Mijnden

Plaats
Buurtschap
Stichtse Vecht
Vechtstreek
Utrecht

Loenen-aan-de-Vecht-MSD-20110127-225119.jpg

Mijnden, brug over de gelijknamige sluis

Mijnden, brug over de gelijknamige sluis

mijnden_huis_weerestein.jpg

Mijnden, Huis Weerestein

Mijnden, Huis Weerestein

mijnden_gemaal.jpg

Gemaal Mijnden

Gemaal Mijnden

Mijnden

Terug naar boven

Status

- Mijnden is een buurtschap in de provincie Utrecht, in de regio Vechtstreek, gemeente Stichtse Vecht. T/m 1951 viel de buurtschap onder de gemeente Loosdrecht. In 1952 is de buurtschap, evenals buur-buurtschap Oud-Over, middels een grenscorrectie overgegaan naar de gemeente Loenen*, in 2011 over naar gemeente Stichtse Vecht. Een klein stukje van de buurtschap, zijnde Recreatiecentrum Mijnden aan de Bloklaan met een complex recreatiewoningen plus een handvol bijbehorende en omliggende woonhuizen en bedrijfspanden (huisnrs. 3 t/m 9), zijn onder Loosdrecht gebleven, en vallen daarmee onder het dorpsgebied van Oud-Loosdrecht, voor de postadressen 'Loosdrecht'.
* Een uitvoerig artikel over de geschiedenis van en motivaties voor deze grenscorrectie vind je op de pagina van buurtschap Oud-Over, hoofdstuk Geschiedenis.

- De buurtschap Mijnden valt, ook voor de postadressen, grotendeels onder het dorp Nieuwersluis en deels onder het dorp Loenen aan de Vecht, en, op de manier als in de vorige alinea toegelicht, ook nog voor een klein deel onder (Oud-)Loosdrecht.

Terug naar boven

Naam

Oudere vermeldingen
1281-1284 Minden, 1343 Minden, 1381-1383 Mynden, 1422 Mijnden.

Naamsverklaring
Betekenis onzeker, mogelijk een oude waternaam gevormd met het suffix -ende* (vergelijk Oosterwijzend) bij , behorend bij de woordstam van het Germaanse mîgan* 'miegen, mijgen, wateren'. (1)
* Gereconstrueerde vorm.

Terug naar boven

Ligging

De polder en buurtschap Mijnden ligt Z van Loenen aan de Vecht, O van Nieuwersluis en grenst in het N aan de buurtschap Oud-Over, in het O aan de Loosdrechtse Plassen, in het Z aan de Breukelense buurtschap Scheendijk en in het W aan de rivier de Vecht. De buurtschap ligt rond de Mijndensedijk. De huisnummers 1-27 en 2-30 vallen onder de kern Loenen aan de Vecht, de huisnummers 29-61 en 30-86 vallen onder de kern Nieuwersluis. De Bloklaan in het N, voor zover vallend onder de gemeente Stichtse Vecht (de laan valt deels ook onder de gemeente Wijdemeren, kern Loosdrecht) valt ook onder de buurtschap, evenals de hogere huisnummers van het Zandpad. De lage huisnummers (= het militaire complex) liggen, hoewel O van de Vecht, in de bebouwde kom van Nieuwersluis.

Terug naar boven

Statistische gegevens

In 1840 omvat de buurtschap Mijnden 34 huizen met 270 inwoners. Tegenwoordig heeft de buurtschap ca. 60 huizen met ca. 150 inwoners.

