Terug naar boven

Status

- Lunteren is een dorp in de provincie Gelderland, in de streek Veluwe, gemeente Ede.

- Lunteren is in 1812 afgesplitst van de gemeente Ede tot een zelfstandige gemeente, en in 1818 weer aan die gemeente toegevoegd.

- Onder het dorp Lunteren vallen ook de buurtschappen De Valk, Meulunteren, Nederwoud, Overwoud en Walderveen (grotendeels).

Terug naar boven

Naam

Inwoners
Een inwoner van dit dorp is een Lunteraan.

Oudere vermeldingen
1334 Lunteren.

Naamsverklaring
"Etymologie onbekend. Het tweede deel is misschien het Oudnederlandse heri 'plaats met een zandige rug'. Verband met het Latijnse lunter 'vat' is niet waarschijnlijk, evenmin als een persoonsnaam Lundhari."(1)

Terug naar boven

Ligging

Lunteren ligt NW van Ede, ZO van Barneveld en grenst in het W aan de A30.

Terug naar boven

Statistische gegevens

In 1840 heeft Lunteren 110 huizen met 704 inwoners. Tegenwoordig heeft het dorp ca. 5.500 huizen met tegen de 14.000 inwoners.

Terug naar boven

Geschiedenis

Heemkunde
"Stichting Oud Lunteren is opgericht in 1974, op initiatief van enkele Lunterse ingezetenen. Bewustzijn van een eigen identiteit en van een eigen waardevol verleden zijn een belangrijk motief voor de oprichting van de stichting. De directe aanleiding voor het oprichten van een stichting is echter de dreigende verdwijning van het uit 1902 daterende Lunterse stationsgebouw en van het Lunterse spoorwegstation, waar veel Lunteranen grote moeite mee hebben. De stichting is dan ook nauw verweven met het voortbestaan van het spoorwegstation en verzet zich tegen de sloop van het stationsgebouw.

Om die sloop te voorkomen worden tal van acties gevoerd, waaronder een handtekeningenactie voor behoud van het stationsgebouw en de zogenoemde “Kippenlijn”. De handtekeningen zijn overhandigd aan minister Westerterp van Verkeer en Waterstaat en in congrescentrum De Blije Werelt wordt een bijeenkomst over het voortbestaan van het spoorwegstation georganiseerd. De gevoerde acties van de Lunteranen voor hun spoorwegstation zin niet voor niets geweest; de sloop van het stationsgebouw wordt op het laatste moment afgeblazen en station Lunteren en de “Kippenlijn” blijven bestaan.

Stichting Oud Lunteren heeft tot doel het voor de komende generaties bewaren en in stand houden van al datgene, zich binnen de kadastrale gemeente bevindende objecten, die de herinnering aan het vroegere dorp levendig houden. We doelen hiermee op daarvoor in aanmerking komende gebouwen, zoals het stationsgebouw, maar ook het vele natuurschoon dat het dorp te bieden heeft. De stichting streeft ernaar dat daarvan zoveel mogelijk gehandhaafd blijft. Behalve aan panden kan men ook denken aan terreinen en voorwerpen, zoals afbeeldingen van het dorp en zijn inwoners, aan kaarten en geschriften en aan het vastleggen van verhalen van Lunteranen. De verzameling van voorwerpen en documenten die op het verleden van het dorp betrekking hebben, wil de stichting onderbrengen in een museum.

In 1979 besluit de stichting dat het tijd wordt voor een andere bestuursvorm. De stichting heft zichzelf op en wordt Vereniging Oud Lunteren. De (actieve) leden van de vereniging werken met elkaar samen om het historisch erfgoed van het dorp te bewaren of te doen herleven. De vereniging heeft een eigen blad, genaamd “Bij de Amse Pomp”. Dit blad verschijnt sinds 1981 twee keer per jaar. Het bevat verenigingsnieuws en nieuws over activiteiten, maar ook berichten en actualiteiten over het museum. Daarnaast zijn er in het tijdschrift artikelen te lezen over de geschiedenis van de Lunterse cultuur en van haar ingezetenen.

In 1989 wordt de vereniging officieel eigenaar van het pand Dorpsstraat 55 / Klomperweg 5. Hier richt men onder andere een expositieruimte in. Daarmee is het museum een feit. De vereniging beschikt inmiddels over een grote collectie foto’s en ansichtkaarten over het dorp. Ook heeft ze veel voorwerpen in bezit. Deze kunnen tijdens wisselende exposities in het museum worden getoond. In de vaste expositie wordt een beeld gegeven van de historie van het dorp. Diverse aspecten zoals onderwijs, toerisme, middenstand, boerenleven, archeologie, tehuizen en het buurtbos komen aan bod. Op basis van objecten, foto’s en interactieve onderdelen krijgt de bezoeker van Museum Lunteren een schat aan informatie over de rijke geschiedenis van het dorp en omgeving. De tentoonstellingen zijn bedoeld als stimulans om al die prachtige plekken in de directe omgeving ook daadwerkelijk te gaan bezoeken." Dankzij een legaat van Lunteraan Johan Noordmans is het museum in 2020 met een 'vleugel' uitgebreid.

