Marrum, de 12e-eeuwse Godeharduskerk
In Marrum vind je veel stoepen voor de deuren
Het voormalige stationsgebouw Marrum-Westernijtsjerk is, na jarenlange restauraties, sinds 2015 in functie als museum over de spoorwegen in de regio en als pannenkoekenrestaurant.
De eigenaar heeft locomotieven en wagons van elders hierheen laten transporteren en eveneens gerestaureerd. In de wagons kun je nu in deze nostalgische treinsfeer pannenkoeken eten.
De sluiting van de zuivelfabriek van Marrum in 1979 is een klap voor het dorp: werkgelegenheid verdwijnt, jonge gezinnen trekken weg. Een der betrokkenen uit zijn gevoelens door het plaatsen van deze rouwadvertentie in de Leeuwarder Courant.
- Marrum is een terpdorp in de provincie Fryslân, gemeente Noardeast-Fryslân. T/m 2018 gemeente Ferwerderadiel.
- Onder het dorp Marrum valt ook de buurtschap Westernijtsjerk. In namen van lokale verenigingen en andere voorzieningen worden ze vaak gezamenlijk genoemd.
- De Fryske Rie foar Heraldyk heeft een aantal jaren geleden een wapen en vlag voor Marrum - Westernijtsjerk ontworpen. De bijnaam van de Marrumers is katten en voor Nijkerkers roeken. Daarom zijn deze dieren afgebeeld op het wapen. Daarnaast zijn er elementen ontleend aan de wapens van adelijke families die hier in het verleden hebben gewoond en aan de omgeving en historie van het dorp.
Terug naar bovenOudere vermeldingen
Waarschijnlijk ca. 825-842 kopie 1150-1158 Mereheim, Merheim, 13e eeuw Merum, 1418 Marrym, 1491 Marrum, Merrum. Op een ansichtkaart uit begin 20e eeuw komt de spelling Marum voor (zie de 5e foto in het fotoalbum onder het kopje Beeld onderaan deze pagina), maar dat is een drukfout want zo is de naam (zéker in die tijd) nooit gespeld geweest.
Naamsverklaring
Betekent het Oudfriese hem 'woonplaats', in Fulda verhoogduitst tot heim, aan het meer, ontstaan uit mari-* 'meer, plas, waterloop'. Vergelijk Marum. Meer zal hier moeten worden opgevat als 'breed water'.(1)
* Gereconstrueerde vorm.
Marrum ligt ZW van Ferwert, NO van Hallum.
Terug naar bovenIn 1840 heeft Marrum 121 huizen met 935 inwoners. Tegenwoordig heeft het dorp ca. 600 huizen met ca. 1.450 inwoners.
Terug naar boven- Verhalen uit de geschiedenis van Marrum op de lokale dorpssite, o.a. de geschiedenis van het dorp in 8 delen door Henk Koekstra.
- In Marrum heeft de Botnia State gestaan.
- Marrum tijdens de Tweede Wereldoorlog.
- Van 1891 tot 1979 heeft het dorp een zuivelfabriek gehad.
Terug naar boven- Dorpsplan Marrum/Westernijtsjerk (2009).
Terug naar boven- Marrum heeft 9 rijksmonumenten.
- De 12e-eeuwse (voorheen Hervomde, thans PKN) Godeharduskerk staat op een nog bijna in oorspronkelijke staat zijnde terp, en maakt deel uit van de Protestantse Gemeente Marrum - Westernijtsjerk. - Het Hillebrand- / Lohman-orgel (in 1831 gebouwd door J.A. Hillebrand en in 1833 afgebouwd en gewijzigd door N.A. Lohman) is in 2010 gerestaureerd en in 2016 uitgebreid met 3 pedaalstemmen.
- De Kleilânsmole staat in buurtschap Westernijtsjerk en wordt daarom aldaar beschreven.
- De Grutte Mûne (Grote Molen) is in 2016 gerestaureerd.