Terug naar boven

Geschiedenis

Heerlijkheid
Deze buurtschap was vroeger een zogeheten heerlijkheid. De heerlijkheid was eeuwenlang een bezit van de familie Van Amstel Van Mijnden. In 1845 kwam de heerlijkheid in handen van de jonge letterkundige dr. Jan Conrad Hacke, na zijn huwelijk met de rijke jonkvrouw Janna Catharina Susanna Elias. Het jonge echtpaar had land gekocht in Nieuw-Loosdrecht en begon met de aanleg van het grote landhuis Eikenrode. Als heer van Mijnden en de beide Loosdrechten, bewoonde dr. Hacke het landgoed, waar hij Dante’s Divina Commedia vertaalde. De heerlijkheid bleef in bezit van de familie Hacke van Mijnden tot 1973, toen de erven gedwongen werden hun oude landgoed te verkopen. - Wapen van de heerlijkheid Mijnden.

Huis
Bij de Mijndense Sluis in het N van de buurtschap, zijn onder enkele aanlegsteigers in het nabijgelegen recreatiegebied funderingen gevonden van een middeleeuws huis. Volgens onderzoekers werd het Huis Mijnden rond 1227 door Egidius van Amstel gesticht. Tot aan de dagen van de moord op Floris V noemden de heren zich 'Van Amstel van Mijnden'. Na 1296 bleek het verstandiger om dat 'Van Amstel' maar te laten vallen en pas in de dagen van Philips van Bourgondië, na 1428, hebben de Van Mijndens hun afkomst uit de Amstel-stam niet meer verloochend. Waarschijnlijk ten gevolge van de geschillen tussen graaf Floris V en de Amstels waren de Van Mijndens op den duur kennelijk genoodzaakt hun bezit als leen aan graaf Floris op te dragen. In het bekende Oude Register van graaf Floris met een opsomming van de leenmannen van deze Hollandse machthebber stuiten we op Melis (Amelis) van Mijnden, die te boek staat voor 'sine woninghe ende sijn goet in die Nesse ende sijn huys aen die Vecht'.

Een ridderhofstad kan het huis aan de Vecht nooit zijn geweest, want tijdens de opstelling van de eerste lijst in 1536 was het al lang verdwenen. Het zou best eens ten offer kunnen zijn gevallen aan de maatregelen tegen alles wat met Amstel en Woerden te maken had na de moord op Floris V. Opmerkelijk is in ieder geval dat Wouter van Mijnden in 1317 de Hollandse graaf Willem III beloofde dat hij - indien hij een huis zou laten bouwen - dit huis in leen aan de graaf zou opdragen. Het zou zelfs als een zogeheten open huis aan deze graaf ter beschikking staan. Of Wouter er in zijn korte leven nog toe gekomen is, weten wij strikt genomen niet. Hij trouwde met Geertruid van Ruwiel en hoewel deze vrouw al heel jong stierf, kwam Wouter door haar toch binnen de kring van de Ruwiels. Hoe dan ook, in 1348 heeft zijn zoon Amelis van Mijnden een huis met zes morgen land binnen het gerecht van Loosdrecht tussen de Drecht en de Blocklaan aan graaf Willem V opgedragen om het als leen terug te ontvangen. Wanneer men in aanmerking neemt dat de ceramiek, bij de opgravingen gevonden, geheel en al uit de 14e eeuw stamt, dan moet men wel tot de conclusie komen dat het teruggevonden huis door Wouter of door Amelis in de eerste helft van de 14e eeuw, tussen 1317 en 1348, is gebouwd.

We weten wél precies hoe het met Mijnden afliep. Herbert van Mijnden, een oom van de Van Mijndens die zich intussen op Ruwiel (thans een buurtschap W van de Vecht in de buurt van Nieuwer Ter Aa) hadden genesteld, verwierf Kronenburg - aan de westkant van de Vecht - via een grootvader Amelis, gehuwd met Margriet van Kronenburg. Amelis had Kronenburg aangekocht van zijn neef Hendrik, die behoorlijk in de financiële problemen zat. Herbert woonde aanvankelijk zelf op Mijnden, maar gaf er blijkens zijn Gedenkschriftens op den duur de voorkeur aan op Kronenburg te gaan wonen. Mijnden liet hij rond 1525 afbreken; voorlopig - naar het schijnt - zo ver dat hij er geen belasting meer voor hoefde te betalen. Uit allerlei getuigenissen moet men wel opmaken dat het nog lang duurde voordat alles was verdwenen en het terrein zo'n beetje aan kant was. Pas rond 1860 zijn de laatste puinhopen opgeruimd.

