Status

- Noed is een buurtschap in de provincie Fryslân, gemeente De Fryske Marren. T/m 1983 gemeente Doniawerstal. In 1984 over naar gemeente Skarsterlân, in 2014 over naar gemeente De Fryske Marren.

- De buurtschap valt, ook voor de postadressen, onder het dorp Sint Nicolaasga.

- De buurtschap Noed heeft geen plaatsnaamborden. Gelukkig kun je aan de gelijknamige straatnaambordjes, aan de busbordjes en aan een inscriptie in een hek ter plekke (zie foto) nog zien dat je in de buurtschap bent aanbeland.

- De buurtschap staat, wat ons betreft ten onrechte, ook niet meer vermeld in de Topografische atlas Friesland(1).

Naam

In het Fries
De Noed. Je woont ook niet 'in' maar 'op de Noed'.

Oudere vermeldingen
De buurtschap wordt voor het eerst vermeld in stukken uit 1543, waar sprake is van land "op die Noed". Als veldnaam vinden we rond 1700 It Noed Veld, in 1850 Het Noed-veld en op moderne kaarten Noedfjild.

Naamsverklaring
Het Friese element noed 'risicovol' is hier als naam in gebruik geraakt.(2)

Ligging

De buurtschap Noed ligt rond de gelijknamige weg, direct ZW van Sint Nicolaasga.

Statistische gegevens

In de Volkstelling van 1840 wordt de buurtschap Noed niet apart vermeld. Tegenwoordig heeft de buurtschap ca. 30 huizen met ca. 80 inwoners.

Geschiedenis

De buurtschap heeft, in ieder geval tot in de jaren zeventig, een basisschool gehad.

In 2011 zijn de Hervormde Gemeente Tjerkgaast c.a. en de Gereformeerde Kerk Idskenhuizen gefuseerd tot de Protestantse Gemeente Op 'e Noed. Deze naam is gekozen omdat deze buurtschap mooi symbolisch in het middelpunt ligt van de dorpen Tjerkgaast, Idskenhuizen en Sint Nicolaasga, én vanwege de betekenis van de uitdrukking 'op 'e noed'. Voor nadere informatie o.a. daarover, zie de link.

Landschap, natuur en recreatie

- De Noedpolder bij Idskenhuizen is stil geworden. Met de insecten, de vogels en de bloemen is de kleur uit het land verdwenen. De natuur legde het loodje door de diepontwatering, de ruilverkaveling en de drainage. Tegenwoordig overheerst de monocultuur. Kan het nog goedkomen, of is de kaalslag op het land het onvermijdelijke gevolg van de moderne tijd? Vogelman Henk Waterlander uit Sint Nicolaasga, een bevlogen weidevogelbeschermer en roofvogelonderzoeker die zijn liefde voor natuur ook probeert over te dragen aan de jongere generatie, leeft tussen hoop en vrees.

In de reportage 'Van wie is dit land?' (feb. 2016) van het project Finster op Fryslân* geeft Waterlander zijn visie op het gebied, en kijkt hij aan de hand van oude foto's met weemoed terug op de tijd dat de Noedpolder bij Idskenhuizen nog een kruidenrijk land was, met een grote verscheidenheid aan flora en fauna. * Finster op Fryslân is een project waarvoor Omrop Fryslân, GPTV en de Leeuwarder Courant in het kader van Kulturele Haadstêd 2018 de handen ineen hebben geslagen om op een multimediale wijze verschillende thema's te belichten.

Verenigingsleven

- De buurtschap heeft een buurtvereniging; Buurtvereniging Noed en omstreken, die bij ons weten nog niet op het internet aanwezig is.

• 1. Topografische Atlas Friesland,
  
  , (2004)
  
• 2. Friese plaatsnamen. Alle steden, dorpen en gehuchten.,
  Gildemacher, dr. K. F.
  , p.288, (2007)