Status

- Nieuw- en Sint Joosland is een dorp in de provincie Zeeland, in de streek Walcheren*, gemeente Middelburg. Nieuwland en Sint Joosland waren aanvankelijk zelfstandige gemeenten, die in 1816 fuseerden tot de gemeente Nieuw- en Sint Joosland. Deze gemeente is op haar beurt per 1-7-1966 opgegaan in de gemeente Middelburg.

* Walchers of Bevelands? "Mede omdat het grondgebied van Sint Joosland vanaf 1631 is bedijkt door de heren van ’s Heer Arendskerke, bestaat in Nieuwland de hardnekkig voortlevende theorie dat het dorp niet Walchers is, maar dient te worden beschouwd als deel van Zuid-Beveland. Het laatste op zijn minst in cultureel opzicht, want ‘op Nieuwland werd altijd gedanst en in de Walcherse dorpen niet’, zo wordt gezegd. Je kunt in ieder geval volhouden dat Sint Joosland, het huidige Oudedorp, wel behoort tot Beveland.

Dat Sint Joosland vanuit ’s Heer Arendskerke is bedijkt heeft te maken met oude privileges. De heren van ’s Heer Arendskerke hadden namelijk het recht van op- en aanwas voor alle gebieden ten westen van hun ambachtsheerlijkheid. Dat betekende dat zij rechten konden laten gelden op inpolderingsactiviteiten in het Sloe (water dat Zuid-Beveland en Walcheren van elkaar scheidde) en de kreken ten oosten van Walcheren. De Vlackeweg doorsnijdt bij de oprit naar de Boomdijk een voormalig perceel dat op oude kaarten het ‘eilandje in questie’ heet. Een verwijzing naar de vele procedures rond het eigendom van dit perceel van naar schatting 100 bij 250 meter tussen verdedigers van de oude rechten in ’s Heer Arendskerke en de stad Middelburg." (bron: journalist en Nieuwlander Willem Staat op de website Staatspareltjes)

- Wapen van de voormalige gemeente Nieuw- en Sint Joosland.

- Onder het dorp Nieuw- en Sint Joosland valt ook de Z van het dorp gelegen buurtschap Oudedorp.

Naam

In het Zeeuws
't Nieuwe Land, Nieuwland.

Spelling
Bij deze plaatsnaam worden twee veel voorkomende spelfouten gemaakt. Ten eerste vergeten mensen nog weleens het koppelteken achter Nieuw, maar dat hoort er toch echt bij, omdat het immers een afkorting is van Nieuwland. Ten tweede denkt men weleens dat Joosland een drukfout is en als Joostland moet worden geschreven. En ook dat is een verkeerde interpretatie. Dus als ergens 'Nieuw en Sint Joostland' staat (geen idee of dat weleens voorkomt), staan daar ten opzichte van de huidige officiële spelling dus twee spelfouten in...

Overigens is de gemeente in de 19e eeuw gedurende zekere tijd ook gespeld geweest als Nieuw- en St. Joostland, met de spelling Joost- dus (getuige (1) en zie ook de gemeentekaart uit ca. 1870 elders op deze pagina), wat in die tijd niet fout was, omdat plaatsnaamspellingen tot begin 20e eeuw nogal eens wijzigden én de heilige in kwestie bekend staat als Sint Joos én als Sint Joost... (waarvoor zie verder het kopje Naamsverklaring).

Ook op de plaatsnaamborden staat een spelfoutje; de officiële spelling (in het postcodeboek en in de gemeentelijke basisregistratie BAG) is namelijk met Sint voluit, terwijl dat op de plaatsnaamborden wordt afgekort tot St.

Naamgeving
De naam van de buurtschap Sint Joosland is later gewijzigd in de huidige naam Oudedorp. Het dorp Nieuw- en Sint Joosland heette oorspronkelijk Nieuwland. In de volksmond wordt het dorp nog steeds Nieuwland genoemd (en zo zijn we in feite terug bij af en had Nieuwland net zo goed Nieuwland kunnen blijven heten en Sint Joosland Sint Joosland... ;-)

Oudere vermeldingen
1504-1505 Sint Joes sant, 1544 Sint Joosland, 1546 die groete plaete ende scorre genaempt Sinte Joeslandt, 1655 Dorp, polder: 1665 St. Ioos Landt Bedijckt int jaer 1631, ca. 1750 St. Joosland, ca. 1750 Nieuwland, 1773 Nieuwland6, 1874 Het Nieuwland, 1936 Nieuwland.