In 1963 rijpten binnen het Plassenschap plannen om bij de Mijndense Sluis voorzieningen voor de waterrecreatie aan te leggen. Toen was het moment voor de archeologen aangebroken om in actie te komen op het terrein dat op oude kaarten werd aangeduid als de plek waar het Huis Mijnden had gestaan. De opgravingen in 1963 en 1964 leverden een rechthoek op van 25,5 x 16,5 m. In de plattegrond valt de grote ruimte van 11,5 x 7 m op. Hoogstwaarschijnlijk hebben we hier met de grote zaal te maken, waarin de burchtheer zijn gasten ontving. Daar het huidige maaiveld een behoorlijk eind onder het middeleeuwse vloerniveau moet liggen, werden er geen sporen van doorgangen, van trappen of van stookplaatsen teruggevonden. Met als gevolg, dat de wijze van bewoning nauwelijks uit de overblijfselen valt op te maken. Wel kon worden vastgesteld dat de toegang aan de noordelijke zijde gezocht diende te worden. Van het kasteel is niets meer terug te vinden. In het recreatiegebied is niets te zien van de funderingen. Vlakbij de Mijndense Sluis staat een huis met boven de deur geschreven: "Voormalige ridderhofstad Mijnden". (bron: 'Kastelen en ridderhofsteden in Utrecht')

Terug naar boven

Bezienswaardigheden

- Een deel van de bezienswaardigheden van Mijnden houdt verband met de militaire functie van het dorp Nieuwersluis, waar de buurtschap grotendeels onder valt. Het militaire compex ligt, hoewel O van de Vecht gelegen, in de bebouwde kom van Nieuwersluis en is daarom aldaar beschreven.

- Weerestein (Zandpad 29) is een fors, rechthoekig huis uit het eerste decennium van de 18e eeuw. Het huis bestaat uit een souterrain, twee bouwlagen afgesloten met een kroonlijst en een rondgaand met pannen gedekt schilddak, waarop vier hoekschoorstenen staan. Voor- en achtergevel zijn vijf traveeën breed en geaccentueerd met een middenrisaliet. De deurpartij en het venster erboven zijn gevat in een 19e-eeuwse houten omlijsting. In de voorgevel heeft het venster de omlijsting uit de 18e eeuw behouden. Op alle vier de hoeken zijn geblokte lisenen uitgemetseld. Aan beide zijden leiden hardstenen stoepen naar de deurpartij. Aan de achterzijde is nog een sierlijk 19e-eeuws ijzeren traphek aanwezig. De linker zijgevel telt vier vensterassen. De rechter zijgevel was oorspronkelijk veel geslotener, maar met de restauratie zijn er vensters bijgemaakt. Tegen deze gevel is een zonnewijzer en een luidklokje aangebracht. De kap is geheel vernieuwd.

- Gemaal Mijnden (Mijndensedijk 43a) is in 1926 gebouwd in opdracht van Waterschap Mijnden naar ontwerp van architect H.A.J.F. Hissink. Het gemaal wordt elektrisch aangedreven. De oorspronkelijke centrifugaalpomp (vervaardigd door Werkspoor) is nog operationeel. Sinds de electrificatie van het gemaal vervangt deze de Mijndense watermolen, die meer landinwaarts in de Polder Mijnden was gesitueerd. De vensters en deuren zijn na 1986 vernieuwd.

- De Mijndense Sluis ligt tussen de Westelijke Drecht en de Vecht, ten zuiden van Loenen aan de Vecht, en vormt de belangrijkste toegang tot de Loosdrechtse Plassen.

Reactie toevoegen