Maasvlakte

Bedrijventerrein
Rotterdam
Zuid-Holland

Maasvlakte vuurtoren [640x480].JPG

De 67 meter hoge vuurtoren aan de Europaweg, officieel Kustlicht Maasvlakte geheten, dateert uit 1974. Hij dreigde wegens 'overcompleet' te worden afgebroken, maar gelukkig heeft de gemeente hem in 2019 tot gemeentelijk monument benoemd.

De 67 meter hoge vuurtoren aan de Europaweg, officieel Kustlicht Maasvlakte geheten, dateert uit 1974. Hij dreigde wegens 'overcompleet' te worden afgebroken, maar gelukkig heeft de gemeente hem in 2019 tot gemeentelijk monument benoemd.

Maasvlakte vuurtoren gedicht [640x480].JPG

Maasvlakte, gedicht van Max Dendermonde op de vuurtoren

Maasvlakte, gedicht van Max Dendermonde op de vuurtoren

Maasvlakte 2 plattegrond.jpg

Plattegrond van Maasvlakte (lichtgrijs) en Maasvlakte 2 (donkergrijs)

Plattegrond van Maasvlakte (lichtgrijs) en Maasvlakte 2 (donkergrijs)

Maasvlakte [640x480].jpg

Rotterdam, Maasvlakte

Rotterdam, Maasvlakte

Maasvlakte 2 uitzicht op Yangtzehaven.jpg

Maasvlakte 2, panorama met uitzicht op de Yangtzehaven

Maasvlakte 2, panorama met uitzicht op de Yangtzehaven

Maasvlakte 2 Prinses Maximaweg en viaduct.jpg

Maasvlakte 2, Prinses Maximaweg en -viaduct

Maasvlakte 2, Prinses Maximaweg en -viaduct

Maasvlakte

Terug naar boven

Status

- De Maasvlakte is een havengebied en bedrijventerrein in de provincie Zuid-Holland, gemeente Rotterdam.

- De gemeente Rotterdam heeft t.b.v. het in 1978 in werking getreden postcodesysteem* besloten haar bedrijventerreinen in het havengebied tot formele 'woonplaatsen' te benoemen, met een eigen postcode en postale plaatsnaam. Dat geldt voor de Maasvlakte (postcode 3199), en voor de nabijgelegen bedrijventerreinen (van W naar O) - Europoort (beide W van Rozenburg gelegen), - Botlek en - Vondelingenplaat (met o.a. Shell Pernis) (beide O van Rozenburg gelegen).
* En daarmee vervolgens ook t.b.v. de in 2009 in werking getreden gemeentelijke Basisregistratie Adressen en Gebouwen (BAG).

Terug naar boven

Naam

Naamgeving
De naam ligt voor de hand: de Maasvlakte is een grote vlakte in de monding van de Maas, die hier in het laatste gedeelte weliswaar Nieuwe Waterweg heet (en een stukje terug ter hoogte van Rotterdam: Nieuwe Maas).

Terug naar boven

Ligging

De Maasvlakte ligt in het uiterste W van de gemeente Rotterdam, Z van Hoek van Holland. Het gebied is het begin van de Betuweroute en de N15, die even verderop overgaat in de A15.

Terug naar boven

Geschiedenis

Begin jaren 1960 bezochten steeds meer schepen de Rotterdamse haven en werd tevens de afmeting van die schepen steeds groter, waardoor de vaarwegen in Rotterdam (waaronder de Nieuwe Waterweg) bij verdere groei een te kleine capaciteit zouden hebben. Een oplossing zou zijn de Nieuwe Waterweg te verbreden en te verdiepen. Wanneer de scheepvaart zou toenemen door de aanleg van havens en industriegebieden ten westen van Rotterdam, was het echter mogelijk dat nautische onveiligheid zou optreden. Dit betekende dat schepen de havens niet meer veilig konden bereiken en dat het grote aanbod van schepen op de vaarwegen opstoppingen en dus langere vaartijden met zich mee zouden brengen. Daarom is besloten tot het creëren van extra ruimte door de aanleg van een vlakte in de Noordzee: de (Eerste) Maasvlakte. Het gebied is gebouwd door het leggen van een ringdijk waarbinnen zand uit de Noordzee is opgespoten. Dit vormt nu de bodem van de vlakte. In het zand zitten nog veel fossielen. Het gebied is daarom populair bij fossielenzoekers. In 1973 meerden de eerste schepen er af. (bron en voor nadere informatie over de verdere ontwikkeling van dit gebied: zie de link)