Naamsverklaring
"Heette oorspronkelijk (Het) Nieuwland 'nieuw gewonnen land' en is ontstaan in de in 1645 bedijkte Middelburgsche polder. Sint Joosland is de naam van de vanaf 1631 in etappes bedijkte opwas, die tot 1818 een eiland bleef. In Sint Joos schuilt de naam van de heilige Judocus.* Bij de samenvoeging van de heerlijkheden Nieuwland en Sint Joosland kreeg de gemeente de naam Nieuw- en Sint Joosland (1815). De voormalige gemeentenaam is overgegaan op het dorp Nieuwland. Zie ook Oudedorp."(2)
* Die ook bekend staat als Sint Joos of Sint Joost.

Ligging

Nieuw- en Sint Joosland ligt O van Middelburg en grenst in het N aan de A58 en in het Z, via het buitengebied, aan de Sloeweg Noord (N254) die uitkomt bij de Westerscheldetunnel naar Zeeuws-Vlaanderen.

Statistische gegevens

In 1840 heeft de gemeente Nieuw- en Sint Joosland 78 huizen met 663 inwoners, verdeeld in dorp Nieuwland 62/432 (= huizen/inwoners) en buurtschap Sint Joostland 16/231. Tegenwoordig heeft het dorp ca. 550 huizen met ca. 1.350 inwoners.

Geschiedenis

Inpolderingen
In 1603 koopt de stad Middelburg een ten oosten van Walcheren gelegen schor aan. Deze schor, die zich tussen Walcheren en Zuid-Beveland nabij de ingang van de Middelburgse haven (gegraven 1532-1535) bevindt, draagt de fraaie naam De Stinckaert en is in 1644 ingedijkt. Op dit 'nieuwe land' verrijzen naast enkele boerderijen 8 zaagmolens. Omdat de nieuwe Middelburgse polder aan de destijds drukbevaren zeearm de Welzinge ligt, tegenover de mond van het Middelburgse havenkanaal, is deze handel zeer rendabel. Men noemt de nieuwe polder simpelweg 'Nieuw land'. Andere polders volgen: in 1661 de Nieuwerkerkepolder, in 1671 de Nieuw-Sint Jooslandpolder en in 1672 de Molenpolder.

Nieuwland en Sint Joosland
Over land is het gebied niet te bereiken: men stelt een veer in over de Welzinge, en bij de haven ontstaat het dorp Nieuwland, dat al snel belangrijker wordt dan de oudere nederzetting Sint Joosland (de huidige buurtschap Oudedorp), die al eerder in de in 1631 ingedijkte naastgelegen Oud Sint Joosland Polder was ontstaan. De Oud Sint Joosland Polder gaat terug op de middeleeuwse opwas het Arnemuiderzand. In 1650 wordt het eiland belangrijk genoeg bevonden voor een eigen kerk.

'Uitverkoop' van de heerlijkheid
Omdat de stad Middelburg, sinds 1644 ambachtsheer van Nieuw- en Sint Joosland, in financiële moeilijkheden komt te verkeren, houdt zij in 1679 uitverkoop van de in haar bezit zijnde heerlijkheden. Nieuwland komt dan in handen van Catharina Verbrugge, weduwe van Cornelis Claesz. van Watervliet, heer van Ellewoutsdijk. Haar erfgenamen behouden de ambachtsheerlijkheid Nieuwland tot 1818.

Van veer naar dam
In 1818 legt men een dam aan door de Welzinge die het eiland met het oude Walcheren verbindt; Middelburg heeft dan een nieuw havenkanaal naar Veere gegraven en dit vaarwater is niet langer nodig. Zo gaat ook de houtindustrie in Nieuw- en Sint Joosland verloren, waardoor men zich volledig op de landbouw concentreert. Door aanleg van de dam verliest ook het huidige wegrestaurant De Rode Leeuw zijn toenmalige functie van veerhuis.

