Status

- Middenbeemster is een dorp in de provincie Noord-Holland, in de streek Waterland, gemeente Purmerend. T/m 2021 gemeente Beemster. Het was de hoofdplaats van de gemeente Beemster.

- Onder het dorp Middenbeemster vallen ook de buurtschappen Oostbeemster (grotendeels) en Zuidbeemster (grotendeels).

Naam

Oudere vermeldingen
1639 Middelbeemster, 1665 Middel Beemster, 1680 herdruk 1745 Middel Beemster, 1840 Midden-Beemster.

Naamsverklaring
Genoemd naar de ligging in het midden van de Beemsterpolder (1612).(1) Voor de verklaring van het tweede deel van de naam die het hoofdstuk Naam op de pagina Beemster.

Ligging

Middenbeemster ligt NW van Purmerend, in het midden van de polder Beemster, zoals de naam reeds suggereert.

Statistische gegevens

In 1840 heeft Middenbeemster 81 huizen met 660 inwoners. Tegenwoordig heeft het dorp ca. 2.000 huizen met ca. 5.000 inwoners.

Recente ontwikkelingen

- De Keyser is een in de afgelopen jaren gerealiseerde nieuwbouwwijk aan de Z kant van Middenbeemster. Het is een kleinschalige wijk met een mix van verschillende woningtypes in allerlei prijsklassen. Er zijn 240 nieuwbouwwoningen gerealiseerd, tegen de bestaande bebouwing van de Rijperweg en de Middenweg aan. Grondgebonden woningen, in een rij, samen onder 1 kap en vrijstaand. Het betreft zowel koop- als huurwoningen. De huurwoningen worden verhuurd door de Wooncompagnie.

Bezienswaardigheden

- Middenbeemster heeft 66 rijksmonumenten.

- De polder Beemster dateert uit 1612, met Middenbeemster als hoofdplaats. Met de bouw van de Hervormde kerk (Middenweg 148) (ook bekend als Kerk in de Midden, Keyserkerk, Beemsterkerk) kon men in 1618 beginnen, naar plannen van Hendrick de Keyser en met medewerking van Cornelis Danckerts de Rij en Hendrick Jacobsz Staets. Het is een ruime rechthoekige zaalkerk in renaissancestijl. De toren kwam in 1621 gereed, waarna men pas met het schip begon, dat in 1623 af was. In 1626 zijn enkele dienstruimten naast de toren gerealiseerd. In 1661 ontwierp en bouwde Pieter Post de karakteristieke torenbekroning. Een grote restauratie vond plaats in 1950-1959, onder leiding van de architect C.W. Royaards, en in 2004 volgde een verdere herstelling. Sindsdien vinden verdere restauraties plaats.

Het tweeklaviers orgel met vrij pedaal is in 1908 vervaardigd door de fa. L. van Dam en Zonen, met gebruikmaking van materiaal van P. Flaes. Het orgel verving een eerder exemplaar, een Srümphler-orgel uit 1784. In 2012 is aan de zuidzijde van deze kerk een groot multifunctioneel bijgebouw neergezet, bedoeld om plaats te bieden aan o.a. vergaderruimtes en sanitaire voorzieningen. Tijdens de bouw vond men in de grond resten van een voormalige begraafplaats. De stoffelijke resten van zo'n 400 skeletten zijn onderzocht door Universiteit Leiden.

- Korenmolen De Nachtegaal in Middenbeemster (Hobrederweg 4a) is een uit 1669 stammende achtkante grondzeiler en bovenkruier (in 2019 is dus het 350-jarig bestaan van de molen gevierd). Het is de enige korenmolen in de hele Beemster. De molen is gebouwd ter vervanging van een eerdere molen. De Nachtegaal heeft tot ca. 1960 regelmatig gedraaid en kwam daarna stil te staan. In 1973 is hij gerestaureerd, waarna molenaar Rinus Knijn de molen tot zijn overlijden in 1983 heeft onderhouden. De molen is daarna in verval geraakt en stond sinds 2006 met kaalgezette roeden. De kap van de molen werd met een zeil afgedekt om verder verval tegen te gaan. De door de provincie en gemeente gesteunde plannen van Stichting tot behoud van De Nachtegaal om de molen over een afstand van slechts vijftig meter te verplaatsen, waarna restauratie zou kunnen volgen, zijn in 2009 door de Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed (RCE) afgewezen omdat "een monument niet uit zijn oorspronkelijke historische omgeving mag worden gehaald".

