Gemeente Nederhemert anno ca. 1870, kaart J. Kuijper
- Nederhemert is een voormalige gemeente in de provincie Gelderland, in de streek Bommelerwaard, in de huidige gemeente Zaltbommel. Het was een zelfstandige gemeente t/m 30-6-1955. Per 1-7-1955 grotendeels over naar gemeente Kerkwijk*, in 1999 over naar gemeente Zaltbommel.
* Een klein deel ging over naar de gemeente Brakel, zijnde de buurtschap De Rietschoof. Zie verder bij Statistische gegevens.
- Wapen van de voormalige gemeente Nederhemert.
- Misleidend is dat voor het postcodeboek en voor de gemeentelijke basisregistratie BAG sprake is van een 'woonplaats' Nederhemert. Die woonplaats bestaat namelijk in de praktijk helemaal niet. In de geografische realiteit ter plekke betreft dit de dorpen Nederhemert-Noord en Nederhemert-Zuid. Oneenduidig en onlogisch hieraan is des te meer dat de toenmalige gemeente Kerkwijk haar buurtschappen Bern en Delwijnen wél als postale woonplaats (en daarmee als vanzelf ook huidige BAG-woonplaats) heeft gedefinieerd.
Terug naar bovenOudere vermeldingen
1144 kopie 13e eeuw Hemmerte, ca. 1151-1155 Hamerthe, 1e kwart 13e eeuw Hemerze, 1337 Uuthemert, 1376 Hamert, 1573 Hemert, 1604 Nederhemert, 1665 Hemert, 1867 (Kuijperkaart) Neder Hemert. De naam is ook gespeld geweest als 2 woorden mét koppelteken.
Naamsverklaring
"Wordt tegenwoordig onderscheiden in Nederhemert-Noord en -Zuid, ten noorden en ten zuiden van de Afgedamde Maas gelegen. Met neder 'lager gelegen, stroomafwaarts' ter onderscheiding van Ophemert. Voor de vorm Uuthemert vergelijk Opwierde naast Uitwierde."(1)
- In 1840 heeft de gemeente 104 huizen met 685 inwoners, verdeeld in de dorpen Nederhemert-Noord 68/426 (= huizen/inwoners) en -Zuid 21/159 en buurtschap De Rietschoof 15/100.
- Bij de opheffing van de gemeente per 1-7-1955 is zij als volgt verdeeld:
naar de gemeente Kerkwijk: 574 hectare met 948 inwoners (dit betrof de dorpen Nederhemert-Noord en -Zuid);
naar de gemeente Brakel: 99 hectare met 251 inwoners (dit betrof de buurtschap De Rietschoof, die daarmee onder buurdorp Aalst is komen te vallen).
Ontstaan -Noord en -Zuid
Tot omstreeks 1460 lag het dorp geheel ten noorden van de Maas. De rivier stroomde vanuit het oosten tot hier, maakte een grote bocht verder westwaarts richting Heusden en vandaar weer terug tot Nederhemert, om vervolgens verder richting Waal (Woudrichem) te stromen. In of nabij 1460 is de bocht op natuurlijke wijze afgesneden, waardoor een deel van het dorp ten zuiden van de Maas kwam te liggen. In 1481 maakten inwoners van ‘s-Hertogenbosch de nieuwe rivierloop beter bevaarbaar, zodat hun schepen geen tol meer aan Heusden hoefden te betalen. Tot 1904 zou Heusden aan een dode Maasarm liggen, waarna de Maaskanalisatie ervoor zorgde dat de hoofdstroom weer langs Heusden ging lopen en Nederhemert-Zuid samen met Bern op ‘Het Eiland’ kwam te liggen.
- Nieuwe en/of tweedehands boeken over Nederhemert (online te bestellen).
Terug naar boven- Nieuws: - De Dorpskrant Nederhemert bestaat sinds 2012. Via de link zijn ze ook online te lezen (ook de oudere nummers, vanaf het begin).
- Belangenvereniging: - Dorpsraad Nederhemert vertegenwoordigt de belangen van de inwoners van het dorp (zowel van -Noord als -Zuid) naar diverse instanties. Ze helpen de gemeente Zaltbommel bij het verbeteren van de leefbaarheid in het dorp door problemen te signaleren en mee te denken over oplossingen. De Dorpsraad bestaat uit een aantal inwoners uit verschillende leeftijden en groepen.
- Muziek: - Fanfarecombinatie Prinses Juliana-Concordia uit Gameren en Nederhemert is ontstaan door het samenvoegen van beide verenigingen in 1969. De vereniging telt bijna 100 actieve leden. Het A-orkest is een groot orkest bestaande uit ca. 60 muzikanten. De opleiding van de ruim 30 leerlingen wordt met 3 vakdocenten volledig verzorgd binnen de eigen vereniging. Daarnaast heeft de vereniging sinds 2008 een eigen opleidingsorkest, genaamd Désibel. Bij Désibel krijgen leerlingen de kans om hun talenten verder te ontwikkelen en vooral plezier te beleven aan het samen muziek maken.
- Sport: - S.v. Hamarithi is een gezellige gym-, dans- en turnvereniging voor inwoners van Aalst, Zuilichem en Nederhemert. Recreatieve gym, kleutergym, jong talent, selectie divisie 1 t/m 5 en N1 t/m D2.
- Veiligheid: - Brandweer Nederhemert bestaat uit ca. 18 enthousiaste vrijwilligers en heeft als werkgebied uiteraard het eigen dorp (zowel de kernen -Noord als -Zuid) en verder de kernen Aalst, Delwijnen, Wellseind en Bern. Sinds 1991 zijn ze gevestigd in de kazerne aan de Nijverheidstraat 1. Iedere dinsdagavond wordt er fanatiek geoefend. Daarnaast speelt het korps ieder jaar diverse wedstrijden. Deze brandweerpost is een van de zes posten van Brandweer Cluster Bommelerwaard. Deze situatie is ontstaan na het samenvoegen van de gemeenten Brakel, Kerkwijk en Zaltbommel. Sinds 2007 werken de gemeenten Zaltbommel en Maasdriel samen in één brandweerorganisatie, onder de noemer: Brandweer Bommelerwaard.
Reactie toevoegen