Maasbommel

Plaats
Dorp
West Maas en Waal
Land van Maas en Waal
Gelderland

Maasbommel..jpg

Maasbommel ligt in het Land van Maas en Waal, wat je sinds de herindelingen van 1984 ook aan de gemeentenaam kunt zien

Maasbommel ligt in het Land van Maas en Waal, wat je sinds de herindelingen van 1984 ook aan de gemeentenaam kunt zien

Maasbommel.jpg

Maasbommel is een dijkdorp, dat kun je wel zien

Maasbommel is een dijkdorp, dat kun je wel zien

maasbommel_buurtsuper.png

De Maasbommelaars zijn er vast blij mee dat zij nog altijd een eigen Buurtsuper in het dorp hebben. Altijd handig en het komt het 'leven in de brouwerij' in een dorp ten goede. Wij hopen dan ook dat de Buurtsuper het nog lang mag volhouden.

De Maasbommelaars zijn er vast blij mee dat zij nog altijd een eigen Buurtsuper in het dorp hebben. Altijd handig en het komt het 'leven in de brouwerij' in een dorp ten goede. Wij hopen dan ook dat de Buurtsuper het nog lang mag volhouden.

Maasbommel

Terug naar boven

Status

- Maasbommel is een dorp, voorheen stad* in de provincie Gelderland, in de streek Land van Maas en Waal, gemeente West Maas en Waal. Het was een zelfstandige gemeente t/m 1817. In 1818 over naar gemeente Appeltern, in 1984 over naar gemeente West Maas en Waal.
* Voor een toelichting hierop zie bij Geschiedenis.

- Onder het dorp Maasbommel valt ook de buurtschap Berghuizen en een deel van de buurtschap Blauwe Sluis.

- Naast de reguliere plaatsnaamborden heeft Maasbommel sinds 2021 ook fraaie cortenstalen portalen bij vier entrees tot het dorp, dat zich tegenwoordig als 'kleinste Hanzestad' profileert. De portalen bevatten dan ook een adelaar met Hanzeschip, ontworpen door de Maasbommelse kunstenaar Hein van Houten. De portalen zijn in september 2021 feestelijk onthuld.

Terug naar boven

Naam

Oudere vermeldingen
Maas-Bommel, 1144 de Buomele, 1294-1295 Masebomel, 1306 Masebommel, 1343 Maesbomel.

Naamsverklaring
Betekenis onzeker. Misschien een samenstelling van boom en lo 'bos'. Met de toevoeging Maas, naar de ligging aan deze rivier, ter onderscheiding van Zaltbommel (dat vroeger ook Bommel heeft geheten). De identificatie van de oudste vorm is onzeker.(1)

Terug naar boven

Ligging

Maasbommel ligt ZW van Druten, Z van Beneden-Leeuwen, W van Appeltern, en grenst in het Z aan de Maas en aan de provincie Noord-Brabant (kernen Oijen en Macharen).

Terug naar boven

Statistische gegevens

In 1840 heeft Maasbommel 131 huizen met 703 inwoners. Tegenwoordig heeft het dorp ca. 550 huizen met ca. 1.350 inwoners.

Terug naar boven

Geschiedenis

Uit archeologische opgravingen is gebleken dat het grondgebied van Maasbommel al in de Romeinse tijd bewoond is geweest. De nederzetting heeft in 1312 stadsrechten verkregen, en trad toe tot de Hanzesteden, maar behoort tegenwoordig tot de 'kleine kernen' en is in die zin uit geografisch en maatschappelijk oogpunt als dorp te kwalificeren. Het piepkleine stadje was in de middeleeuwen officieel een 'bijstad' van Nijmegen, dat een grote Hanzestad was. Uit toeristisch oogpunt wordt de plaats tegenwoordig wel weer als Hanzestad gepromoot: Maasbommel is in juni 2017 tijdens de Hanzedagen in Kampen officieel lid geworden van het Hanzeverbond.

