Status

- Noord-Beveland is een gemeente en schiereiland in de provincie Zeeland.

- De gemeente is in 1995 ontstaan uit samenvoeging van de gemeenten Kortgene en Wissenkerke. Gemeentehuis te Kortgene.

- Wapen van de gemeente Noord-Beveland.

- De gemeente Noord-Beveland omvat de dorpen Colijnsplaat, Geersdijk, Kamperland, Kats, Kortgene en Wissenkerke en de buurtschappen Campensnieuwland, Jacoba, Plankendorp en Stroodorp. In totaal zijn dit 6 dorpen en 4 buurtschappen.

- Foto's van de plaatsnaamborden in de gemeente.

Naam

Oudere vermeldingen
966 kopie 15e eeuw Bieuelant, 976 in pago Beuelanda, 1003 ex ditione sancti Bauonis in Beuelanda, 1040 in Beuelanda, 1147-1148 kopie 13e eeuw in utraque Beuelanda, 1148 kopie ca. 1222 in Beuelanda, 1161 in utraque Beuelanda, 1192 kopie 13e eeuw in utraque Biuilandia.

Naamsverklaring
Oudnederlands landa 'land' met onbekend eerste deel. Een vroege etymologie (begin 12e eeuw) van de abt Hariulf van Oudenburg brengt het eerste deel in verband met het werkwoord beven (voor land dat trilt onder de voeten?): in insula quae nuncupatur Bevelanda hoc est tremula terra. De verklaring uit een persoonsnaam Bive, Beve, wisselvorm van Bavo, is onwaarschijnlijk. In de 12e eeuw wordt het gebruikelijk van de twee Bevelanden ("in utraque Beuelanda") te spreken. De oudste expliciete vermelding van Noord-Beveland is 1223 Nordbeuelant.(1)

Ligging

Noord-Beveland ligt N van Zuid-Beveland en Walcheren.

Statistische gegevens

De gemeente Noord-Beveland omvat ca. 3.000 huizen met ca. 7.400 inwoners.

Geschiedenis

In 1598 werd de Oude Noord-Bevelandpolder geschapen, nadat stormvloeden in 1530 en 1532 (Felixvloed) het eiland onder water hadden gezet. Begin 17e eeuw werden de dorpen Colijnsplaat en Kats gesticht. Het eerste dorp had al vrij snel een eigen kerkelijke gemeente en een, overigens Engelse, predikant. Kats kreeg pas een, eveneens Engelse, predikant in 1659.

Als je je nader wilt verdiepen in de geschiedenis van Noord-Beveland, kun je terecht bij de volgende instanties:

- Heemkundige Kring De Bevelanden.

- Historisch Museum De Bevelanden is gevestigd in een monumentaal pand in het centrum van Goes, wat ooit een klooster was en daarna een weeshuis. Het museum vertelt de geschiedenis van de voormalige eilanden Noord-Beveland en Zuid-Beveland. In het museum zijn permanente tentoonstellingen over de burgerwacht en schutterij (schuttersgilde), inpolderingen en overstromingen, het weeshuis, merklappen, de stad Goes en Bevelandse klederdracht. Daarnaast zijn er wisselexposities.

Bezienswaardigheden

- De in 1965 gereed gekomen Zeelandbrug (aanvankelijk Oosterscheldebrug geheten) verbindt Schouwen-Duiveland met Noord-Beveland en Walcheren en is met zijn lengte van 5.022 meter de langste brug van Nederland.

- Kamperland is sinds april 2018 een attractie rijker: Panorama Noord-Beveland (geïnspireerd op Panorama Walcheren). Hans Klompe liet het kunstwerk maken als eerbetoon aan zijn aan botkanker overleden vrouw Maria, die tegen hem zei dat hij bij zijn nicht Lydia op schilderles moest gaan om meer onder de mensen te komen en niet alleen te blijven als zij er niet meer zou zijn. Alle dorpen en bijzondere gebouwen van het eiland zijn op de panelen te zien. Nicht Lydia Klop heeft samen met haar man Michiel en 25 leerlingen 8 maanden aan het 25 meter lange schilderij gewerkt. Het kunstwerk is elke zaterdagmiddag van 14.00-17.00 uur gratis* te bezichtigen in de speciaal hiervoor verbouwde landbouwschuur van dhr. Klompe op Middenhofweg 1 in Kamperland. - Het mooie verhaal over hoe dit allemaal zo gekomen is, kun je hier lezen. - En hier kun je de feestelijke opening bekijken.
* D.w.z. een gift voor de kankerbestrijding wordt wel zeer op prijs gesteld!

