Meulunteren

Plaats
Buurtschap
Ede
Veluwe
Gelderland

meulunteren_t_hek_ansichtkaart_ca._1920.jpg

Meulunteren, 't Hek, ansichtkaart uit ca. 1920

Meulunteren, 't Hek, ansichtkaart uit ca. 1920

Meulunteren

Terug naar boven

Status

- Meulunteren is een buurtschap in de provincie Gelderland, in de streek Veluwe, gemeente Ede.

- De buurtschap Meulunteren valt, ook voor de postadressen, onder het dorp Lunteren.

Terug naar boven

Naam

Oudere vermeldingen
1566 Moelenlunteren, 1568 Meulen-Lunteren, 1653-1654 Nu Lunteren, 1685 Moey-Lunteren, 1840 Meu Lunteren.

Naamsverklaring
Onder Lunteren lagen Molen-Lunteren, naar de molen ter plaatse, en Kapel-Lunteren: 1496 Cappellenlunteren. Onder invloed van de eerste lettergreep van Lunteren is de tweede lettergreep van molen in de combinatie Molen-Lunteren uitgestoten.(1)

Terug naar boven

Ligging

De buurtschap Meulunteren ligt NO van Lunteren, rond de Meulunterseweg.

Terug naar boven

Statistische gegevens

In 1840 omvat de buurtschap Meulunteren 38 huizen met 321 inwoners. Tegenwoordig omvat de Meulunterseweg, die vermoedelijk geheel tot de buurtschap kan worden gerekend, ca. 100 huizen met ca. 250 inwoners, plus vakantiepark De Houtduif met ca. 50 chalets, die bewoond mogen worden.

Terug naar boven

Geschiedenis

Station
Van 1902 tot 1934 had Meulunteren een stopplaats aan de spoorlijn Nijkerk - Barneveld - Ede, bijgenaamd de 'Kippenlijn'. Tijdens de aanleg van de spoorlijn waren in Ede en Lunteren houten gebouwtjes (schuilplaatsen) gebouwd, die in eerste instantie ook als wachtlokaal voor passagiers van de trein zouden moeten dienen. Vlak voor de ingebruikname van de lijn besloot de eigenaar van het baanvak, spoorwegmaatschappij De Veluwe, om zowel in Lunteren als in Ede ‘echte’ stations te bouwen. De schuilplaats van Ede-Dorp werd verplaatst naar de (onbemande) halte Ede-Gemeentehuis en de schuilplaats van Lunteren ging naar de halte Meulunteren. Ook in Voorthuizen verrees een station en de schuilplaats daar verhuisde naar Barneveld-Kruispunt (nu Barneveld-Noord). Het houten wachtlokaaltje (abri) van Meulunteren is in 1950 afgebroken.

Terug naar boven

Recente ontwikkelingen

- Volgens de Provincie Gelderland is het om veiligheidsredenen onvermijdelijk dat op termijn steeds meer overwegen op de Valleilijn tussen Ede en Amersfoort gaan verdwijnen. Provincie, ProRail en Connexxion laten dit in november 2016 weten aan de gemeenteraad van Ede. Op het Edese deel van de Valleilijn liggen 36 overwegen op 14 km spoor. 5 van deze overwegen worden alleen gebruikt door grondeigenaren in het gebied. Deze wil Prorail in ieder geval sluiten in de komende jaren. Maar het liefst sluit ze er nog meer, om te zorgen dat de treinen veilig kunnen blijven.

Nu zijn er al regelmatig incidenten op de overwegen. Nu er over gesproken wordt om de treinen op de Valleilijn vaker en ook harder te laten rijden is dit helemaal noodzakelijk, menen de drie partijen. Naast de particuliere overwegen zouden volgens een rapport van onderzoekbureau Arcadis zeker nog 4 overwegen opgeheven kunnen worden. Het gaat om de voetgangersoverweg Zandkamp midden in Lunteren, en de overwegen Molenweg bij Lunteren, Meulunterse Engweg bij buurtschap Meulunteren en de Woutersweg bij Ede. Als de door de Provincie Gelderland gewenste kwartiersdienst er komt op de gehele spoorlijn, moet het spoor van de Valleilijn bij Meulunteren - waar nu nog een lange bocht/knik in zit - bovendien worden verlegd, zodat de treinen de benodigde snelheid kunnen halen. (bron: de Gelderlander, 3-11-2016)