Terug naar boven

Recente ontwikkelingen

Onbewaakte spoorwegovergangen
Met spoorwegongelukken zijn vaak mensenlevens gemoeid. Daarnaast hebben spoorwegongelukken grote gevolgen voor treinpersoneel, reizigers, hulpdiensten en het treinverkeer. Daarom willen het kabinet en ProRail de nog bestaande onbewaakte spoorwegovergangen in ons land - in de spoorwereld staan die bekend als Niet Actief Beveiligde Overweg (NABO) - zo snel als mogelijk sluiten, als er geen noodzaak is om ze te handhaven, in relatie tot de hoge kosten die gemoeid zijn met het aanleggen van beveiliging (dat kost namelijk al snel ca. 800.000 euro, zo niet meer, per overgang). In Lunteren betreft het anno 2018 nog een overgang in agrarisch gebied, tussen de Hessenweg en de Mijlerweg, en een overgang aan de Poelakkerweg in de dorpskern (zie afbeelding). Eerstgenoemde overweg is in november 2018 reeds provisorisch afgesloten met betonblokken, en wordt later definitief ontmanteld. Met sluiting van de laatstgenoemde overweg waren de meeste van de 12 formele rechthebbenden akkoord. Een der belanghebbenden is in beroep gegaan bij de rechtbank. Deze oordeelde d.d. 14-11-2018 dat in relatie tot de hoge kosten van beveiling en de nabijheid op slechts 76 meter afstand van een bewaakte overgang, in redelijkheid niet van ProRail kan worden verlangd dat zij deze overgang handhaaft. Dus ook die overgang wordt opgeheven.

Terug naar boven

Bezienswaardigheden

Rijksmonumenten
- Lunteren heeft 34 rijksmonumenten.

Gemeentelijke monumenten
- Lunteren heeft 38 gemeentelijke monumenten.

Hervormde kerk
De Hervormde (PKN) Oude Kerk van Lunteren (Dorpsstraat 34) is oorspronkelijk gesticht als RK Sint Antonius Abt kerk. De gotische toren is gebouwd in de 15e eeuw. In 1858 is de kerk ingrijpend vernieuwd. In 2011/12 is het interieur van de kerk grondig gerenoveerd. Hierbij is onder andere de opstelling van de zitplaatsen gewijzigd. Het huidige orgel is in 1981 gebouwd door de firma Gebr. Reil uit Heerde, met gebruikmaking van de barokke orgelkast uit 1901. In 2002 is tijdens de Oud Lunterse Dag een door de Rabobank aangeboden carillon geplaatst.

Witte Kerkje
"De in 1928 opgerichte lokale Vrijzinnige geloofsgemeenschap van de Nederlandse Protestanten Bond NPB (tegenwoordig Vrijzinnig Lunteren geheten) bouwde in 1943 van oud hout uit De Steeg een kerkje met 65 zitplaatsen. Architect Dinger maakte het ontwerp. Het gebouw was anno 2007 op, mede door de vele houtworm. Er zijn plannen gemaakt. Er is geld ingezameld. In genoemd jaar is op dezelfde plek (Dr. Kimmijserlaan 28) een nieuwe kerk gebouwd, nu met 150 zitplaatsen. Het is een witgeverfd grenenhouten kerkje (vandaar de naam het Witte Kerkje) met een klokkentoren en boogramen. Onze geloofsgemeenschap wil een ontmoetingsplaats zijn voor mensen die zich willen verdiepen in de religeuze dimensie van het leven. Mensen die steeds opnieuw vorm en inhoud willen geven aan hun geloof. Wij laten ons voeden vanuit vrijzinnig-christelijke en religieus-humanistische bronnen. Maar ook durven we de zoektocht te ondernemen naar wat niet-westerse geloofsbronnen, filosofen en mystici te zeggen hebben."

RK kerk
De RK kerk Antonius Abt (Kerkhoflaan 17) dateert uit 1959 en is ontworpen door architect P. Starmans. Er was in die tijd behoefte aan een nieuwe kerk, omdat door de komst van kazernes en fabrieken na de Tweede Wereldoorlog het aantal rooms-katholieken in de regio was toegenomen. De architect heeft de opdracht destijds omschreven als ‘het bouwen van een eenvoudige woning met los daarvan een sobere (en voor verscheidene doeleinden geschikte) ruimte, welke voorlopig als hulpkerk dienst kan doen’. In januari 2019 is de kerk aan de eredienst onttrokken. "Voor de gemeenschap is de belangrijkste reden om nu te stoppen dat de parochianen het bestieren van de locatie niet meer kunnen bolwerken. De gemiddelde leeftijd nadert de 80 jaar", aldus het parochiebestuur van de regionale Titus Brandsmaparochie destijds bij de aankondiging van de sluiting. Gemiddeld bezochten circa 35 personen – uit Lunteren, maar ook uit Barneveld en Ede – de wekelijkse kerkdienst. De kerk bood plaats aan 80 kerkgangers. ’s Zomers was er vaak aanloop van vakantiegangers. De parochianen komen voortaan acht keer per jaar op doordeweekse ochtenden bijeen, vooral rondom hoogtepunten van het kerkelijk jaar. Er is dan ook een liturgisch gedeelte.

"Voor de Sint Antonius Abt-kerk te Lunteren is in 2020 een herbestemmingsonderzoek uitgevoerd. De voormalige Rooms-Katholieke kerk staat sinds het vertrek van de kerkelijke gemeenschap leeg. Samen met de naastgelegen woning op hetzelfde perceel is het een karakteristiek ensemble. De kerkzaal heeft naast leegstand ook te kampen met een verslechterde bouwkundige staat waardoor de ruimte niet zomaar in gebruik kan worden genomen. De cultuurhistorische waarde van het gebouw ligt vooral verankerd in de stedenbouwkundige oriëntatie en de hoofdvorm van het gebouw.

