Loenersloot

Plaats
Dorp
Stichtse Vecht
Vechtstreek
Utrecht

loenersloot_plaatsnaambord_kopie.jpg

Loenersloot is een dorp in de provincie Utrecht, in de regio Vechtstreek, gemeente Stichtse Vecht. Het was een zelfstandige gemeente t/m 31-3-1964. Per 1-4-1964 over naar gemeente Loenen, in 2011 over naar gemeente Stichtse Vecht.

Loenersloot is een dorp in de provincie Utrecht, in de regio Vechtstreek, gemeente Stichtse Vecht. Het was een zelfstandige gemeente t/m 31-3-1964. Per 1-4-1964 over naar gemeente Loenen, in 2011 over naar gemeente Stichtse Vecht.

gemeente_loenersloot_anno_ca._1870_kaart_j._kuijper.jpg

Gemeente Loenersloot anno ca. 1870, kaart J. Kuijper (© www.atlasenkaart.nl)

Gemeente Loenersloot anno ca. 1870, kaart J. Kuijper (© www.atlasenkaart.nl)

Loenersloot

Terug naar boven

Status

- Loenersloot is een dorp in de provincie Utrecht, in de regio Vechtstreek, gemeente Stichtse Vecht. Het was een zelfstandige gemeente t/m 31-3-1964. Per 1-4-1964 over naar gemeente Loenen, in 2011 over naar gemeente Stichtse Vecht.

- Wapen van de voormalige gemeente Loenersloot.

- Het dorp Loenersloot heeft deels een 30-km-zone: "De Rijksstraatweg én de Binnenweg worden veel gebruikt door jonge fietsende en spelende kinderen. Wij verzoeken iedereen - ook de eigen dorpelingen - daarom de maximum snelheid van 30km/u te respecteren. Langzamer? Graag!"

Terug naar boven

Naam

Oudere vermeldingen
918-948 kopie 11e eeuw Lonora laca / Lonoralaca, 1156 Lonreslothe, 1185 Lonreslote, 1840 Loendersloot. Zie over Lonoralaca en de datering daarvan A.L.P. Buitelaar, 'De Stichtse ministerialiteit en de ontginningen in de Utrechtse Vechtstreek', 1993, blz. 101 (deze publicatie is via de link deels online te lezen, waaronder de genoemde pagina).

Naamsverklaring
Samenstelling van het grondwoord slote 'sloot' (in concurrentie met het Oudnederlandse laca* 'waterloop', vergelijk Barlaque en Krimpen aan de Lek) en lônara 'van de bewoners van Loenen'. Zie ook Sloten.(1)
* Gereconstrueerde vorm.

Terug naar boven

Ligging

Loenersloot ligt NW van Loenen aan de Vecht, W van Vreeland, O van de afrit Vinkeveen aan de A2, rond de provincialeweg Vreeland-Vinkeveen N201 (het oude dorp ligt Z ervan, het nieuwere deel N ervan), Z van Baambrugge en grenst in het O aan het Amsterdam-Rijnkanaal en de daarlangs gelegen spoorlijn Amsterdam-Utrecht. Het dorp ligt aan de rivier de Angstel. Het dorp wordt door het Amsterdam-Rijnkanaal en de spoorlijn Amsterdam-Utrecht van de andere Loenense kernen afgesneden.

Terug naar boven

Statistische gegevens

In 1840 heeft de gemeente Loenersloot 40 huizen met 303 inwoners, verdeeld in de gelijknamige buurtschap 14/120 (= huizen/inwoners) en de buurtschappen Oukoop 15/111 en Nieuwer Ter Aa (deels) 11/72. Tegenwoordig heeft het dorp ca. 200 huizen met ca. 500 inwoners, met dien verstande dat Nieuwer Ter Aa tegenwoordig een autonoom dorp is waar ook de buurtschap Oukoop onder valt. Die zijn tegenwoordig dus niet meer in het dorpsgebied begrepen.

Terug naar boven

Geschiedenis

Bestuurlijk en geografisch
Het grondgebied van de gemeente en voor 1811 'gerecht' is door de eeuwen heen regelmatig gewijzigd; er zijn op diverse momenten aangrenzende gebieden toegevoegd dan wel juist afgesplitst tot een nieuwe bestuurlijke eenheid. Al met al een complexe materie, die gelukkig uitvoerig is geïnventariseerd en beschreven in de toelichtingen bij de inventaris van het archief van het Gerecht Loenersloot, Oukoop en Ter Aa, 1663-1811 (1813)* en bij de inventaris van het archief van de gemeente Loenersloot 1811-1964**. Dus wie bijvoorbeeld in het kader van genealogisch onderzoek wil weten hoe de bestuurlijke situatie in deze omgeving in enig jaar was, kan bij deze beschrijvingen terecht.
* Voor de uitvoerige toelichtingen klik hier op het hoofdstuk 'Inleiding' en vervolgens op 'Bestuur'.
** Voor de uitvoerige toelichtingen klik hier op het hoofdstuk 'Overige informatie'.