Terug naar boven

Bezienswaardigheden

- Meulunteren heeft 5 archeologische rijksmonumenten, zijnde 2 terreinen waarin sporen van prehistorische akkerbouw, 2 terreinen waarin grafheuvels, en 1 waterput. Verder is nog een rijksmonument het boerderijcomplex Klein Altena (huisnr. 7) uit 1718, omvattende een boerderij, schuur, varkensschuur, schaapskooi, aardappelopslag, silo en kippenhok. Het complex is van algemene architectuurhistorische, cultuurhistorische en stedenbouwkundige waarde als gaaf en goed voorbeeld van een historisch gegroeid, in oorsprong 18e-eeuws boerderijcomplex.

- Op Meulunterseweg 85 staat het Rehobothkerkje, een eenvoudig kerkgebouwtje uit 1985. Oorspronkelijk was het een wijkgebouw van de Nederlands Hervormde Kerk, sinds 2006 is het van de Hersteld Hervormde Kerk. Op dezelfde plek stond voorheen het houten Peppelenkerkje uit 1950, dat is gesloopt.

- In buurtschap Meulunteren vind je nog vele monumentale boerderijen, woonhuizen e.a. objecten, zoals - boerderij Klein Blankespoor uit 1898 op nr. 13. - De 19e-eeuwse schaapskooi, gelegen op het erf van de historische doch verbouwde boerderij Groot Looyersgoed (huisnr. 21), is een gemeentelijk monument en van algemeen belang vanwege: schoonheid, vanwege de eenvoudige, streekeigen architectuur en vanwege het bouwtype schaapskooi met afgeschuinde hoeken; bovendien is de constructie van buiten afleesbaar; cultuurhistorie, vanwege het in de streek veel voorkomen van schaapskooien en de relatie die deze kooi heeft met boerderij en omringend boerenland, in het bijzonder vanwege de gave structuur van Meulunteren.

Ook de grote, rijzige hallehuisboerderij De Ketel op huisnr. 30 (van oorsprong bouwboerderij, nu veehouderij) uit 1914, met een door eiken omgeven erf en bijgebouwen, is een gemeentelijk monument, van algemeen belang vanwege: schoonheid, vanwege het bouwtype (grote bouwboerderij met een ondanks de aanbouw gaaf exterieur en zeldzame gebintconstructie), de schuur, de hooiberg met twee roeden, het erf met waardevolle beplanting (onder andere de omringende eiken en de oprijlaan); cultuurhistorie, vanwege de plaats van de boerderij in de agrarische geschiedenis en nog bestaande structuur van Meulunteren; de boerderij staat bovendien markant aan een kruising.

Terug naar boven

Landschap, natuur en recreatie

- Sinds 2008 is er het 'klompenpad' Meulunteren (15 km), door de gelijknamige buurtschap en omgeving, waaronder buur-buurtschap Overwoud. Je wandelt over kleine zandweggetjes tussen de weilanden en langs oude akkers. Het gebied is een belangrijke ecologische verbinding tussen de Veluwe en de Utrechtse Heuvelrug. De combinatie van cultuur en natuur bepaalt hier de sfeer. De route gaat o.a. over de Meulunterse eng. Een eng of enk was in het verleden het bouwland waarop de boeren uit de buurt hun granen en gewassen verbouwden. Eeuwenlang brachten boeren de schapen- en koeienmest op deze bouwlanden. Ze vermengden de mest met heideplaggen, waardoor de grond een dikke, donkere en vruchtbare bovenlaag heeft. De Meulunterse Eng ligt aan de rand van de Veluwse stuwwal. Je loop hier over de flanken van de Goudsberg. Deze naam duidt niet op het feit dat hier goud gedolven werd, maar op het oude woord gouwe, dat streek betekent. Deze berg was een bekend punt in de omgeving, de 'berg' van de streek. Karakteristiek voor dit gebied is de openheid en het reliëf.