Terug naar boven

Recente ontwikkelingen

- De afgelopen jaren is dit gebied uitgebreid met de Tweede Maasvlakte, tegenwoordig Maasvlakte 2 geheten. Rotterdam is de grootste haven van Europa en qua grootte de 5e haven van de wereld. Door de aanleg van deze uitbreiding, waarbij meer dan 200 miljoen kuub zand uit de Noordzee is opgespoten, wil het die positie behouden en versterken. De aanleg is in 2008 van start gegaan en in 2012 gereed gekomen. Koningin Beatrix heeft op 11 juli 2012 officieel het laatste stukje van de zeewering alhier gesloten.

Door de aanleg van dit gebied is het havengebied van Rotterdam 20 procent groter geworden en ligt de Nederlandse kustlijn ter plekke ca. 3,5 km verder in zee dan voorheen. Aan de noordkant, langs de vaargeul naar de haven, is een harde zeewering aangelegd met natuursteen en circa 20.000 betonblokken van 40 ton per stuk. Aan de zuidkant is met zand een zachte zeewering opgespoten. Deze bestaat uit strand en duinen. De zeewering van Maasvlakte 2 heeft een totale lengte van 11 kilometer. Het gebied wordt geleidelijk ingevuld, naar gelang de behoeften van de markt. Naar verwachting is het gebied rond 2030 volledig in gebruik.

Terug naar boven

Bezienswaardigheden

- De 67 meter hoge vuurtoren aan de Europaweg, officieel Kustlicht Maasvlakte geheten, dateert uit 1974. Het was de opvolger van het Kustlicht Hoek van Holland, dat door de uitbreiding van de havens in dit gebied onvoldoende zichtbaar was geworden. De toren is de laatstgebouwde vuurtoren in Nederland. Ook is het de hoogste vuurtoren van Nederland, hoger nog dan de Lange Jaap bij Den Helder (die is namelijk 63,45 meter hoog). De toren kreeg de optiek van het inmiddels buiten werking gestelde Hoge Licht van Hoek van Holland. Aan de voet van de toren bevindt zich een plaquette met daarop een gedicht van Max Dendermonde. In 2012 heeft Rijkswaterstaat de vuurtoren overtollig verklaard en bepaald dat hij verkocht mocht worden aan Havenbedrijf Rotterdam. Er was wel de restrictie dat de optiek en aandrijftafel niet verwijderd mochten worden en eigendom zouden blijven van Rijkswaterstaat. De verkoop aan het havenbedrijf is uiteindelijk niet doorgegaan. De toren is nu eigendom van het Rijksvastgoedbedrijf. Rijkswaterstaat is nog wel eigenaar van de optiek en de aandrijftafel. (bron: Nederlandse Vuurtoren Vereniging)

De toren was namelijk aan het einde van zijn technische levensduur. Bovendien nam de radardekking steeds verder af doordat het gebied wordt volgebouwd met obstakels zoals kranen. Om deze reden is voor de nieuwe, 70 meter hoge radartoren* een locatie op de zeewering gekozen, aan de Prinses Maximaweg. Er waren plannen om de oude toren te slopen. Het Cuypersgenootschap heeft ervoor gepleit om de toren te behouden en tot gemeentelijk monument te benoemen. Ook de Nederlandse Vuurtoren Vereniging wil de toren behoeden voor afbraak. Zij heeft daartoe, gesteund door het Cuypersgenootschap en de Federatie Industrieel Erfgoed Nederland, eind 2018 een verzoek gericht aan het Ministerie van Onderwijs, Cultuur en Wetenschappen om de toren aan te wijzen als rijksmonument. De toren op de Maasvlakte, een ontwerp van W. Colenbrander van Rijkswaterstaat, is een belangrijk voorbeeld van de zogeheten ‘Post 65’ architectuur. Hij representeert bij uitstek de uitbreiding van het Rotterdamse havengebied en maakt daarbij deel uit van het indertijd vastgelegde routeringssysteem voor schepen in een drietal lichtlijnen dat de splitsing markeert tussen de Nieuwe Waterweg en het Calandkanaal. De toegepaste bouwwijze was nieuw voor Nederland: betonstort met glijbekisting, in achtkantige segmenten.
* Waarvoor zie verder het volgende artikeltje in dit hoofdstuk.