Als je je nader wilt verdiepen in de geschiedenis van deze voormalige gemeente, kun je terecht bij de volgende literatuur en site:

- In 1994 is het boekje De geschiedenis van Nieuw- en Sint Joosland en directe omgeving (auteur: P. Dellebeke) verschenen. In 2010 is een 2e editie hiervan verschenen. Het boekje bundelt de verhalen die Piet Dellebeke in de periode 1989-1993 in de toenmalige wijkkrant schreef aan de hand van het boek "Geschiedenis en plaatsbeschrijving van de gemeente Nieuw- en Sint Joosland" uit 1896 van de Nieuwlanders A. Walraven en F.P. Polderdijk. De verhalen van Piet Dellebeke zijn aangevuld met een relaas van P.J. de Visser over Nieuwland in het begin van de Tweede Wereldoorlog. De nieuwe uitgave is aangepast aan de veranderingen van de laatste jaren in en rond Nieuwland. Een wetenswaardig boekje voor iedereen die geïnteresseerd is in de geschiedenis van Nieuwland, maar ook leuk om iemand cadeau te geven. Inmiddels is ook dit boekje uitverkocht.

Wij vermelden hier de hoofdstukken van het boek, die een goede indruk geven van de inhoud: de 14e eeuw; de Lemmer, Arnemuiderzand, de Sintjoospolder; de 15e eeuw; de vorming van het Jonker Fransgat (later het Sloe); de vorming van het Arnemuidse-gat en de ondergang van Oud Arnemuiden en het tweede Arnemuiden; de eerste helft van de 16 eeuw; de vingerling in de Zaagmolendijk; de ondergang van de Sint Joospolder; de stellen op de Nieuwlandse schorren; de stelle aan de derde weg; de stelle bij het huidige Oude Dorp; de stelle aan de Oude Dijk; de oude haven van Middelburg; de Arne 1100-1535; de Nieuwe haven van Middelburg 1535-1818; het dorp Welzinge; de ondergang van het dorp, 2e helft 16e eeuw; de Tachtigjarige Oorlog; de 17e eeuw en later; de Oud-Sint Jooslandpolder; het Oude Dorp; de Middelburgsepolder; het dorp Nieuwland; de stad Arnemuiden; de bewogen geschiedenis van de Nieuwerkerkepolder; de Suzannapolder; de Nieuw-Sint Joosland-, Rapenburg en Molenpolder; de tweede Nieuw-Sint Jooslandpolder; de Rapenburgpolder; de Bijleveldpolder; de Waaijenburgpolder; Oud Arnemuiden en het Arnemuidse gat; het Arnemuidse gat; Arnemuidse gat, Arnezijkanaal en De Kaeije; de Kaeije; de Zaagmolens; de Trekdijk; de Mortierepolder; de galg van Middelburg; de Schorerpolder; Nieuw- en Sint Joosland in de Tweede Wereldoorlog.

- Artikel 'Cultuurdorp Nieuw- en Sint Joosland is strijdbaar', door journalist en inwoner Willem Staat.

Bezienswaardigheden

- Nieuw- en Sint Joosland heeft 5 rijksmonumenten.

- Nieuw- en Sint Joosland heeft 2 gemeentelijke monumenten.

- Het dorp was kerkelijk aanvankelijk ingedeeld bij Arnemuiden. In 1650 bouwt men een kruiskerkje in Nieuwland, dat in 1883 wegens bouwvalligheid is vervangen door de huidige eenvoudige zaalkerk (Kerkplein 2). De twee zandstenen leeuwtjes op bakstenen pijlers voor de kerk houden het wapen van de ambachtsheerlijkheid en latere gemeente. Zij zijn de enige overblijfselen van de 17e-eeuwse kerk. In 1962 is de kerk opgeknapt, waarbij het houtwerk is geschilderd en vernist. In 1964 zijn een nieuwe avondmaalstafel en een nieuw doopvont aangeschaft. In 1965 is aan de Oude Rijksweg een nieuwe pastorie gebouwd. In 1983 zijn de glas-in-loodramen gerestaureerd. De kroonluchter in de kerk is afkomstig uit de vorige kerk en stamt uit 1740. In 1976 besluiten de hervormde gemeenten van Nieuw- en Sint Joosland en van het nabijgelegen Ritthem om een gezamenlijke kerkelijke gemeente te vormen.