Evenementen en activiteiten

- NUT Noord-Beveland, de oudste vereniging van het eiland (opgericht in 1842) verzorgt door het jaar heen optredens van artiesten op uiteenlopend gebied in alle kernen van het eiland.

- Gedurende 2 weekenden in augustus is er de manifestatie Kunstspoor Noord-Beveland (in 2020 voor de 22e keer). Het Kunstspoor wordt uitgezet om mensen de weg te wijzen naar de kunst van de op dit eiland wonende en/of werkende kunstenaars en de op het eiland gevestigde Galeries. Het Kunstspoor is een route, die je kunt starten bij iedere locatie. De route kun je zelf bepalen. De nummers verwijzen naar locaties, maar geven geen volgorde aan. Bij iedere locatie tref je een duidelijk zichtbare gele vlag. Onderweg wordt bij afslagen middels wegwijzerborden de richting aangegeven.

Landschap, natuur en recreatie

- Anno 2018 is het Mountainbike Netwerk Noord-Beveland in ontwikkeling. Onder de link kun je de voortgang volgen.

- Stichting Nederland Schoon heeft de gemeente Noord-Beveland in juli 2018 uitgeroepen tot 'schoonste strandgemeente van Zeeland 2018'. Dit met name vanwege het Banjaardstrand. Strandexploitatie Banjaardstrand ruimt iedere avond het zwerfafval op het strand op en de vuilnisbakken worden geleegd. 's ochtends wordt de hondenpoep en het afval van de nachtrecreanten opgeruimd. Ondertussen rijdt de beachcleaner over het strand om het aangespoelde zeewier te verwijderen. Dankzij dit alles kunnen de badgasten iedere dag genieten van een schoon strand. De stranden zijn zowel ’s middags als de daaropvolgende ochtend door inspecteurs beoordeeld. De scores en het beeldmateriaal zijn vervolgens beoordeeld door een deskundige jury. Overigens kreeg het Banjaardstrand al eerder mooie kwalificaties, namelijk Schoonste Strandpaviljoen van Nederland 2009, en Schoonste Strand van Nederland 2010, 2012 en 2014. In 2018 is aan het Banjaardstrand door de Foundation for Environmental Education (FEE) ook al (vermoedelijk 'wederom') een Blauwe Vlag toegekend.

- Noord-Beveland is het op een na kleinste Zeeuwse eiland. Een land van polders tussen dijken en - in de zomer - uitbundig bloeiende akkerranden. En een land van mooie natuurgebieden. Tussen de bomen liggen poelen met amfibieën en grote graslanden die vanaf mei steeds van kleur verschieten. Blauw, paars en roze zijn de kleuren van de verschillende soort orchideeën die hier achtereenvolgens bloeien. Voor nadere informatie zie onder de link de pagina over dit gebied op de site van Staatsbosbeheer.

- De kust van Noord-Beveland raakt door een getijdengeul vlak voor het Banjaarstrand doorlopend zand kwijt. De Nederlandse kust is voortdurend in beweging en zonder ingrijpen verschuift de kust door natuurlijke invloeden langzaam landinwaarts. Rijkswaterstaat heeft daarom van september t/m december 2018 de kust van het eiland versterkt. Tussen de Veerse Gatdam en de Oosterscheldekering is ruim 250.000 m3 zand op het strand (en deels onder water) aangebracht. Op ongeveer 10 km uit de kust hebben sleephopperzuigers zand opgezogen van de zeebodem. Het schip perst het zand bij het strand via een pijpleiding naar het vasteland. Bulldozers verdelen het zand vervolgens over het strand en door de wind verspreidt het zand zich verder over het kustgebied. Een deel komt terecht in de duinen en zo wordt de kust versterkt en blijft de kustlijn op zijn plaats. Samen met de waterschappen onderhoudt Rijkswaterstaat de Nederlandse kust. Door het aanbrengen van zand op en vlak voor de kust blijft op natuurlijke wijze de kustlijn op zijn plaats. Zo blijft Nederland goed beschermd tegen de zee. (bron: Rijkswaterstaat)