'Gemeentehuizen' aan de Portengensebrug
De gemeente en buurgemeente Ruwiel bezaten tot 1883 geen officieel gemeentehuis. "De gemeente hield haar vergaderingen al sedert onheuglijke tijden in een kamer van een logement aan de Portengensebrug, dat vanouds het ‘regthuis’ werd genoemd, terwijl Ruwiel tot dusverre haar vergaderruimte had in een kamer van een herberg aan dezelfde Portengensebrug. Overigens waren beide lokalen in strijd met art. 3 nr. 2 van de wet tot regeling van de kleinhandel in sterke drank." (bron: de hierboven vemelde toelichtingen op de inventarissen van de archieven van deze gemeente / dit gerecht). In 1883 verbouwde de gemeente Ruwiel een oud schoolgebouw in Nieuwer Ter Aa tot gemeentehuis. Loenersloot huurde vanaf 1884 een deel van dat pand, zodat beide gemeenten vanaf dat jaar een gemeentehuis hadden, zij het dus gedeeld in één pand.

Religie
Loenersloot heeft nooit een kerk gehad. In 1908 komt er wel een kapel, de Hervormde Irenekapel. Deze is (wanneer is ons onbekend) gesloopt.

Terug naar boven

Recente ontwikkelingen

- "Dorspontwikkelingsplan (DOP) Loenersloot is een plan met wat de bewoners belangrijk vinden voor de toekomst van hun dorp. Een DOP bestaat uit een analyse, een visie op de toekomst die 10 tot 15 jaar vooruit kijkt en een uitvoeringsplan gericht op de nabije toekomst. Dit document bevat de onderdelen analyse en visie. Het uitvoeringsplan zal een apart document worden wat regelmatig geactualiseerd zal worden. Hoofdstuk 2 van dit document betreft de analyse, hoofdstuk 3 en 4 bevatten de visie van de bewoners op de toekomst van hun dorp. Het is de bedoeling het DOP, indien nodig, iedere 5 jaar te herzien. Een DOP gaat over de leefbaarheid van het dorp. Dat is een erg breed begrip, maar belangrijk is hier op te merken dat het vooral gaat om de bewoners, en wat voor hen van belang is. Het begrip leefbaarheid kent bovendien “harde” en “zachte” componenten. Het behelst zowel zaken als inrichting en beheer van openbare ruimte als sociale cohesie: alle aspecten die samen maken dat het in dit dorp goed wonen is.

Dorpsontwikkelingsplan Loenersloot moet gedragen worden door de bewoners. Daarom is het belangrijk dat de bewoners goed betrokken worden bij het opstellen ervan. Het traject om te komen tot het plan wordt op maat gemaakt voor het dorp. In de eerste helft van 2013 is de eerste concept analyse gemaakt. De analyse is gebaseerd op statistieken en gesprekken met o.a. woningcorporatie Vecht en Omstreken, de wijkagent, vakambtenaren, de Dorpsraad, de jongerenwerker etc. In september 2013 is de analyse voorgelegd aan de bewoners. Die bijeenkomst gaf inzicht in de zaken die spelen onder de bewoners en inzicht in de problemen of ontwikkelingen die de bewoners voor de toekomst het belangrijkst vinden: waar ligt de toekomst van het dorp?

Na de bewonersbijeenkomst is de analyse verder afgerond. De prioriteiten voor de toekomst, zoals benoemd op de bewonersavond, worden benoemd in de visie. Deze visie is eerst aan de dorpsraad voorgelegd en daarna aan het dorp (via de site van de dorpsraad). De opmerkingen zijn verwerkt en de visie is ter vaststelling aangeboden aan het college van burgemeester en wethouders en de raad. In 2014 volgt het uitvoeringsplan waarin de visie wordt vertaald in acties voor de komende paar jaar. Deze acties worden niet alleen uitgevoerd door de gemeente, maar ook door bijv. bewoners, ondernemers, provincie en andere relevante partijen. Ook het uitvoeringsplan zal in samenwerking met de dorpsraad en de bewoners worden opgesteld.

Conclusies en vervolg: Loenersloot is een klein, groen, historisch dorpje omgeven door grootschalige infrastructuur. Hoe behoud je, koester je, maak je ervaarbaar, laat je groeien wat er goed aan is en hoe verhoud je je tot de grote infrastructuur er omheen. Daar gaat deze visie over. Daar horen zorgen bij en wensen. Die zorgen en wensen leiden tot de prioriteiten die de leidraad zullen vormen voor de uitvoeringsafspraken. De prioriteiten zijn: 1. Wandel- en fietsroutes in de nabije omgeving. 2. Verkeersdruk, verkeersveiligheid en parkeren. 3. Milieu (geluid, fijnstof, geur, angst voor calamiteiten). 4. Behouden rust, groen en historie. 5. Onderhoud gemeente (o.a. hondenpoep). 6. Voorzieningen.

