Littenseradiel

Voormalige gemeente
Súdwest-Fryslân Leeuwarden Waadhoeke
Fryslân

Littenseradiel plaatsnaambord gemeente (Kopie).jpg

Door middel van fraaie bordjes met het gemeentewapen kon je zien dat je de gemeente Littenseradiel binnenkwam

Door middel van fraaie bordjes met het gemeentewapen kon je zien dat je de gemeente Littenseradiel binnenkwam

littenseradiel_gemeente_opheffing_melding_op_site.jpg

De gemeente Littenseradiel is per 1-1-2018 opgeheven en verdeeld over drie omliggende gemeenten. De gemeente heeft de site begin 2018 nog even in de lucht gehouden om de burgers te melden bij welke gemeente ze in het vervolg moeten zijn. Goede service!

De gemeente Littenseradiel is per 1-1-2018 opgeheven en verdeeld over drie omliggende gemeenten. De gemeente heeft de site begin 2018 nog even in de lucht gehouden om de burgers te melden bij welke gemeente ze in het vervolg moeten zijn. Goede service!

Littenseradiel herindelingskaart variant 1 (Kopie).jpg

De gemeenteraad van Littenseradiel heeft in 2013 besloten tot herindelingsvariant 1, waarbij de gemeente over drie omliggende gemeenten werd verdeeld, zoals op deze kaart wordt weergegeven. Voor nadere toelichting zie bij Status, 6e alinea.

De gemeenteraad van Littenseradiel heeft in 2013 besloten tot herindelingsvariant 1, waarbij de gemeente over drie omliggende gemeenten werd verdeeld, zoals op deze kaart wordt weergegeven. Voor nadere toelichting zie bij Status, 6e alinea.

Littenseradiel

Terug naar boven

Status

- Littenseradiel is een voormalige gemeente in de provincie Fryslân.

- De gemeente Littenseradiel is in 1984 ontstaan uit samenvoeging van de gemeenten Baarderadeel en Hennaarderadeel. Wommels was de hoofdplaats van de gemeente.

- De gemeente Littenseradiel is in 2018 opgeheven. Bij de opheffing van de gemeente is deze verdeeld over de bestaande gemeenten Leeuwarden en Súdwest-Fryslân en de in 2018 opgerichte gemeente Waadhoeke. Zie verder hieronder, in de 6e alinea van deze paragraaf en, voor de verdeling van de dorpen over de 3 gemeenten, de kaart elders op deze pagina.

- De gemeente Littenseradiel omvatte de dorpen (op alfabetische volgorde, met tussen haakjes de actuele ca. inwonertallen) Baaium (120), Baard (190), Bears (130), Boazum (400), Britswert (120), Easterein (960), Easterlittens (460), Easterwierrum (330), Hidaard (130), Hilaard (300), Hinnaard (50), Húns (110), Iens (35), Itens (250), Jellum (150), Jorwert (340), Kûbaard (250), Leons (25), Lytsewierrum (70), Mantgum (1.200), Reahûs (180), Rien (120), Spannum (300), Waaksens (90), Weidum (600), Winsum (1.050), Wiuwert (280), Wjelsryp (470) en Wommels (2.200), en de buurtschappen Bonkwert, De Bieren, De Grits, De Him, De Kliuw, Fûns, Greate Wierrum, 't Heechhout, Hesens, Hidaardersyl, Hoekens, Hoptille, It Wiel, Jeth, Klaeiterp, Kromwâl, Littenserbuorren, Makkum, Meilahuzen, Monsamabuorren, Rewert, Skillaerd, Skrins, Skrok, Skyldum, Slyp, Spyk, Swaenwert, Swarte Beien, Trijehuzen, Tsjeintgum, Tsjeppenbûr, Tsjerkebuorren, Wammert, Weakens, Westerein, Wieuwens en Yndyk. In totaal zijn dit 29 dorpen en 38 buurtschappen.

