Status

- Munnekeburen is een dorp in de provincie Fryslân, gemeente Weststellingwerf, en daarbinnen gelegen in het streekje de Westhoek.

- Onder het dorp Munnekeburen vallen ook de - recentelijk door de inwoners zelf uitgeroepen - buurtschap Munnekezeel en een deel van de buurtschap Gracht.

Naam

In het Stellingwerfs
Munnikeburen of Munkeburen.

In het Fries
Munnikebuorren.

Oudere vermeldingen
1320 Monckebure, 1331 Monike-Kuynre, 1399 Monnekebuer.

Naamsverklaring
De letterlijke betekenis is 'woningen die aan de monniken toebehoren'. De nederzetting is ontstaan door toedoen van de monniken van Sint Odulf.(1)

Carnavalsnaam
Tijdens carnaval heet het dorp Veenhappersgat.

Ligging

- Munnekeburen ligt ZW van Wolvega, N van Scherpenzeel, in de zogeheten Westhoek van Weststellingwerf. Het dorpsgebied grenst in het O aan de waterloop de Scheene, in het N aan de Jonkersvaart of Helomavaart (die langs de Lemsterweg loopt), in het W loopt de dorpsgrens achter de weg Gracht langs, en in het Z loopt de grens horizontaal niet ver boven de kom van het dorp Scherpenzeel.

- Bijzonder is dat O langs de hele lengte van de dorpen Munnekeburen, Scherpenzeel en Spanga het kilometerslange Voetpad loopt, een van de oudste paden in de gemeente Weststellingwerf. Doordat het pad door een moerassig gebied liep kon het nooit verbreed worden tot een rijweg.

Statistische gegevens

In 1840 heeft Munnekeburen 50 huizen met 267 inwoners (in dat jaar viel ook een deel van de toen nog buurtschap Langelille onder het dorpsgebied, met in dat jaar 33 huizen en 170 inwoners. Een ander deel van Langelille viel toen onder buurdorp Scherpenzeel). Tegenwoordig heeft het dorp ca. 180 huizen met ca. 430 inwoners.

Geschiedenis

De Grindweg is de hoofdweg door het dorp Munnekeburen (en door het Z buurdorp Scherpenzeel). Het was oorspronkelijk een binnendijk achter de kaden langs de Kuunder (Tsjonger). Waarschijnlijk is de dijk door monniken aangelegd vanaf Oldelamer. In 1854 is de weg bestraat met een platte steenlaag, daarop kwam puin en daarop weer een grindlaag. Hieraan heeft de weg zijn naam te danken.

Bezienswaardigheden

- Het dorp heeft 1 rijksmonument, zijnde de in 1806 herbouwde en in 1860 verbouwde voormalige Hervormde kerk. In 1992 zijn er plannen om de kerk te slopen. De inwoners protesteren met succes tegen de voorgenomen sloop. De kerk is vervolgens verhuurd als opslagruimte. Na de vorming van de PKN-gemeente Scherpenzeel - Munnekeburen in 2005 wordt het gebouw aan de huurder verkocht.

- Munnekeburen heeft 5 gemeentelijke monumenten, zijnde een arbeiderswoonhuis (veenhuisje) op Scheenepad nr. 11, de molenstomp als restant van de windmotor op de hoek Veendijk / Scheenepad (waarvoor zie hierna), de notariswoning op Voetpad nr. 41, de schutsluis aan de Gracht, en de brug aan de Gracht.

- In 1921 wordt in de uiterste NO hoek van het dorpsgebied van Munnekeburen, op de hoek van de Veendijk met het Scheenepad, de Windmotor van de Groote Veenpolder geplaatst. Het was een molen naar Amerikaans model - vandaar dat de molens van dit type vaak 'Amerikaanse windmotor' worden genoemd, maar de meeste komen dus niet uit Amerika - van het type Herkules Metallicus, met een windroosdiameter van 12 m, met 30 bladen, gefabriceerd door de Vereinigte Windturbine Werke AG te Dresden en geïmporteerd in Nederland door de fa. R.S. Stokvis & Zonen Ltd. Te Rotterdam.

De windmotor heeft gefunctioneerd tot 1964, toen alle molens werden stilgezet (of al waren afgebroken), omdat een elektrisch gemaal de bemaling overnam. In 1977 is de molen door het waterschap verkocht aan een particulier. Door onvoldoende onderhoud is de molen lawaaiig geworden en door een buurtbewoner vastgelegd. Daarmee was het lawaai van de baan, maar ook werd de mogelijkheid van de molen om zich uit de wind te draaien bij storm geblokkeerd. In 1983 heeft een storm vervolgens de molen letterlijk omver geblazen. De restanten hebben jaren bij de molenstomp gelegen, maar zijn uiteindelijk grotendeels verwijderd. Sindsdien is de molenstomp voornamelijk als opslag en/of vuilnisvat gebruikt...

