Terug naar boven

Status

- Oosteind is een dorp in de provincie Noord-Brabant, in de regio West-Brabant en daarbinnen in de streek Amerstreek, gemeente Oosterhout.

- Onder het dorp Oosteind vallen ook de buurtschappen Groenendijk, Heikant, Heistraat, 't Hoekske, Hoge Dijk / Groenstraat (deels) en Ter Horst. Dit zijn 6 buurtschappen in totaal.

- Vijfhuizen zou oorspronkelijk ook een buurtschap zijn geweest van Oosteind, maar ligt nu W van de A27 als onderdeel van Oosterhout, rond de weg Vijfhuizen, aan het eind van de Leijsenstraat. Komt in 1624 voor het eerst in de bronnen voor als Vyffhusen. Wordt in de volksmond Het Helleke genoemd, hoewel de weg Helleke een aparte weg is W van de weg Vijfhuizen. Omvat thans nog 4 huizen (met de nummers 2, 3, 7 en 11). Bezienswaardigheid: zeer karakteristiek pand het Geel Huis.

- Vereniging Belangen Oosteind VBO en de Werkgroep Heemkunde Ulendonc WHU verdienen een pluim voor de wijze waarop zij de buurtschappen in het buitengebied rond het dorp profileren. Zij hebben namelijk bij alle buurtschappen fraaie borden geplaatst met daarop een verhaal over de geschiedenis van de desbetreffende buurtschap. Het betreft met name de buurtschappen Groenendijk, Groenstraat/Hoge Dijk, Heikant en Ter Horst. Dit alles onder het motto: “Oosteind vertelt over zijn land, zijn monumenten, zijn natuur. Samen maken ze geschiedenis.” Zij zijn landelijk een van de weinigen die op een dergelijke goed verzorgde wijze ter plekke het toerisme in hun buitengebieden bevorderen. Iedereen roept het, VBO en WHU doen het! Het illustreert tevens de belangrijke bijdrage die de lokale ‘amateurheemkunde’ kan leveren aan het beschrijven en profileren van de lokale geschiedenissen en bezienswaardigheden, naast de professionele historici en de VVV’s.

Veel heemkundekringen doen dit uiteraard al, maar maken dit nog vaak niet (zo goed) naar buiten zichtbaar zoals de VBO en WHU dit wél doen. Bij de lokale (al dan niet georganiseerde) heemkundigen is een enorme kennis aanwezig. VBO en WHU laten zien hoe je deze kennis en kunde kunt inzetten in het belang van het cultuurtoerisme. Uitgeverij Filatop (de voorloper van Plaatsengids.nl) heeft VBO en WHU dan ook, ter gelegenheid van het verschijnen van het boek "Op ontdekkingstocht door West-Brabant; Baronie en Markiezaat"* in 2001, de West-Brabantse Buurtschappenprijs 2000 toegekend.
* Auteurs: Geert de Bruijn uit St. Willebrord en Frank van den Hoven (de hoofdredacteur van Plaatsengids.nl) uit Leerdam.

Terug naar boven

Naam

In het dialect
Destèènd.

Oudere vermeldingen
1590 Opt d'Oisteynde, 1838-1857 Oosteinde.

Naamsverklaring
"Samenstelling van oost 'oostelijk gelegen' en eind 'rand, uiteinde, plaats waar iets ophoudt'. Heette in 1308 Ulendonc, een samenstelling van donk 'zandige opduiking in moerassig terrein' en het Middelnederlandse ule 'uil', eerder dan ool 'land aan water, vochtig laagliggend land'."(1)

Terug naar boven

Ligging

Oosteind ligt O van Oosterhout, NW van Dongen, O van de A27. Je wordt erop geattendeerd als je op de A27 ter hoogte van het dorp rijdt; de plaatsnaam staat namelijk op het viaduct ter plekke over de A27.

Terug naar boven

Statistische gegevens

In 1840 heeft Oosteind 66 huizen met 454 inwoners. Tegenwoordig heeft het dorp ca. 500 huizen met ca. 1.200 inwoners.