De Hanze was een samenwerkingsverband van handelaren en handelssteden, ontstaan in de middeleeuwen. Door samenwerking beoogden ze hun handel te beschermen en uit te breiden. Het Hanzeverbond is in 1980 nieuw leven ingeblazen. Bij het Internationaal Hanzeverbond zijn inmiddels 187 vroegere Hanzesteden uit 15 landen aangesloten. Elk jaar is een ander lid van het Hanzeverbond gastheer van de jaarlijkse Vergadering en de Hanzemarkt, oftewel de Internationale Hanzedagen. Het Hanzeverbond doet ook aan gezamenlijke toeristische promotie.

Op diverse manieren wordt de historie van de oude Hanzestad weer zichtbaar gemaakt. Een daarvan is de vondst van een zilveren munt, geslagen te Maasbommel in 1343 onder het gezag van Reinald III. Hij was hertog van Gelre en graaf van Zutphen. De munt is gevonden in een muntencatalogus, een echte munt is tot op heden nog niet gevonden. De Maasbommelse kunstenaar Hein van Houten heeft de munt tastbaar gemaakt: 'Niemand heeft de munt in het echt gezien, wat rest is een oud kopietje uit een catalogus. Het enige wat over is gebleven en daar moest ik het mee doen. Na avondenlang puzzelen en schetsen heb ik een reconstructie kunnen maken van wat het ooit geweest is. Het resultaat is een kunststof reliëfmunt, waarin ik de historische ziel van weleer heb gelegd en waardoor de munt de juiste sfeer heeft gekregen.’

Op de munt is een leeuw met twee staarten te zien, ook is de naam Buomele te lezen. Het oorspronkelijke jaartal van de munt, 1343, heeft de kunstenaar veranderd in 1312, omdat dit het jaar is waarin het Hanzeverbond met Maasbommel werd gesloten. De munt is in gebruik genomen als betaalmiddel in MFA het Hanzehuys. Naast de ingebruikname van de Hanzemunt is bij de feestelijke opening van de MFA op 11 mei 2019 ook een kunstwerk van Hein van Houten in de grote zaal onthuld. Het kunstwerk heeft een link vanuit de oude Hanzetijd naar het heden van het dorp, net zoals elke ruimte in het Hanzehuys een verwijzing heeft naar het verleden.

- Nadere informatie over de geschiedenis van Maasbommel (even naar onderen scrollen tot je bij het deel over dit dorp bent, of zoeken met ctrl-F).

Terug naar boven

Bezienswaardigheden

- Maasbommel heeft 7 rijksmonumenten.

- Maasbommel heeft 5 gemeentelijke monumenten.

- De voormalige Hervormde kerk uit 1842 (Raadhuisdijk 19) is tegenwoordig in gebruik als trouwlocatie.

- Neogotische Sint Lambertuskerk (Raadhuisdijk 44) uit 1869. In de 13e eeuw kreeg Maasbommel haar eerste kerk. Deze is in 1812 afgebroken. - Parochie H. Lambertus.

- De Ronde Molen of Maasbommelse Korenmolen valt onder buurtschap Blauwe Sluis en wordt daarom aldaar beschreven.

- In 2014 is een standbeeld onthuld genaamd De Bennemaker. Dit betekent 'mandenmaker'. Een groot deel van de Maasbommelse bevolking was vroeger namelijk werkzaam in de mandenmaak-industrie, waarbij je je van het industriële aspect niet teveel moet voorstellen: het was namelijk een noeste handenarbeid. Het beeld is vervaardigd t.g.v. het 55-jarig bestaan van de carnavalsvereniging.

Terug naar boven

Jaarlijkse evenementen

- Carnaval. - Carnavalsvereniging De Bommelaers. De 11-Straotentocht in het Bommeldurp is traditiegetrouw de eerste grote carnavalsoptocht in het Land van Maas en Waal.