In opdracht van de eigenaar werkte COUP samen met Buro Moon en DOOK Erfgoed aan het herbestemmingsonderzoek. Hierin is de transformatieruimte onderzocht, naast de lokale en ook gemeentelijke behoeften. De gemeente Ede en ook de dorpsgemeenschap Lunteren hebben te maken met een woningtekort. Daarnaast scoort het dorp hoog op het gebied van voorzieningen en zijn op steenworp afstand maatschappelijke functies te vinden. Uit de bouwhistorische analyse en het aanvullend bouwtechnisch onderzoek blijkt dat de huidige bebouwing van een lage kwaliteit is. Fundering, (dak)constructie en gevels zijn van een dermate lage kwaliteit zijn dat behoud van het pand niet realistisch is. In de praktijk zal transformatie voor het overgrote gedeelte sloop betekenen. Daaropvolgend zijn een drietal scenario’s gepresenteerd. Alle onderzochte scenario’s naar herbestemming geven ruim invulling aan de te behouden waarden van het pand en sluiten aan bij de Woonvisie Ede 2030. Een bestemmingswijziging van het perceel voegt waarde toe aan de omgeving, het woningaanbod en diversiteit." (bron: Coup Group)

Molen
- Windkorenmolen De Hoop in Lunteren (Dorpsstraat 152) is een achtkante grondzeiler, gedekt met riet, bouwjaar 1855, met een vlucht van 24,00 meter. Waarschijnlijk is bij de bouw gebruikgemaakt van een tweedehands achtkant afkomstig uit de Zaanstreek. De molen was na een restauratie in 1973 dankzij vrijwillige molenaars tot 2004 regelmatig in gebruik voor het malen van graan voor veevoeder. Lange tijd heeft de molen daarna zonder lange schoren, maar wel met een nieuwe lange spruit stilgestaan. Op 21 oktober 2010 is door molenmakersbedrijf Coppes uit Bergharen begonnen met een restauratie, die in mei 2011 is gereedgekomen. Er kwamen onder meer een nieuwe staartbalk en schoren. Het riet is in zijn geheel vervangen door nieuw riet. De kruivloer is weer horizontaal gemaakt door onder enkele achtkantstijlen houten blokken te plaatsen. De houten achtkant zelf is echter scheef gebleven. Tevens is er elektrisch licht aangelegd en is de molen opnieuw geverfd. Sinds de restauratie wordt er weer op vrijwillige basis graan gemalen. De molen is iedere 1e en 3e zaterdag van de maand en op afspraak te bezoeken.

Station
Het rijksmonumentale Station Lunteren is een spoorwegstation aan de Valleilijn (vroeger het Kippenlijntje). Het station is een van de twee kruisingsmogelijkheden op het enkelsporige deel van de Valleilijn. De andere kruisingsmogelijkheid is station Barneveld Centrum. Het station is geopend op 1 mei 1902. Het station wordt bediend door buurtbus 505 (Overberg - Veenendaal - De Klomp - Lunteren - Wekerom). De dienstregeling wordt uitgevoerd met achtpersoonsbussen. Het vervoer is in handen van vervoersmaatschappij Keolis.

Uitzichttoren
"De rijksmonumentale uitzichttoren De Koepel in Lunteren (bij Boslaan 90), gebouwd in 1913 naar ontwerp van W.O.J. Nieuwenkamp, verhoogd in 1968 naar ontwerp van ir. J.W. DINGER in opdracht van Stichting Het Luntersche Buurtbosch, is: - Van architectuurhistorische waarde als goed en gaaf voorbeeld van een uitzichttoren als onderdeel van het complex naar ontwerp van kunstenaar W.O.J. Nieuwenkamp. Om de toren boven het bos te laten uitreiken is deze verhoogd met twee bouwlagen in dezelfde stijl met als afsluiting het oorspronkelijk koepeldak. - Van stedenbouwkundige waarde vanwege de situering van de uitzichttoren als onderdeel van het complex op de top van de Galgenberg, het hoogste punt van het Luntersche Buurtbosch. - Van cultuurhistorische waarde als voorbeeld van het type uitzichttoren gesitueerd in het Luntersche Buurtbosch, dat oorspronkelijk is aangeplant als werkgelegenheidsproject." (bron: Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed)

Middelpunt van Nederland
In 1965 onthulde de voorzitter van de Gelderse VVV de heer J. Veth op een van de toppen van de Goudsberg, op de 51 meter hoge Lindeboomsberg, een zwerfsteen met daarop de inscriptie 'Middelpunt van Nederland'. “U hebt Nederland een hart gegeven”, aldus de heer Veth. Ir Wigman uit Lunteren had laten uitrekenen dat er vanaf dit middelpunt in alle windstreken (noord, zuid, oost en west), voor de drooglegging van de grote IJsselmeerpolders, evenveel land te vinden was. Deze plek kent als middelpunt al een lange voorgeschiedenis. Tot 1935 moeten er drie grote puntige kalender- of zonnewendestenen hebben gestaan. De ene zijde van de stenen driehoek wees naar het noordoosten waar de zon op de langste dag opkomt en de andere zijde wijst naar het zuidoosten waar de zon op de kortste dag opkomt. Om die reden kreeg deze middelpuntsteen in de jaren tachtig gezelschap van twee andere grote zwerfkeien uit de IJstijd, om het oude verhaal van de kalenderstenen weer tastbaar te maken. In 2002 is de ‘middelpunt’-steen vervangen door een nieuw exemplaar, omdat de oude was gebarsten.

