Menaam

Plaats
Dorp
Waadhoeke
Fryslân

Menaldum..jpg

In Menaam aangekomen

In Menaam aangekomen

Menaldum.JPG

In het centrum van Menaam

In het centrum van Menaam

Menaldum. (2).JPG

De Menaldummervaart in Menaam

De Menaldummervaart in Menaam

Menaam

Terug naar boven

Status

Menaam is een dorp in de provincie Fryslân, gemeente Waadhoeke. T/m 2017 gemeente Menameradiel. Het was de hoofdplaats van deze gemeente.

Terug naar boven

Naam

In het Nederlands
Menaldum. Overigens zijn de plaatsnamen in de voormalige gemeente Menameradiel sinds 2010 officieel Friestalig.

Oudere vermeldingen
1399 Meynaldym, 1400 Menaldem, 1407 Menaldum, 1412 Meinaldum, ca. 1550 Menaem.

Naamsverklaring
Betekent heem 'woonplaats' van die van de persoon Meynald, ontstaan uit de naam Meginwald*.(1)
* Gereconstreerde vorm.

Terug naar boven

Ligging

Menaam ligt W van Leeuwarden en grenst in het Z aan de A31.

Terug naar boven

Statistische gegevens

In 1840 heeft Menaam 137 huizen met 935 inwoners. Tegenwoordig heeft het dorp ca. 1.100 huizen met ca. 2.600 inwoners.

Terug naar boven

Geschiedenis

Menaam is een terpdorp dat enkele eeuwen voor het begin van de jaartelling op de kwelderwal tussen Dronryp en Bitgum is ontstaan. Het dorp werd de hoofdplaats van de grietenij Menaldumadeel, hoewel Berltsum de oudste papieren leek te hebben en ook Dronryp zich tot dorp van betekenis had ontwikkeld. De Tegenwoordige Staat van Friesland meldt in 1786 over het dorp: "Dit dorp heeft eene schoone kerk en toren, op eene groote hoogte gebouwd, en voor weinige jaaren merkelyk versierd. De buurtt ligt byna cirkelswyze ten Westen, Noorden en Oosten om de kerk, en ten Zuiden de aanzienlyke State Orxma, ook Dekema genoemd, bestaande in eene schoone oude uit het water opgehaalde huizinge en eene ruime wel aangelegde plantagie, hovinge, cingels." Orxmastate, een van de vele staten die bij of in de omgeving van het dorp stonden, is in 1830 gesloopt.

Aan het einde van de 19e eeuw zijn in Menaam, zoals bij veel Friese dorpen, stukken van de terp afgegraven, omdat de vruchtbare grond goed kon worden gebruikt in de landbouw. Het dorp was ontsloten door de Menaldumervaart die bij Marsum overging in de Ballensvaart richting Harlingertrekvaart. Langs deze vaart ontwikkelde zich aan Lytsebuorren, Lytsedyk en Langpaed bebouwing. Ook ten oosten van de oude kern en aan de vaart gelegen Warnserbuorren, was al in de 18e eeuw tot ontwikkeling gekomen. Vanaf de tweede helft van de 19e eeuw kwam er bovendien lintbebouwing langs de geleidelijk verharde uitvalswegen: Dyksterbuorren, Rypsterdyk en Bitgumerdyk en daarna ook Ljochtmisdyk.

De Menaldumers waren actief in de landbouw, in het bijzonder de aardappelteelt. In het begin van de 20e eeuw stond het gebouw van de aardappelveiling aan de Lytsedyk. Daar staat nog het voormalige Café De Aardappelbeurs. Maar ook de tuinbouw was van belang, vooral aan de Berlikumer zijde waar veel gardeniersbedrijven waren te vinden. In de tweede helft van de 19e eeuw groeide het inwonertal sterk en aan de belangrijke straten, zoals Dyksterbuorren, en uitvalswegen staan de representatieve woningen uit het einde van de 19e in mengstijl en het begin van de 20e eeuw in vernieuwingsstijl en ook enkele in chaletstijl. De eerste volkshuisvesting kwam aan de Ljochtmisdyk. Na de Tweede Wereldoorlog is Menaam, vooral sinds het vanaf eind jaren zestig als forensendorp was ontdekt, sterk gegroeid aan de noordwest- en zuidzijde.

Terug naar boven

Bezienswaardigheden

- Menaam heeft 23 rijksmonumenten.