Terug naar boven

Landschap, natuur en recreatie

- O van Maasbommel ligt een grote waterrijke halvecirkelvormige inham. Tegenwoordig is dat het watersportgebied De Gouden Ham - waarvan het W deel onder dit dorp valt en het O deel onder buurdorp Appeltern - met o.a. jachthavens, campings en 46 waterwoningen. Bijzonder aan deze woningen is dat zij deels amfibisch zijn, deels permanent drijvend. Vanouds was dit een landtong op Brabants grondgebied, en liep de Maas hier met een meander langs de Bovendijk, Blauwe Sluis en Munsedijk. In de jaren dertig van de 20e eeuw zijn veel Maasmeanders afgesneden om de Maas een rechter verloop te geven, zo ook hier. De landtong kwam daarmee aan de Gelderse kant te liggen en ging dan ook over naar de provincie Gelderland, werd grotendeels afgegraven voor zandwinning, en vervolgens geschikt gemaakt voor waterrecreatie.

- Pontje Ham (alleen voor fietsers en voetgangers) vaart tussen Maasbommel en recreatiegebied De Gouden Ham.

- Autoveer Maasbommel-Megen (Noord-Brabant) v.v. over de Maas.

- In 2015 is ter hoogte van Maasbommel de stenen oeververdediging van de Maas zo veel mogelijk weggehaald. Hierdoor ontstaat weer een gunstig leefgebied voor waterplanten, vissen en andere (water)dieren. Ecologisch gezond water betekent ook schóner water. Omdat de Maas in een minder strak jasje komt te zitten, dragen dergelijke natuurlijkere oevers tevens bij aan de hoogwaterveiligheid. Een duidelijke win-win situatie dus. Verder komt er in het kader van de hoogwaterveiligheid ook nog een nevengeul van de Maas in de uiterwaarden in deze omgeving.

- In een rapport uit 1994 van wat tegenwoordig de Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed heet, worden Batenburg, Appeltern en Maasbommel bestempeld als rivierdijklandschap van grote tot zeer grote waarde. Laatstgenoemd dorp wordt daarbij gekenschetst als de meest dorpse nederzetting, verscholen achter een dijk met bomen.

Terug naar boven

Overnachten

- Boek hier je B&B e.d. in omgeving Maasbommel, met laagsteprijsgarantie!

Terug naar boven

Literatuur

- Nieuwe en/of tweedehands boeken over Maasbommel (online te bestellen).

Terug naar boven

Links / voorzieningen / verenigingsleven

- Algemeen: - Site van en over Maasbommel.

- Belangenorganisatie: - "De gemeente West Maas en Waal heeft zich ingezet om in alle dorpen van onze gemeente een dorpsplatform in te stellen. Doel van een dorpsplatform is het ontwikkelen, verbinden, coördineren en uitvoeren van activiteiten in het dorp. Zoals wethouder van Swam het omschrijft: "In West Maas en Waal hebben we acht verschillende dorpen maar ze behoren allemaal wel tot één gemeente. Alle dorpen hebben een eigen identiteit en zijn uniek. Wij vinden het belangrijk dat álle burgers zich verbonden voelen met het dorp. Om dit te creëren, is een netwerkstructuur erg belangrijk. De zeven dorpsplatformen kijken in hun eigen dorp wat er speelt en hoe - zo nodig - de kwaliteit van de leefbaarheid verbeterd kan worden. Alles gebeurt aan de hand van de vijftien speerpunten uit de Visie Leefbaarheid Kernen 2030 en de jaarlijkse maatregelen die hieruit voortkomen." De volgende aspecten van de maatregelen in de visie worden op elkaar afgestemd: - wonen; - werken; - voorzieningen (o.a. eigen initiatief voor een vrijwillige dorpsondersteuner); - verkeer; - openbare ruimte/landschap; - milieu en water.

Voor deze afstemming heeft het Dorpsplatform een groep mensen uit ons dorp bij elkaar gebracht die zijn begonnen met het opstellen van een integraal plan/toekomstvisie voor het dorp. Inmiddels voor veel mensen al bekend als het DOP (DorpsOntwikkelingsPlan). Het Dorpsplatform fungeert als centraal coördinatie- en aanspreekpunt namens het dorp, de dorpen of de wijk(en) voor de gemeente West Maas en Waal en voor andere partijen. Het Dorpscomité heeft deze rol al vele jaren ingevuld. Voor ons en de gemeente logisch dat het Dorpscomité dit als Dorpsplatform verder voortzet. Daarbij hoort ook de naamswijziging in Dorpsplatform Hanzestad Maasbommel. Het Dorpsplatform probeert de inwoners zo goed mogelijk te informeren over de onderwerpen waar wij actief mee zijn. Dat doen wij vooral via het Hanzebladje, maar ook via de dorpssite."