- Ook Molen De Phenix is in 2016 gerestaureerd. De oorspronkelijke stalen schroef is in 1982 vervangen door een houten vijzel, als blijkt dat het staal wordt weggevreten door het afvalwater van de - overigens in 1979 gesloten - Marrumer zuivelfabriek. De houten vijzel is in 2016 door een nieuw stalen exemplaar vervangen, maar blijft als tastbare herinnering wel naast de molen staan. De nieuwe stalen schroef zorgt er voor dat de molen weer kan malen, maar omdat het water sinds de jaren zeventig niet meer uitkomt op de boezem, maalt De Phenix het water alleen maar rond de molen.
De Phenix staat op de fundering van een in 1848 gebouwde poldermolen, die in 1916 door bliksem wordt getroffen en volledig afbrandt. Na de brand wordt het bovenste deel van houtzaagmolen De Phenix van het Vliet in Leeuwarden op de bestaande fundering bij Marrum geplaatst. Na de Tweede Wereldoorlog wordt overwogen De Phenix te vervangen door een elektrisch gemaal, maar vereniging De Hollandse Molen neemt de molen over (sinds 1976 is de molen eigendom van De Fryske Mole) en houdt de sloop tegen. Wel wordt dan een dieselmotor in De Phenix geplaatst, zodat de molen ook bij windstil weer kan malen. De dieselmotor is in 2016 gereviseerd. De Phenix is een van de weinige poldermolens in ons land met een dieselmotor.
- Het stationsgebouw van station Marrum-Westernijkerk aan de voormalige spoorlijn Leeuwarden-Anjum (in gebruik 1901, buiten gebruik 1940), in de regio beter bekend als het Dokkumer Lokaaltje, is bewaard gebleven. Het gebouw is sinds 2003 door eigenaar Klaas Smit prachtig gerestaureerd en volledig in de originele staat teruggebracht. Sinds 2015 is het een museum en bezoekerscentrum over het spoor in Noord-Fryslân in vroeger tijden. Het heeft een inrichting uit de jaren twintig en dertig van de 20e eeuw. In april 2014 is een stoomlocomotief uit 1914 uit Duitsland in bezit gekomen van het museum, identiek aan zoals ze destijds op deze lijn hebben gereden. Fotoreportage over het arriveren en op zijn plek zetten van de stoomlocomotief. Voor de liefhebbers: het betreft een SIK 320.
En er zijn ook nog enkele personenwagons bij gekomen, die zijn ingericht tot De Pannekoektrein, waar je sinds eind 2015 pannenkoeken kunt eten in een bijzondere treinsfeer en -inrichting. Er komen ook nog mogelijkheden om te overnachten in een wagon. Eigenaar van de spoorlijn was de NFLS, de 'Noord-Friesche Locaalspoorweg-Maatschappij', later de H.IJ.S.M., 'Hollands IJzeren Spoorweg Maatschappij'. Met een knipoog naar dat verleden heeft Smit zijn 'spoorlijn' Marrumer IJzeren Spoorweg Maatschappij (M.IJ.S.M.) gedoopt. - Interview met eigenaar Klaas Smit over De Pannekoektrein. - En nog een video- en audioreportage over De Pannekoektrein. - Fotoserie van de Pannekoektrein.
- Het rijksmonumentale Heephûs (Langebuorren 8), genoemd naar de vroegere eigenaresse Louise Heep, dateerr uit 1832 en was van 1917 tot 1971 een tehuis voor ouden van dagen, zoals dat in die tijd nog heette. Nadat het pand drie jaar heeft leeg gestaan, is het in augustus 2018 gekocht door Homme en Wytske Tjeerdsma uit Hallum, die met lede ogen aan zagen hoe de staat van het pand steeds verder achteruit ging. In 2017 heeft Dorpsbelang een onderzoek laten doen naar een goede bestemming voor het Heephûs en daaruit bleek een voorkeur voor seniorenappartementen. En die gaan de Tjeerdsma's er ook realiseren. Er komen zes appartementen, twee op elke verdieping. Ook de tuin wordt opgeknapt, met behoud van het monumentale karakter van het geheel.