Deze visie wordt aangeboden aan college van burgemeester en wethouders en de raad. Hen wordt gevraagd in te stemmen met de genoemde prioriteiten. De in februari 2014 door de gemeenteraad vastgestelde visie dient als leidraad voor toekomstig beleid van de gemeente. Naar aanleiding van de prioriteiten zal onderzocht worden welke maatregelen passen bij de ambities, wensen en zorgen van Loenersloot. Dit onderzoek zal niet plaatsvinden binnen de muren van de gemeentelijke kantoren maar samen met bewoners, ondernemers en andere relevante partijen uit de omgeving. De toekomst van een dorp is immers niet van de gemeente. Samen onderzoeken we welke maatregelen het dorp in de nabije en verdere toekomst in de goede richting verder kunnen brengen. Deze maatregelen zullen een plek krijgen in een uitvoeringsplan. Dit uitvoeringsplan zal met enige regelmaat worden bijgewerkt. Na een periode van een vijftal jaren zal onderzocht worden of deze visie toe is aan actualisatie."

- De boogbrug in de N201 bij Loenersloot overspant het Amsterdam-Rijnkanaal en de naastgelegen spoorlijn. De brug is in 2014 vervangen door een nieuw exemplaar dat weer helemaal aan de eisen des tijds voldoet: een nieuwe boogconstructie, de doorvaarthoogte van de brug is verhoogd en de rijstroken zijn verbreed. Het installeren van de enorme brug was een hoogstandje: de brug is in delen van de fabriek naar Nigtevecht gevaren, aldaar samengevoegd tot één geheel en vandaar naar zijn plek gevaren en geïnstalleerd.

- De Provincie Utrecht heeft een 'trajectstudie' uitgevoerd naar knelpunten in de verkeersdoorstroming en -veiligheid in het hele Utrechtse deel van de provinciale weg N201, d.w.z. vanaf Amstelhoek in het W tot en met Vreeland in het O. Wethouder De Groene wilde in januari 2017 in de gemeenteraad een plan presenteren om de N201 bij Loenersloot - het deel tussen de A2 en de N402 N van Loenen bij buurtschap Kerklaan - te verbreden. De Dorpsraad heeft de wethouder met klem verzocht dit agendapunt in te trekken. Volgens de Dorpsraad heeft de gemeente reeds in 2012 toegezegd geen voorstander te zijn van een verbreding van de N201 tussen de A2 en de Loenerslootse brug, omdat dat zou leiden tot een dubbele opstelplaats midden in het dorp, vanwege voertuigen die ‘s ochtends de A2 niet op kunnen en ‘s avonds de A2 niet af kunnen.

Deze en andere knelpunten en stremmingen zouden eerst moeten worden aangepakt, vindt de Dorpsraad. Anders zal de doorstroming van de N201 naar de A2 en andersom niet wezenlijk verbeteren met een verbreding, maar wél ter hoogte van Loenersloot extra problemen geven. "Ons standpunt is dat als de situatie bij die opritten/afritten A2 en de overige knelpunten N402 en de situatie bij Vreeland, niet worden aangepakt, de doorstroming van de N201 naar de A2 en andersom niet wezenlijk zal verbeteren. Wel zal er door die verbreding op het voorgestelde wegvak, ter hoogte van ons dorp, een dubbele opstelstrook ontstaan, wat CO2 en fijnstof-overlast voor bewoners en voor de in ons dorp gelegen basisschool oplevert", aldus de Dorpsraad in haar 'brandbrief' naar de wethouder d.d. 3-1-2017.

Anno zomer 2020 lijkt de verbreding nog altijd door te gaan. De raadsfractie van GroenLinks stelt in mei 2020 dat weliswaar Rijkswaterstaat en de Provincie beslissingsbevoegd zijn in dezen, maar dat de gemeente aan de diverse 'overlegtafels' toch haar invloed zou moeten doen gelden ter behartiging van de leefbaarheid van de kern Loenersloot. Zo stelt GroenLinks dat het haar logisch lijkt om ook bij dit dorp en niet alleen bij Vreeland een maximumsnelheid van 50 of 60 km/uur in te stellen, oftewel voor het hele deel van de A2 tot aan Vreeland. Zij benadrukt hierbij dat het gaat over de cumulatie van milieueffecten; het is niet alleen de extra belasting van een verbrede N201; het komt bovenop onder meer de uitstoot van de scheepvaart op het Amsterdam-Rijnkanaal en de verbrede A2.

Gezien het grote belang voor Loenersloot van het thema verkeersveiligheid en -doorstroming, vermelden wij hieronder alle alternatieven en overige problematieken die in dit kader aan de orde zijn (geweest).

Door betrokkenen waaronder omwonenden voorgestelde alternatieven, met daarbij de reactie van de Provincie:

- Een tunnel van A2 tot N402. Dit is volgens de Provincie niet haalbaar, omdat daarbij het Amsterdam-Rijnkanaal moet worden gepasseerd. Dat betekent dat zo'n tunnel heel diep moet worden aangelegd. Een goede aansluiting op de kruisingen bij Loenersloot en de N402 is dan niet meer mogelijk op de huidige locatie(s). Daarbij is dan ook geen ontsluiting van het dorp meer mogelijk.