- MFA: - Na twee jaar van intensieve voorbereidingen door de inwoners is de gemeenteraad van West Maas en Waal in februari 2017 unaniem akkoord gegaan met het plan voor een nieuwe multifunctionele accommodatie (MFA) in Maasbommel. Het dorp had de beschikking over een sporthal en een dorpshuis. Deze 30 jaar oude accommodatie was 'versleten' en aan vervanging toe. De voorzieningen zijn samengevoegd tot één multifunctionele accommodatie, op de plek van voorheen de gymzaal aan de Kampstraat. Een bruisend middelpunt waar inwoners elkaar ontmoeten voor sport en ontspanning. Tijdens een stemming door de 14 verenigingen die gebruik maakten van het dorpshuis in januari 2017, werd duidelijk dat al deze verenigingen het plan voor een nieuwe accommodatie omarmen. Dit tot groot genoegen van wethouder Ton de Vree. Het college van burgemeester en wethouders hecht namelijk belang aan het feit dat dit soort initiatieven vanuit de dorpen zelf komt. Volgens De Vree is er gedurende twee jaar constructief gewerkt om tot het plan te komen, waarbij het creëren van draagvlak steeds centraal stond. Aan de hand van het haalbaarheidsverslag heeft de wethouder een raadsvoorstel uitgewerkt. Zijn enthousiasme, en dat van het dorpscomité, hadden tijdens de presentatie daarvan een positieve uitwerking op het besluit van de raad.

De nieuwe multifunctionele accommodatie wil aantrekkelijk zijn en iets te bieden hebben voor alle inwoners, jong en ouder, en met verschillende interesses. Door uitbreiding van de capaciteit ten opzichte van de oude situatie ontstaat ruimte voor nieuwe initiatieven zoals een dans- of turnvereniging. ‘Nu trekt de dorpsjeugd daarvoor nog massaal naar andere dorpen. Wij zouden graag zien dat dit soort activiteiten ook in eigen dorp mogelijk wordt’, aldus bestuurslid Iris van Gelder van Stichting Cultuur, Sport en Ontspanning (CSO) Maasbommel. ‘Jongeren vormen sowieso een belangrijke doelgroep. Voor de ouderen zijn er al de nodige voorzieningen, zoals de open eettafel, maar we willen daarnaast ook graag een plek voor de jeugd creëren', vult haar collega Emil van de Rakt aan. Een andere voorwaarde voor de nieuwe MFA is dat deze ook overdag vaker geopend is. Dit om het bruisende middelpunt van het dorp te worden en te blijven. Daarnaast is er een terras gerealiseerd, wat het gebouw een uitnodigend karakter geeft. De MFA heeft ook een volledige horecavergunning gekregen, waardoor het voor de exploitant van dorpshuis en cafetaria De Huyskamer aantrekkelijker is om de horeca van het dorpshuis onder zijn hoede te nemen.