In juli 2019 heeft het Rotterdamse college - naar aanleiding van de hiervoor vermelde pleidooien tot behoud - besloten de vuurtoren de status 'gemeentelijk monument' toe te kennen. Daardoor wordt het object in ieder geval behouden, want gemeentelijke monumenten mogen - net als rijksmonumenten - niet worden gesloopt. De Commissie voor Welstand en Monumenten, die het college in dezen heeft geadviseerd, concludeerde na onderzoek dat de vuurtoren van belang is voor het nautisch erfgoed van Rotterdam en bovendien bijzonder is in Nederland vanwege onder meer het materiaalgebruik, de bouw, de hoogte (67 meter) en de plek waar de vuurtoren staat. Het Cuypersgenootschap noemt de vuurtoren aan de Europaweg ‘een belangwekkend reliek’. Het onderzoek van de commissie bevestigde dat: "Kustlicht Maasvlakte als opvolger van het hoge licht van Hoek van Holland laat duidelijk de ontwikkeling van de Rotterdamse haven zien, die gekenmerkt wordt door schaalvergroting en globalisering. Het kustlicht vormt zowel qua functie als verschijningsvorm een ensemble met de lichtlijnen langs de Maasmond uit dezelfde periode", aldus de commissie.

- De nieuwe, in 2018 in gebruik genomen, 70 meter hoge radartoren Tweede Maasvlakte, gelegen aan de Prinses Maximaweg, huisvest behalve een radarsysteem ook marifoonapparatuur voor de communicatie met de scheepvaart. Bovendien verzorgt de radartoren met een straalverbinding de datacommunicatie met Lichteiland Goeree, ongeveer 30 km ZW van Hoek van Holland. Op het eiland bevinden zich naast een vuurtorenlicht diverse middelen voor de scheepvaartbegeleiding, zoals een radarsysteem en hydro/meteo apparatuur. Het uiterlijk van de radartoren past in het beleid van Havenbedrijf Rotterdam om het haven- en industriegebied aantrekkelijk te houden, zodat mensen ook in het havengebied vertoeven om te recreëren. Er is extra aandacht besteed aan de vormgeving van de radartoren, die bovendien 100 procent recyclebaar is. Na een Europese aanbesteding is gekozen voor het duurzame ontwerp van hoofdaannemer Hollandia Infra en architect Syb van Breda. De voorgeroeste en weervaste toren van cortenstaal is slank en licht uitgevoerd.

Terug naar boven

Landschap, natuur en recreatie

- Aan de westrand van Maasvlakte 2 is langs de Prinses Maximaweg (die parallel aan de Maasvlakteweg loopt) een 5 km lang strand aangelegd.

- "In FutureLand ervaar je de ontwikkeling van het nieuwste havengebied van Rotterdam met eigen ogen. Dichter bij de modernste haven van Europa kan je niet komen. Ervaar hoe het is als alles groot, groter of grootst is! Maasvlakte 2 toont je niet alleen de modernste containerterminals en grootste zeeschepen ter wereld, je ziet hier ook de nieuwste offshore ontwikkelingen. Nieuwsgierig naar andere havenontwikkelingen? Laat je verrassen door de Rotterdamse rol in de digitalisering of de ontwikkeling van veelbelovende vormen van nieuwe energie. Ontdek het fantastische uitzicht over de slimste terminals van Europa vanaf het Panoramadek. Maak een unieke rondrit of vaartocht door Maasvlakte 2. Ervaar hoe het is om kraanmachinist te zijn in de game Drop the Box. Of neem een kijkje voorbij de poorten van havenbedrijven in de 360PortExplorer. Het kan allemaal in FutureLand!

FutureLand is gratis te bezoeken. Voor jong en ouder is er van alles te zien, te doen en te leren. Bezoek FutureLand ook met een groep of klas. In de interactieve omgeving van FutureLand kun je met elkaar veel ondernemen en beleven. Ook kun je een presentatie en rondleiding boeken. Een deskundige voorlichter vertelt je alles wat je wilt weten over Maasvlakte 2. Beleef de bouw mee. Ga zelf aan het stuurwiel staan en zie hoe en wanneer het land hie tijdens de aanleg boven water kwam. De interactieve maquette maakt de bouwvolgorde en de cijfers zichtbaar. Nieuwsgierig naar de bouw van de immense kademuren of de aanleg van de oersterke zeewering? Met een vingerbeweging zie jij het filmpje van jouw keuze. Ga voorbij de poorten. Bezoek in 360 graden bedrijven op de Maasvlakte. Ga waar bijna niemand anders gaat en verbaas je over de grootte van de terminals, en de state of the art techniek waarmee bulkcarriers worden gelost. Je bepaalt niet alleen je eigen bestemming, maar ook je eigen kijkrichting! Lig en leer. Klim op een ligstoel onder de gigantische wereldbol en je krijgt in tekst en beeld uitgelegd waarom de Rotterdamse haven moet groeien. Jij vraagt, wij draaien.