- Wapen van de voormalige gemeente Littenseradiel.

- In een groot deel van de provincie Fryslân hebben de gemeenten zich de afgelopen jaren georiënteerd op mogelijke gemeentelijke herindeling. Zo ook de gemeente Littenseradiel. De gemeente heeft lange tijd zelfstandig willen blijven, maar vond dat vandaag de dag met alle toenemende en bovendien complexere taken en inmiddels gefuseerde beduidend grotere omliggende gemeenten geen optie meer. De gemeente heeft in het voorjaar van 2013 23 inspraakavonden gehouden voor alle 29 dorpen. B&W stelden, de uitkomsten van de inspraakavonden daarbij betrekkend, voor om de 29 dorpen van de gemeente per 1-1-2018 als volgt te verdelen over 3 buurgemeenten: 15 dorpen naar de gemeente Súdwest-Fryslân, 10 dorpen naar de gemeente Leeuwarden en 4 dorpen naar de nieuwe gemeente Waadhoeke. Voor een specificatie zie de kaart elders op deze pagina. De gemeenteraad heeft in juni 2013 conform dit voorstel besloten.

Terug naar boven

Naam

In het Nederlands
Littenseradeel. De gemeentenaam is sinds 1985 officieel Friestalig. De plaatsnamen zijn sinds 1993 officieel Friestalig en hebben op de plaatsnaamborden ook alleen nog de Friese benaming.

Terug naar boven

Ligging

De gemeente Littenseradiel lag ZW van de stad Leeuwarden, ZO van de stad Franeker, NO van de stad Bolsward en N van de stad Sneek. De hoofdplaats Wommels lag ZW in de gemeente.

Terug naar boven

Statistische gegevens

- De gemeente Littenseradiel is bij haar ontstaan in 1984 als volgt samengesteld:
van de gemeente Baarderadeel: 7.330 hectare met 1.821 huizen en 5.075 inwoners;
van de gemeente Hennaarderadeel: 5.929 hectare met 1.641 huizen en 4.929 inwoners.

- Vlak voor haar opheffing in 2018 heeft de gemeente ca. 4.300 huizen met ca. 10.750 inwoners op een oppervlakte van ca. 133 km2.

Terug naar boven

Geschiedenis

Als je je nader wilt verdiepen in de geschiedenis van de kernen van deze voormalige gemeente, kun je terecht bij Histoarysk Littenseradiel, de website voor iedereen met belangstelling in geschiedenis, archeologie, landschap en monumenten van dit gebied. Centraal gelegen in Fryslân, is dit een van de oudst bewoonde streken in het Nederlandse kustgebied. Ook tegenwoordig zijn de sporen van een enerverende geschiedenis nog overal in het landschap, zowel boven als onder de grond, terug te vinden. Als destijds minst verstedelijkte gemeente van Nederland is dit gebied bij uitstek interessant voor inwoners en toeristen die oog hebben voor de boeiende overblijfselen van een lange geschiedenis, die enkele millennia beslaat.

Om die belangstelling verder te stimuleren is in 1995 de Argeologysk-Histoaryske Rûnte Littenseradiel, oftewel Stifting ArgHis opgericht. Deze stichting stelt zich ten doel de studie van geschiedenis en archeologie in deze voormalige gemeente te bevorderen. Daarnaast worden lezingen verzorgd, exposities georganiseerd, en werd t/m 2011 drie maal per jaar een eigen tijdschrift, genaamd Klaaikluten, uitgegeven. Nadien publiceert de stichting haar informatie op de in de vorige alinea gelinkte site. - Hier vind je de inhoudsopgaven van tijdschrift Klaaikluten, van alle verschenen nummers, dus de jaargangen 1996 t/m 2011. - Via deze link zijn vrijwel alle nummers vanaf jaargang 2001 ook online te lezen. - De stichting heeft ook een (besloten) Facebookgroep, waarin mensen met elkaar kunnen praten over de geschiedenis van deze voormalige gemeente.