Van 1999 tot 2003 hebben enkele boeren hier bloemtijke graanranden ingezaaid. In de graanranden zijn dassen aangetroffen. Onder de Meulunterse Engweg is daarom in 2005 een dassentunnel aangelegd. De tunnel maakt de drukke Meulunterseweg veilig passeerbaar voor dassen en andere kleine dieren. Je komt verder o.a. langs een van de punten die worden geprofileerd als 'Middelpunt van Nederland'. Onder de eerste link vind je een mooie fotoreportage van wat je onderweg zoal kunt tegenkomen, en een kaartje van de route. En onder deze link vind je een tekstuele beschrijving van wat je onderweg zoal tegenkomt, plus een beschrijving van hoe je bij het startpunt komt, de parkeermogelijkheden e.d.

- Beschrijving van de 3e etappe van het Elfbergenpad: Meulunteren - Natuurcentrum Veluwe (bij buurtschap De Ginkel) (23 km).

- De Meulunterse Beek ontspringt ten noorden van het Wekeromse Zand in de buurt van de Valkse Engweg. Vanaf de kruising met de spoorlijn Amersfoort-Ede wordt de beek Overwoudse Beek genoemd. Langs de beek zijn poelen gegraven, die een ecologische functie hebben. Tevens dient deze beek voor hoogwateropvang bijvoorbeeld in het gebied tussen de Overwoudse en Nederwoudse Beek langs de Broeksteeg.

Terug naar boven

Beeld

- Mooie fotoreportage van fotogenieke merrie* met idem pasgeboren (5 dagen oude) zoon in een weiland van boer Evert Liefting in Meulunteren, door Louis Fraanje, mei 2017.
* Een mooie blonde shetlander met prachtige lange manen.

Terug naar boven

Links

- Algemeen: - Beschrijving en foto's van Meulunteren, door Ab Seijnder uit IJsselstein, die na zijn pensionering sinds 2005 regelmatig op de fiets plaatsen in ons land bezoekt, met als doel ze uiteindelijk alle ca. 6.500 te bezoeken.

Reacties

(2)

Afgaande op boerderij de Ketel (1914), die in die omgeving ligt, is veel grond in Meulunteren mogelijk in bezit geweest van Constant Henderik Wagenaar Hummelinck, eigenaar van de NV. Hollandia, een fabriek uit Vlaardingen voor het produceren van gecondenseerde melk. ( http://weertnatuur.blogspot.nl/2017/06/ontginning-hollandia.html )
Hij had die grond mogelijk gekocht (of gepacht?) om voldoende suikerbieten voor zijn product te verbouwen. (voor gecondenseerde melk is heel veel suiker nodig....).
De bouwstijl van deze boerderij vind je voornamelijk in westelijk Z. Holland en is dezelfde als de Hollandia boerderijen in het dorp Altweerterheide.

Ik vraag mij af of iemand hier meer over weet te vertellen en of mijn vermoeden wel klopt.

In afwachting op een reactie verblijft
Gerard Stals.

Ik heb inmiddels de pagina Meulunteren inhoudelijk uitgewerkt, waar wij nog niet aan waren toegekomen. Daaronder ook een link naar een pagina over de door u genoemde boerderij De Ketel, dat een gemeentelijk monument blijkt te zijn. Ik heb de door u gelinkte pagina gelezen, en daarin wordt weliswaar slechts gesproken van 'Lunteren', wat een omvangrijk gebied is, maar de door u ontdekte overeenkomst in bouwstijl met de panden van Wagenaar Hummelinck in Alteweerterheide is inderdaad treffend! Dat kan inderdaad geen toeval zijn, zou je denken. Lunteren heeft een historische vereniging, en een museum, dat door deze vereniging beheerd wordt. Allicht kunnen zij u meer informatie verstrekken? Hun gegevens vindt u op https://www.plaatsengids.nl/lunteren#geschiedenis
Succes gewenst met uw verdere naspeuringen,
Frank van den Hoven, hoofdredacteur

Reactie toevoegen