Op de plek waar de molen stond was het voortbestaan van De Nachtegaal echter bedreigd omdat de eigenaar, op wiens erf de molen stond, geen belang had bij herstel. Eind 2010 heeft de gemeente Beemster besloten dat De Nachtegaal toch verplaatst zou gaan worden. De RCE heeft dit uiteindelijk gedoogd en de molen heeft na de verplaatsing zijn monumentenstatus behouden. Op 30 september 2011 is de verplaatsing uitgevoerd, waarna de korenmolen in een periode van ongeveer twee jaar helemaal is gerestaureerd. Met de verplaatsing is het eigendom van de molen ook overgegaan op de stichting. De molen draait regelmatig en is dan te bezoeken. - Nieuws van Korenmolen De Nachtegaal op Facebook.

- In een grondig gerestaureerde stolpboerderij uit 1877 in Middenbeemster is Agrarisch Museum Westerhem gevestigd. Kenmerkend voor de Noord-Hollandse stolp zijn de piramidevorm en de situering van de stal, dars en woonkamer rondom de hooiberg: het vierkant. De koestal bestaat uit een lange regel (ingericht als zomerstal en kaasmakerij), korte regel (winterstal) en aangrenzend de paardenstal. Hierboven is de hooizolder aangebracht. Het dak is aan de binnenkant met riet bedekt en rust door middel van het gebint op het vierkant. Uniek in deze boerderij is de woonkamer met bedstede voor de medewerker. Op overzichtelijke wijze zijn wagens, arren, allerlei gereedschappen, afbeeldingen e.d. opgesteld, waardoor werken en wonen van rond 1900 wordt uitgebeeld. Openingstijden: van 1 mei t/m 31 oktober van woensdag tot en met zondag geopend van 14.00-17.00 uur. Van 1 november tot 1 mei iedere zondag geopend van 14.00-17.00 uur. Groepen en rondleidingen zijn buiten de genoemde tijden mogelijk op afspraak, stuur daarvoor een mail aan info@historischgenootschapbeemster.nl.

- In de voormalige pastorie van de Hervormde kerk in Middenbeemster zetelt sinds 1950 het Betje Wolff Museum. De naam van het museum is ontleend aan de bekende 18e-eeuwse schrijfster Elizabeth Wolff, geboren Bekker, die gedurende haar huwelijk met dominee Adrianes Wolff (1759- 1777) in de pastorie heeft gewoond. Op zolder bevindt zich het in 1953 geheel gerestaureerde studeer- en boekenkamertje van Betje, door haar zelf 'Kipperust' genoemd. De bibliotheek bevat naast de zo goed als volledige uitgaven van het werk van Betje Wolff en haar levensvriendin Aagje Deken, veel lectuur die eenmaal tot de boekenschat van Betje behoorde.

Het museum is een huis dat de sfeer uit de tijd van Betje Wolff voor een groot deel heeft weten te bewaren. De bezoeker stapt binnen en staat meteen in een andere wereld. De keuken is 18e-eeuws evenals de zolder en de domineeskamer waar het staand horloge staat, dat Betje moet hebben gekend en misschien wel heeft horen tikken. Daarbij is het een huis met een aantal stijlkamers uit andere eeuwen. De kamers zijn zo ingericht dat ze een goed beeld geven van hoe er vroeger gewoond en geleefd werd in de Beemster en het lijkt of de bewoners er net nog waren. De uitgebreide verzameling meubels, gebruiksvoorwerpen, schilderijen en boeken is geschonken aan het Historisch Genootschap door inwoners van de Beemster, die de historie van de Beemster polder graag wilden behouden. Achter het huis ligt een prachtige boomgaardtuin, die in 18e-eeuwse stijl is aangelegd, met een kruidentuin en een moestuin met groenten uit vervlogen tijden. Het museum heeft verder een uitgebreide textielcollectie (1750-1950) en de originele bouwmaquette (1642) van buitenverblijf 'Vredenburg'.