In 2015 kwam de heer W. Bruijnes uit Ede met een nieuwe ‘onderbouwing’ van het middelpunt. M.b.v. het geodetisch coördinatensysteem berekende hij de afstanden tussen de vier uithoeken van Nederland. Dat zijn Rottemmeroog, (NO), St. Anna Ter Muiden (ZW), Terschelling (NW) en het Drielandenpunt bij Vaals (ZO). Als je een lijn trekt van NO naar ZW en je doet dat ook van NW naar ZO en vervolgens trek je een loodlijn uit het midden van beide lijnen, dan ligt Lunteren precies op de plek waar die twee loodlijnen elkaar kruisen. Deze locatie ligt dus even ver van Rottumeroog als van St. Anna Ter Muiden en even ver van Terschelling als van het Drielandenpunt.

In 2016 is de plek rondom de drie ‘stenen’ door landschapsarchitecten. grondig vernieuwd. Het is een aangename, open plek geworden te midden van opgaand bos met zicht richting de Notarisbank. Vormgegeven als een royaal half verhard plateau met lindeboom en drie zwerfkeien, zorgvuldig uitgelijnd op de zon en de drie op het middelpunt samenkomende wandelpaden. Een stevige omwalling van cortenstaal en gras, tevens bedoeld als zitplek. Om de drie grote stenen weer op de juiste plek te krijgen was een precisieklus. Het is een mooie plek geworden waar veel mensen een kijkje gaan nemen en een ‘selfie’ maken met de ‘middelpunt’steen als achtergrond. Bovendien heb je er prachtig uitzicht richting Barneveld, over de Gelderse Vallei.

Muur van Mussert
Op Recreatiecentrum De Goudsberg (Hessenweg 85, NO van de dorpskern van Lunteren) bevindt zich de zogeheten 'Muur van Mussert'. De gemetselde muur is in de jaren dertig gebouwd in opdracht van de NSB. Hij is gebruikt voor de 'hagespraken' van de leider, de toespraken die hij met Pinksteren hield voor zijn verzamelde aanhangers. Het bouwwerk maakte deel uit van een openluchttheater voor massabijeenkomsten. Het platform waarop Mussert stond en andere onderdelen van het complex zijn na de oorlog al gesloopt. De muur is het enige nog overgebleven bouwwerk van de NSB in Nederland. De Goudsberg was tussen 1936 en 1945 een nationaalsocialistisch complex. De grootvader van de huidige eigenaar heeft het in 1951 overgenomen.

De eigenaar van het terrein had een sloopvergunning voor de muur aangevraagd, omdat hij zijn park wilde upgraden naar de eisen des tijds en er daarom nieuwe chalets wilde neerzetten, ook op en rond de plek van de muur. De gemeente Ede wilde echter dat de muur een monumentenstatus zou krijgen en deed een verzoek hiertoe aan de Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed. In februari 2018 heeft de minister besloten dat de Muur van Mussert een rijksmonument wordt. "De Muur van Mussert herinnert ons aan een donkere tijd die deel uitmaakt van onze geschiedenis. Het is een overblijfsel van een tijdperk waarmee aan volgende generaties het verhaal van de oorlogsjaren verteld kan worden", aldus minister Van Engelshoven in haar toelichting op de toekenning. Zie ook het filmpje van de NOS over de Goudsberg en de Muur van Mussert, waarin zij de geschiedenis van het complex toelicht. Op 28 juni 2018 is de Muur formeel een rijksmonument geworden.

Vervolgens is in maart 2018 Stichting Educatiecentrum De Goudsberg opgericht. De stichting streeft naar een nieuwe Tweede Wereldoorlog route die bij de Muur van Mussert in Lunteren begint. De route zou via de Grebbeberg en Oosterbeek naar Hotel de Wereld in Wageningen, waar de capitulatie werd getekend, moeten lopen. Ook wil de stichting in de gang van de muur een educatief en interactief programma ontwikkelen voor vooral jongeren. "Voornamelijk de jeugd willen we leren van let op, wat er toen gebeurde, die verschijnselen van vreemdelingenhaat, van uitsluiten van bevolkingsgroepen, wat er toen gebeurde dat kan vandaag weer gebeuren", aldus Jan Kijlstra van de stichting. De Muur vormt wat de Duitsers een “Mahnmal” noemen; een monument dat niet alleen dient ter herinnering, maar ook als waarschuwing. De Muur leent zich dan ook bij uitstek voor het vertellen van dit verhaal en andere verhalen.

Gevelstenen
- Gevelstenen in Lunteren.

Terug naar boven

Jaarlijkse evenementen

- Koningsdag.

Oud-Lunterse Dag
De Oud-Lunterse Dag (OLD) (op de laatste vrijdag en zaterdag in augustus) is sinds 1977 een jaarlijks terugkerend dorpsfeest in Lunteren. In dat jaar bestond de Lunterse Muziekvereniging Kunst Na Arbeid 70 jaar en organiseerde toen een groot volksfeest met een boerenbruiloft. Hieruit is de Oud-Lunterse Dag ontstaan. De Oud-Lunterse Dag is goed bekend in de regio en trekt jaarlijks duizenden bezoekers. Veel Lunteranen en niet-Lunteranen verschijnen die dag in traditionele boerenkleding. Tevens worden veel straten versierd. De Oud-Lunterse Dag wordt georganiseerd door de OLD-commissie die geholpen wordt door vele vrijwilligers van onder andere verenigingen als de Scouting en de EHBO. De activiteiten verschillen van jaar tot jaar, maar terugkerende elementen zijn het volkstoneel en het groot arfhuus op vrijdagavond en op zaterdag de wedstrijd Beste Muldersmeid en Beste Muldersknecht (Fietswedstrijd) een braderie (groote braoderie), een optocht (de Reutemeteut) en een ringrijwedstrijd. De opening van de dag vindt doorgaans plaats in 't Arfhuus en de Oud Lunterse Dag wordt altijd afgesloten met "Met 1000 man aan de Schranstaofel" (Zinge, eete, daanse en schik maoke), waarbij er vooraf 1000 kaarten verkocht worden waarmee men in een grote tent kan aanschuiven voor een Oud-Lunters diner. Elk jaar is er een ander thema. Sinds 2018 worden er op de vrijdag rondritten georganiseerd voor oude brommers, trekkers en auto's. Op Facebookpagina OLDFoto vind je foto's van de Oud-Lunterse Dag.