- Leg een ongelijkvloerse kruising met volwaardige op- en afritten en een (auto)tunnel aan bij Loenersloot. Vanuit de ontwerpateliers is door bewoners een ontwerp voor zo’n ongelijkvloerse kruising voorgelegd. "Wij hebben deze variant onderzocht, het ontwerp uitgewerkt en waar nodig aangepast op basis van de CROW-ontwerprichtlijnen. Dit ontwerp hebben wij getoond tijdens de tweede serie ontwerpateliers. Wij zijn van oordeel dat deze oplossing op provinciale wegen met en 80 km/uur regime ongewenst is. Deze oplossing komt voornamelijk voor bij autowegen met een 100 km/uur regime. Wij zijn van oordeel dat deze oplossing op provinciale wegen met 80 km/uur ongewenst is gelet op het grote ruimtebeslag met negatieve impact op natuur en landschap, het is verkeerskundig niet goed uitvoerbaar (te steil) en door het ontbreken van verkeerslichten zijn verkeersstromen niet meer te sturen."

- Leg een rotonde aan bij aansluiting Loenersloot. "Wij hebben deze variant onderzocht. Deze variant is niet wenselijk omdat deze het probleem met de doorstroming niet oplost. Daarnaast is het landschappelijk ongewenst (andere wegstructuur, zichtlijn op het kasteel wordt aangetast)."

Overige opmerkingen van omwonenden in relatie tot de verkeers- en vervoerssituatie in en rond het dorp, met daarbij de reactie van de Provincie:

- De afstelling van verkeerslichten op de N201 bij Loenersloot is niet goed, waardoor de doorstroming en bereikbaarheid slecht is. "Op en rond de N201 rijdt veel verkeer. Voor een goede afwikkeling van het verkeer van de verschillende kruispunten en voor een goede oversteekbaarheid en verkeersveiligheid zijn verkeerslichten dan onvermijdelijk. Recent zijn langs de hele N201 in de provincie Utrecht alle verkeerslichten vervangen door ‘slimme verkeerslichten’ (zgn. iVRI’s). Deze iVRI’s lezen het verkeer en passen daar de regeling op aan, uiteraard op basis van vooraf ingegeven criteria. Dit betekent echter dat op sommige zijwegen en aansluitingen op de N201 de wachttijden langer zijn geworden, zoals bij het verkeerslicht bij Loenersloot. Hier hebben wij - onder meer tijdens de ontwerpateliers - veel klachten over ontvangen. Deze klachten zijn terecht. Wij zijn nu al bezig om deze situatie te verbeteren. Dit betekent dat wij de regeling(en) waar mogelijk aanpassen, testen en kijken of het ook echt “werkt”. Op die manier willen we de wachttijden voor de zijrichtingen terugbrengen. Als u klachten heeft over het verkeerslicht kunt u dat melden in onze mailbox ToekomstN201@provincie-utrecht.nl. Uw opmerkingen worden dan meegenomen om de situatie te verbeteren."

- Er rijdt veel sluipverkeer vanaf de A2 (Abcoude en Breukelen) naar Loenersloot. "Bij de uitwerking van de verschillende varianten is gekeken naar de effecten op de aansluitende wegen van Rijkswaterstaat en gemeenten. Daarbij is ook gekeken naar de invloed van het (sluip)verkeer vanaf de A2 via dit dorp. Gebleken is dat deze invloed binnen de totale verkeersstromen (zeer) beperkt is. Niettemin kan het tijdens file en/of ongevallen op de A2 wel degelijk voorkomen dat er sprake is van veel sluipverkeer. Dit probleem kan toenemen als de files op de A2 langer worden. Anderzijds is het eigenlijk onmogelijk om ingrijpende maatregelen te nemen omdat de sluiproute ook de (hoofd)ontsluiting van Baambrugge is. In de plannen Toekomst N201 is als volgt rekening gehouden met het probleem van het sluipverkeer: (a) handhaven van verkeerslichten zodat sturing van verkeersstromen mogelijk blijft (dus geen sluipverkeer faciliteren); (b) geen doorgangen/tunnels voor autoverkeer onder de N201 zonder verkeerslichten. Gemeente en provincie zullen de ontwikkelingen van het sluipverkeer in de gaten houden en indien nodig passende maatregelen nemen."

- Er is veel overlast in Loenersloot van de snelweg (A2), de spoorweg (4 sporen) en het kanaal (Amsterdam-Rijnkanaal). De optelsom van deze overlast is disproportioneel. Met deze situatie moet bij de maatregelen rekening worden gehouden. "De overlast is bekend. Doelstelling van het programma Toekomst N201 is het verbeteren van de leefbaarheid en bereikbaarheid op en rond de N201. Dit betekent dat ook bij dit dorp wordt gezocht naar maatregelen die de leefbaarheid verbeteren. Maatregelen om de overlast vanaf de A2, het spoor of het Amsterdam-Rijnkanaal te verbeteren vallen buiten de reikwijdte van het programma Toekomst N201. Vastgesteld is dat ter hoogte van de zuidzijde bij de woningen aan de Binnenweg en de woonschepen langs het Angstelpad, en in beperktere mate bij enkele woningen in het dorp aan de noordzijde sprake is van geluidhinder. Vanuit de omgeving bestaat de wens om tot geluidwerende voorzieningen te komen. Daarbij kan worden gedacht aan geluidsschermen (bijvoorbeeld de zogeheten Whiswall) en/of geluidreducerend asfalt. Deze wens wordt meegenomen in de besluitvorming en zo mogelijk meegenomen in de verdere uitwerking van de plannen."

