Lengel

Plaats
Dorp
Montferland
Liemers
Gelderland

Lengel

Terug naar boven

Status

Lengel is een dorp in de provincie Gelderland, in de streek Liemers, gemeente Montferland. T/m 2004 gemeente Bergh.

Terug naar boven

Ligging

Het dorp Lengel ligt NO van de stad 's-Heerenberg, O van het dorp Stokkum, de A3 in Duitsland (niet ver hiervandaan N aansluitend op de Nederlandse A12) en het Duitse dorp Elten, ZO van de dorpen Beek en Loerbeek, Z van de dorpen Zeddam en Braamt en de stad Doetinchem, ZW van het dorp Etten en de stad Terborg, W van de dorpen Azewijn, Varsselder en Ulft, WNW van het dorp Gendringen, NW van het dorp Netterden, N van de Duitse plaatsen Klein-Netterden en Emmerich en NO van de Duitse plaatsen Borghees, Huthum en Kleve (Kleef).

Terug naar boven

Statistische gegevens

In 1840 omvat de buurtschap Lengel 37 huizen met 253 inwoners. Tegenwoordig heeft het gelijknamige dorp ca. 150 huizen met ca. 360 inwoners.

Terug naar boven

Geschiedenis

Hoewel Lengel wel als dorp wordt beschouwd, heeft het nooit een eigen kerk gekregen. Voor de kerkgang zijn de inwoners aangewezen op de stad ´s-Heerenberg, waar het dorp inmiddels vrijwel aan vast is gegroeid. Tot 1937 heeft het dorp een lagere school gehad.

Voor nadere informatie over de geschiedenis van dit dorp kun je terecht bij het boek ‘Van Zwarte Brug tot Rooie Darp, Lengel in de vorige eeuw’, dat in 2016 is verschenen. Het eerste exemplaar is overhandigd aan Hannie Ageling, weduwe van Gerrit Ageling, die in 2000 de eerste aanzet voor het boek gaf. Met zijn overlijden in 2013 leek het boek niet meer af te komen, tot Ton Bekker en Henk Harmsen zich er begin 2016 over ontfermden. Zij maakten het door Gerrit Ageling verzamelde materiaal compleet - zijn nalatenschap waren twee dozen vol met foto’s, genealogische gegevens, stukken en aantekeningen - en verwerkten het tot een document van zo’n tweehonderd pagina’s over de historie van het dorp.

Waar Ageling echter een genealogisch familieboek voor ogen had, trokken Bekker en Harmsen het verhaal breder: “Wij hebben een verhaal over de hele historie van Lengel geschreven en daar de mensen en foto’s bij gezocht, die er bij betrokken waren. De adressenlijst van 1959, toen de straten in het dorp allemaal een naam kregen, is het uitgangspunt. De genealogie is slechts ondersteunend." Het is een rondgang geworden door het dorp van eind jaren vijftig, begin jaren zestig van de vorige eeuw. Het dorp had destijds nog een rijk verenigings- en caféleven. Het dorp strekte zich uit van 'het rooie darp’ bij Zeddam tot aan 'de zwarte brug’ op de grens met Emmerich. Daar is de titel van het boek ook van afgeleid. Het 'rooie darp' bestond uit 14 hele kleine huisjes: 9 aan de kant van Zeddam en 5 aan de kant van Lengel. Wat opvalt is dat de families die er woonden asociaal werden genoemd, terwijl ze juist heel sociaal waren. Ze hadden bijna niks, maar wat ze hadden, deelden ze met anderen. De laatste huisjes van deze buurtschap zijn in 1983 afgebroken.

Terug naar boven

Bezienswaardigheden

- Lengel heeft 3 gemeentelijke monumenten.

- Bij het oorlogsmonument aan de Antoniusstraat in Lengel is jaarlijks op 4 mei om 19.30 uur de dodenherdenking. Aan deze herdenking verlenen diaken Theo Reuling, schutterij Sint Antonius en het Emmauskoor hun medewerking.

Terug naar boven

Jaarlijkse evenementen

- De Kermis van Lengel (gedurende 5 dagen eind oktober) is de laatste kermis in het jaar van de Achterhoek.

Terug naar boven

Overnachten

- Boek hier je B&B e.d. in omgeving Lengel, met laagsteprijsgarantie!