Op een dag komt een bezoekster op de O hiervan gelegen molen De Rietvink (die net onder het dorpsgebied van buurdorp Nijetrijne valt. De grens tussen de dorpsgebieden van Nijetrijne en Munnekeburen loopt door de waterloop de Scheene). Ze vertelt dat ze vroeger in De Rietvink haar vakanties doorbracht met haar ouders en broertje. De windmotor was destijds eigendom van een Amsterdammer die het “een mooi ding” vond maar geen onderhoud pleegde. Ze weet hoe het kwam dat de windmotor was omgewaaid. Dit is haar verhaal: “Ik durf het nu wel te vertellen; het is vast wel verjaard nu. Die windmotor maakte veel herrie en daar kon mijn broertje niet van slapen. Hij is stiekem uit zijn bed gekropen en heeft de windmotor vastgebonden. Hij kon nu tenminste weer lekker slapen! Alleen kwam er begin jaren tachtig een hele zware storm. De windmotor kon niet meer wegkomen voor de wind omdat ie vastgebonden zat. Hij is toen zo hard gaan draaien dat de bovenas gesmolten is en er zelfs onderdelen aan de overkant van de Helomavaart terechtkwamen. Het hele gevaarte is toen letterlijk omgewaaid.” (bron: Stichting Windmotor Groote Veenpolder)

In 2010 is Stichting Windmotor Groote Veenpolder opgericht, die de molenstomp heeft verworven, met als doel de windmotor weer in de oorspronkelijke staat te herstellen. Omdat er telkens een stukje financiering wordt geworven bij verschillende fondsen, vindt de restauratie ook in fasen plaats. Anno 2017 is die nog gaande.

Evenementen en activiteiten

- Westhoekfeest (weekend in mei).

- Als het in de winter hard genoeg vriest, kun je in Munnekeburen schaatsen op de ijsbaan van IJsclub De Eendracht.

Natuur en recreatie

- Instituut voor natuur- en milieueducatie De Rietnymf is gevestigd in het pand van de voormalige basisschool van Munnekeburen (Grindweg 103). Het centrum is een goed startpunt voor een bezoek aan natuurgebied De Rottige Meente. Sinds 2016 is het ook een centrum voor otteropvang. Doordat er veel verweesde otters zijn door aanrijdingen, is een opvang voor de beesten volgens de Provincie wenselijk. Naar schatting leven er in de Rottige Meente vandaag de dag 5 otters.

- "Op 18 april 2019 opende wethouder Roelof Theun Hoen van de gemeente Weststellingwerf samen met leerlingen van openbare school De Aventurijn de nieuwe speeltuin en parkeerplaats in Munnekeburen. De speeltuin is een langgekoesterde wens van het dorp. De speeltuincommissie heeft er voor gezorgd dat de jeugd hier nu lekker kan spelen. De gelijktijdig aangelegde parkeerplaats verbetert de toegankelijkheid van het aangrenzende natuurgebied Rottige Meente. Veel mensen gaan daar wandelen of fietsen en het is handig als ze dan hier hun auto kunnen parkeren. In december 2018 startte de speeltuincommissie met het plaatsen van prachtige speeltoestellen. De maanden daarna is hard gewerkt aan de afronding. Het resulaat mag er zijn. De speeltoestellen zijn opgetrokken uit natuurlijke materialen. Er is ook een gemeenschappelijke fruittuin gerealiseerd.

Speeltuin dankzij Kindergemeenteraad
Soms zijn kinderen voor één dag de baas in de gemeente Weststellingwerf. Een initiatief van Madurodam, ProDemos (‘Huis voor democratie en rechtsstaat’) en de gemeente. Scholieren nemen dan voor één dag plaats op de stoel van een gemeenteraadslid. Zij presenteren plannen en debatteren hierover. Net als in de echte gemeenteraad stemmen ze over de plannen. Groep 8 van De Aventurijn van schooljaar 2014/2015 diende het speeltuinplan voor Munnekeburen in. Dit plan kreeg een meerderheid van de stemmen en werd aangenomen. De gemeente beloofde het plan uit te voeren. Madurodam stelde hiervoor € 2.000 beschikbaar.

