Oerle

Plaats
Dorp
Veldhoven
Zuidoost-Brabant Kempen
Noord-Brabant

oerle_welkom_bord_2_kopie.jpg

Door alle nieuwbouw in Veldhoven en Oerle zijn deze dorpen inmiddels aan elkaar gegroeid. De gemeente heeft er daarom één bebouwde kom met naam Veldhoven van gemaakt. Alleen aan deze welkom-borden kun je nu nog zien dat je Oerle binnenkomt. (© Google)

Door alle nieuwbouw in Veldhoven en Oerle zijn deze dorpen inmiddels aan elkaar gegroeid. De gemeente heeft er daarom één bebouwde kom met naam Veldhoven van gemaakt. Alleen aan deze welkom-borden kun je nu nog zien dat je Oerle binnenkomt. (© Google)

NB gemeente Oerle in ca. 1870 kaart J. Kuijper [1024x768].gif

Gemeente Oerle in ca. 1870, kaart J. Kuijper

Gemeente Oerle in ca. 1870, kaart J. Kuijper

Oerle

Terug naar boven

Status

- Oerle is een dorp in de provincie Noord-Brabant, in de regio Zuidoost-Brabant, en daarbinnen in de streek Kempen, gemeente Veldhoven. Het was een zelfstandige gemeente t/m 30-4-1921.

- Wapen van de voormalige gemeente Oerle.

- Het dorp Oerle heeft in 1978 geen eigen postcode en plaatsnaam gekregen in het postcodeboek, voor de postadressen ligt het dorp daarom sindsdien 'in' Veldhoven.

- Door de recente nieuwbouw in Veldhoven en Oerle zijn deze dorpen inmiddels aan elkaar gegroeid. De gemeente heeft er daarom - samen met de Oerse buur-buurtschap Zandoerle - gemakshalve één bebouwde kom genaamd Veldhoven van gemaakt, met derhalve alleen nog blauwe plaatsnaamborden (komborden) met die naam, waardoor het dorp Oerle geen eigen plaatsnaamborden meer heeft. Gelukkig kun je aan Welkom-panelen aan de dorps-entrees nog wel zien dat je het dorp binnenkomt (zie foto).

- Onder het dorp Oerle vallen ook de buurtschappen Berkt (grotendeels), Halfmijl, Heieind, Hoogeind, Scherpenering (deels), Toterfout, Vliet, Zandoerle en Zittard. Dat zijn 9 buurtschappen in totaal.

Terug naar boven

Naam

In de volksmond
Oewers, Oers (met scherpe -s). Op de lokale dorpssite spreekt men ook van 'de Oerse gemeenschap'.

Oudere vermeldingen
1249 Oerle, Orhle, Ourle, 1254 Urle, 1281 Orle, 1342 Oerle, 1435 Kercoerle.

Naamsverklaring
Vermoedelijk een samenstelling van lo 'bos' (waarvoor zie verder bij 't Loo bij Bergeijk) en een eerste deel oer, waarschijnlijk = oor* 'grindhoudend zand' (vergelijk het Oudnoorse aurr en het Oudengelse êar), verwant (maar niet identiek) met het Nederlandse oer. Ook is gedacht aan oer als een samentrekking van over 'aan gindse zijde'. Zie ook Oer, Oirle, Oirschot, Oler, Olen, Ool.
* Gereconstrueerde vorm.

Omdat men hier ter kerke ging, werd dit gedeelte ook wel Kerk-Oerle of Kerkoerle genoemd, ter onderscheiding van de zuidelijker gelegen buurt Zand-Oerle of Zandoerle.(1)

Terug naar boven

Ligging

Oerle ligt direct W van Veldhoven en is daar door recente nieuwbouwprojecten inmiddels aan vastgegroeid.

Terug naar boven

Statistische gegevens

In 1840 heeft de gemeente Oerle 106 huizen met 649 inwoners, verdeeld in het gelijknamige dorp 25/152 (= huizen/inwoners) en de buurtschappen Hoogeneind 28/177, Berkt 12/88 en Zand-Oerle 41/232. Verder waren er in deze gemeente nog de buurtschappen Scherpenering, Zittard, Vliet, Toterfout en Halfmijl. Per de opheffingsdatum (1-5-1921) had de gemeente 717 inwoners.

Lange tijd heeft het dorp rond de 1.000 huizen met ca. 2.600 inwoners gehad, maar sinds begin 21e eeuw is het fors aan het groeien, waardoor het inmiddels aan Veldhoven is vastgegroeid. De komende jaren gaat deze groei door tot uiteindelijk ca. 4.000 inwoners. Om de kansen te benutten die dit biedt voor de dorpsgemeenschap en het verenigingsleven, is de Stichting Oerle 4000 in het leven geroepen.

Terug naar boven

Geschiedenis

Als je je nader wilt verdiepen in de geschiedenis van dit dorp, kun je terecht bij de volgende instanties, sites en literatuur:

- Geschiedenis van Oerle op de lokale dorpssite.

- Verhalen over de geschiedenis van Oerle op de site van het Brabants Historisch Informatie Centrum (BHIC).

- In 2005 is het boek '4000 jaar geschiedenis van Oerle, Meerveldhoven, Veldhoven en Zeelst' verschenen (J.F.C.M. Bijnen, 372 pag.).

- In 2011 heeft Stichting Historisch Oerle het boek 'Witte nog?' gepubliceerd, met foto’s van het dorp en zijn bewoners.