- Op de fundering van een oudere kerk, oorspronkelijk gewijd aan Lambertus, is de huidige, op een terp gelegen Hervormde (PKN) kerk (Skilpaed 2) gebouwd. Het vijfzijdig gesloten koor dateert uit 1855 en het schip uit 1874. De zaalkerk met rondboogvensters, een transept en een consistoriekamer zijn gebouwd in eclectische vormen naar plannen van M. en J.P. Boonstra. De toren van drie geledingen met ingesnoerde spits is in 1866 gebouwd naar ontwerp van architect J.I. Douma. In de toren hangt een klok (1473) van klokkengieter Johannes van Deventer en een klok (1619) van Hans Falck.

Het interieur wordt gedekt door een tongewelf. De wanden hebben pilasters met korinthische kapitelen. De preekstoel (1672) is gemaakt door Gerryt Nijhoff. De panelen met allegorische beelden in laat-maniëristische stijl zijn vervaardigd door Hendrick Jansen. In de kerk bevinden zich verder een doophek, een overhuifde herenbank, een eenvoudiger herenbank en een rouwbord van Hommo van Camstra (1652). Het orgel uit 1861 is gebouwd door Willem Hardorff en verving het oude orgel (1747) van Christian Müller.

- Molen De Rentmeester (Fries: De Rintmaster) (Mieddyk 41) is een poldermolen, in 1833 gebouwd voor de bemaling van de voormalige Noorderpolder bij Dronryp. Nadat de molen daar als gevolg van de komst van een dieselmotor zijn functie had verloren, raakte hij in vervallen toestand. In 1981/1982 s hij overgebracht naar zijn huidige locatie, ruim een halve kilometer ZO van Menaam, nabij de Menaldumervaart, waar tot 1969 de door brand verwoeste Kooimolen heeft gestaan. Daar is De Rentmeester gerestaureerd en opnieuw maalvaardig gemaakt. Sindsdien bemaalt de molen op vrijwillige basis de Zuidoosterpolder. In 1995 is hij voor het laatst gerestaureerd. De Rentmeester, die eigendom is van Stichting Molens in Menaldumadeel, kan op afspraak worden bezichtigd. - Nieuws van Molen De Rentmeester op Facebook.

- Molen De Kievit (Sânwei 21) is in 1802 gebouwd voor de bemaling van de 265 ha grote Berlikumerpolder, waarbij hij zowel kon inmalen als uitmalen. De molen, die ongeveer een kilometer ten noorden van Menaam aan de Berlikumervaart staat, is sinds 1986 eigendom van Stichting Molens in Menaldumadeel. In 1995 is hij voor het laatst gerestaureerd. De wipstok van de molen is versierd met een eenhoorn. De Kievit maalt tegenwoordig in circuit. De molen staat op particulier terrein en is alleen te bezichtigen wanneer hij draait.

- Het neoclassicistische Raadhuis bij de brug dateert uit 1843 en is ontworpen door Th. A. Romein.

- Langs de Menamer Feart staat de Aardappelbeurs uit 1857-1859. Op de kade voor dit café werden aardappels geveild en per schip vervoerd.

- Aan de zuidkant van Menaam ligt Schatzenburg, een buitenplaats met een fraaie tuin in landschapsstijl. Deze adellijke woning is in particulier bezit.

- Kop-hals-rompboerderij Great Fellingwert / It Fjouwerhus is een van de fraaiste boerderijen in de omgeving. In de klokgevel in Lodewijk XV- stijl is het jaartal 1771 af te lezen.

Terug naar boven

Evenementen

- Spring Break (op een zaterdag in april, vóór 2014 was dit de Novemberparty) is een jaarlijks terugkerend feest in Menaam, georganiseerd door een aantal vrienden die graag wat organiseren voor, door en met vrienden van vrienden.

- Het Dorpsfeest Menaam (juli) is er 1x in de 3 jaar. De volgende keer is in 2021. In de jaren tussendoor is er eind september een Kleintje Dorpsfeest.

Terug naar boven

Landschap, natuur en recreatie

- Vanuit de Ljochtmisdyk kun je It Boerepaad wandelen, een initiatief van Vereniging voor Dorpsbelangen Skingen / Slappeterp. Er zijn routes uitgezet van 4 tot 24 km. Onderweg kun je een duik nemen in de zwemplas. Een folder met de wandelroutes kun je pakken uit de groene bussen bij de startpunten.