Terug naar boven

Landschap, natuur en recreatie

Wandelen
De bosrijke omgeving van Lunteren is natuurlijk een paradijs om te wandelen. Maar het is dan wel zo handig als iemand of iets je de weg wijst waar je de mooiste plekjes kunt vinden. Dat kan het best aan de hand van een gemarkeerde wandelroute. In deze omgeving vind je er daar maar liefst 9 van, in lengte variërend van ca. 2 tot ca. 6 km. Inwoner Marijke Steenbergen heeft ze op deze pagina voor je op een rijtje gezet en beschreven.

Fietsen
"Als je de Mountainbikeroute Lunteren (35 km) start vanaf Hotel Belmont rij je tegenover de parkeerplaats schuin het bos in. Via een slingerend pad kom je op een wat breder pad. Via een onverharde weg rij je een lang stuk, vals plat omhoog. Vlak voor camping de Goudsberg ga je rechtsaf richting het Zandgat. Hier wachten leuke beklimmingen en afdalingen. Vanaf hier rij je naar de andere kant van de Goudsberg. In dit deel van de route liggen, naast een snelle afdaling, ook wat meer technische gedeeltes, waar je je skills goed kan testen. Vervolgens gaat de route weer richting Zandgat. Een uitdagend gebied dat je brengt bij het Wekeromse Zand. Een lange verbinding brengt je nu bij Area 51. Deze sectie (die overigens met de route Otterlo wordt gedeeld) kenmerkt zich door steile klimmetjes en snelle afdalingen waarbij je goed alert moet zijn.

Aan het einde van deze pittige track ga je voor het bruggetje rechtsaf om de route te blijven volgen. Nu volgt een lange track die lichtjes omhoog loopt en waar de benen goed getest kunnen worden. Na de oversteek met de Planken Wambuisweg slinger je door een bebost gebied naar de aansluiting met route Ede en een spannende passage met jumps. Na de jumps gaat het door de naaldbossen naar het MOB-complex. Ook hier zijn weer leuke tracks in de route opgenomen. Via verschillende leuke singletracks vervolg je weer de route Lunteren. Ook in dit deel van de route volgen de snelle singletracks elkaar in rap tempo op om uiteindelijk weer bij het startpunt uit te komen."

Algemeen
- "Beleef Lunteren maakt samen met Lunteranen programma's met als doel verbinding en behoud van het materieel en immaterieel erfgoed in omgeving Goudsberg."

Zwembad
"Bosbad Lunteren is een familiebad dat activiteiten en faciliteiten biedt om samen plezier te hebben. Het Bosbad ligt midden in het prachtige Lunterse Buurtbosch, waardoor je heerlijk kunt ontspannen en genieten van de natuur. Wij willen met name jonge gezinnen en ouderen faciliteren en daarbij streven we naar optimale veiligheid, goede hygiëne en een gemoedelijke sfeer. Ons vriendelijke personeel staat het hele seizoen voor u klaar! Het mooiste buitenbad van de Veluwe. Verwarmd buitenbad. Het diepe bad wordt tot 21 graden verwarmd, waardoor onder andere de banenzwemmers het hele seizoen terecht kunnen. Helder zacht water. Het Bosbad staat bekend om zijn zachte water dat direct uit de Veluwse bodem wordt gepompt en kent nauwelijks een chloorlucht. Voor gezinnen. De faciliteiten zijn speciaal ingericht op gezinnen. Een overzichtelijk bad met vermaak voor kinderen van elke leeftijd. Horeca. Bij de Toko kunt u drank, ijs, snoep en andere heerlijkheden kopen. Het aanbod hiervan wisselt per seizoen. Ligweide. Het Bosbad siert zich door de grote groene ligweide, omringt door het prachtige bos. Voor de kids is er een groot speeltoestel aanwezig. En de allerkleinsten kunnen heerlijk spetteren in het peuterbad."

Buurtbosch
Het Luntersche Buurtbosch is een bosgebied ten oosten van Lunteren. Het is in de jaren negentig van de 19e eeuw aangelegd door notaris J.H.Th.W. van den Ham (1822–1912). Hij maakte een bebossingsplan dat gebaseerd was op paden in een bladervorm. Langs de paden kwamen loofhoutsingels. Daartussen werd grove den geplant. In totaal werden 600.000 dennen en 100.000 loofbomen geplant. Van den Ham hield zelf toezicht op de werkzaamheden, die werden uitgevoerd door arbeiders uit de omgeving, die op die manier in de winter wat extra arbeid en inkomen hadden. Bij het overlijden van Johan van den Ham ging het eigendom over op Stichting Het Luntersche Buurtbosch, die het bos tot op heden beheert. Het bos strekt zich ruwweg uit langs de Boslaan in oostelijke richting, bijna tot aan de Hessenweg, met een uitloper in noordelijke richting tot aan de Engweg. Aan de zuidkant wordt het begrensd door de Lunterse Bosweg, Goorsteeg, Galgenbergweg en Molenweg. Het gebied beslaat circa 135 ha. - Hier vind je het mooie verhaal over hoe dit bos tot stand is gekomen.