In 1991 is de kerk inwendig gerestaureerd en opgeknapt. De vloerverwarming moest worden vervangen en de kerkbanken waren in slechte staat. Ter vervanging van de banken zijn stoelen aangekocht. Verder is er opnieuw geschilderd en is een nieuwe lambrisering aangebracht. Eind 1991 zijn de wijzers en wijzerplaten op de kerktoren gerestaureerd. In 1994 volgde een door de overheid bekostigde volledige restauratie van de toren. Het huidige orgel dateert uit 1976 en is gebouwd door Van Vulpen uit Utrecht. De kerk valt tegenwoordig onder de Protestantse Gemeenten Ritthem en Nieuw- en Sint Joosland. Onder de link vind je nog veel meer informatie over de geschiedenis van de kerk.

- Korenmolen Buiten Verwachting (Molenweg 35) is in 1874 gebouwd als opvolger van een afgebrande houten molen. De molen was tot 1918 tevens als pelmolen ingericht. Na ernstig in verval te zijn geraakt, is de molen tussen 1981 en 1983 grondig gerestaureerd. De molen is ingericht met drie koppels maalstenen. De roeden zijn 23 meter lang, de binnenroede is voorzien van het oudhollands hekwerk met zeilen en de buitenroede van het fokwieksysteem, ook met zeilen. De huidige eigenaar is de gemeente Middelburg. Bezoekmogelijkheden: als de molen draait (meestal op zaterdag). - Site van korenmolen Buiten Verwachting. Op deze site wordt onder meer in tekst en beeld verteld over de onderdelen van de molen en hun functie in het geheel.

- Graffitiartiesten hebben in 2011 een liefst 60 meter brede en 5 meter hoge muurschildering vervaardigd op de muur tussen de A58 en restaurant De Roode Leeuw. Opdrachtgever Rijkswaterstaat heeft die muur laten bouwen als geluidwerende maatregel. De afbeelding stelt het zicht vanuit Nieuwland op het water en Middelburg voor in vroeger tijden. - Filmpje over het graffiti-schilderij in Nieuw- en Sint Joosland.

Jaarlijkse evenementen

- CDI3* Zeeland Outdoor International (paardensport, 4 dagen in april) was een evenement op de terreinen van Martin de Kroo in Nieuw- en Sint Joosland, waarbij je kon genieten van dressuursport op topniveau. Het evenement bood startplaatsen voor de beste dressuurruiters in de Grand Prix, lichte tour en voor de jeugd bij de pony's, junioren en young riders. In 2019 was de laatste editie. "Na 6 super geslaagde edities kijken we terug op een evenement dat direct de eerste editie al supergroot was en onze stoutste verwachtingen overtrof. Tijdens alle edities waren de beste ruiters en trainers van de wereld aanwezig", aldus de organisatie. Bron en voor nadere informatie zie Horses.nl, januari 2020. De basis- en nationale variant, Zeeland Outdoor Dressage (juli) blijft wel bestaan.

- Ringrijden Nieuw- en Sint Joosland op '3e Pinksteren'. - Ringrijdersvereniging Nieuwland is opgericht in 1824 en is daarmee de oudste ringrijdersvereniging van Nederland. In de middeleeuwen blijkt men ringrijden al beoefend te hebben. Het ontstaan van ringrijden is afgeleid van streekspelen en toernooien die door ridders werden beoefend. Het spel ringrijden is eerst gespeeld door adelen en is in de 18e eeuw overgenomen door boerenkrechten. Zij maakten er volksvermaak van tijdens de zeldzame vrije dagen in het pinksterweekend. 3e Pinksterdag werd op Nieuwland een begrip en kende hoogtijdagen waarbij het hele dorp en omstreken leegliepen om aanwezig te zijn bij het ringrijden en de kermis.

- Zomerfeest Nieuwland (augustus).