- Gevelstenen in Middenbeemster.

Evenementen en activiteiten

- De Beemster Kermis is een begrip in Noord-Holland. Het is een traditie die in 1830 is ingezet en tot op de dag van vandaag in stand wordt gehouden (vanaf de laatste zondag in juli gedurende een week).

- Het Beemster Novemberfeest in Middenbeemster (op een zaterdag in november) is een feestavond voor iedereen. Met Beemster hapjes, drankjes en muziek. In de sfeer van Beemster 400.

- Als het in de winter hard genoeg vriest, kun je in Middenbeemster schaatsen op de ijsbaan van de in 1909 opgerichte IJsclub Bamestra. "Onze ijsbaan is 80 m lang en 150 m breed. Er wordt vanaf begin december ongeveer 25 cm water op de baan gepompt. Dit waterniveau wordt automatisch op hoogte gehouden door een VOPO pomp. Zodra het ijs dit toelaat zetten wij een ovale baan uit. Deze is ongeveer 350 meter lang. In het middenterrein zetten wij diverse baanvakken uit voor de jeugd. En jaarlijks in oktober start Ijsclub Bamestra met de succesvolle schaatslessen voor de jeugd op kunstijsbaan De Meent in Alkmaar. Onder leiding van enthousiaste begeleiders brengen wij de kinderen op een creatieve manier de eerste kneepjes van de mooie schaatssport bij. De lessen zijn bedoeld voor kinderen van 6 t/m 12 jaar, die lid zijn van IJsclub Bamestra (of lid willen worden). De lessen worden gehouden op zaterdagmorgen van 8.45- 9.45 uur, starten begin oktober en eindigen half december. De kosten voor totaal 11 lessen zijn 45 euro per persoon, inclusief entree voor de ijsbaan."

Natuur en recreatie

- "De Beemster heeft sinds 1990 een eigen vestzaktheater. Het staat op een van de marktpleinen rond het centrale kruispunt van de Rijper- en de Middenweg in Middenbeemster. Het monumentale pandje, aanvankelijk als school gebouwd, werd later respectievelijk bibliotheek, gymzaal en brandweerkazerne. Toen de Vrijwillige Brandweer Beemster in 1988 een nieuw gebouw betrok, kon de wens worden gerealiseerd om op deze plek kunst en cultuur te laten opbloeien. Het initiatief ging uit van een enthousiaste groep vrijwilligers. Hoewel het gebouw na het passeren van de aktes in 1988 ter beschikking kwam, moest er heel wat aan verhapstukt worden voor het van een brandweerkazerne was omgetoverd tot een theaterzaal. Veel vrijwilligers hebben daarbij hun handen uit de mouwen gestoken. De opzet bleek succesvol. Nog altijd wordt het gebouw beheerd en gerund door vrijwilligers en voor tal van doeleinden gebruikt: cabaret- en kleinkunstvoorstellingen, concerten, jeugdtheater, cursussen, exposities, vergaderingen en andere bijeenkomsten. Het onderdeel theater heeft inmiddels ook nationale bekendheid. Veel bekende cabaratiers, maar ook aanstormende talenten vinden Cultureel Centrum Onder de Linden een uitstekende plek om voorstellingen te geven."

Eten en drinken

- "In een prachtig monumentaal pand aan de Middenweg in hartje Middenbeemster is winkel/lunchroom De Kosterij gevestigd. Hier kun je terecht voor de lekkerste biologische levensmiddelen, streekproducten, ambachtelijk brood gemaakt door de bakkers van Breidablick, en ook zijn er mooie handgemaakte spullen te koop gemaakt op de werkplaatsen van Breidablick. Op de eerste verdieping is een keuken en werkplaats. We zijn een dagbestedingsplek voor mensen met een verstandelijke beperking. Onze deelnemers leiden je graag rond!