Terug naar boven

Links

- Algemeen: - Dagblad De Gelderlander heeft in 2017 een serie reportages gemaakt getiteld 'Mooiste straat'. Een daarvan ging over de Antoniusstraat, de 800 meter lange 'dorpsstraat' van Lengel. "Alle huizen zijn hier vrijstaand. Af en toe ligt er een stukje weiland tussen. Hier en daar staan nog oude boerderijen of delen daarvan. Actieve boeren zijn er niet meer. Veel van hen zijn vertrokken naar Azewijn en Netterden. Tussen de huizen door zijn de uitgestrekte weilanden aan de oostkant van het dorp te zien. Aan de andere kant liggen 's-Heerenberg en de heuvels van het Montferland", aldus een citaat uit het artikel, waarin onder meer inwoners Ed en Corrie Ebing - hier toen al ruim 50 jaar wonend maar zich nog altijd 'import' noemend - en Joop Lenting - destijds 73 jaar, en hier geboren en getogen - vertellen hoe het leven ze hier bevalt.

- Dorpshuis: - In 2014 is in Lengel een nieuw dorpshuis gerealiseerd. Het is 't Bosman Huus genoemd, naar en o.a. gesponsord door het transportbedrijf van Wim Bosman. "In juni 2002 vond een knallende opening van het dorpshuis plaats, waarbij het openingswoord werd gevoerd door Bennie Duis, de voorzitter van het dorpshuisbestuur. In de jaren daarna werd de exploitatie met strakke hand gevoerd door Raymond Hermsen. Zowel Bennie als Raymond verdienen het dat zij hier worden genoemd. Onder hun actieve leiding en met steun van bestuurders als Theo Visser en Herbert Megens zijn heel wat activiteiten opgezet of begeleid. Er was ook een exploitatieoverschot, winst dus. Dat moest worden ingezet, om de definitieve dorpsaccommodatie mee te bekostigen. Na 10 jaar, in 2012, was er een redelijk positief saldo. Maar dit was onvoldoende om de bestaande plannen te bekostigen. Piet Berendsen, van Berendsen Bouwadvies Lengel, had namelijk al eens schetsen gemaakt, die waren gebruikt bij een eerste begroting. De geraamde kosten overstegen de beschikbare geldmiddelen ruim. Goede raad was weer eens duur!

Uiteindelijk bood Wim Bosman, als beschermheer van Schutterij St. Antonius in Lengel, de helpende hand. De bouwtekeningen werden in zijn opdracht gemaakt en de ruwbouw werd door hem in opdracht gegeven bij Klomps bouwbedrijf uit Dinxperlo, zijn ‘vaste’ aannemer. De kosten van de ruwbouw inclusief de grond, die de heer Bosman voor een symbolisch bedrag van de gemeente Montferland had verworven, bedragen € 350.000,= en zijn in een lening verwerkt. Deze lening is door fam. Bosman verstrekt aan het bestuur van het dorpshuis. De eerste 10 jaar hoeft hiervoor geen rente te worden betaald, terwijl wordt afgelost naar draagkracht. Hiermee was het fundament gelegd en kon een vliegende start worden gemaakt. Als dank is de accommodatie 't Bosman Huus genoemd.

Op basis van de toezegging van fam. Bosman kon vervolgens een werkgroep aan de slag om meer fondsen te verwerven en de inrichting verder uit te werken. Hierbij hebben Ruud en Ronald Tousain een hoofdrol gespeeld. De lijnen tussen beide broers waren bijzonder kort, waardoor snel kon worden geschakeld. Om deze pioniers heen is vervolgens een kundig en actief bestuur gecreëerd, dat in januari 2014 definitief is aangetreden. Vooral de begeleiding van de bouw was een intensieve klus, die beide broers met veel inzet vervulden. Werkzaamheden zijn door hen zoveel mogelijk vergeven aan bedrijven in Lengel en omgeving. Kupers loodgietersbedrijf, Kremer elektro en Meiland grondwerken zijn hier goede voorbeelden van. Fa. Meiland heeft ook de sloop van het oude dorpshuis uitgevoerd. Er is gekozen voor uitvoering door professionele bedrijven, omdat het onmogelijk is om lange tijd zonder accommodatie te zitten. Werk met uitsluitend vrijwilligers zou te lang duren. Maar in de afwerkfase en natuurlijk tijdens het beheer was en is er voor de vrijwilligers nog genoeg te doen!"

