Lekkum

Plaats
Dorp
Leeuwarden
Fryslân

lekkum_collage.jpg

Lekkum, collage van dorpsgezichten (© Jan Dijkstra, Houten)

Lekkum, collage van dorpsgezichten (© Jan Dijkstra, Houten)

Lekkum zicht op vanaf de Dokkumer Ee JD [640x480].jpg

Lekkum, zicht op het dorp vanaf de Dokkumer Ee

Lekkum, zicht op het dorp vanaf de Dokkumer Ee

Lekkum zicht op vanuit het noorden JD [640x480].JPG

Zicht op Lekkum vanuit het noorden

Zicht op Lekkum vanuit het noorden

Lekkum

Terug naar boven

Status

- Lekkum is een dorp in de gemeente Leeuwarden. T/m 1943 gemeente Leeuwarderadeel.

- Lekkum vormt samen met de buur-buurtschappen Snakkerburen en Miedum al eeuwenlang één gemeenschap, een 'drielingdorp', die veel voorzieningen delen, zoals de basisschool, de sportvelden en dorpshuis De Weeme. Er is ook een gezamenlijke Dorpsraad en activiteitenvereniging. De drie kernen worden daarom ook wel De Trije Doarpen genoemd, hoewel twee van de drie dus buurtschappen zijn.

Terug naar boven

Naam

Oudere vermeldingen
13e eeuw Lackum, 1397 Leckum, Leckim, 1417 Leckem, 1490 Lekkum, 1579 Leckon.

Naamsverklaring
Reeds in 944 kopie 1150-1158 wordt Lakki genoemd, een niet nader geïdentificeerde plaats in Friesland, door sommigen gelijkgesteld met Lekkum. Betekent 'nederzetting aan de Luts'. Er is geen aanwijzing dat -um op heem 'woonplaats, woning' teruggaat; men denkt aan datief meervoud.(1)

Terug naar boven

Ligging

Lekkum ligt N van Leeuwarden, NO van Snakkerburen, ZW van Miedum, aan de Dokkumer Ee.

Terug naar boven

Statistische gegevens

In 1840 heeft Lekkum 22 huizen met 127 inwoners. Tegenwoordig heeft het dorp ca. 200 huizen met ca. 500 inwoners.

Terug naar boven

Geschiedenis

- Geschiedenis van Lekkum op de site van Historisch Centrum Leeuwarden.

Na de Tweede Wereldoorlog voltrekt zich in Lekkum langzaam de ontwikkeling van agrarisch dorp naar forensendorp. Tussen 1960 en 1970 wordt een flinke impuls aan het dorpsleven gegeven door de bouw van woningen aan de Buorren, de Terp en de Weme. De uitbreidingsplannen stellen het dorp nog een forse voortgaande groei in het vooruitzicht, maar uiteindelijk zijn die plannen van tafel verdwenen. In het dorp diende ruimte te komen voor 150 woningen op termijn en dat was voor de dorpsgemeenschap heel wat acceptabeler dan de getallen met drie nullen die begin jaren zestig werden gelanceerd.

De planologische gedachten van de jaren tachtig gingen uit naar een maagdelijk weidegebied tussen het dorp en de Dokkumer Ee, waarbij aanvankelijk nog rekening werd gehouden met de aanleg van een verbinding tussen de Groningerstraatweg en de Harlingerstraatweg, de zogeheten Noordtangent die tussen Lekkum en Snakkerburen door zou lopen. Dit plan is in de in begin 1996 gepresenteerde Structuurschets Leeuwarden, Open Stad, weer verlaten.

De komst van een woonboothaven nabij Lekkum bleek ondanks protesten uit de dorpsgemeenschap niet te keren. In 1991 is tussen het Mearsterpaed en de Dokkumer Ee een speciale haven aangelegd voor 8 woonboten die op last van het gemeentebestuur het Bisschopsrak moesten verlaten. De vooroordelen die aanvankelijk heersten over de woonbootcultuur, zijn reeds na enkele jaren geheel uitgewist. Sterker nog, de haven wordt nu als een aanwinst voor het dorp beschouwd.

Lekkum heeft zijn agrarische karakter enigszins behouden, hoewel het overgrote deel van de tegenwoordige bevolking zijn brood niet langer verdient in de primaire sector.