Voorzitter Plaatselijk Belang, Reinier de Jong: “We hebben met elkaar een belofte ingelost. Het heeft even geduurd, maar mooi dat het plan van onze kinderen nu is gerealiseerd. Het levert een belangrijke bijdrage aan de leefbaarheid van ons dorp. Niet onbelangrijk in deze tijd.” De speeltuincommissie heeft onder de vlag van plaatselijk belang ruim € 65.000 aan fondsen en sponsoring binnengehaald om de speeltuin te realiseren. Vanuit de gemeente kwam 86.000 euro uit het dorpenfonds. De Provincie heeft 35.000 euro bijgedragen. De firma WH-Sign heeft een mooie 'kikker' voor de speeltuin gemaakt en de borden met sponsoren en spelregels (klik onder de link steeds op de 'volgende'-pijl om alles te zien).

Spelen én parkeren
Het idee van een speeltuin werd onderdeel van een groter plan. Wethouder Roelof Theun Hoen: “Mooi dat het speeltuininitiatief van de kinderen hier samenkomt met de wens van Staatsbosbeer en de gemeente om ook het naastgelegen natuurgebied de Rottige Meente beter toegankelijk te maken voor bezoekers. Kortom een win-win situatie, met als resultaat een prachtige ontmoetingsplek voor jong en ouder.“ Grondeigenaren maakten het mogelijk dat de gemeente de voor de aanleg van de parkeerplaats benodigde grond kon aankopen. Plaatselijk Belang vervulde hierin een bemiddelende rol. Plaatselijke ondernemers legden het parkeerterrein aan. De gemeenteraad van Weststellingwerf stelde hiervoor extra geld beschikbaar.

Waardevol wetland
De Rottige Meente is samen met Nationaal Park Weerribben-Wieden een van de mooiste en waardevolste wetlands van Nederland. De komende jaren wil de gemeente Weststellingwerf, samen met haar partners in het gebied, verder investeren in de Rottige Meente. Het gaat dan ook om het kwalitatief verbeteren van de faciliteiten en voorzieningen in het gebied. De aanleg van deze nieuwe parkeerplaats past hier goed bij. Nog niet zo lang geleden is ook de parkeerplaats bij de Oldelamerbrug aangepakt. Ook komt er meer samenhang in de informatievoorziening en het recreatief netwerk. Zo wordt gekeken naar de borden die er al staan. We werken toe naar meer informatieborden in een zelfde stijl, die aansluit bij de uitstraling van de Rottige Meente. Op het nieuwe parkeerterrein staat al een informatiezuil. Het volledige project geeft een extra impuls aan de toegankelijkheid van het gebied. De onderlinge samenhang tussen spelen, natuur beleven, recreëren, bereikbaarheid, parkeren, fietsen en wandelen wordt versterkt en levert een bijdrage aan een vitaal platteland!" (bron: gemeente Weststellingwerf)

Overnachten

- Boek hier je B&B e.d. in omgeving Munnekeburen, met laagsteprijsgarantie!

Beeld

- Fotoreportage uit 1936 van kuiper én kapper Alardus Fledderus te Munnekeburen, die toen 87 jaar was en zijn 75(!)-jarig jubileum als kuiper vierde.

Links

- Belangenorganisatie: - "Plaatselijk Belang Scherpenzeel Munnekeburen Spanga behartigt de belangen van deze dorpen richting de gemeente Weststellingwerf. Hiervoor zijn wij gesprekspartner van het college van B&W en de gemeentelijke dorpencoördinator. Wij maken ons sterk voor de leefbaarheid en de vitaliteit van onze dorpen. Wij houden ons o.a. bezig met: staat van onderhoud van de wegen; groenvoorzieningen in onze dorpen; verkeersveiligheid; buurtbus; schoonmaakavond; duofiets verhuur; organisatie dodenherdenking 4 mei."

- Dorpshuis: - Dorpshuis 't Polderhuus is sinds haar oprichting in 1985 het dorpshuis voor niet alleen Munnekeburen maar voor de hele Westhoek, zoals omschreven bij Ligging (die met zijn 6 dorpen in totaal maar ca. 1.500 inwoners heeft, en die daarmee logischerwijs te klein zijn om allemaal een eigen dorpshuis te hebben), waarmee je - ook omdat het op zich al het grootste dorp is en de gezamenlijke basisschool hier ook staat - het dorp als hoofdplaats van de Westhoek zou kunnen beschouwen. In 1989 is naast het dorpshuis bovendien sporthal De Schakel gerealiseerd.