Duik in de toekomst. Een echte duik in de toekomst maak je als je met een VR-bril vliegt naar de havens van 2066. Hoe zou die eruit zien en hoe gaan we dan met energie om? Zouden drones dan al de normaalste zaak van de wereld zijn? Zie beelden in water. Bekijk in het WaterTheater beelden van de aanleg van Maasvlakte 2, geprojecteerd op een watergordijn van 4 bij 4 meter. Spetterend! Ga op expeditie. Stap op de FutureLand Express en maak een bijzondere rondrit door het modernste havengebied van de wereld. Of ga het water op en maak een rondvaart met de FutureLand Ferry. Dichter bij de allergrootste containerschepen ter wereld kom je niet! Korting op extra’s. Regelmatig heeft FutureLand kortlopende acties waardoor jouw bezoek aan de grootste en modernste haven van Europa nog leuker wordt... Ontdek hier welke mogelijkheden er voor jou zijn. Vier kinderfeestjes in FutureLand. Neem je vriendjes mee naar FutureLand en vier jouw verjaardag in de grootste haven van Europa. Leer van alles over de aanleg van een nieuwe haven en speel de coolste games. Dat wordt een superstoer feestje!"

- De Noordzee tussen Engeland en Nederland was tienduizenden tot miljoenen jaren geleden een steppelandschap waar mammoeten, neushoorns en hyena's leefden. Bij het opspuiten van het nieuwe land alhier met zand gewonnen diep uit de Noordzeebodem, zijn hun tanden, kiezen en botten op het strand van Maasvlakte 2 terecht gekomen. De bewegingen van de zee leggen steeds weer iets nieuws bloot. Voor archeologen en paleontologen is dit een uniek gebied. Walter Langendoen uit Hellevoetsluis zoekt dagelijks fossielen op het Maasvlaktestrand, die in Futureland worden tentoongesteld. Zijn verzameling van duizenden vondsten omvat inmiddels hyenakeutels, mammoetbotten, woelmuiskiesjes en nog veel meer. Onder leiding van ervaren fossielenspeurder en FutureLand voorlichter Walter Langendoen kun je op woensdagen en zondagen in de zomermaanden mee op strandexcursie/fossielenexpeditie. Op het Maasvlaktestrand geeft hij uitleg over het zoeken naar archeologische en paleontologische schatten. Leuk voor jong en oud(er). De tickets voor deze excursie zijn online te boeken, zodat je ter plekke niet bij de kassa in de rij hoeft te staan.

- "In maart 2021 is voor het eerst een hoefbotje van een tapir gevonden in Nederland, op de Tweede Maasvlakte. Dit geeft Naturalis nieuwe inzichten over de verspreiding van tapirs en het klimaat van vroeger. Het gevonden fossiel van de tapir is ongeveer 2 miljoen jaar oud. Tegenwoordig komen tapirs alleen voor in Zuidoost-Azië en Midden- en Zuid-Amerika. Naturalis heeft drie gebitselementen van fossiele tapirs uit Nederland, maar nog nooit was er een hoefbotje gevonden. De kiezen komen uit de kleigroeven van Tegelen, bij Venlo. Ook in Noord-Brabant zijn op enkele plekken vondsten gedaan, waaronder een bot uit de achtervoet. En er is een kies gevonden op het strand van Hoek van Holland.

“Dat een fossiel van zo’n dier op de Tweede Maasvlakte is gevonden, is dus heel zeldzaam en interessant. Wat deed dit dier hier? Dat wil Naturalis graag onderzoeken”, zegt Hansjorg Ahrens, fossielenexpert bij Naturalis. Klimaat en ecologie. De tapir vertelt veel over het klimaat en de ecologie van vroeger, en aan de hand van de vindplaats is veel te zeggen over de afwisseling van warme en koude tijden. Het vinden van zo’n fossiel in het westen van het land laat zien dat de tapir breder verspreid was dan voorheen werd gedacht en dat het gebied waar nu Rotterdam ligt dus ook een gunstige leefomgeving was voor deze dieren.