Terug naar boven

Jaarlijkse evenementen

- In veel dorpen en/of gemeenten hebben ze in de zomervakantie een Spelweek, Timmerdorp, Kindervakantieweek e.d. voor de basisschooljeugd. In de voormalige gemeente Littenseradiel hebben ze dat ook. Het verleden en heden daarvan is een mooi verhaal, dat we je niet willen onthouden, ontleend aan de site van de organisatie t.g.v. Spulwike (= Spelweek) 2017. Het is wel in het Fries, maar ook voor een 'Hollander' met enig taalgevoel goed te lezen (en anders pak je het FR-NL woordenboek er maar even bij): "Sûnt 1972 fynt, yn de earste wike fan de basisskoalle fakânsje, yn de gemeente de Spulwike plak. Opset yn de gemeente Baarderadiel foar bern wêrfan de âlders gjin fakânsje betelje koene, mar troch de jierren hinne útgroeit ta in prachtige wike foar alle basisskoallebern út de gemeente (oft hja no wol of net op fakânsje geane). Jierliks dogge der hast 600 bern mei oan de Spulwike, dit betsjut dat 60-70% fan de doelgroep meidocht oan de Spulwike, yn fergelyking mei oare simmerkampen/spikerdoarpen in hiel grut oantal!

De Spulwike wurdt yn syn gehiel organiseare troch frijwilligers; direkt binne der by de Spulwike 125 lieders belutsen. Dit binne jongerein tusken de 18 en 30 út of rûnom de gemeente Littenseradiel dyt ferantwurdlik binne foar de gehiele organisaasje fan de Spulwike lykas it begelieden fan de dielnimmende bern tiidens de Spulwike. Hjirneist binne der nei skatting nog in 150-tal frijwilligers yndirekt by de Spulwike belutsen, te tinken falt bygelyks oan alle thúsbakkers fan de 2.000 pankoeken dyt der yn de Spulwike opiten wurde.

Dat de Spulwike fêstnagele sit yn de Mienskip fan de gemeente blykt ek út it grutte oantal bedriuwen dat de Spulwike stipet. Yn in relatief lytse gemeente is de Spulwike tige wiis mei ca. 125 bedriuwen dy’t de Spulwike stipje. Tegeare mei de Freonen fan de Spulwike soachet sa de Mienskip der foar dat de ynlis foar de bern beheind bluiwe kin, krekt as 45 jier lyn. Nei 45 jier kinne jo je foarstelle dat by op syn minst fjouwer generaasjes ynwenners fan Littenseradiel ‘Spulwike Bloed’ troch de ieren streamt. De lieders fan it earste oere binne no rûn de 65-jier âld, hja hawwe bern dy’t foarhinne lieder west binne of op syn minst as bern nei de Spulwike giene. Harren bern, de 3e generaasje binne de lieders fan no of koart lyn en ek hja sille it ‘Spulwike Bloed’ trochhjaan oan harren bern; de Spulwike-lieders fan de takomst. Ha jo net in byld by de Spulwike? Sjoch dan nei ús it ferslach fan de Spulwike 2016 op YouTube.

Yn 2018 hâldt de gemeente op fan bestean en wurde de doarpen ferdielt oer de gemeenten Súdwest-Fryslân, Ljouwert en de Waadhoeke. Ek yn 2018 sil de Spulwike gewoan har trochgong fyne en binne neist de bern fan âld Littenseradiel ek de bern fan de nije gemeenten wolkom! Op nei nogris 45 jier Spulwike!" De Spulwike vindt plaats op 3 locaties: Easterlittens, Easterwierrum en Weidum.

Terug naar boven

Links

- Glasvezel: - Littenseradiel op Glas is een werkgroep die zich ervoor inzet om het buitengebied van deze voormalige gemeente op glasvezel aangesloten te krijgen.

Reactie toevoegen