- Sport: - "Voetbal Vereniging Lengel, beter bekend als VVL, is opgericht in 1948. Vermoedelijk is er ook voor de oorlog al in het dorp gevoetbald, onder de naam LVC, maar daar is niet veel over bekend. In de begintijd werd er gespeeld in de wei van familie Peters aan de Hartjensstraat. Dit veld moest worden gedeeld met de koeien en had als bijnaam ‘De Molshoop’. Midden jaren vijftig kreeg VVL zijn eerste kleedaccomodatie met 2 kleedkamers en een berghok. Een paar jaar later werd er een lichtinstallatie geïnstalleerd achter ’t Wapen van Bergh, waar VVL een oefenveld had. Vanuit het café werd er een kabel gelegd richting dit oefenveld, waar men een bouwlamp van 2000 Watt op aansloot. Vanaf dat moment kon er ook tijdens de avonduren worden getraind.

Pas in 1968 krijgt VVL zijn eerste echte voetbalveld en dient daarvoor te verhuizen naar de Veenseweg. In 1972 volgde de officiële opening van het clubgebouw. VVL groeide van een kleine dorpsclub uit naar een steeds groter wordende vereniging. Mede door de nieuwbouwwijken in ’s-Heerenberg-Oost (Hangaarts en Tuger) speelden er niet langer alleen maar inwoners van Lengel. De kinderen uit de genoemde 's-Heerenbergse wijken kwamen ook naar VVL en de invoering van pupillenvoetbal zorgde voor nog meer ledenaanwas. De club groeide uit zijn jasje en uitbreiding van de accommodatie was noodzakelijk. Na subsidietoezegging van de gemeente en veel vrijwilligerswerk is in 1984 het nieuwe clubgebouw geopend. Het hoofdveld was niet toereikend meer, waardoor in 1990 een oefenveld en tweede speelveld in gebruik zijn genomen.

Het VVL sportpark, genaamd Veen Oost, is inmiddels alweer ruim 50 jaar de thuisbasis van de voetbalvereniging. Met 2 speelvelden, 1 trainingsveld, een echte voetbalkantine en de mooie ligging is het complex een echt voetbalbolwerk waar met plezier wordt gewerkt, getraind en gevoetbald. VVL is meer dan een voetbalvereniging en heeft door haar historie een sterke binding met Lengel en ’s-Heerenberg-Oost en de inwoners ervan. Voor haar eigen leden organiseerde VVL activiteiten die de sociale samenhang vergroten. Jeugdkamp, Sinterklaasfeest, Nieuwjaarsreceptie, Carnavalsfeest, Dart-avond, Kaart-avond, Senioren voetbaltoernooien, Familie Jolink toernooi en Bosman toernooi waren allemaal verenigingsbrede activiteiten die in de vereniging plezier en samenhang gaven." Aldus enkele citaten van de geschiedenispagina op de site van de vereniging. In de zomer van 2019 zijn de voetbalclubs MvR uit ’s-Heerenberg, VVL uit Lengel en v.v. Stokkum gefuseerd tot FC Bergh. FC staat voor fusieclub en Bergh is de gemeentenaam van voor de gemeentelijke herindeling van 2005.

- Schutterij: - Schuttersvereniging St. Antonius Lengel is opgericht in 1910 en bestaat uit 7 secties: Drumfanfare, Bielemannen, Marketensters, Officieren, Schutters, Kruisboogsectie en Vendeliers. "Wij zijn erg actief in de Lengelse gemeenschap, onder andere met het organiseren van het jaarlijkse Schuttersfeest, Dodenherdenking Lengels monument, de Jaarlijkse Lengelse Kermis, intocht St. Nicolaas. Ook bezoeken we regelmatig concoursen, ook in het buitenland. Schuttersvereniging St. Antonius is al meer dan 100 jaar actief en staat niet stil, zij is voortdurig in beweging. Al onze activiteiten vinden plaats in onze prachtige dorpsaccommodatie `t Bosmanhuus. Hier zijn ook onze schietbanen gerealiseerd en vinden trainingen en wedstrijden plaats onder leiding van schietsectie `t Vizier en de Kruisboogsectie. Elke donderdagavond kan er worden geschoten met luchtgeweer en/of kruisboog." Onder deze link vind je een mooi verhaal over de geschiedenis van de schutterij.

Reactie toevoegen