Terug naar boven

Recente ontwikkelingen

- Dorpsprogramma 2018 Lekkum, Miedum en Snakkerburen.

- De Ruimtelijke kwaliteitsparagraaf van Lekkum, Miedum en Snakkerburen (2008) is onderdeel van het Belvedèreonderzoek 'Nieuwe kijk op dorpsplannen'. Het rapport schetst, met respect voor het bestaande landschap, de ontwikkelingsmogelijkheden van deze kernen voor de komende jaren.

Terug naar boven

Bezienswaardigheden

- Lekkum heeft 3 rijksmonumenten.

- Lekkum heeft 2 gemeentelijke monumenten.

- De huidige Hervormde (PKN) kerk (Tsjerkepaed 26) is in 1778 door grietman Ulbo van Burmania herbouwd op de fundamenten van de oude, afgebroken kerk. De vierkante toren met twee klokken is in 1896 herbouwd. Een klok is van G. van Wou en J. Schonenborch, uit 1512, diam. 99,8 cm. en een van G. van Wou, uit 1548, diam. 90,8 cm. Mechanisch torenuurwerk uit 1927 van B. Eijsbouts (Asten). Orgel uit 1828, gebouwd door L. van Dam en Zonen. De kerk valt tegenwoorig onder de Protestantse Gemeente te Lekkum, Miedum, Snakkerburen en Blitsaerd. Sinds 2015 houdt ook de Oud-Katholieke statie Friesland en de Noordoostpolder hier kerkdiensten (iedere 1e zaterdag van de maand).

Het 19e-eeuwse sierhek bij het kerkhof van Lekkum is vermoedelijk gemaakt door de Leeuwarder ijzerwerkenfabrikant Mohrmann. Het is versierd met 19e-eeuwse doodssymbolen, zoals een uil, een zandloper en een slang die zichzelf opeet. Het hek is anno 2019 dringend aan restauratie toe. De kerkelijke gemeente wil niet dat het verloren gaat en vroeg daarom een monumentenstatus aan. Dat helpt de kerkelijke gemeente bij het aanwerven van fondsen voor de restauratie. De monumentenadviescommissie van Hûs en Hiem gaf een positief advies voor de monumentenaanwijzing. Kerkhofhekken zijn kwetsbaar en verdwijnen soms bij het oud ijzer. Exemplaren van voor 1900 zijn hierdoor per definitie bijzonder, aldus de commissie. Mohrmann bouwde veel kerkhofhekken, bijvoorbeeld ook in Mantgum en Stiens, maar de Lekkumer variant is zeldzaam. Een ander voorbeeld hiervan staat nog in Boornbergum. De commissie adviseerde om nog extra onderzoek te doen en contact te zoeken met funerair-erfgoeddeskundigen. Hierbij moet ook worden bekeken hoe waardevol het - inmiddels opgeknapte - baarhuisje en de stenen muur onder het hek zijn. Op basis van dit positieve advies gaat de gemeente, vermoedelijk nog in 2019, het sierhek als gemeentelijk monument aanwijzen.

- De Bullemolen (Fries: Bullemûne) (Kealedykje 7), een maalvaardige grondzeiler gelegen aan de Bonkevaart, is hier in 1825 geplaatst voor de bemaling van de Bulle- en Litspolder. Eerder vervulde hij dezelfde functie voor de polder Louwsmeer bij Tytsjerk. De Bullemolen zou zijn naam ontlenen aan het beroep van een van zijn vroegere eigenaren, die beul van Leeuwarden was. Het was een van de eerste molens in Fryslân die werden voorzien van fokwieken, op één roede. De molen is in 1968 gerestaureerd. Tot 1983 stond bij de molen een molenaarswoning, die in dat jaar is afgebrand. Sinds 1988 is de Bullemolen eigendom van Stichting De Fryske Mole, die hem in 1995 opnieuw heeft laten restaureren. In 2006 is de Bullemolen door het Wetterskip Fryslân aangewezen als reservegemaal in geval van wateroverlast. De molen is op afspraak te bezichtigen.

- Gevelstenen in Lekkum.

Terug naar boven

Jaarlijkse evenementen

- Jaarlijks is het in het dorp drie dagen feest in het eerste volle weekend van juni. Het feest is voor de 3 onder Status genoemde kernen gezamenlijk. Nadere informatie vind je op de site van de organiserende Vereniging voor Volksvermaken (V.V.V.) Lekkum, Miedum & Snakkerburen, die in 1947 is opgericht. Maar al sinds ca. 1930 is er sprake van een jaarlijks dorpsfeest.