- "Met het eind 2018 gereedgekomen project Vijfhuizen ‘fan swiet nei sâlt’ geven we een impuls aan de waterveiligheid, landbouw, vismigratie, natuurontwikkeling en recreatie in Noord-Fryslân. Het gemaal in de Zeedijk W van Marrum verbetert de waterafvoer bij zware regenval, het gevolg van klimaatverandering. Ook ontstaat er een bijzondere verbinding tussen (zoet) binnenwater en zout (zee)water in het unieke buitendijkse kwelderlandschap voor kwelderplanten en wadvogels. Samen met een nieuwe vaarroute voor kleine sloepen, een nieuw fietspad en een nieuwe fietsbrug, vormt het een schitterend (natuur)gebied voor bewoners, natuurliefhebbers en recreanten langs de Friese Waddenkust. In het buitendijkse deel van het plangebied leggen we een afwateringsvaart aan die overgaat in een slenk. De slenk loopt door een nieuw te verkwelderen gebied van circa 33 hectare." Aldus Wetterskip Fryslân. Gemaal De Heining - Project Vijfhuizen was de werknaam, zolang de definitieve naam er nog niet was - zorgt door middel van een vispassage voor een geleidelijke overgang van zoet naar zout water, zodat paling, spiering en stekelbaarzen vrije doorgang hebben tussen de zee en de binnenwateren. Boeren die grond in de omgeving in gebruik hebben, stelden in oktober 2018 dat het complex op een aantal punten niet veilig genoeg zou zijn, en eisten een onafhankelijk onderzoek. De uitvoerders stellen dat alles geïnspecteerd en veilig verklaard is.
Terug naar boven- De evenementenagenda van het dorp vind je op de site van Feestvereniging Marheim. - Marheim op Facebook.
- Avondvierdaagse (eind mei).
- De Oudejaarsloop (hardlopen, op een zaterdag eind december) gaat over de afstanden 5,4 / 10,8 / 21,1 km (Halve Marathon) en trekt ca. 400 deelnemers.
Terug naar boven- Boek hier je B&B e.d. in omgeving Marrum, met laagsteprijsgarantie!
Terug naar boven- Dorpsfilm over Marrum anno 1965 deel 1. - Film over het dorp anno 1965 deel 2.
- Oude foto's en ansichtkaarten van Marrum (zie ook de links op die pagina naar beeldbanken elders!).
Terug naar boven- Nieuwe en/of tweedehands boeken over Marrum (online te bestellen).
Terug naar boven- Algemeen: - Site van en over Marrum.
- Nieuws: - Nieuws uit Marrum op Facebook.
- Belangenvereniging: - Doarpsbelang Marrum-Westernijtsjerk is opgericht in 1918 en heeft dus in 2018 het 100-jarig bestaan gevierd. De vereniging behartigt de belangen van de inwoners in de ruimste zin van het woord. Zij wil bijdragen aan het scheppen van een goed woon- en leefklimaat voor jong en ouder. Ook beoogt zij de samenwerking tussen verenigingen en andere organisaties te bevorderen. Dorpsbelang houdt zich bezig met o.a. ontwikkelingsplannen voor het dorp, voorzieningen, klachten over overlast, en verkeersaangelegenheden. Voorts beslist het bestuur jaarlijks over het toekennen van bijdragen uit de ‘leefbaarheidspot’. Jaarlijks wordt een deel van de contributie van feestvereniging Marheim en van dorpsbelang aan de leefbaarheidspot toegevoegd. Ook de diverse windturbine-exploitanten geven jaarlijks een bijdrage aan de leefbaarheidspot. Verenigingen e.d. kunnen voor concrete plannen een verzoek indienen voor een bijdrage uit de leefbaarheidspot.
- Dorpshuis: - Doarpshûs De Nije Tille (Ringweg 21) heeft diverse zalen die kunnen worden gehuurd voor zakelijke of feestelijke gelegenheden, zoals de grote zaal, voorzien van een podium, die in twee kleinere zalen is op te splitsen, en diverse andere zalen. Ook de gezellige foyer met bar is hiervoor beschikbaar. Beamer en beeldscherm zijn ook te huur. Bij het gebruik van zalen kan al dan niet van catering gebruik worden gemaakt. De Nije Tille is met haar drie biljarttafels ook bij uitstek geschikt om hier te komen biljarten. Het dorpshuis biedt ook onderdak aan een aantal vaste huurders: Peuterspeelzaal De Eekhoorn, Jeughonk Ús Kelderke, de aula van uitvaartvereniging Eer aan de dode, en Racing Unlimited. In het dorpshuis staat ook een boekenruilkast met het principe: één brengen, één halen; je mag gratis een boek uit de kast meenemen op voorwaarde dat je ook een boek brengt.
