Status

- Noordeinde is een dorp* in de provincie Noord-Holland, in de streek Kennemerland, gemeente Alkmaar. T/m 31-7-1970 gemeente Graft. Per 1-8-1970 over naar gemeente Graft-De Rijp, in 2015 over naar gemeente Alkmaar.

* Je zou de plaats gezien haar geringe grootte, het ontbreken van een kern en het niet meer als zodanig in functie zijn van de kerk, ook als buurtschap kunnen beschouwen. Maar lokaal beschouwt men het als dorp dus conformeren wij ons daaraan. Verder is het ook een formele woonplaats met een eigen postcode (1485) en plaatsnaam in het postcodeboek (soortgelijke kleine plaatsjes laat men elders vaak gemakshalve onder het grotere dorp vallen waar het toe behoort, in dit geval zou dat Graft zijn geweest, waar het dus het 'Noordeinde' van is).

Naam

Oudere vermeldingen
1396 Nordenne, 1494 tNoorteynde.

Naamsverklaring
Samenstelling van einde 'rand of eind, laatste stuk' en noord 'noordelijk gelegen', in dit geval ten opzichte van Graft.(1)

Ligging

Noordeinde ligt rond de gelijknamige weg, N van Graft.

Statistische gegevens

In 1840 heeft Noordeinde 33 huizen met 211 inwoners. Tegenwoordig heeft het dorp ca. 40 huizen met ca. 100 inwoners.

Geschiedenis

De buurtschap Noordeinde wordt een dorp door de bouw van de eerste Doopsgezinde Vermaning in 1655. In 1874 wordt deze opgevolgd door het huidige stenen kerkje. De nederzetting is nooit uitgegroeid tot een 'echt' dorp met een kern van enige omvang. Het is altijd een bescheiden lintbebouwing gebleven met aan weerszijden ca. 20 woningen.

Recente ontwikkelingen

- Bestemmingsplan kleine kernen van de toenmalige gemeente Graft-De Rijp (Markenbinnen, Noordeinde, Oost-Graftdijk en West-Graftdijk) (2012).

Bezienswaardigheden

- Noordeinde heeft 7 rijksmonumenten.

- Noordeinde heeft 11 gemeentelijke monumenten.

- De Noordeinder Vermaning (Noordeinde 18) uit 1874 is de opvolger van een houten voorganger uit 1655. Het rijksmonumentale kerkje van de Doopsgezinde Broederschap is in 1981 aan de eredienst onttrokken en is tegenwoordig een cultureel centrum. De kerk bevat een in 1793 door J.S. Strümphler gebouwd orgel dat mede onder de bescherming valt. Ook de waterput en de brug bij de kerk zijn rijksmonumenten. Dat geldt ook voor de naastgelegen voormalige kosterswoning op nr. 20, gebouwd in 1881 in traditioneel-ambachtelijke, streekeigen bouwtrant. De kosterswoning is van algemeen belang uit architectuur- en cultuurhistorisch oogpunt, vanwege de grotendeels gaaf bewaard gebleven hoofdvorm en detaillering, het materiaalgebruik en als historisch-functioneel onderdeel van het Vermanings-complex. - Inventaris van het archief van de Doopsgezinde Waterlandse gemeente in het Noordeinde van Graft, 1655-1981.

- Het andere rijksmonument in Noordeinde is de voormalige pastorie op nr. 16 uit 1862 met brug en schuur (uit 1881).

Landschap, natuur en recreatie

- Direct W van Noordeinde, formeel vallend onder het dorp Graft, ligt een meertje met de naam... 't Meertje. Op dit meertje wordt gevaren en 's winters als er ijs ligt wordt er geschaatst. Direct Z van het driehoekige meertje ligt de Sapmeerpolder, direct N ervan ligt de Noordeindermeerpolder. Beide zijn rond 1650 ingepolderd. Zie het artikel Vier kaarten van de Noord-Hollandse polders Noordeindermeer en Sapmeer in Caert-Thresoor, 1999, pag. 83-88. Weet iemand waarom 't Meertje niet is ingepolderd? Was daar een bijzondere reden voor?

Overnachten

- Boek hier je B&B e.d. in omgeving Noordeinde, met laagsteprijsgarantie!

• 1. Nederlandse plaatsnamen verklaard,
  van Berkel, Gerald, and Samplonius Kees
  , (2018)