Terug naar boven

Recente ontwikkelingen

- Het Inrichtingsplan Wintelre-Oerle, dat in 2010 van start is gegaan, omvat het 1.500 hectare grote gebied rond deze dorpen. Het gebied maakt onderdeel uit van de reconstructies Kempenland en Boven-Dommel. In het landinrichtingsplan zijn maatregelen opgenomen voor de landbouwkundige structuur, water, natuur, landschap en cultuurhistorie in combinatie met een herverkaveling (d.m.v. kavelruil). Ook de recreatie komt aan bod.

- De afgelopen jaren zijn veel plannen ontwikkeld die de ruimtelijke en sociale ontwikkeling van Oerle en directe omgeving beïnvloeden. Denk onder meer aan industrieterrein Habraken, de realisering van Zilverackers in het gebied van Zonderwijkse Akkers, de Zittard en de zuidzijde van het dorp, de westelijke ontsluitingsroute naar aanleiding van deze plannen en het verkeerscirculatieplan. Daarnaast nog het project Schippershof met 89 woningen en De Hoge Ackers aan de westzijde van het dorp. De bouw van een kleine 400 woningen in het dorp, de wegomlegging om het dorp heen, het wijzigen van alle wegen binnen de bebouwde kom in 30 km-wegen en het inrichten van het Gerard Vekemansplein. Om dit alles, ook in relatie tot de leefbaarheidsaspecten in het dorp, gestructureerd en in samenhang op te pakken en uit te voeren, is in 2009 het Ontwikkelingsplan Oerle opgesteld.

Het Ontwikkelingsplan is sinds 2010 in uitvoering. De plannen behelzen een herinrichting van het centrum en het evenemententerrein, 'verbreding' van basisschool St. Jan Baptist, stimulering van de recreatie, realisatie van een 'dorpswinkel' in het woonzorgcluster en het bevorderen van de sociaal-culturele historie. Daarnaast is in samenwerking met Rabobank Oerle-Wintelre een (tijdelijk) ondernemersplatform in het dorp opgericht. Dit om de verschillende initiatieven en ideeën samen te brengen en op deze wijze bij te dragen aan een positief en levendig Oerle. De werkzaamheden strekken zich uit van de St. Janstraat ter hoogte van garage Dingen tot aan de Oude Kerkstraat ter hoogte van de Berthastraat.

Terug naar boven

Bezienswaardigheden

- Oerle heeft ca. 20 rijksmonumenten. Onder de link vind je een specificatie per buurtschap. De rijksmonumenten van dit dorp zitten 'verstopt' in de plaats Veldhoven (omdat het dorp, zoals toegelicht onder Status, geen formele woonplaats is). Het betreft met name de panden aan de Oude Kerkstraat.

- Bezienswaardigheden in Oerle.

- De huidige St. Jan de Doperkerk dateert uit 1912, maar heeft minstens drie voorgangers gehad. Reeds in 1249 is sprake van een kerk in Oerle, maar hiervan zijn nooit restanten teruggevonden.

- Het gebeurt in ons land maar zelden dat een geheel nieuwe molen wordt gebouwd. De familie De Jongh uit de Oerse buurtschap Hoogeind heeft het aangedurfd om Molen Sint Jan te bouwen. Een mooi staaltje vakwerk. De achtkante stellingkorenmolen is van 1987 tot 1991 opgebouwd uit onderdelen van elders gesloopte molens. Zo is het achtkant afkomstig uit het Duitse Leezen, en een gesloopte molenromp uit Vught heeft de 40.000 stenen voor de onderbouw geleverd. De molen is volop in functie: de Oerse Molenbakker bakt er heerlijke broden mee, die je uiteraard ter plekke kunt kopen.

Terug naar boven

Jaarlijkse evenementen

- Carnaval. Op zaterdag en zondag viert Oerle carnaval in dorpscentrum d’Ouw School. Het dorp kent al vele jaren een kleinschalige optocht die op zaterdagmiddag door de straten trekt, muzikaal opgeluisterd door Blaaskapel De Vèrrekesblaos.

- Trekkertrek (pinksterweekend). "Oers spektakel is terug van weg geweest. In 1998 werd het Oers spektakel voor het laatst georganiseerd. Dit succes hebben wij, de leden van gilde St Jan Baptist en tractor pullingteam ‘Red n Vet’, met veel plezier en genot terug gehaald naar Oerle. Op zaterdag 23 mei 2015 barstte het geweld los. Vanaf 18.00 uur waren er verschillende demo’s te zien. Daarna was er een spetterend optreden van de Zingende Frietboer en John Hospel. Met de tent goed vol was dit een zeer gezellige en geslaagde avond. Zondag 24 mei 2015, onder het genot van tropische temperaturen, werd om 10.00 uur het startschot gegeven, met meer dan 200 deelnemers, in 17 verschillende klassen. Een dag voor jong en ouder. Met het geluid van ronkende motoren en zwarte rookpluimen boven Oers was het een onvergetelijke dag." En sindsdien is dit dus weer een jaarlijks evenement.

- Kermis (5 dagen in september).

- In een weekend begin oktober organiseert Stichting Koers van Oers de jaarlijkse Boekenmarkt. Naast tweedehands boeken in alle mogelijke categorieën zijn er ook LP's, DVD's en CD's te koop. De opbrengst van de Boekenmarkt komt volledig ten goede aan het maandelijkse dorpsblad de Koers van Oers en de dorpswebsite.

Terug naar boven

Literatuur

- Nieuwe en/of tweedehands boeken over Oerle (online te bestellen).

Terug naar boven

Links

- Algemeen: - Site van en over Oerle met o.a. actualiteiten, activiteitenagenda en informatie over de vele verenigingen die het dorp rjik is.

- Nieuws: - De maandelijkse dorpskrant de Koers van Oers is via de link ook online te lezen.

- Muziek: - Harmonie St. Cecilia.

- Zorg: - Zorgboerderij d'n Oerse Have.

Reactie toevoegen