- Onderwijs: - Basisschool Aasterage. In 1901 is de eerste christelijke school in Marrum gebouwd. Deze Gereformeerde school stond aan de Lange Buorren. In 1910 krijgt de ’School Met Den Bijbel’ een plaatsje aan de Lage Herenweg. Die school is in 1978 afgebroken. Op de plaats waar de school stond zijn twee woningen gebouwd. Van Hervormde zijde werd in 1912 ook een school gesticht. De school voor Christelijk Volksonderwijs stond op de plaats waar nu de Aasterage staat. In 1935 wordt een Christelijke kleuterschool opgericht en in 1948 wordt de eerste steen gelegd voor een eigen gebouw aan het kerkpad. De fusie tussen de Hervormde en de Gereformeerde school heeft in 1971 plaatsgevonden. CBS Aasterage is in 1977 geopend. De school is in 1992 verbouwd en uitgebreid met een speellokaal, waarmee het pand geschikt werd voor onderwijs aan 4- tot 12-jarigen.
In 2015 is de school grondig gerenoveerd en voldoet daarmee weer helemaal aan de eisen des tijds. Er waren plannen voor een nieuw multifunctioneel centrum (nieuw schoolgebouw in combinatie met sportvoorzieningen), maar dat is niet doorgegaan. Daarom is besloten het bestaande schoolgebouw alsnog te renoveren. Er is een bibliotheek gerealiseerd, een ruimte voor de interne begeleider en een ruimte voor de directeur. Daarnaast is het dak geïsoleerd, kwamen er nieuwe kozijnen, nieuwe vloerbedekking en kreeg de school nieuwe, frisse kleuren. In schooljaar 2017-2018 zijn de tuin en het plein opgeknapt. Toelichting op de naam Aasterage: Rond het jaar 800 werd het gebied ten oosten van de Middelzee Aasterage genoemd. Aan de westkant van de Middelzee lag Westerage en aan de zuidkant Sutherage. In het oud-Fries betekent Aasterage zoveel als oostelijk oog, eastlik each. Aaster is dus ooster, age heeft hier als betekenis: gebied omgeven door water, eiland, zoals in Schiermonnikoog. (bron: schoolgids CBS Aasterage)
- Verenigingen algemeen: - Marrum heeft ca. 20 verenigingen.
- Sport: - Voetbalvereniging v.v. Marrum.
- Marrumer Gymnastiek en Volleybal Vereniging MGVV.
- Duurzaamheid: - "De leefomgeving verduurzamen zonder deze aan te tasten, dat is het doel van Dijkstra. Op Zonnepark Dijkstra in Marrum kunnen 2.308 zonnepanelen worden geplaatst. Het volledige PV-systeem zal een vermogen van 715 kWp hebben en in het eerst jaar ruim 630.000 kWh opwekken. Het zonnepark gaat zo jaarlijks duurzame energie leveren voor alle bedrijven op het industrieterrein pus nog circa 150 huishoudens. Rondom het zonnepark worden bloemenranden gezaaid, waardoor de biodiversiteit omhoog wordt gebracht. Het gras rondom en onder de panelen wordt door middel van schapen kort gehouden, die door een lokale schapenhouder worden verzorgd. Tevens is er de mogelijkheid voor bijvoorbeeld basisscholen in de buurt om het park te bezoeken. De kinderen kunnen zo kennis maken met zonne-energie, en de bloemen, dieren en insecten die in de bloemenrand leven. Op de foto's onder de link is te zien hoe goed dat bij een ander zonnepark lukt. Daarom zal dit ook bij Zonnepark Dijkstra worden toegepast. Door een deel van de investering via particulieren investeringen aan te trekken, krijgt iedereen de mogelijkheid om te profiteren van de zonne-energie, dus ook huishoudens die zelf geen geschikt dak hebben voor zonnepanelen. Zo kan iedereen bijdragen aan een groenere toekomst!"
- Genealogie: - Overzicht van begravenen op de begraafplaats van Marrum, met foto's van alle grafstenen.
Reactie toevoegen