- "Waterschap Scheldestromen treft anno 2019 voorbereidingen voor een dijkversterking op Noord-Beveland en wil daarbij de steenbekleding van enkele nollen vervangen door breuksteen en asfalt. Het Zeeuwse Landschap doet, mede namens Nationaal Park Oosterschelde, Erfgoedvereniging Heemschut, Erfgoed Zeeland, FLORON, de Nederlandse Onderwatersport Bond en Stichting de Oosterschelde, een dringend beroep op het waterschap om te kiezen voor ander materiaal en rekening te houden met de cultuurhistorische en ecologische waarde van deze nollen.

De natuurstenen bekleding van de oude nollen - resten van eerdere zeedijken - herbergt nu een waardevolle, karakteristiek Zeeuwse, flora en fauna. Denk hierbij aan vloedmerkplanten, wieren, schaalhorens, naaktslakken, paardenanemonen, kreukels en purperslakken. Als de dijkbekleding wordt vervangen door breuksteen en asfalt zijn er geen gaten en kieren meer en zal een afwisselend biotoop veranderen in een monocultuur van slechts twee tot drie wiersoorten. Bovendien zal de voorgenomen nieuwe dijkbekleding het authentieke karakter van de nollen aantasten en dreigen de zo kenmerkende perkoenpaaltjes door de werkzaamheden te verdwijnen. Een van de nollen is, juist op de plek waar een stuk werkweg ontbreekt, een belangrijk broedgebied voor diverse kustbroedvogels, waaronder de steeds zeldzamer wordende bontbekplevier. Het waterschap wil deze werkweg nu doortrekken, met alle risico’s van dien dat die vogels verstoord zullen worden. Natuurlijk onderstrepen wij het belang van hoogwaterveiligheid en begrijpen we dat daar werkzaamheden voor nodig zijn. Maar we vragen het waterschap de oude steenbekleding, de kenmerkende perkoenpaaltjes én de dijkpaal na versterking terug te plaatsen en gebruik van gietasfalt uit te sluiten. Lees hier de volledige brief." (bron: Het Zeeuwse Landschap, juni 2019)

- "Gemeente Noord-Beveland, Provincie Zeeland, Waterschap Scheldestromen en 20 Noord-Bevelandse agrariërs zijn in maart 2021 gestart met het project ‘Boeren meten water’. Doel van het project is om het zoutgehalte in het oppervlaktewater in beeld te brengen. Agrariërs meten dit zelf door het jaar heen. Op deze wijze wordt een grote hoeveelheid aan gegevens over de verziltingssituatie tot in de haarvaten van het oppervlaktewatersysteem verzameld. Dit vergroot de watersysteemkennis over zoet water op het eiland. Daarnaast is de verwachting dat de deelnemers meer zicht krijgen op de (on)mogelijkheden om een robuuste zoetwatersituatie te creëren. Het project duurt twee jaar en is een van de projecten vanuit het Zeeuws Deltaplan Zoet Water. De gemeente is opdrachtgever voor het project, dat in totaal zo’n 45.000 euro kost. Waterschap en Provincie leveren beide een financiële bijdrage.

Meettraject van start. Acacia Water begeleidt het project vanuit het landelijk traject ‘Boeren meten water’ met agrariërs, waterschappen en andere partijen. In het twee jaar durende meettraject zijn er vier bijeenkomsten voor de twintig boeren en de betrokken partijen op Noord-Beveland. De bijeenkomsten hebben als doel uitwisseling van kennis, ervaringen en resultaten. De boeren hebben meetapparatuur ontvangen en er zijn afspraken gemaakt over de manier van meten, de meetlocaties en -frequenties. De metingen worden verwerkt via een meetplatform.