- Recreatiegebied Schatzenburg, gelegen naast de gelijknamige buitenplaats in Menaam, heeft sportfaciliteiten, een bungalowpark, camping en zwembad.

- Rond Menaam zijn met de ruilverkaveling een aantal kleine bosjes aangelegd in dit vanouds niet boomrijke gebied.

- Aan de Sânwei in Menaam zie je een opvallende hoge heuvel. Dit is een restant van een van de 5 stinswieren in Fryslân.

- Speeltuinvereniging It Fintsje is verantwoordelijk voor het beheer en onderhoud van de speeltuinen aan de St. Lambertusstrjitte en it Achterbosk in Menaam. Kinderen willen rennen, spelen, voetballen. Actief en creatief zijn is wat It Fintsje wil stimuleren. Daarom zet deze vereniging zich er met al zijn vrijwilligers voor in om de kinderen in het dorp veilig en met veel plezier te laten spelen. "Met elkaar (de ouders en de kinderen) moeten we er voor zorgen dat onze beide nieuwe speeltuinen een nette en veilige plek blijven waar we met een goed gevoel onze kinderen naar toe laten gaan." Aldus de vereniging op haar site.

Terug naar boven

Overnachten

- Boek hier je B&B e.d. in omgeving Menaam, met laagsteprijsgarantie!

Terug naar boven

Links

- Algemeen: - Site van en over Menaam.

- Nieuws: - Nieuws uit Menaam op Facebook.

- Straatnamen: - Verklaring van de straatnamen in Menaam.

- MFA: - Werkgroep Menaam is opgericht om te onderzoeken hoe en waar een multifunctionele accommodatie (MFA) kan worden gerealiseerd. Eind 2017 heeft de gemeente Menameradiel besloten dat het aan de nieuwe gemeente Waadhoeke is om dit verder op te pakken. Dat was een grote teleurstelling voor het dorp, omdat dit proces al enkele jaren liep en men verwachtte nu wel duidelijkheid hierover te krijgen. Het ruimteprobleem werd steeds nijpender, omdat de afgelopen jaren dienstencentrum De Weme en café de Black Horse zijn gesloten en verenigingen daar dus niet meer terecht konden. Tjitske Bergsma, bestuurslid van gymnastiekvereniging Unitas, heeft die teleurstelling tijdens de laatste raadsvergadering van de gemeente Menameradiel, op 7 december 2017, namens de verenigingen uit het dorp als volgt verwoord: "Beste leden fan e Rie, de gemeente Menameradiel hat besluten om de beslissing rounom it MFA troch te skowen nei de Waadhoeke. It punt stiet derom joun ek net op e aginda fan de leste Riedsfergadering fan us Gemeente. Omdat wy it tige spitich fine dat der nog altyd gjin beslut naam is, wol ik graach wat sizze ut namme fan de ferieningen ut Menaam.

Wy binne hjir joun net kaam om de striid mei jim oan te gean mar om us gefoel in stim te jaan. Wy witte allegear wol werom wy hjir joun binne, der hoeche wy net langer om hinne te draaien. It hert is ut Menaam en wy stean yn us himd! Al trije jier binne wy us fertrouwde plakje kwyt en dat wolle wy werom! Wer’t it misgien is, hoeche wy net mear oer te praten. Folle wichtiger is, hoe krije wy dat wer werom? Yn dy trije jier ha wy us reden, elts hat in plakje foun mar ideaal is dat net! It is roeie mei de riemen dy’t je hawwe. Mar trije jier is in hiel skoft en wy ha it ein hast yn e bek! Wat moate wy nog dwaan om jim der fan te oertsjoegen dat de rek der hast ut is!

Al trije jier binne wy as ferieningen oan it wrotten om in mienskippelik ferieningsgebouw fan e groun te krijen. De plannen en beloftes dy makke waarden joechen us eltse kear wer hoop en kreft om us der foar yn te setten. Foar 2018 soene wy seker los kinne. No, sa lang rede wy us nog wol, tochten wy... Mar dy trije jier binne om en nog stiet der gjin peal yn e groun. Roun om wurd der fanalles stiepe mar by us, bliuwt de kraan ticht! Werom?, freechje wy us of. Wer moat us bern aanst nei ta at se gymnastiekje wolle, by in musiekferiening of tonielselskip wolle? Wer kinne se lekker niefelje of dounsje? Wer moat se straks hun utfierings dwaan at se fan skuolle gean? Wer gean se harren freonen moetsjes en lekker bykletse under it genot fan in hapke of in drankje? Wer moat se hinne at se in foarstelling sjen wolle of fan musiek genietsje wolle? Krije se hjir in plak of moat wy nei de sted? Sis jim it mar... Wy wit it net mear. Wy wolle us bern graach in takomst jaan yn Menaam en ha der alles foar oer om dat te berikken! Wy jouwe jim hjirby us wurd en ynset, it ieniche wat wy fan jim freechje; ha fertrouwen yn us plannen en jou us dy waarme jas. Dan begjint it hert fansels wer te klopjen!" In december 2018 heeft de gemeenteraad van de gemeente Waadhoeke ingestemd met de financiering van een nieuw MFA in Menaam. Het MFA komt op de plek van de oude gymzaal aan de Greate Buorren.