Natuur en recreatie

- "Meer dan twintig jaar ervaring in de theaterwereld, één gezamenlijke droom: een eigen theater. In september 2003 was het zover. Soms komen dromen uit. Wij, Arnout Schop en Trudi Wams, hebben onze droom kunnen waarmaken: wij heben een voormalige school in Nieuw- en Sint Joosland omgebouwd tot Theater De Wegwijzer. Een speelplaats voor aanstormend talent en een plek waar theatermakers en muzikanten voorstellingen kunnen spelen of uitproberen. In Theater De Wegwijzer vinden wij terug wat we in de grote theaters langzamerhand zijn kwijtgeraakt. In veel schouwburgen is er steeds minder contact met artiesten. Laat staan dat je als theatertechnicus actief wordt betrokken bij het vormgeven van de voorstelling. Soms hoor je een regel uit een liedje of een tekst uit een cabaret- of toneelvoorstelling, waarbij je het gevoel hebt dat het alleen voor jou geschreven is. Dat gevoel maakt, vaak jaren later nog, de wereld een beetje mooier dan ze was... Theater De Wegwijzer wil een podium zijn voor al het moois wat theater te bieden heeft: voorstellingen (maximaal 80 bezoekers), try-outs, inleesvoorstellingen, maar ook voor repetities. Of om gewoon te werken aan een voorstelling in alle rust en ruimte midden in het Zeeuwse landschap.

Theater De Wegwijzer speelt ook een belangrijke rol in het cultuuronderwijs in de regio. Zo was zijn jaarlijks scholengemeenschappen te gast in het kader van hun Kunst en Cultuur week. Ca. 60 leerlingen gaan dan aan de slag met allerlei kunstprojecten en kunstdisciplines in en om ons theater. We hebben ook van alles te bieden op het gebied van workshops en lesprogramma’s voor scholen.

Waar komt de naam van ons theater vandaan? Dat is een combinatie van Homerus, Kelten en de goede weg. De naam De Wegwijzer is afgeleid uit het Gaeilge. An colbh seòlaidh betekent ‘Signpost’; De Wegwijzer. Het woordje ‘an’ betekent simpelweg ‘de’. Je spreekt An Colbh Seòlaidh uit als ‘an kolv sjowli’. Volgens Maircad Ní Mhaonaigh, zangeres van de Ierse band Altan, betekent an colbh seòlaidh ook op de goede weg, naar de goede dingen, het juiste kiezen. We hebben gekozen voor een Keltische naam vanwege een passage uit het boek ‘Waar eens Troje lag’, dat is gesitueerd in de Keltische tijd. Schrijver Iman Jacob Wilkens vertelt in dit boek dat de Griekse dichter Homerus gestorven is in Nieuw- en Sint Joosland, de plek waar ons theater gevestigd is.

Een citaat uit het boek van Wilkens: "... Na de bijeenkomst zeilde hij naar Ios (Joosland in de huidige provincie Zeeland). Omdat Homerus lange tijd in Zuid-Spanje heeft gewoond, kan men zich afvragen waarom hij tegen het einde van zijn leven naar Noord-Europa reisde. De reden moet zijn dat hij, zoals zoveel bejaarde mensen, naar zijn vaderland verlangde. Blijkbaar wilde hij nog een laatste keer de vertrouwde omgeving van zijn jeugd zien. Na een lang leven van zwerven keert Homerus dan ook terug om daar te sterven waar hij was geboren: het eilandje Ios, het vroegere Ioosland en tegenwoordig Nieuw- en Sint Joosland, dat nu deel uitmaakt van Walcheren. Hoewel we de urn met zijn stoffelijke resten hier nooit zullen vinden, omdat het eilandje Ioos in de middeleeuwen lange tijd onder de zeespiegel heeft gelegen, is de maansikkel op het wapenschild van het dorp waarschijnlijk een huldebetuiging van de druïden aan de grote dichter geweest; het is namelijk een veel te exclusief symbool om aan een doorsnee plattelandsgemeente toe te kennen. Voor de ouden was de maansikkel verbonden met Artemis, de dochter van Zeus, die verantwoordelijk was voor de opeenvolging van geboorten, gesymboliseerd door de steeds terugkerende maansikkel..."

Links

- Algemeen: - Site van en over Nieuw- en Sint Joosland.

- Nieuws: - De Dorpskrant verschijnt 5x per paar huis aan huis. Via de link zijn alle nummers vanaf 2008 tot heden ook online te lezen. - Nieuws uit Nieuw- en Sint Joosland van de Dorpsvereniging op Facebook.