Nauwkeuriger inzicht. Gedurende twee jaar meten de boeren met regelmaat en op vaste plekken de geleidbaarheid van het slootwater. Elke meting wordt meteen opgeslagen in een centrale database die via internet vrij toegankelijk is. De gegevens verschaffen hopelijk een nauwkeuriger inzicht in de variatie van zoutgehaltes van het slootwater en bieden mogelijk houvast voor het nemen van maatregelen om de beschikbaarheid van zoet water op Noord-Beveland te verbeteren. De opgedane kennis kan watergebruikers in staat stellen om extra maatregelen te treffen. Te denken valt aan het plaatsen van stuwen op plekken waar zoute sloten uitmonden in zoete sloten, of het opslaan van zoet slootwater. In Zeeland loopt op Schouwen-Duiveland een vergelijkbare pilot onder de naam ‘Natuurlijk Zoet’.

Over het Zeeuws Deltaplan Zoet Water. We merken allemaal dat het weer extremer wordt. Langdurige droogte en hevige hoosbuien komen steeds vaker voor. Zoet water is daardoor niet altijd voorradig op het moment dat het nodig is. Boeren en fruittelers merken dit direct bij de teelt van hun gewassen. Ook natuurgebieden hebben steeds vaker last van droogte of wateroverlast. In het Zeeuws Deltaplan Zoet Water werken tal van partijen samen om ervoor te zorgen dat vraag en aanbod van zoet water meer in balans komen. Kijk voor meer info ook op onze webpagina Zoetzout." (bron: Waterschap Scheldestromen, maart 2021)

Overnachten

- Boek hier je B&B e.d. op Noord-Beveland, met laagsteprijsgarantie!

Beeld

- Zeven dorpsfilms, gemaakt tussen 1951 en 1966 door filmer Johan Adolfs uit Enschede, zijn in 2010 gedigitaliseerd. De gemeente Noord-Beveland heeft dat gedaan omdat nu nog mensen in leven zijn die precies kunnen vertellen wie en wat er allemaal op het celluloid is gezet. Bij de digitale beelden konden op die manier commentaren en informatie worden gezet. Adolfs filmde in heel Nederland. In Colijnsplaat, Kamperland en Kats maakte hij twee films, in Kortgene en Wissenkerke maar één. De tweede film van Kats, geschoten in 1966, is al jaren spoorloos.

Literatuur

- Nieuwe en/of tweedehands boeken over Noord-Beveland (online te bestellen).

Links

- Gemeente: - Officiële site van de gemeente Noord-Beveland. - Nieuws van de gemeente op Facebook. - Nieuws van de gemeente op Twitter.

- "Wij noemen ons eiland een eindeloos eiland. Eindeloos in de letterlijke én figuurlijke betekenis. Het landschap biedt hier eindeloze vergezichten: je kan hier wandelend of fietsend eindeloos genieten. Het Noord-Bevelandse landschap kenmerkt zich door de rechte lijnen; verderop in dit boek 'DNA Noord-Beveland' zie je een luchtfoto die dat duidelijk zichtbaar maakt. De Noord-Bevelanders noemen zichzelf ook wel Peelanders. Die geuzennaam is ontstaan dankzij de zware kleibodem die het eiland rijk is: juist op dié vruchtbare bodem gedijen suikerbieten (peeën) als nergens anders. Vandaar “Peeland”. Het Noord-Bevelandse land bracht ook prachtige bedrijven voort: onder andere Roompot en Zeelandnet hebben hier hun roots liggen. De Noord-Bevelanders zelf volgen de rechtlijnigheid van het eiland; ze praten niet al te veel maar zij zeggen wel waar het op staat.