- Leg een nieuw station bij Loenersloot aan. "Een van de onderdelen van het programma Toekomst N201 is te kijken of een treinstation bij dit dorp een haalbare kaart is. Recent is dit ondersteund door een amendement dat door Provinciale Staten is aangenomen. Binnen het programma is gekeken of een treinstation in beginsel voldoende reizigers zou kunnen trekken. Dit blijkt het geval. Dit is echter niet het enige criterium dat de haalbaarheid van het station bepaalt. Inpassing in de dienstregeling en eventuele wijzigingen in de lijnvoering en exploitatiekosten die dat met zich meebrengt, en de kosten van aanleg van het station met bushaltes, P+R en fietsenstallingen zijn ook erg belangrijk. Daarom laat de provincie een onderzoek (quick scan) uitvoeren om een antwoord te krijgen op deze vragen. Naar verwachting is dit onderzoek medio 2020 klaar en zullen de resultaten eerst worden gedeeld en besproken met Provinciale Staten. Vervolgens kan worden bepaald of, en zo ja welke gevolgen een mogelijk station Loenersloot heeft op de plannen Toekomst N201. Gelet op de doorlooptijden bij de bouw van nieuwe stations moeten we er rekening mee houden dat een mogelijk station hier op zijn vroegst pas na 2040 kan worden gerealiseerd."

Update juli 2021: "De provincie Utrecht heeft een onderzoek uitgevoerd naar de haalbaarheid van een station bij Loenersloot. Uit dit onderzoek blijkt dat het station ca. 3.000 reizigers per dag kan trekken. Grofweg twee derde hiervan zijn bestaande reizigers uit de busverbindingen naar Amsterdam Zuidoost en Breukelen, die op dit station worden aangesloten. De toegevoegde waarde van een eigen treinstation is daarmee te beperkt. Gedeputeerde Staten van provincie Utrecht hebben daarom besloten verder onderzoek naar een mogelijk treinstation op deze locatie niet verder voort te zetten. De investeringskosten van een nieuw station op deze locatie bedragen naar verwachting 55 miljoen euro. De buslijnen uit de omgeving zouden naar dit station omgeleid moeten worden. Dat heeft veel impact op de bestaande routes van de buslijnen. Ook heeft een treinstation negatieve gevolgen voor de bestaande treinreizigers die reizen met de sprinter tussen Utrecht en Amsterdam." (bron: Provincie Utrecht)

- Het huidige fietstunneltje ligt slecht. "De klachten over het fietstunneltje gaan vooral over de onlogische fietsroute vanaf Vreeland richting Loenersloot en de A2. In de voorkeursvariant wordt voorgesteld om een nieuw fietspad aan de zuidkant van de N201 tussen het dorp en de Demmeriksebrug aan te leggen. Hierdoor ontstaat een betere fietsroute. Fietsers vanaf de brug over het Amsterdam-Rijnkanaal richting Vinkeveen kunnen hun weg “rechtdoor” aan de zuidzijde vervolgen, fietsers richting de A2 en naar het noorden of zuiden (bijvoorbeeld Baambrugge of langs de A2) zullen bij Loenersloot door de huidige fietstunnel kunnen blijven oversteken. De bestaande ruimte is helaas te beperkt om de aansluiting van de fietstunnel op de bestaande wegen te verbeteren. Wel kan de situatie iets verbeteren door goede bewegwijzering en inrichting van de tunnel."

- De doorstroming bij de aansluiting op de A2 is slecht. "Op de N201 is rond de aansluiting op de A2 sprake van veel verschillende factoren die leiden tot filevorming en een soms verslechterde bereikbaarheid. Dit betekent dat het tracé tussen de Demmeriksebrug (westzijde) en de aansluiting op de N402 bij Loenen (oostzijde) in samenhang is onderzocht. De bijdrage vanuit Loenersloot is gelet op het verkeersaanbod vanuit de aansluitende zijwegen beperkt. Wel is de vorm van de aansluitingen van het dorp op de N201 (de Binnenweg en de Rijksstraatweg) een van de oorzaken voor de slechte verkeersafwikkeling van de N201 bij het dorp. Om de situatie te verbeteren wordt in de voorkeursvariant voorgesteld de opstelruimte bij de op- en afritten van de A2 te vergroten en de N201 te verbreden tot 2x2 rijstroken op het tracé tussen de A2 en de brug over het Amsterdam-Rijnkanaal. Ook de oprit vanaf Vinkeveen naar Amsterdam wordt verbreed en verlengd. Hierdoor hoeft het verkeer vanaf de A2 richting oosten niet direct te weven naar één rijstrook en is er minder kans dat kruisingen worden geblokkeerd door auto's "die niet weg kunnen". Tenslotte zal naar verwachting ook de huidige rotonde aan de westzijde van de A2 worden omgebouwd tot een kruising met verkeerslichten." (bron van de beschreven alternatieven en problematieken met antwoorden: 'Veelgestelde vragen en antwoorden N201', versie 28 april 2020, van de Provincie Utrecht)