- De naam van de Bulleloop (juni) is bedacht door organisator Duco Zijlstra, toen bekend werd dat er gebouwd zou gaan worden in de Bullepolder en daar veel bezwaar tegen gemaakt werd. Je kunt kiezen uit verschillende afstanden. Voor de start- en finish-accommodatie verleent Kaatsvereniging Reitsje Him gastvrij onderdak.

Terug naar boven

Natuur en rereatie

- Eind jaren negentig is er een haven in het dorp gerealiseerd. Het is een kleinschalige haven met plek voor ca. 40 vaartuigen. In de zomer is de haven met aangrenzend groen een aantrekkelijke locatie voor watersportende dorpsgenoten, vissers, zwemmers en passanten. En 's winters is het een prima uitvalsbasis om een tocht te schaatsen. Het haventje is gelegen aan De Tromp, aan de westzijde van het dorp tussen de Dokkumer Ee en de kerk van Lekkum. De ligplaatsen zijn uitsluitend bestemd voor inwoners van de 3 onder Status genoemde kernen, maar er worden ook plaatsen vrij gehouden voor passanten. Hier wordt zomers veel gebruik van gemaakt.

Terug naar boven

Links

- Belangenvereniging: - Dorpsbelang Lekkum, Miedum en Snakkerburen.

- Dorpshuis: - Dorpshuis De Weeme bestaat sinds 1973 en is destijds na een grondige verbouwing ondergebracht in de voormalige pastorie. In 1985 is de naastgelegen consistorie van de Nederlands Hervormde Gemeente erbij gekocht en zijn de panden met elkaar verbonden.

- Onderwijs en kinderopvang: - De Professor Wassenberghskoalle in Lekkum is een openbaar Educatief Kindcentrum. Een plaats waar aandacht is voor onderwijs en opvoeding. Kinderopvang (2-4 jarigen oftewel de peuterspeelzaal) en school werken volgens dezelfde uitgangspunten. Dit is de pedagogiek van Reggio Emilia. Hierin staat het kind centraal. De Reggio-benadering, ook wel Reggio-approach genoemd, is verweven in alle vakken: taal, rekenen, wereldoriëntatie, geschiedenis enz. In het complex van de school zijn tevens Buitenschoolse Opvang Villa Emilia en pjutteboartersplak De Kobbepykjes gevestigd. De SKF verzorgt tevens de tussenschoolse opvang.

- Sport: - Kaatsverenging Reitsje Him in Lekkum is opgericht in 1931. "In de bestuursvergadering van januari 2018 besloten we als bestuur om een extra ledenvergadering te houden, omdat wij als bestuur vonden dat we zo niet door konden gaan. Er moesten gewoon bestuursleden bij, ook omdat er twee bestuursleden ophouden. Onze vraag als bestuur was dan ook: heeft Kaatsclub Reitsje Him nog bestaansrecht? Na twee vergaderingen kunnen we zeggen ja, de kaatsclub heeft bestaansrecht. We kunnen ons dan ook helemaal richten op het kaatsseizoen. De ploeg kaatsers wordt wel steeds kleiner, maar we hopen dat dit seizoen meer kaatsers ons veld kunnen vinden. Vooral op de donderdagavond mag het op het veld wel wat drukker zijn.

Ook dit jaar zijn onze wedstrijden weer open voor leden van de naastgelegen kaatsverenigingen en de leden van Reitsje Him kunnen ook kaatsen bij andere verenigingen in Leeuwarden. Ook de jeugd kan weer vol aan de bak en wij hopen dat hier ook weer nieuwe kaatsers bij komen, want hoe meer kaatsers hoe meer plezier. Kom eens langs bij een partij van de jeugd. Zij verdienen publiek en aanmoedigingen bij de partijen. We gaan er met z'n allen een mooi en sportief seizoen van maken met nieuwe mensen in het bestuur, de al zittende bestuursleden, de jeugdcommissie, de trainers, de leden en de supporters." Aldus de voorzitter in zijn voorwoord bij de start van seizoen 2018.

- Genealogie: - Overzicht van begravenen op de begraafplaats van Lekkum.

Reactie toevoegen