- Belangenorganisatie: - Dorpsvereniging Nieuw- en Sint Joosland.

- Onderwijs: - Net als veel andere kleine dorpen kampte ook Nieuw- en Sint Joosland met de uitdaging om de scholen, met hun beperkte aantallen leerlingen, levensvatbaar te houden. Hier heeft men dat opgelost door in 1995 de 2 lokale basisscholen, een openbare en een protestants christelijke, te laten fuseren tot 1 samenwerkingsschool: De Lonneboot. Beide identeiten blijven tot hun recht komen, omdat er zowel Algemeen Vormingsonderwijs als Christelijk Vormingsonderwijs wordt gegeven, wat vervolgens weer op een mooie manier geïntegreerd wordt.

- Muziek: - "In 1907 wordt in Nieuw- en Sint Joosland Muziekvereniging Voorwaarts opgericht. Eigenlijk is de oprichting van dit korps de heroprichting van Fanfarekorps Willen is Kunnen, dat in 1898 vermoedelijk is opgericht t.g.v. de inhuldigingsfeesten van Koningin Wilhelmina. Als directeur (dirigent) wordt in eerste instantie Dhr. Calatz benoemd, maar al snel blijkt dat deze de helft van de tijd niet komt opdagen. In 1908 besluit het bestuur daarom om Piet Meliefste te benoemen als directeur, voor een jaarsalaris van 50 gulden. In 1910 doet zich de mogelijkheid voor een tweedehands vaandel te kopen. Door dit vaandel, waarop de naam Oefening Na Den Arbeid prijkt, besluit men de naam van de vereniging te veranderen in Muziekvereniging ONDA. Na 40 jaar dirigent te zijn geweest, draagt Piet Meliefste in 1948 het dirigeerstokje over aan zijn zoon Jan. In 1977 komt jeugdorkest Jong ONDA erbij, onder leiding van Piet Meliefste, de zoon van Jan, die hiermee de derde generatie Meliefste is die de dirigeerstok bij ONDA hanteert. In 1984 wordt een derde orkest opgericht, een Egerländer orkest. Onder de naam ‘Die Neuländer Musikanten’ spelen de leden in Tirolerdracht op jaarmarkten en feesten.

In 1993 geeft Jan Meliefste aan dat hij na 43 jaar dirigent geweest te zijn van ONDA, wil stoppen met dirigeren. Als opvolger wordt met algemene stemmen zijn zoon Piet gekozen, die op dat moment al dirigent is van Jong ONDA. In 2010 krijgt Piet Meliefste te horen dat hij lijdt aan de ongeneeslijke ziekte ALS. Dit slaat bij alle leden in als een bom. Als snel is Piet niet meer in staat om ONDA te dirigeren. De leden benoemen Cora Dellebeke tot nieuwe dirigent van ONDA en Jong ONDA. Op 29 december 2010 organiseert ONDA het benefietconcert 'ONDA blaast ALS de wereld uit', als eerbetoon aan oud-dirigent Piet Meliefste. In een uitverkochte Mythe speelt ONDA voor de pauze een eigen programma. Na de pauze wordt de concertante uitvoering van De Man van la Mancha opgevoerd. Aan deze avond werken bijna 100 mensen geheel belangeloos mee. Er wordt bijna 11.000 euro ingezameld voor Stichting ALS Nederland."

- Sport: - "Voetbalvereniging v.v. Nieuwland is opgericht in 1946. We hebben momenteel rond de 300 leden. Onze vereniging beschikt over 11 jeugdteams. Verder hebben we een Damesteam VR1 en 2 seniorenteams. Wij hebben ook een Peutergroepje dat spelenderwijs leert omgaan met de bal. We zijn een van de gezelligste verenigingen van Zeeland. Niet alleen om actief te voetballen, maar ook voor sponsors, donateurs, supporters en vrijwilligers. Bijna alle informatie over onze vereniging kun je vinden op onze site. Kijk gerust eens rustig rond." - Nieuws van Dames 1 op Facebook.