Belangrijke vondsten. Het fossiel stamt uit de overgangsfase van het Plioceen naar het Pleistoceen. Nederland was destijds een vochtige, warme jungle. Het hoefbotje is gevonden door twee mensen die regelmatig op het strand van de Tweede Maasvlakte naar fossielen zoeken. Dit bedrijventerrein is ontstaan door een deel van de Noordzeebodem op het strand op te spuiten. Dit is dus een ideale plek voor fossielenzoekers, want normaal gesproken zou deze grond onbereikbaar zijn. Het was al bekend dat dit zand naast 'gewone' ijstijddieren als de mammoet ook fossielen bevat van een veel hogere ouderdom.

“Zo’n vondst laat perfect zien dat Naturalis en de wetenschap afhankelijk zijn van amateurs. Zij brengen de paleobiodiversiteit in kaart. Naturalis werkt met deze mensen samen via de Oervondstchecker-community”, vertelt Hansjorg. Zo komen we meer en meer te weten over het klimaat en leefomgevingen van miljoenen jaren geleden. Ook iets gevonden op de Maasvlakte? Meld je vondst aan bij Oervondstchecker en je vondst wordt zo snel mogelijk gedetermineerd." (bron: Naturalis Biodiversity Center, maart 2021)

Terug naar boven

Literatuur

- Nieuwe en/of tweedehands boeken over Maasvlakte (online te bestellen).

Terug naar boven

Links

- Duurzaamheid: - "Op 15 februari 2022 is de bouw van Windpark Maasvlakte 2 gestart. Eneco bouwt hier in opdracht van Rijkswaterstaat in totaal 22 windturbines op de kop van het gebied. Daarvan komen 10 turbines op de dijk te staan en 12 turbines op het strand. Het Windpark gaat vanaf 2023 jaarlijks ruim 400 GWh aan duurzame stroom opwekken. Het ministerie van Infrastructuur en Waterstaat wordt hiermee geheel voorzien van groene stroom voor alle kantoren, wegen en vaarwegen. Het is een uniek park omdat een deel van de windturbines op de dijk komt te staan en een deel op het strand, soms met de voet in de branding. Om de veiligheid van strandbezoekers en de bouwmedewerkers te borgen wordt tijdens de werkzaamheden het zogeheten sportstrand, voorliggend water en duingebied volledig afgesloten. Ook de Prinses Maximaweg en het fietspad worden afgesloten. Het badstrand blijft natuurlijk wel toegankelijk, zodat recreanten hier nog steeds kunnen genieten van een strandwandeling, sport of in de zomer van een dagje zon, zee en strand. Parkeerplaatsen 1, 2, en 3 blijven ook normaal toegankelijk, evenals parkeerplaats 4 nabij de Slufter kitespot. Bestemmingsverkeer kan via de Maasvlakteweg ook nog steeds de weg vervolgen, tevens blijft hier de buffercapaciteit voor vrachtauto’s beschikbaar. Fietsers kunnen gedurende de afsluiting van het fietspad gebruikmaken van een fietspendelbus." (bron: Rijkswaterstaat, maart 2022)

Reacties

(2)

In het tweede aandachtspunt onder Status wordt de naam van het Rotterdamse havengebied Prinsesseplaat genoemd.
Ik vermoed dat dit Vondelingenplaat (postcode 3196) moet zijn.
Er bestaat wel een Prinssesseplaat in de Oosterschelde voor Bergen op Zoom.

Dank voor uw opmerkzaamheid Jan Jelle! Dit was inderdaad een 'slip of the pen'. Ik heb ook ooit weleens iets over die Prinsesseplaat geschreven, dus die heb ik tijdens het tikken dan even met elkaar verward. Aangepast, en de pagina gelijk geactualiseerd (o.a. dat de oude vuurtoren inmiddels een gemeentelijk monument blijkt te zijn geworden), inmiddels 'dode links' weer werkend gemaakt en nog wat inhoudelijke aanvullingen geplaatst.
Met vriendelijke groet, Frank van den Hoven, hoofdredacteur Plaatsengids.nl

Reactie toevoegen