Het bos is sinds 2005 geregistreerd als rijksmonument. Ook uitkijktoren de Koepel en de gedenkboom die in 1914 is geplant op een open plek in het bos, een Amerikaanse eik, met daaromheen een smeedijzeren hek en aan vier zijden banken, zijn onderdeel van het complex dat opgenomen is in het rijksmonumentenregister. Stichting Het Luntersche Buurtbosch wordt bij beheer, onderhoud en exploitatie van het bos (financieel) ondersteund door de vereniging Vrienden van het Luntersche Buurtbosch. Deze vereniging is met ca. 1.200 leden een van de grootste verenigingen van Lunteren.

Pinetum
- Pinetum De Dennenhorst is een naaldbomen bostuin van circa 6 hectare. Het is bijzonder omdat er veel grote en bijzondere coniferen (en 3 mammoetbomen) in een natuurlijke omgeving staan. Mooie doorkijkjes met combinaties van verschillende groeivormen en schakeringen groen. Het zal je kijk op coniferen voorgoed veranderen (aldus het Pinetum). "De ingang van het pinetum bevindt zich achter hotel/restaurant de Lunterse Boer, Boslaan 87, Lunteren. Volg de groene paaltjes vanaf de parkeerplaats aan de zwembadzijde langs de Lunterse Boer. Via de smalle doorgang naast het restaurant komt u bij de ingang. Vrije wandeling op de paden is toegestaan van zonsopgang tot zonsondergang. Honden zijn echter niet toegestaan in het verband met de aanwezigheid van schapen. Een vrijwillige bijdrage is zeer gewenst als uw bijdrage aan de instandhouding van het pinetum (suggestie €5 per persoon op: NL05 RABO 0126110247, t.n.v. Vrienden Pinetum de Dennenhorst). U kunt natuurlijk ook als vriend of vrijwilliger bijdragen. Tijdens onderhoudswerkzaamheden of evenementen kan het pinetum tijdelijk gesloten zijn."

Gezinswandeling. Zin om met het hele gezin een uurtje te genieten in het Pinetum? U zult dingen ontdekken die u nooit voor mogelijk had gehouden van de wereld van de naaldbomen. Op leuke wijze komen tal van aspecten van naaldbomen aan de orde, die zelfs voor ouders waarschijnlijk nieuw zijn en een andere en verassende kijk geven op de vaak verafschuwde coniferen. U zal niet de eerste zijn de dit overkomt. De grote variëteit aan naaldbomen, van mammoetboom tot dwergconifeer uit een heksenbezem, het is er allemaal te vinden. De wandeling duurt circa een uur en de informatie voor de wandeling kun u hier onder downloaden. Het is handig om voor ieder kind een antwoordblad te printen. De wandeling begint bij de ingang van het Pinetum achter de Lunterse Boer in Lunteren. Na afloop kunnen de kinderen het antwoord op de site invoeren om te ontdekken of zij het goed hadden gedaan. De wandeling is met name geschikt voor (groot)ouders met (klein)kinderen op de lagere school die al kunnen lezen. (Groot)ouders wordt wel verzocht er op te letten dat zorgvuldig met het Pinetum wordt omgegaan en dat geen takken en bordjes van de bomen worden gehaald."

Terug naar boven

Overnachten

- Boek hier je B&B e.d. in omgeving Lunteren, met laagsteprijsgarantie!

Terug naar boven

Literatuur

- Nieuwe en/of tweedehands boeken over Lunteren (online te bestellen).

Terug naar boven

Links

- Algemeen: - Site van en over Lunteren.

- Nieuws: - De Lunterse Krant verschijnt wekelijks op woensdag, uiteraard in Lunteren en verder in Ede-Kernhem, De Klomp, Ederveen, De Valk, Wekerom, Otterlo en Harskamp, en in de buitengebieden van de betreffende dorpen. De Lunterse Krant is ook af te halen op ongeveer 25 locaties. Via de link is de laatste editie ook online te lezen.

- Belangenorganisatie: - "Dorpsraad Lunteren is een verbindend platform gericht op het bevorderen en/of behartigen van de belangen van de inwoners van ons dorp. Wij zijn proactief aan de slag met onderwerpen zoals welzijn, bouwontwikkelingen, verkeer en vervoer, veiligheid, landschap en buitengebied en met het realiseren van het gewenste toekomstbeeld van ons dorp. Kortom, met onderwerpen die er voor het dorp toe doen! Wilt u hierover meer weten? Bezoek dan onze website. Deze staat vol met interessante informatie. Vanuit onze rol zijn we gesprekspartner voor het college van Burgemeester en Wethouders van de gemeente Ede, de leden/fracties van de gemeenteraad en de vele verenigingen en stichtingen in ons dorp. Om onze stem kracht bij te zetten, is het belangrijk dat veel Lunteranen lid zijn van de Dorpsraad. Samen zijn we immers sterk! Daarom nodigen wij u hierbij van harte uit om u aan te melden als lid. Het lidmaatschap kost u niets!"

- Dorpshuis / Buurthuis: - Op de site van Lunteren-Aktief (te vinden in de linkerkolom onder de link) kun je alle activiteiten vinden van dorpshuis Het Westhoffhuis en buurthuis de Schakel.

