gebleven. Er is niets bijgebouwd of afgebroken. In het interieur zijn de banken en doopvont verwijderd. De vloer van de doopkapel is belegd met een marmermozaïek. De koepel is met glas-in-lood uitgevoerd. De kerk dateert uit de late wederopbouwperiode. Aan de rijkere bouwmaterialen in de Sint-Joseph Opifex is te zien dat de schaarste aan bouwmaterialen van de eerste jaren na de Tweede Wereldoorlog voorbij was. Nadat de kerk in 2007 aan de rooms-katholieke eredienst werd onttrokken, fungeerde het gebouw als cultureel centrum. Daarna volgde een korte periode van leegstand totdat de Koptisch-orthodoxe Kerk in 2018 de Sint Joseph Opifexkerk kocht en in hernieuwd religieus gebruik nam.
De kerk domineert de wijk De Heuvel in Leidschendam. Deze wijk maakte deel uit van een groot woningbouwproject dat verschillende wijken omvatte. Prof. ir. W. de Bruyn was verantwoordelijk voor het plan van circa 250 hectare. De toekomstige bewoners konden het uitgangspunt bepalen: wonen aan een straat in een natuurlijke omgeving. In 1959 werd met De Heuvel een begin gemaakt. De open ruimte tussen de flatgebouwen heeft het karakter van een hof. Er zijn boomgroepen, gazons, paden, perken en waterpartijen. Deze opzet komt voort uit de ‘wijkgedachte’, die vooral in de jaren na de Tweede Wereldoorlog in ons land werd toepast. Het samenbrengen van mensen in een nieuwe woonwijk door het geconcentreerd bouwen van winkelcentra, de aanleg van waterpartijen, groenvoorzieningen en sportterreinen, het stichten van onderwijsgebouwen en bevordering van kerkenbouw voor verschillende gezindten, was in de periode van de wederopbouw een van de voornaamste maatschappelijke doelstellingen. (bron: Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed)
- Houtzaagmolen De Salamander is een achtkantige met riet gedekte stellingmolen die nog altijd vol in bedrijf is. De molen heeft 2 zaagramen. Op de molen wordt hout gezaagd voor o.a. parketvloeren, meubels, scheepsrestauratie en koets- en wagenbouw. Bij windstilte kan met een elektromotor worden gezaagd. De Salamander kan stammen zagen tot een diameter van 110 cm met een minimale lengte van 350 cm. De minimale plankdikte is 2,5 cm. Verder kan men op de 'Woodmizer' (horizontale bandzaag) stammen zagen tot een diameter van 60 cm en een minimale lengte van 80 cm en maximaal 500 cm. Ook iedereen die iets te zagen heeft (zowel particulieren, ZZP-ers als meubelmakers) kan hier terecht.
- "De Heuvel in Leidschendam is een wederopbouwwijk pur sang. Ruim opgezette seriematig gebouwde meergezinswoningen met een open en groen karakter. Ontworpen onder het naoorlogse motto van stadsuitbreiding: 'licht, lucht en ruimte'. De wijk is nog bijna volledig authentiek en wordt nu heringericht met behoud van zijn cultuurhistorische waarde. In 2011 heeft de Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed De Heuvel en het nabijgelegen Prinsenhof samen geselecteerd als een van de dertig wederopbouwgebieden van nationaal belang. Onderscheidende kwaliteiten waren de unieke opzet van de wijken, de bijzondere bebouwing en voorzieningen binnen de hoven, en de op antroposofische principes gebaseerde verhouding tussen bebouwd en onbebouwd. De Heuvel is groot opgezet. De wijk heeft een omtrek van 475 bij 525 meter en bestaat uit ongeveer 1450 woningen. Toch wordt deze niet als overweldigend ervaren door de bewoners omdat bij het ontwerp rekening is gehouden met de menselijke maat.
Respect voor cultuurhistorische identiteit. Dit voorbeeld laat een herinterpretatie van de naoorlogse wijkgedachte zien. Het gaat hier nadrukkelijk niet om de renovatie of herbestemming van een paar gebouwen, maar een totaalconcept waarbij de stedenbouwkundige kwaliteiten van de wijk overeind zijn gebleven. Veel gelijksoortige naoorlogse wijken staan ook voor dergelijke ontwikkelingen. Dit is een voorbeeld van een moderniseringsslag met respect voor de oorspronkelijke stedenbouwkundige opzet. De bedoeling is uiteindelijk dat De Heuvel zijn cultuurhistorische identiteit hervindt." (bron: Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed)
- Gevelstenen in Leidschendam.
Terug naar boven- Veur Theater.
- "Winkelcentrum Leidsenhage in Leidschendam gaat in 2021 verder als Westfield Mall of the Netherlands: het grootste winkelcentrum van Nederland. Volledig overdekt en verpakt in 117.000 m2 aan hypermoderne architectuur. Bij dit megaproject kwam veel kijken. Boven en onder de grond. We nemen je mee in de spannende ontwikkelingen van de vernieuwing met foto’s, filmpjes en de speciale bouw-app. Westfield Mall of the Netherlands is een overdekt shopwalhalla met 230 winkels. Je vindt er alles wat je nodig hebt en veel meer. Terwijl je op het puntje van je bioscoopstoel zit tijdens de nieuwste blockbuster, letten wij op je boodschappen. In een gekoelde kluis. Wat dacht je van de waanzinnige wereldkeuken van Fresh!, de nieuwe versmarkt? Maar er is nog zoveel meer moois dat we je willen laten zien. Kijk je mee?" Het winkelcentrum is in maart 2021 feestelijk geopend.