Ons eiland wordt rondom omringd door drie wateren: aan de zeezijde ligt het brede Noordzeestrand, in het noorden de Oosterschelde en in het zuiden het Veerse Meer. Wij hebben hier zo’n 50 kilometer eindeloze kustlijn, net zoveel als heel België. Dit DNA-boek wil de identiteit en het gevoel van ons eiland verwoorden en verbeelden. Zonder opsmuk en zonder mooipraterij. Want dat past al helemaal niet bij de aard van de Noord-Bevelanders. Gewoon zoals het is, niet meer en niet minder! Dit DNA-boek wordt onze basis om samen met ondernemers, inwoners en organisaties de gemeente te gaan promoten vanuit onze ware identiteit; wat het werkelijk is, waar wij voor staan. Want onze identiteit vormt het uitgangspunt voor al onze promotie. Bewoners, ondernemers, ambtenaren en bestuurders leverden input voor dit DNA-boek. Wij hopen dat dit DNA-boek iedereen inspireert en motiveert om de identiteit van ons eiland uit te dragen. En daardoor ambassadeur te zijn van ons bijzondere eiland: ons eindeloos eiland. College van Burgemeester en wethouders van de gemeente Noord-Beveland."

- Belangenorganisatie: - "Coöperatie Energiek Noord-Beveland is opgericht om mensen enthousiast te maken voor ons plattelandsgebied. Ons eiland is klein en overzichtelijk, samen kunnen we veel tot stand brengen. We denken dan in de eerste plaats aan leefbaarheid en duurzaamheid, bijvoorbeeld aan openbaar vervoer, zorg en het zelf opwekken van energie. Maar ook op andere terreinen kunnen we veel voor elkaar betekenen. Onze doelstelling is dan ook: het bevorderen van de sociale samenhang en leefbaarheid binnen de Noord-Bevelandse gemeenschappen in het algemeen en de samenwerking tussen leden in het bijzonder. Onder leefbaarheid verstaat de coöperatie vooral: betrokkenheid inwoners en versterking plaatselijke economie, met oog voor de omgeving.

De coöperatie wil een platform zijn dat zorgt voor diverse faciliteiten, zoals het kanaliseren van subsidiestromen, zorgen voor noodzakelijke fondsvorming, bedrijven interesseren voor onze ideeën enz. De uitvoering van alle ideeën vindt plaats in werkgroepen d.m.v. projecten. Iedere projectgroep opereert zelfstandig. Bij de naam van onze coöperatie denken we niet alleen aan de energie die nodig is om onze huizen te verwarmen of het licht te laten branden, maar ook aan de energie die we samen kunnen stoppen in een leefbaar Noord-Beveland. Anno 2019 heeft de coöperatie twee projecten onder handen: breedband in het buitengebied: draadloos-vast internet; duurzaam wonen."

- Jongeren: - Jongerenwerk Noord-Beveland is een aanspreekpunt voor jongeren op het gebied van vrije tijd, werk, familie, school, vrienden, middelengebruik etc. Het jongerenwerk organiseert activiteiten op het gebied van welzijn, sport en cultuur en biedt daarnaast individuele begeleiding.

- Welzijn: - "Beschikbaarheid van openbaar vervoer in een dunbevolkte gemeente als de onze is minimaal. Daardoor is een grote groep ouderen steeds minder in staat dingen te doen die hun leven een beetje kleur geven. Een voor een vallen er activiteiten af, zoals een bezoekje aan het strand, een dagje winkelen in de stad, theaterbezoek en op een gegeven moment ook de kerk. Hierdoor wordt de wereld van deze ouderen steeds meer gescheiden van die van nog actieve burgers (“ze doen niet meer mee“). Vereenzaming en daardoor versnelde mentale en fysieke achteruitgang is het gevolg. Vandaar het initiatief om in 2006 Eurobus Noord-Beveland te beginnen. Wij hopen dat deze bus er toe zal bijdragen om mensen in elk geval een fijne (mid)dag of avond te bezorgen! De Eurobus rijdt voor ouderen en voor mensen met een functiebeperking (dit kunnen natuurlijk ook jongere mensen zijn). Mensen worden hierdoor in de gelegenheid gesteld om deel te blijven nemen aan het openbare leven. Naar de stad om te winkelen of naar de markt, een theaterbezoek, naar een film, ergens een kopje koffie drinken of zomaar een rondrit door de natuur maken. Iets ondernemen houdt immers de mens actief en doet velen goed."

• 1. Nederlandse plaatsnamen verklaard,
  van Berkel, Gerald, and Samplonius Kees
  , (2018)