- Dialect: - "Inwoner Willem staat maakte voor het dorpsfeest van Nieuw- en Sint Joosland een overzicht van dialectwoorden van Nieuwland. Een aantal geboren en/of getogen Nieuwlanders werkte mee aan dit overzicht. Die dialectwoorden zijn niet allemaal typisch voor Nieuwland en omgeving. Er zijn ook woorden bij die in grote delen van Zeeland of zelfs in de hele provincie bekend zijn. Het is slechts bedoeld als hulpmiddel om de herinnering levend te houden aan de streektaal die rap in de vergetelheid raakt. Aanvullingen op de woordenlijst kunt u insturen via staatspareltjes@gmail.com."

- Duurzaamheid: - "Heemschut commissie Zeeland heeft grote bezwaren tegen de aanleg van een zonneweide in de Nieuw- en Sint Joosland Polder, O van het gelijknamige dorp, gelegen tussen de Binnendijk in het W, de Jonker Fransweg in het N en de spoorlijn in het O. De pilot “Binnendijk” brengt schade toe aan een waardevol cultuurlandschap. De pilot is, in afwachting van nog te formuleren beleid, het signaal hoe het nu niet zou moeten gaan, zowel naar proces als naar beoogd resultaat. Het is veel te ad hoc, zo betogen we. Heemschut is niet tegen het nemen van energiemaatregelen om over te stappen naar duurzamere alternatieven voor stroom, integendeel zelfs. Maar we waarschuwen wel op de manier waarop dit nu op deze locatie beoogt te worden gedaan.

In een brief naar de gemeenteraad van Middelburg d.d. maart 2019 schrijft de commissie Zeeland: "Waarom het betreffende gebied cultuurhistorisch van belang is, is door dr. A.P. de Klerk goed aangegeven in een aparte waardestelling die van het gebied is gemaakt. Hij schrijft onder meer: 'Ook al is de polder niet meer compleet (het zuidelijke deel werd door (sub-)recente ontwikkelingen in het Sloegebied weggevaagd), vooral als onderdeel van de totale, historische polderstructuur ten noorden van de Sloeweg-Noord is de Nieuw- en Sint Joosland Polder van betekenis. De aanleg van zonnepanelen zal daar afbreuk aan doen, en een onterechte relatie met het jonge industrielandschap ten zuiden van de Sloeweg suggereren.' Een goede waardestelling van dit specifieke landschap ontbreekt in uw ruimtelijke onderbouwing. Het verhaal van de inpolderingsgeschiedenis in dit gebied wordt door uw initiatief verstoord, de dijk met Muraltmuur ter plaatse van z’n context ontdaan."

"Waar het aan schort dat is dat de plaatskeuze niet berust op een afwegingskader dat zo belangrijk is om de energietransitie te kunnen geleiden. Locaties voor een zonnepark moeten op hun effecten kunnen worden beoordeeld en vergeleken. Behoud van cultuur- en natuurwaardenwaarden kan dan op waarde worden geschat en meetellen." Heemschut staat voor volwaardig meetellen van cultuurhistorisch erfgoed bij belangrijke nieuwe maatschappelijke ontwikkelingen zoals energietransitie. In Middelburg, monumentenstad bij uitstek, wordt een visie op het omgaan met zonne-energie in en buiten haar binnenstad gemist. Het verhaal van haar inpolderingsgeschiedenis wordt bij dit initiatief niet op waarde geschat. De commissie Zeeland vraagt de gemeenteraad van Middelburg af te zien van deze pilot en om eerst een goed beleidskader te ontwikkelen." (bron: Heemschut, maart 2019) In juni 2019 meldt Heemschut dat de pilot voorlopig niet doorgaat en licht dat als volgt toe: "Heemschut's argument dat de pilot veel te ad hoc is, werd gedeeld door de gemeenteraad van Middelburg. De raadsleden willen niet vooruitlopen op een beleid voor zonneparken en windmolens dat nog gemaakt moet worden. Regels voor zulke duurzame energieprojecten in Middelburg kunnen er pas eind 2019 zijn."

• 1. Repertorium van Nederlandse gemeenten vanaf 1812,
  van der Meer, Onno Boonstra A.
  , p.302, (2006)
  
• 2. Nederlandse plaatsnamen verklaard,
  van Berkel, Gerald, and Samplonius Kees
  , (2018)