- Jeugd: - "Voor de Tweede Wereldoorlog is er in ons dorp al een padvindersgroep. Dit is een groep zogeheten 'heilspadvinders'; padvinders aangesloten bij het Leger des Heils. Zij houden hun opkomsten aan de Goorsteeg. Een straatnaambordje met 'Padvinderslaantje' is daar nu nog te vinden. In 1941 verbiedt de Duitse bezetter de padvinderij in heel Nederland. In 1945 worden de Hessengroep en de Callunagroep opgericht. Aanvankelijk gevestigd op de Goudsberg, leiden de groepen later een zwervend bestaan; de groepen hebben op verschillende plaatsen in het dorp hun bijeenkomsten. De Callunagroep is mogelijk door de vele omzwervingen tenslotte opgeheven. In 1964 worden De Zandkleppers opgericht, genoemd naar een plek aan de Molenweg die ´De Zandklep´ wordt genoemd. Eind jaren zestig krijgen de padvinders op de hoek van de Boslaan en de Hessenweg dan eindelijk hun eigen oefenterrein. In 1973 wordt Stichting Scouting Lunteren opgericht.

In 1972 waren ouders en leiding reeds begonnen met de bouw van ´Het Houten Hes´. ´Het Houten Hes´ was een verbouwde directiekeet, waar heel wat vrije uurtjes van menig ouder in hebben gezeten. In april 1974 komt het gereed. Op 22 april 2014 brengt Koningin Màxima in het diepste geheim een bezoek aan Scouting Lunteren. In het kader van het project 'Girls in the lead' van Scouting Nederland, wordt de koningin rondgeleid langs verschillende typische scoutingactiviteiten. Anne Top, destijds explorer leidt de koningin, burgermeester van der Knaap en commisaris van de Koning, de heer Cornielje, rond. De padvindsters laten zien wat Scouting is en wat het voor hen betekent. Een geweldige eer!"

- Muziek: - "Gezocht: Muzikanten met Karakter. Wij zijn KNA. Wij zijn niet arrogant, wij zijn gewoon goed. Dat roepen we graag, maar maken we ook regelmatig waar. Zo wonnen we afgelopen jaren verschillende Open Nederlandse Fanfarekampioenschappen. Zoals in 2017. We wonnen glansrijk, zoals je hier kunt beluisteren. Wij zijn op zoek naar gedreven muzikanten, die zin hebben om mee te spelen in een goed orkest. Een orkest met karakter. We repeteren op donderdagavond. We werken hard en secuur, onder leiding van dirigent Erik Kluin. Na afloop stoppen we met spelen, maar praten we aan de bar verder over muziek, het winnen van concoursen en het geven van concerten in afgeladen zalen onder het genot van een biertje of baco. Als je aan de beurt bent voor bardienst, vinden we het leuk als je borrelnoten, chips of gehaktballen meeneemt - maar dat is bijzaak. Ons orkest heeft ruimte in een aantal secties: trombone, hoorn, bas (es en bes) en eerste bugel. Kijken of het wat voor je is? Stuur een mailtje naar info@knalunteren.nl of loop eens binnen op donderdagavond in ons clubgebouw Euterpe in Lunteren."

- Dansen: - "Davli is een dansschool voor alle kinderen die willen springen, duikelen, trippelen en dansen. Bij Davli dansen alle kinderen tussen 2 en 12 jaar wekelijks met elkaar op afwisselende muziek. Naast danslessen verzorgt Davli ook workshops en kinderfeestjes. Nicolijn Zieleman begon te dansen zodra ze kon lopen en is daar nooit meer mee opgehouden. Op haar vierde ging zij voor het eerst naar balletles. Zes jaar later werd ze geselecteerd voor de vooropleiding van de Nationale Balletacademie. Na vier leerzame jaren vol dans nam ze afscheid van deze opleiding, maar stopte niet met dansen! Toen ze na haar middelbare school een vervolgopleiding moest kiezen, werd dit uiteraard een dansopleiding, namelijk de opleiding tot dansdocent aan de Fontys Hogescholen in Tilburg. Tijdens en na deze Hbo-opleiding gaf ze oa les in ADV, kinderdans, klassiek en jazz ballet, dansconditie aan kinderen en volwassenen bij verschillende dansscholen, totdat ze in 2005 haar eigen dansschool in Kaatsheuvel begon. Met de verhuizing naar ons dorp in zicht, kon ze hier niet meer doorgaan en liet de dansschool over aan haar danscollega. Na een paar jaar in Lunteren begon het te kriebelen om zelf weer les te gaan geven. En zo is het gekomen..."

- Sport: - In 1931 wordt in het dorp een ontspanningsvereniging opgericht met de naam Amacitia. In 1932 wordt daar een afdeling voetbal aan toegevoegd. Het voetbalveld, deze naam mag het nauwelijks hebben, is een terrein van heide en zand, gelegen tegenover het Bosbad. Na het eerste jaar wordt de afdeling voetbal van Amacitia losgekoppeld en gaat zelfstandig verder, onder de naam A.S.N.O.D. (Al Strevend Naar Ons Doel). In 1937 verhuist A.S.N.O.D. naar het Zwarte Water. Eerst op het smalle veld tegen de spoordijk en in 1940 naar de overkant van de spoorlijn, waar zij tot 1966 speelt en wat nog jaren als 4e veld in gebruik is geweest bij de VV. De naam A.S.N.O.D. is in 1946, door toevoeging van een afdeling gymnastiek en wandelen, Sportvereniging Lunteren geworden. Dit is echter van korte duur; de voetballerij wordt in 1950 geheel zelfstandig onder de naam Voetbalvereniging Lunteren.