- Onderwijs: - Basisschool De Cingel. - Basisschool Eben Haëzer.

- Muziek: - Fanfare Constantia Menaam is opgericht in 1895. - Sinds de oprichting in 2005 door twee leden van Fanfare Constantia is Dweilorkest De Menaemer Feintsjes bezig om van alle optredens een onvergetelijk feest te maken. Sfeer staat bovenaan, maar ook de uitdaging om muzikaal uitdagende en verfrissende arrangementen te spelen. Zo waren de Menaemer Feintsjes al meerdere keren succesvol op diverse festivals, waaronder zelfs 3 maal Nationaal Kampioen Dweilorkesten. Het repertoire bestaat uit een breed spectrum in de muziek, van carnavalskrakers tot popmuziek, en van Ray Charles tot Melrose. Alle muziek die nodig is voor een lach en een traan maar bovenal een supergezellig feest. De Menaemer Feintsjes zijn voor iedere gelegenheid te boeken, groot en klein. Ze maken er een feest van waar nog lang over wordt nagepraat. Niet voor niets is hun leus: "Als het écht feest moet zijn!"

- CMH Menaldum is opgericht in 1957 als drumband en bestaat tegenwoordig uit 4 verschillende onderdelen: Drumfanfare, Color Guard, Majorettes en Kinderdans, met een totaal van ca. 80 leden. De inmiddels tot drum- en showfanfare uitgegroeide drumband bestaat uit een enthousiaste groep mensen tussen de ca. 12 en 65 jaar en verzorgt de muzikale begeleiding van optochten tijdens dorpsfeesten en andere festiviteiten. Ook nemen zij ieder jaar deel aan concoursen uitkomend in de 2e divisie en verzorgen ze optredens en street parades tijdens jubilea en avond4daagsen. Hun repertoire bestaat uit moderne, populaire blaasmuziek in combinatie met gevarieerd slagwerk.

- Sport: - Voetbalvereniging v.v. Foarút is opgericht in 1930. Vanaf het begin werd er op zondag gevoetbald omdat er nog een zesdaagse werkweek was. In het seizoen 1959-1960 werd er gefuseerd met Typhonia, de andere club uit Menaam, en vanaf 1963 werd er op zaterdag gevoetbald. In 1977 verhuisden de senioren van het oude veld in het dorp naar het nieuwe veld op Schatzenburg. De jeugd volgde in 1981. In 2010 is er een gloednieuw clubgebouw neergezet. Vervolgens is in 2011 een kunstgrasveld aangelegd voor Foarút en Dronrijp. Voetbalvereniging Foarút heeft 3 seniorenteams en een 45+ team. Bij de junioren is er al een jarenlange samenwerking met v.v. Dronrijp. De A & B junioren speelden gezamenlijk onder de vlag van Dronrijp. Sinds 2016 spelen de A junioren t/m de kabouters onder de noemer DFC (Dronrijp Foarút Combinatie).

- Kaatsvereniging VVV Menaem.

- Zorg: - Zorgboerderij De Tuorrebout biedt voor kinderen en jongeren met een verstandelijke beperking een vertrouwde plek midden tussen de Friese weilanden in Boazum. Naast de rustige en natuurlijke omgeving bieden zij regelmaat en structuur, waardoor iedereen het erg naar de zin heeft. De ouders hebben even tijd voor zichzelf en hun eventuele andere kinderen. In Menaam bieden zij dagbesteding aan voor jong volwassenen en ouderen met een verstandelijke beperking. Het gaat hier om begeleiding op het gebied van wonen, werken en vrije tijd.

- Genealogie: - Overzicht van begravenen op de begraafplaats van Menaam kerk.

Reactie toevoegen