Maarslag

Plaats
Buurtschap
Het Hogeland
Hoogeland
Groningen

klein_maarslag_straatnaambordje.jpg

Klein Maarslag heeft geen plaatsnaambordje, maar gelukkig heeft het een gelijknamige straatnaam met bordje aan de doodlopende weg, dus als je het kerkhof hier wilt bezoeken, kan het niet missen.

Klein Maarslag heeft geen plaatsnaambordje, maar gelukkig heeft het een gelijknamige straatnaam met bordje aan de doodlopende weg, dus als je het kerkhof hier wilt bezoeken, kan het niet missen.

Maarslag

Terug naar boven

Status

- Maarslag is een buurtschap in de provincie Groningen, in de streek Hoogeland, gemeente Het Hogeland. T/m 1989 gemeente Leens, in 1990 over naar gemeente De Marne, in 2019 over naar gemeente Het Hogeland.

- De buurtschap wordt onderscheiden in de delen Groot Maarslag en Klein Maarslag.

- De buurtschap Maarslag valt, ook voor de postadressen, onder het dorp Mensingeweer.

- De buurtschap heeft geen plaatsnaamborden, zodat je slechts aan de straatnaambordjes Groot Maarslag en Klein Maarslag kunt zien dat je er bent aangekomen.

Terug naar boven

Naam

Oudere vermeldingen
944 kopie 1150-1158 Marisfliete, 10e-11e eeuw Marsfliata, 11e eeuw Marslete, Marslati, 1506 Marslackt. Vroeger bestonden Groot-, Klein- of Lutje- en Old Maarslag(t). De oude vormen hebben betrekking op het laatste plaatsje, dat vóór 1846 is verdwenen.

Naamsverklaring
De naam is een samenstelling van het Oudfriese mar 'meer, plas, waterloop' en het Oudfriese fliet 'waterloop in getijdengebied, rivier', vergelijk het Oudengelse fléot 'water, monding, zeeboezem', en zou de verbrede mond van de Hunze aanduiden. De combinatie sfl is vereenvoudigd tot sl en slat en is later gereïnterpreteerd tot slacht(e) 'dijk'.(1)

Terug naar boven

Ligging

De buurtschap Maarslag ligt ZW van het dorp Mensingeweer en NO van het dorp Schouwerzijl, rond de wegen Groot Maarslag en Klein Maarslag.

Terug naar boven

Statistische gegevens

In 1840 heeft Groot Maarslag 14 huizen met 92 inwoners en Klein Maarslag 8 huizen met 32 inwoners. Tegenwoordig omvat de buurtschap nog slechts ca. 10 huizen met ca. 25 inwoners. Dat komt o.a. omdat O van de wierde van Klein Maarslag een handvol huizen tussen 1850 en 1930 is afgebroken. Tegenwoordig staan daar nog slechts 2 panden.

Terug naar boven

Geschiedenis

Klein Maarslag is waarschijnlijk rond het begin van de jaartelling of iets later als wierde opgeworpen vanuit de veel grotere wierde Groot Maarslag. De wierde lag op een strategische plek aan de benedenloop van de Hunze. De strategische waarde van deze plek verdween na de Sint Marcellusvloed van 1361 of 1362, toen de zijl van Schilligeham doorbrak en besloten werd om het Reitdiep van zeedijken te voorzien. De noordelijke benedenloop van de Hunze verwerd toen tot een klein riviertje, die plaatselijk de Kromme Raken wordt genoemd.

Je kunt het je nu niet meer voorstellen als je de situatie ter plekke ziet, maar Klein Maarslag is een volwaardig dorp geweest. Wat ook bijzonder is is dat er in een plaats meestal eerst een kerk komt en daarna het kerkhof, maar dat het hier net andersom is; het grafveld alhier was wellicht al voor de kerstening in gebruik en lag er blijkens opgravingen in elk geval al voordat er een kerk werd gesticht. Op 26 maart 1584 wordt het dorp Maarslag en zijn kerk door Staatse troepen uit Friesland in brand gestoken, uit wraak voor een strooptocht door troepen van Francisco Verdugo.

In 1811 is de kerk, zoals veel andere in de regio in die tijd, wegens bouwvalligheid en gebrek aan geld voor restauratie, "op afbraak verkocht", aan Pieter Cornelis de Jonge, voor de som van 1300 gulden. In of kort na dat jaar is de kerk ook daadwerkelijk afgebroken. Sindsdien is het dorp dus tot buurtschap 'gedegradeerd'. Bij de kerk heeft waarschijnlijk nooit een stenen toren gestaan, maar altijd een houten klokkenstoel. In 1911 is de klokkenstoel afgebroken en de kerkgemeente opgeheven. De luidklok uit 1621 is toen in de kerk van Mensingeweer gehangen.

De wierde van Klein Maarslag is in de 19e of 20e eeuw voor het grootste deel afgegraven. Het resterende deel steekt tot ongeveer 1,8 meter uit boven de omgeving. In 1953 heeft professor Albert van Giffen opgravingen op de wierde verricht, als onderdeel van een grote opknapbeurt van het kerkhof. Hij heeft achterhaald dat deze kerk waarschijnlijk in drie fasen is gebouwd, waarvan de laatste fase dateerde uit de 12e eeuw of later. Na de opgravingen zijn in 1960 de plattegronden van de kerk op de wierde aangegeven. De fasering werd aangegeven door middel van verschillende steenslag. Later is echter alles bedekt met schelpen, zodat de fasering niet meer zichtbaar is.

De wierde van Groot Maarslag is wél nog redelijk gaaf. Het is een ronde wierde. De rondweg of 'ossengang' is nog aanwezig.

Terug naar boven

Bezienswaardigheden

- Het Kerkhof bij de vroegere kerk is een rijksmonument. Op het kerkhof ligt een 20-tal zerken. De oudste zerk is van 1609 en heeft waarschijnlijk vroeger in de kerk gelegen. Het Lijkenlaantje heet zo omdat het de weg was van Groot Maarslag naar het kerkhof van Klein Maarslag.

- Het andere rijksmonument in de buurtschap is de er tegenover gelegen boerderij Rollingeweer op huisnr. 1, met voorhuis uit 1855.

Reactie toevoegen