Terug naar boven

Bezienswaardigheden

- Loenersloot heeft 16 rijksmonumenten, waarvan er alleen al 11 betrekking hebben op het gelijknamige kasteel en landgoed met toebehoren. De overige 5 rijksmonumenten zijn boerderij Welgelegen op Rijksstraatweg 202, klein landhuis Geijnzicht op nr. 206, het voomalige Rechthuis op nr. 214, de 17e-eeuwse boerderij op nr. 228, en de boerderij uit 1594 op Slotlaan 8. Op de lijst onder de link staan 31 rijksmonumenten, maar dat komt omdat men daar landgoed Valkenheining, met 15 rijksmonumenten, op heeft geplaatst. Dat ligt weliswaar tegen dit dorp aan, maar ligt in werkelijkheid in het uiterste Z van van het grondgebied van buurdorp Baambrugge, en hebben wij daarom aldaar beschreven.

- Landgoed Loenersloot (Rijksstraatweg 201-213), met gelijknamig kasteel/ridderhofstad, ligt aan de linkeroever van de Angstel. Het kasteel wordt in 1258 voor het eerst genoemd. Het bestond toen waarschijnlijk slechts uit een woontoren. In de 19e eeuw is de 13e-eeuwse woontoren geheel ommetseld en van kantelen voorzien. De andere delen van het kasteel dateren uit de 18e eeuw. In het hoofdgebouw van het kasteel is een collectie houten meubelen ondergebracht. Het kasteel bleef tot 1516 in de familie Van Loenersloot. Een van de telgen van die familie, Splinter, "was een onrustig edelman, die het Sticht door zijne strooptogten gedurig kwelde", aldus Van der Aa (zie verder de link). Het landgoed omvat 11 rijksmonumentale objecten. - Onder deze link vind je een beschrijving van het archief van de familie Martini Buys (die tot heden nog altijd in het bezit is van het kasteel), waaronder tevens een beschrijving van de vele adelljke eigenaren van het kasteel/landgoed door de eeuwen heen, wat er niet altijd even vreedzaam aan toeging...

Tegenwoordig wordt het kasteel met bijbehorend landgoed beheerd door Utrechts Landschap. Het kasteel is van april t/m oktober te bezoeken. Voor dagen en tijden zie de link. Een renovatie van het kasteel is in 2013 gereed gekomen. - Filmpje met een impressie van het interieur en exterieur van Kasteel Loenersloot vóór de renovatie. - In 2012 is een Beheerplan voor de buitenplaats opgesteld. Het kasteelpark is rond 1797 aangelegd door tuinarchitect Van Laar. Het park is vrij toegankelijk. Eens per maand is er een rondleiding door het park. De aanleg van Van Laar kenmerkt zich door een sterk kronkelende waterpartij, kunstmatige heuveltjes en beslotenheid. Ondanks dat het een klein park is, heeft het veel verrassende gezichtspunten. Op de heuveltjes stonden oorspronkelijk objecten zoals een obelisk. Door de intieme en romantische sfeer is het een genoegen om over de paden te slenteren.

Om het park van de voormalige ridderhofstad te onderhouden gaat Utrechts Landschap in 2019 een nieuw vrijwilligersteam oprichten. Voor inwoners van regio Loenen/Abcoude, die graag buiten actief bezig zijn, vormt het werk in het kasteelpark een leuke en dankbare vrijetijdsbesteding. Heb je belangstelling voor de natuur en natuurbescherming en de lichamelijke conditie om buitenwerk te doen, dan ben je van harte welkom om mee te doen. Hier vind je meer informatie over wat het inhoudt en kun je je evt. aanmelden of nadere informatie vragen. - Overigens is er ook nog een Huis Loenersloot, dat niet in dit dorp ligt maar in Utrecht (Nieuwegracht 20).

- Het rijksmonumentale voormalige Rechthuis van Loenersloot annex herberg met stal en in- en uitrit gelegenheid (Rijksstraatweg 210-212-214) is oorspronkelijk een eenbeukig 17e-eeuws huis. Het is in 1775 uitgebreid en verhoogd tot een blokvormig gebouw. Achter en opzij nog 17e-eeuwse stukken. Het classicistische zandstenen ingangsportaal is midden-17e-eeuws en komt van elders. De in verval geraakte 14e-eeuwse kapel van het kasteel is opgenomen in het lagere, haaks op de weg staande koetshuis tegen de rechterzijde. Op Google StreetView zien wij dat het pand anno 2019 in restauratie was. Helaas kunnen wij daar vooralsnog geen nadere informatie over vinden.

