Nieuwemolen (Fijnaart)

Plaats
Buurtschap
Moerdijk
West-Brabant Baronie en Markiezaat
Noord-Brabant

Nieuwemolen (Fijnaart)

Terug naar boven

Status

- Nieuwemolen is een buurtschap in de provincie Noord-Brabant, in de regio West-Brabant, en daarbinnen in de streek Baronie en Markiezaat, gemeente Moerdijk. T/m 1996 gemeente Fijnaart en Heijningen.

- De buurtschap Nieuwemolen valt, ook voor de postadressen, onder het dorp Fijnaart.

- Niet te verwarren met de buurtschap Nieuwe Molen bij Halsteren, die weliswaar in twee woorden wordt geschreven.

- De buurtschap Nieuwemolen heeft geen plaatsnaamborden, en ook geen gelijkluidende straatnaam - wat bij veel andere buurtschappen wél het geval is - zodat je ter plekke nergens aan kunt zien dat en wanneer je de buurtschap binnenkomt en weer verlaat.

Terug naar boven

Naam

Naamsverklaring
Genoemd naar de gelijknamige molen, die in 1971 is afgebroken (zie bij Geschiedenis).

Terug naar boven

Ligging

Nieuwemolen ligt Z van Oudemolen, 1 km W van Fijnaart, rond de ‘bijna-kruising’ Molenstraat / Appelaarsedijk / Oude Heijningsedijk en het Z deel van de Oudemolensedijk (Z van de A59).

Terug naar boven

Statistische gegevens

In 1840 omvat de buurtschap Nieuwemolen 34 huizen met 188 inwoners.

Terug naar boven

Geschiedenis

“De nieuwe molen is in 1725 als stellingmolen gebouwd op de kruising van de dijken Juffrouwenpolder en Oude Fijnaartpolder. Het was een domeinmolen. Hoewel de molendwang in 1794 was afgeschaft, schijnt er toch nog lang iets van ‘onderhandse molendwang’ te hebben bestaan. Mogelijk dat het verpachten van domeinenhoeven daar iets mee te maken had. In het midden van de 19e eeuw werd de molen verkocht. In 1894 werd molenaar Verhagen eigenaar. De oorlog van 1944 en een zware storm in 1950 hebben de molen grotendeels vernield, reden waarom in 1971 is besloten de molen omwille van de veiligheid af te breken” (20).

(29) denkt dat er toch iets te makkelijk tot afbraak is besloten en stelt dat hiermee een markant stukje Fijnaart – sterker nog, het hart van de buurtschap Nieuwemolen! – verloren is gegaan: “Op de kruising van de dijken van de Oude Fijnaart- en de Juffrouwenpolder staat nu een verkeerspaal. Meer dan een eeuw stond op diezelfde plaats – en toen niet in de weg – een markante molen, ‘de nieuwe’, in tegenstelling tot ‘de oude molen’, de naam van eenzelfde bouwwerk en tevens van een buurtschap in die buurt. Het enige verschil is nu, dat de oude molen er nog staat. De ‘nieuwe’ is gesloopt.

‘Voor de afbraak golden verkeerstechnische argumenten’, moest W. van Ham in Brabantia schrijven, toen het eind 1971 zover was, dat de molen werd gesloopt. En ‘aangezien de molen al meer dan honderd jaar binnen de traverse Stampersgat-Willemstad stond, is de afbraak wel wat laat gekomen, zeker nu door het tot stand komen van de nieuwe noord-zuidverbindingen de weg minder belangrijk is geworden. Men kan zich afvragen of er geen andere oplossingen te bedenken waren geweest.’ En terecht moest hij concluderen dat de Nieuwe Molen, één van de oudste stenen windkorenmolens van ons land, namelijk uit 1725, een karakteristiek element in die buurtschap vormde. Deze oude molen is nog een tijd, na de Franse bezetting, eigendom van de Staat der Nederlanden geweest. Eind 19e eeuw kwam de molen in het bezit van de familie Verhagen. Na het oorlogsgeweld van 1944 en de storm van 1950 kwam de grote onttakeling in 1957, toen de omloop en de wieken werden verkocht. Met het molenaarshuis verdween in 1971 uiteindelijk een markant stukje Fijnaart. Maar waarom?”

Reactie toevoegen