Sinds februari 2021 werken wij samen met Nancy Bakker, een enthousiaste onderneemster uit de Beemster. Deze onderneming heet ‘Bij Moeders in de Kosterij’. Bij Moeders kun je op ieder moment van de dag binnenvallen voor lekker eten: eerlijke en heerlijke biologische of boerenlogische levensmiddelen en maaltijden. Als koken even niet uitkomt, maar ook voor een gezonde lunch, snel ontbijt of om gewoon lekker te genieten van een koffie of boeren high tea (of low tea, een variant met minder suiker én weinig koolhydraten!). Afhalen, bezorgen of gezellig aanschuiven. Het is de bedoeling dat Bij Moeders daarnaast nog een extra, sociale rol in de Beemster gemeenschap gaat spelen door o.a. het organiseren van kooklessen en workshops, het geven van lezingen over diverse onderwerpen en ook het opzetten van diverse kook- en eetgroepen. Kortom, Bij Moeders in de Kosterij telt iedereen en iedereen telt mee!"

"Onze maaltijden zijn gezond en geschikt voor elk denkbare gezinssamenstelling. Van zowel grote eters, uitgebreide families of een lekkere maaltijd voor jezelf tot aan porties meer geschikt voor kinderen of de kleine eter. Ook voor vegan, gluten- of lactosevrije gerechten of een dagje zonder vlees: Bij Moeders slaag je altijd! Onze maaltijden en losse producten hebben een seizoensgebonden karakter en worden zowel door de lokale als de regionale boeren op een eerlijke en duurzame wijze geproduceerd. Onze focus ligt op het leveren van biologische producten, het samenwerken met kleinschalige leveranciers en de inzet van korte-ketenverwerking. Hierdoor koken we niet alleen gezond, maar simpelweg ook eerlijk!"

Overnachten

- Boek hier je B&B e.d. in omgeving Middenbeemster, met laagsteprijsgarantie!

Literatuur

- Nieuwe en/of tweedehands boeken over Middenbeemster (online te bestellen).

Links

- Nieuws: - Nieuws m.b.t. Middenbeemster op de site van het Noordhollands Dagblad.

- Onderwijs: - Basisschool De Blauwe Morgenster in Middenbeemster heeft ruim 400 leerlingen. 30 medewerkers verzorgen er modern onderwijs. Ze stellen hoge eisen aan de kwaliteit van de lessen en bereiden ze daarom extra goed voor. Die worden nadrukkelijk geïnspireerd door de Dalton-visie. Kinderen krijgen daarin aanmerkelijk meer vrijheid om zich te ontplooien. Ze leren zelfverantwoordelijk te zijn en goed samen te werken met elkaar. Daltonscholen bieden plezier in leren, maar ook ondernemerschap en de uitdaging om talent tot ontwikkeling te brengen.

- Sport: - SV Beemster (voetbal en handbal) is opgericht in 1926 en heeft in 2016 dus het 90-jarig bestaan gevierd.

- Zorg: - Stichting Hospice Thuis van Leeghwater is een particulier initiatief. De zogeheten dorpsvilla aan de Prins Mauritsstraat in Middenbeemster is speciaal voor het in 2011 gerealiseerde hospice gebouwd. Het hospice is een liefdevolle en thuisvervangende omgeving voor mensen in hun laatste levensfase. Het hospice is een vrijwilligersorganisatie. Alleen de coördinator is in loondienst. Binnen het hospice zijn ca. 75 vrijwilligers werkzaam. Het hospice is aangesloten bij Vrijwillige Palliatieve Terminale Zorg Nederland. VPTZ Nederland is de overkoepelende organisatie voor instellingen in de vrijwillige palliatieve zorg.

- Breidablick is een woon- en werkgemeenschap in Middenbeemster voor mensen met een beperking, waaronder mensen met niet-aangeboren hersenletsel (NAH). Er wordt ook verpleeghuiszorg geboden, evenals begeleiding aan jongvolwassenen die zelfstandig wonen. De instelling biedt ook plaatsen voor dagbesteding en stageplaatsen voor deelnemers van ZMLK-scholen. Op het terrein van de instelling wonen 170 bewoners; op de twee buitenlocaties zijn ca. 35 personen gehuisvest. Breidablick maakt deel uit van de Raphaëlstichting.

• 1. Nederlandse plaatsnamen verklaard,
  van Berkel, Gerald, and Samplonius Kees
  , (2018)