Het bestuur van Stichting CSO Maasbommel heeft ook letterlijk zelf de handen uit de mouwen gestoken om net iets extra’s voor de MFA te kunnen realiseren. Een voorbeeld daarvan is het podium, dat door middel van acties en subsidies tot stand is gekomen. ‘We hebben onder meer eigenhandig alle plinten, kolommen, kasten en de podiumruimte geschilderd; daardoor kon dit allemaal als sluitpost uit het bestek worden gehaald. Ook de schoonmaak hebben we bijna helemaal zelf gedaan, waardoor we een beetje het gevoel hebben dat we zelf aan het verhuizen zijn, maar het is de moeite waard.’ MFA Het Hanzehuys, dat op 11 mei 2019 feestelijk is geopend, is bijzonder goed geïsoleerd en leent zich de komende pakweg veertig jaar voor veel doeleinden. Nu is er dus een podium voor toneel of carnaval, en de keuken is uitgebreider dan voorheen. Het ruime terras buiten en de parkeerplaatsen kunnen dienen als plek voor braderieën, markten of kermissen. De school staat pal naast de MFA. Daardoor kan er eenvoudig worden aangesloten bij schoolactiviteiten, en ze willen bijvoorbeeld ook bezoekers van de jachthaven trekken. Diverse ruimtes in de MFA zijn ook te huur voor bijvoorbeeld een vergadering of een lezing.

- Onderwijs: - Sint Lambertusschool.

- Sport: - Voetbalvereniging DBV (Door Bevrijding Verkregen) is opgericht in 1945. De voetbalclubs DBV en Avios uit buurdorp Alphen zijn in seizoen 2016-2017 samengegaan tot Avios-DBV. De clubs werkten bij de jeugd al langer samen. Jeugdteams van de clubs speelden al langer in de competitie onder de naam Avios/DBV. In juni 2016 heeft de laatste derby tussen de twee clubs plaatsgevonden. Op de Facebookpagina van de club vonden wij daar een leuk parodisch filmpje over.

- Zorg: - Zorgboerderij De Maashof.

- Buurtsuper: - Uit veel kleinere kernen zijn de afgelopen jaren de buurtsupers verdwenen. Gelukkig bestaat de Buurtsuper Maasbommel nog altijd. Het is handig als men nog in eigen dorp terecht kan voor de dagelijkse boodschappen en het komt de levendigheid en leefbaarheid ten goede. Wij hopen dan ook dat zij het nog lang mogen volhouden. - Buurtsuper op Facebook.

- Veiligheid: - "Brandweer Maasbommel is onderdeel van Veiligheidsregio Gelderland-Zuid. Onze website wordt door onze vrijwilligers onderhouden en biedt je een kijkje in het werk van onze brandweerpost. Onze post reageert op de hulpvraag van de inwoners van ons dorp en de omringende kernen Alphen (deels, het andere deel verzorgt brandweer Dreumel), Altforst, Appeltern en Batenburg. Deze hulp omvat brandbestrijding, technische hulpverlening bij (verkeers-)ongevallen en andere basis brandweerzorgtaken. Gezien de geografische ligging van onze post wordt ons team ook ingezet als First Responder bij hartfalen. Met de brandweerhulpboot zijn wij in staat om oppervlakte waterreddingen uit te voeren bij personen die te water zijn geraakt. Om deze adequate hulp te kunnen blijven bieden aan de inwoners van ons dorp e.o. zijn wij altijd op zoek naar vrijwilligers die onze groep willen versterken. Mocht je geïnteresseerd zijn of wil je gewoon eens bij onze brandweer komen kijken, onze deur staat elke dinsdagavond (onze vaste oefenavond) open vanaf 19:15 uur. Je bent van harte welkom. Daarnaast wordt regelmatig deelgenomen aan regionale oefeningen. Een en ander heeft tot gevolg dat we, los van de uitruk, regelmatig een avond voor de brandweer op pad zijn."

- Bekende inwoner: - De in 1970 in Beneden-Leeuwen geboren Maasbommelse bluesrocker Julian Sas "is in zijn genre een van de grootste artiesten die Nederland ooit heeft voort gebracht en als gitarist behoort hij tot de absolute top van Europa. Julian Sas maakte naam en faam met een reeks ijzersterke albums, maar vooral als live artiest." (bron: Blues Magazine) Sas heeft sinds 1996 een 15-tal cd's uitgebracht. Liefhebbers kunnen middels 2 cd-boxen een groot deel van die cd's in een keer bekomen; in 2016 is een cd-box verschenen met zijn eerste 5 cd's (uit de jaren 1996-2000). En in 2017 is een box verschenen met de 7 cd's uit de jaren 2000-2005.

Reactie toevoegen