Sinds 1932 is er op zondag gevoetbald. Op zaterdag moet er in die tijd namelijk nog gewerkt worden, vandaar dat alleen de zondag overblijft. Vanwege de overwegend christelijke dorpsbevolking geeft dit nogal eens de nodige problemen. In die tijd zijn er uitstekende voetballers in het dorp, maar de meesten mogen om principiële redenen niet op zondag voetballen. Daarom komt er vanaf seizoen 1948-1949 ook een zaterdagelftal. In seizoen 1953-1954 wordt het aantal spelers danig uitgedund, o.a. door militaire dienstplicht en studie, waardoor men besluit de vereniging op te heffen. Enkele enthousiastelingen vinden dat er toch een voetbalvereniging in het dorp moet blijven, en richten hem kort nadien opnieuw op, met aanvankelijk 18 spelers, en nu alleen nog als zaterdagvereniging. Dit is een korte samenvatting van de rijke geschiedenis van VV Lunteren, waarover je onder de link nog veel uitvoeriger informatie kunt vinden.

- Tennisclub Lunteren (TCL) is opgericht in 1966. Het park heeft 6 tennisroodbanen met verlichting, kleedruimtes met douches, een clubhuis met bar en een snackhuisje, de Braai. Het park is het gehele jaar van 8.30-23.00 uur geopend. De vereniging probeert een goede balans te vinden tussen recreatie- en prestatietennis. Uiteraard wordt er in de verschillende speelsterkten en op diverse niveaus competitie gespeeld. Om het tennis onder de knie te krijgen of om het niveau te verbeteren zijn binnen de tennisclub een aantal mogelijkheden voor training. Training voor junioren, senioren, voor beginners of gevorderden, individueel of met twee of meer leden tegelijk is mogelijk.

- "Damclub DES (Door Eendracht Sterk) Lunteren is opgericht in 1959. Er werd de eerste 12 jaar op verschillende locaties gespeeld. Seizoen 1970-1971 werd een bijzonder seizoen voor damclub DES. Er werden plannen gesmeed om een grote verloting van 40000 gulden op poten te zetten om een eigen clubgebouw te realiseren en zodoende beter aandacht te kunnen besteden aan de jeugd. Dat jaar werd ook het eerste schooldamtoernooi gehouden, waaraan tien tientallen meededen. In 1972 werd door de leden gestart met de bouw van het clubgebouw aan de Bisschopweg. In twee jaar tijd werd een stenen gebouw met een mooie wedstrijdzaal neergezet. Nog altijd is DES een van de weinige - slechts 4 - damverenigingen met een eigen clubgebouw. Het ledenaantal bedraagt momenteel 35 senioren en 25 jeugdleden. DES is hiermee een van de grotere damverenigingen van Nederland, en wordt ook vaak - niet zonder reden! - een kweekvijver van talenten genoemd. Damclub DES is na ruim 60 jaar nog altijd een vereniging met toekomst. Door de jaren heen komt zij regelmatig uit in de Ereklasse, de hoogst haalbare damklasse, en ook de jeugdspelers rijgen de afgelopen jaren vele successen aaneen."

- Brommers: - Oldtimer brommer club OBC Lunteren "is een stelletje Lunterse nozems met ouwe brommertjes".

- Zorg: - "Wij zijn André en Marlie Schobben en wonen samen met ons dochtertje Mirre in het voorhuis van het Thomashuis, gelegen op Landgoed Roodselaar in het buitengebied tussen de dorpen Lunteren, Ederveen en Renswoude aan de rand van de Veluwe en Utrechtse Heuvelrug. Hierdoor zijn wij praktisch altijd aanwezig, zijn de lijntjes kort voor bewoners, familie en medewerkers en weten wij precies wat er speelt in ons Thomashuis. In het Thomashuis wonen 9 personen met allemaal een eigen persoonlijkheid die een mooie groep vormen. We werken samen met een enthousiast gedreven vast team medewerkers. We creëren een warme thuis voor onze bewoners, waar ze als persoon alle aandacht krijgen en ruimte hebben om zichzelf te ontwikkelen in een liefdevolle/veilige omgeving. We vinden het belangrijk dat je kunt zijn wie je wilt zijn; iedereen telt mee. We vormen samen één groot gezin en hebben een zo gewoon mogelijk leven. Waarin we kijken naar de mogelijkheden."

- Welzijn: - "De Vraagbaak is het servicepunt van Lunteren-Aktief dat vrijwillige hulp biedt aan Lunterse dorpsgenoten. In ieders leven kan een periode aanbreken waarin het tijdelijk of langere tijd niet meer lukt in en om huis alles zelf te doen. Maar waar kun je dan terecht? Er zijn (gelukkig) heel veel instanties die hulp bieden; maar wie kan waarmee helpen? En wat als je hulp nodig hebt bij iets waar professionals niet helpen kunnen? Dan kunt u contact opnemen met De Vraagbaak. Onze welzijnsadviseurs helpen u de weg te vinden naar de juiste hulp. Al in 2011 ontstond De Vraagbaak door een aantal inwoners die zich inzetten om hulp en advies dichter bij Lunteranen te brengen. Zij richtten Stichting De Vraagbaak op.

In 2018 besloot deze stichting samen te gaan met Lunteren-Aktief, om zo hun krachten te bundelen. De Vraagbaak is nu een centraal punt: - Waar iedereen in ons dorp met een hulpvraag terecht kan. - Dat zichtbaar is en gemakkelijk te bereiken. - Dat vijf dagen per week open is. - Dat zich inzet om te groeien, zodat we in de toekomst nog meer service aan onze inwoners kunnen bieden. De missie van De Vraagbaak is om inwoners te helpen bij het zoeken naar de juiste hulp. We brengen de zorgzame samenleving binnen de dorpsgemeenschap dichterbij, letterlijk en figuurlijk."

- Genealogie: - Overzicht van begravenen op de gemeentelijke begraafplaats (Kerkhoflaan 16), met foto's van de grafzerken.

• 1. Nederlandse plaatsnamen verklaard,
  van Berkel, Gerald, and Samplonius Kees
  , (2018)