Volgens het in het hoofdstuk Geschiedenis beschrevene heeft de gemeente Loenersloot nooit een eigen gemeentehuis gehad. Maar - kennelijk - dus wel een Rechthuis. Gezien deze benaming had dat vemoedelijk in ieder geval betrekking op de periode vóór 1798, toen hier nog sprake was van een 'gerecht'. Maar... In de onder Geschiedenis gelinkte archiefinventarissen vinden wij het volgende over de rechterlijke en bestuurlijke situatie van voor 1798: "De schout werd beschouwd als de plaatsvervanger en vertegenwoordiger van de ambachtsheer, terwijl de schepenen als de vertegenwoordigers van de hele dorpsgemeenschap werden gezien. Naast de gerechtelijke taken had het schepencollege tevens bestuurlijke bevoegdheden, waardoor het niet alleen als rechtscollege maar ook als bestuursorgaan moet worden beschouwd.

Het college van schout en schepenen hield geen vaste zittingen, maar kwam bijeen zodra er zaken dienden te worden geregeld. Bovendien bestond er een voorschrift tot het houden van vier open rechtsdagen per jaar, wanneer naast reguliere bestuurlijke kwesties tevens aan partijen de mogelijkheid tot het wederzijds procederen werd geboden." Deze beschrijving onderbouwt nu niet bepaald de noodzaak van een eigen Rechthuis voor Loenersloot. Integendeel zelfs. Maar toch wás het er dus wel. Helaas kunnen wij vooralsnog geen nadere informatie vinden over verleden en heden van dit lokaal-bestuurlijk van groot belang geweest zijnde en cultuurhistorisch en qua achitectuur nog altijd van belang zijnde pand. Dus wat nu precies de functie was van dit Rechthuis en van wanneer tot wanneer het als zodanig in functie is geweest, is ons vooralsnog onbekend.

- De rijksmonumentale 17e-eeuwse boerderij Welgelegen op Rijksstraatweg 202 in Loenersloot heeft van 1965 tot 1972 in een wijde regio grote bekendheid genoten als Theater Mickery van Ritsaert ten Cate, waar regelmatig binnen- en buitenlandse beroemdheden optraden. Zo deed Nina Simone hier in 1965 haar eerste optreden in Europa. In 1972 is het theater naar Amsterdam verhuisd.

Terug naar boven

Jaarlijkse evenementen

- "Op 2e pinksterdag is er de jaarlijkse Dag van het Kasteel. Kasteel Loenersloot is dan te bezichtigen en er is die dag van alles in en om het kasteel te doen. De speciale rondleidingen starten om 11.00, 12.00, 13.00, 14.00, 15.00 en 16.00 uur. Deelnemers hebben een klein uur de tijd om de vele ruimten, waaronder de prachtige bel-etage, de grote zolder en de toren te bekijken. De toegangsprijs is € 3,00 voor beschermers (leden) van Utrechts Landschap en € 6,00 voor niet-beschermers. Kinderen t/m 12 jaar hebben gratis toegang. Je kunt reserveren via de website van Utrechts Landschap (zie Agenda bij Excursies en Activiteiten). Je kiest daarvoor een van de hierboven aangegeven uren. Je kunt je ook op de dag zelf bij de tent (kassa) op de oprijlaan aanmelden. Daar kan alleen gepind worden.

Om 12.00, 14.00 en 16.00 uur is er een rondleiding door het park van Kasteel Loenersloot. De parkrondleidingen zijn gratis, maar reserveer a.u.b. wel. Kinderen kunnen in het park blikgooien, steltlopen e.d. En in de kluizenaarshut. In het slot zijn op de Dag van het Kasteel fraaie prenten van o.a. het vroegere kasteel tentoongesteld. Elk uur worden video’s vertoond. Een hiervan betreft de laatste kleurrijke bewoonster, barones Van Nagell-Martini Buys. Kinderen kunnen zich onder meer bij het kasteel laten schminken. Elk uur zijn er miniconcerten: op de tafelpiano én met harp, fluit en zangeres. Een 18e-eeuws duo vertolkt elk uur op de onlangs geheel gerestaureerde Broadwood tafelpiano uit 1829 werken van bekende componisten. Elk uur is er daarnaast een miniconcert met harp en fluit. Ook geeft een zangeres elk uur een presentatie. En... er wordt deze dag adellijk bezoek verwacht. Op de oprijlaan is voor deze dag een horecagelegenheid ingericht. Parkeren kan op de met lichtgroene borden aangegeven speciale kasteelparkeerplaats. Onze medewerkers wijzen de weg. Welkom op 2e pinksterdag!" (dit was het programma voor editie 2019. Allicht kan het programma jaarlijks licht veranderen, dus niet alle onderdelen zullen jaarlijks van toepassing zijn)

Terug naar boven

Natuur en recreatie

- Wandelroute park Kasteel Loenersloot (3 km).