- Onderwijs: - Basisschool De Avonturijn is in 2014 ontstaan uit fusie van de voorheen 2 basisscholen in Munnekeburen. Het is een zogeheten samenwerkingsschool van de voormalige OBS Wethouder A. Heidaschool en CBS De Baggelaar. De school is gevestigd in multifunctioneel centrum (MFC) De Drie Turven, waarin verder ook nog Thuishuis de Speelhoek onderdak vindt. "Thuishuis de Speelhoek biedt een combinatie van kleinschalige kinderopvang (0 tot 4 jaar), peuteropvang (2 tot 4 jaar) en buitenschoolse opvang (4 tot en met 12 Jaar). Hier is bewust voor gekozen. Het stimuleert kinderen om rekening met elkaar te houden. Jongere kinderen kunnen zich optrekken aan het voorbeeld dat de oudere kinderen geven.

In Thuishuis de Speelhoek ben ik, Jeannette Koopmans, het vaste gezicht op de groep. Ik ben 9 jaar werkzaam geweest in de kinderopvang en daarna begonnen als zelfstandig gastouder. De liefde die een kind geeft en die ik aan de kinderen mag geven is en blijft bijzonder. Elke dag geniet ik van de kinderen. Het was altijd een droom van mij om een eigen kinderopvang te starten. En met de professionele ondersteuning van Stichting Thuishuis is deze wens in vervulling gegaan. Het Thuishuis is een tweede huis voor de kinderen en ouders. Een omgeving waar de kinderen zich gewaardeerd en geborgen voelen. Een plek waar je erbij hoort, waar je jezelf kan zijn en waar aandacht is voor jouw verhaal en emoties. Ieder kind krijgt de ruimte om zijn eigen ontwikkeling te volgen. Naast de vaste zorgmomenten is er alle ruimte voor diverse activiteiten als spel, zingen, knutselen en voorlezen. Kinderen krijgen alle ruimte om binnen te spelen, maar ook zeker buiten. Vrij spelen staat centraal want spelen is plezier hebben en dingen doen waar je zin in hebt, is leren. Kinderen kunnen ook ontspannen en uitrusten in het Thuishuis."

- Jeugd: - 't Honk is het jongerencentrum van Munnekeburen.

- Sport: - Voetbalvereniging v.v. VWC (VOG Westhoek Combinatie) is opgericht in 1932 en is er voor de dorpen Scherpzeel en Munnekeburen e.o.

- Welzijn: - "Tijdens de jaarvergadering 2019 van Plaatselijk Belang Scherpenzeel Munnekeburen Spanga was er naast de onthulling van de Dorpenvisie nog een feestelijke verassing: PB heeft met behulp van een subsidie een elektrische duofiets aangeschaft! Deze duofiets maakt het mogelijk om, ondanks beperkingen, mobiel te zijn en fietsplezier te hebben. De begeleider en passagier zitten naast elkaar en beiden hebben goed zicht op de weg. De begeleider is diegene die de fiets bestuurt. De sturen en stoelen zijn te verstellen zodat de duofiets veilig en comfortabel fietst. Met behulp van de elektrische aandrijving is het lichter trappen en dus minder vermoeiend. Met deze aanschaf beogen we iedereen die wil genieten van deze mooie omgeving, de kans te geven om daar op een prettige en comfortabele manier gebruik van te maken. Petra Kempkes van de Zonneroos heeft aangegeven dat zij de stalling en verhuur van de duofiets op zich wil nemen. Dit stellen wij als PB erg op prijs!

Hoe huur je de duofiets? Om een reservering te maken voor het huren van de duofiets, kun je contact met haar opnemen: bellen (inspreken op de voicemail is geen probleem) of mailen. De Zonneroos, Voetpad 63, Munnekeburen. Tel. 0561-480878, 06-51184177. E-mail info@zonneroos.nl. Op de afgesproken datum en tijdstip kun je naar Voetpad 63 rijden met je auto. Deze parkeer je op het terrein van de Zonneroos. Na het uitwisselen van gegevens en materiaal, kun je gebruik gaan maken van de duofiets. Inwoners in het werkgebied van Plaatselijk Belang kunnen gratis gebruik van de duofiets. Andere belangstellenden: € 25,- per dag. Andere belangstellenden: € 15,- per dagdeel. Ochtend: 8:30-12:30 uur. Middag: 13:00-17:00 uur. Dit zijn richtlijnen. In overleg zijn andere tijden mogelijk. Contant geld meenemen, er is geen pinautomaat aanwezig."

- Wonen: - Voor het geval je een huurwoning zoekt in dit dorp: woningcorporatie PSB Wonen heeft slechts 4 woningen in Munnekeburen in bezit, zijnde de woningen op Grindweg 34 t/m 40.

- Genealogie: - Overzicht van begravenen op de begraafplaats van Munnekeburen kerk.

• 1. Nederlandse plaatsnamen verklaard,
  van Berkel, Gerald, and Samplonius Kees
  , (2018)