- De tekenfilmserie rondom Peppa Pig en haar familie wereldwijd een begrip en wordt uitgezonden in 180 landen. Ook de merchandising rond de serie is een hype; er is Peppa-kleding, speelgoed, broodtrommels, drinkbekers, er zijn theatershows en attractieparken. Binnenkort opent in het gloednieuwe winkelcentrum Westfield een binnenspeeltuin van 1500 vierkante meter. De bouw van het ‘Peppa Pig World of Play’ is in september 2021 gestart. Dallas, Chicago, Michigan en Shanghai gingen Leidschendam voor. Het is daarmee de eerste binnenspeeltuin van Peppa in Europa. De wereld van Peppa wordt hier nagebouwd, met onder meer de garage en supermarkt uit de serie, en natuurlijk haar huis op de heuvel.
- "Wereldwinkel Leidschendam-Voorburg in Leidschendam is een bijzondere cadeauwinkel met producten uit verre culturen, zoals leuke knuffels uit Sri Lanka, mooie olifantenbeeldjes uit India, zilveren sieraden uit Mexico en beelden uit Zimbabwe. Daarnaast verkopen wij ook wierook, authentieke muziekinstrumenten, bijzondere woonaccessoires, sierlijk Tunesisch serviesgoed en ‘eerlijke’ levensmiddelen zoals koffie, thee, chocola, wijn en keukenkruiden. Onze winkel heeft een vast assortiment en daarnaast steeds nieuwe artikelen. Het volgt de loop der seizoenen en specifieke feestdagen. Onze producten zijn gemaakt met respect voor mens en milieu, en volgens de uitgangspunten van FairTrade."
- Het noordelijke deel van de Meeslouwerpolder NO van Leidschendam is sinds de jaren zeventig van de 20e eeuw afgegraven en is nu de Meeslouwerplas. De plas maakt deel uit van Recreatiegebied Vlietland. Eerder waren reeds de nabijgelegen Spekpolder en Rietpolder afgegraven; deze polders vormen nu samen de Vlietlandplas in hetzelfde recreatiegebied. Als gevolg van de zandwinning waren de onderwatertaluds in de Meeslouwerplas plaatselijk te steil en bestond het gevaar van oeverval, waarbij delen van de oever de plas in zouden glijden. Stabilisering van deze oevers was daarom een belangrijke prioriteit voor de provincie en aannemer BAM. Tegelijkertijd was er de ambitie om de recreatieve en ecologische kwaliteit van Vlietland te verbeteren. Dit is gerealiseerd door kwaliteitverhogende maatregelen zoals de aanleg van een krekenplan en natuurvriendelijke oevers.
Het in eerdere plannen beoogde geluidsscherm van 3 meter hoog maakt geen deel meer uit van de bijgestelde uitvoering door BAM. De daarvoor benodigde financiële middelen ontbreken als gevolg van het wegvallen van verwerkingsopbrengsten*. Daarnaast geeft een rapport van Witteveen + Bos aan dat geluidsschermen op deze locatie vanuit landschappelijk oogpunt onwenselijk zijn. In plaats van het geluidsscherm is in het kader van de asverlegging van de A4 een landschappelijk inpasbare geluid- en zichtwerende voorziening getroffen in de vorm van een lage geluidswal tussen Vinkesloot en Jan Bakkersloot. In 2018 zijn de oevers gestabiliseerd. Aansluitend heeft BAM het krekenplan gerealiseerd, natuurvriendelijke oevers aangeegd en grond bij de eilanden aangevuld. De werkzaamheden zijn eind 2019 gereedgekomen. (bron: Provincie Zuid-Holland)
* In 2009 hebben BAM en de provincie een overeenkomst gesloten over de herinrichting van de Meeslouwerplas. Hierbij was het uitgangspunt dat met de opbrengsten van het storten van grond en bagger de herinrichting kon worden gefinancierd. Sinds de aanvang van het werk in 2011 is het aanbod van grond en bagger achtergebleven bij de prognose. De uitvoering van het werk is daardoor in 2014 stilgevallen. De provincie en BAM zijn vervolgens in gesprek gegaan over oplossingen om de belangrijkste doelen van de herinrichting alsnog te realiseren. Daarbij heeft voor de provincie het zo snel mogelijk realiseren van veilige oevers steeds voorop gestaan.
- Boek hier je B&B e.d. in omgeving Leidschendam, met laagsteprijsgarantie!
Terug naar boven- Nieuwe en/of tweedehands boeken over Leidschendam (online te bestellen).
Terug naar boven- Genealogie: - Overzicht van begravenen op de begraafplaats van Leidschendam Noorthey.
Reactie toevoegen