- Op 14 maart 2019 is in Loenersloot het nieuwe 'beweegplein' feestelijk geopend, door wethouder Hetty Veneklaasen en vitaliteitscoach Olga Commandeur. Met een knipoog en een kwinkslag zorgde Olga met een uitleg over mogelijkheden van de toestellen, dat de toeschouwers ook in beweging kwamen en er een groepsgevoel ontstond. Daar maakte Marjolein Borlée van Welzijn Stichtse Vecht weer gretig gebruik van door telefoonnummers en e-mailadressen te verzamelen om een beweegclubje te gaan formeren. De beweegtoestellen, die bekostigd zijn uit het leefbaarheidsbudget van de gemeente Stichtse Vecht, zijn onder meer bedoeld voor ouderen, zodat ze hier op informele wijze sportief kunnen bewegen en zo langer vitaal blijven. Maar het is net zo goed geschikt en bedoeld voor jongeren en volwassenen. Grootouders kunnen er bijvoorbeeld ook samen met de kleinkinderen oefeningen doen. En omdat dit kleine dorp geen dorpshuis, winkels of andere ontmoetingspunten heeft, is tevens het sociale aspect belangrijk, dat dit punt op het centrale dorpsplein ook uitnodigt om elkaar te ontmoeten en bij te praten. (bron: dorpssite) Voor nadere toelichting zie ook de video onder de link.

Terug naar boven

Literatuur

- Nieuwe en/of tweedehands boeken over Loenersloot (online te bestellen).

Terug naar boven

Links

- Algemeen / nieuws: - Site van en over Loenersloot.

- Nieuws: - Nieuws uit Loenersloot op Facebook.

- Belangenorganisatie: - "Dorpsraad Loenersloot is opgericht in 2011. Doel is de schakel te vormen tussen gemeente en inwoners. Ons team bestaat uit betrokken inwoners die zich inzetten voor het dorp, om hiermee de veiligheid, het milieu en de onderlinge sociale betrokkenheid te versterken."

- Onderwijs: - De Montessorischool - waar gezien de ondertitel 'voor de Vecht- en Angstelstreek' kennelijk ook kinderen uit omliggende dorpen naar school gaan - is een kleinschalige school gelegen in de dorpskern van Loenersloot, in een landelijke omgeving. De school dankt haar bestaan aan een groep actieve ouders, die in 1985 de toenmalige kleuterschool hebben omgevormd tot een volwaardige basisschool. De school heeft aansluiting gezocht bij Montessorischool Pallas Athene in Amersfoort en is daar een nevenvestiging van. Het is een 'bijzonder neutrale school'. Bijzonder wil zeggen dat de school niet door de gemeente wordt bestuurd, maar door een stichting, waarvan het bestuur uit ouders bestaat. Neutraal wil zeggen dat de school geen specifiek geloof uitdraagt en dat iedereen welkom is. Naast de reguliere schoolfunctie biedt de school ook regelmatig onderdak aan andere dorpsactiviteiten.

Reacties

(2)

- Ik mis in de beschrijving het rechthuis van Loenersloot op Rijksstraatweg 214.
- Klopt het verhaal over het logement aan de Portengensebrug wel?

- Dank voor uw terechte opmerking! Het rijksmonumentale voormalige rechthuis van Loenersloot hoort gezien haar cultuurhistorische belang, het belang in het kader van de architectuur, en het relatief grote belang voor dit kleine dorp, zeker te worden beschreven. Dat heb ik nu dan ook gedaan. Helaas heb ik op het internet niets kunnen vinden over de vroegere en huidige functie van dit pand. Gezien het vroegere belang van dit pand moet daar ongetwijfeld het nodige over zijn gepubliceerd, maar dit is vooralsnog niet op het internet te vinden, dus vooralsnog ook niet door mij samen te vatten.

- Ik ben daar - met u - nieuwsgierig naar, ook in relatie tot uw tweede punt; het verhaal over het logement aan de Portengensebrug klopt namelijk, omdat ik dat heb geciteerd uit de toelichting op de inventaris van het archief van deze voormalige gemeente en voordien gerecht (die ik nu heb gelinkt in het hoofdstuk Geschiedenis). Dat maakt des te nieuwsgieriger van wanneer tot wanneer en wat dan de functie van dit kennelijke voormalige rechthuis is geweest, omdat in die toelichtingen op de inventarissen van de archieven van deze voormalige gemeente / dit voormalige gerecht ook wordt vermeld dat schout en schepenen niet structureel/periodiek bijeenkwamen, maar alleen als men dit nodig achtte.

Gezien de geringe omvang van het gerecht in termen van inwoners in relatie tot die formulering lijkt er geen noodzaak voor een specifiek rechthuis te zijn geweest. Maar het was er dus kennelijk toch ooit wél. En een gemeentehuis was het dus ook niet, omdat eerst een lokaal in Portengensebrug als zodanig functioneerde en later een pand in Nieuwer Ter Aa. Enfin, ik heb alles nu zo goed mogelijk beschreven met de mij tot heden bekende gegevens, zowel onder Geschiedenis als onder Bezienswaardigheden. Hopelijk komt een lokale ingewijde ooit nog met de onthulling van wanneer tot wanneer dit rechthuis in functie is geweest en wat men daar dan deed. Tevens de pagina nog uitgebreid met beschrijvingen van de actuele verkeersperikelen in en rond dit dorp.
Met vriendelijke groet, Frank van den Hoven, hoofdredacteur Plaatsengids.nl

Reactie toevoegen