Terug naar boven

Geschiedenis

In den beginne
"De eerste vermelding van Oosteind, als Ulendonc, dateert van 24 augustus 1308. Uit dit document blijkt dat de Abdij van Tongerlo hier bezittingen had. Het dorp ontstond op de grens van land en water, met in het noorden een moerasgebied en in het zuiden de hogere zandgronden met heidevelden en stuifduinen. Het wordt naar het oosten toe begrensd door de Donge, die vroeger de grens vormde tussen de Baronie van Breda en het Graafschap Holland, waartoe 's Gravenmoer behoorde.

Het is begrijpelijk dat boeren zich hier vestigden, want er was kwelwater beschikbaar. Op de droge zandgrond kon men wonen en het veengebied in het noorden leverde turf en bood weidegronden en hooiland. Zo ontstond op de grens van zand en klei een lint van boerderijen. Uiteraard had het land ten noorden van Oosteind te lijden van de Sint-Elisabethsvloed van 1421. Het moeras werd in 1708 uiteindelijk ingepolderd, waarbij de Gecombineerde Willemspolder werd gevormd."(2)

Leerlooien
De inwoners van Oosteind leefden vroeger van de landbouw, hielden zich al sinds de middeleeuwen ook bezig met leerlooien en later met het vervaardigen van schoenen. Deze bezigheid vond men binnen de gemeente Oosterhout alleen hier. Rond 1900 waren er maar liefst zo’n 20 leerlooierijen in het dorp. Begonnen als nevenactiviteit, werd het voor velen het hoofdmiddel van bestaan. Thans is er nog slechts één in bedrijf en wel die van Pierre Driesen (Provincialeweg 122). Het pand bevindt zich nog voor een groot deel in authentieke staat. Zo zien bijvoorbeeld de droogzolders er nog net zo uit als een eeuw geleden, met aan alle kanten houten luiken die opengezet kunnen worden om de gelooide huiden droog te laten waaien. De luiken zijn verstelbaar. Afhankelijk van het weer kunnen deze op maat opengezet worden.

De putten zijn al langgeleden geruimd. Dat waren 50 grote houten bakken van 2x2x2 meter. In deze bakken, die in de grond waren ingegraven, lagen de huiden één tot twee jaar om via een tijdrovend natuurlijk proces met eikenschors te looien. Tegenwoordig gebeurt dat dankzij grote houten draaiende trommels in 48 uur. Het kuiplooien, zoals dat vroeger vooral in Oosteind, Gilze, Rijen, Waspik, Waalwijk en Dongen gebeurde, is in Nederland allang uitgestorven, het komt alleen hier en daar nog voor in België en Duitsland.

“Ik heb het op de vakschool nog geleerd, ontharen en vlezen op de bok, met schraapmessen. Toen ik op het bedrijf begon, lagen hier buiten nog de kuipen. Een jaar of twee lagen de huiden daarin, ingestrooid met gesnipperde eikenschors, op bretten. Een stuk of 50 huiden op elkaar tot de put vol zat, een zware kei er bovenop. Het kapitaal zit in de grond, zeiden de leerlooiers toen. Wij zijn met kuiplooien gestopt in 1948/49. Vanwege de concurrentie. Het looiproces moest sneller”, aldus Driesen (808). Het bedrijf van Driesen bestond in 1995 honderd jaar en kreeg in verband daarmee de koninklijke onderscheiding van Hofleverancier.

In de Langstraat, Dongen en omgeving hadden veel boeren, herbergiers, winkeliers, schoenmakers en zadelmakers het leerlooien als nevenactiviteit. Dit werd veroorzaakt door gunstige factoren als veel veeteelt en dus veel huiden, riviertjes als Donge en Rul en beken met stromend water en akkermaalshout in de houtwallen, waarvan de schors kon dienen als looistof (de lokale molenaar maalde de schors tot poeder, dat tijdens het looien tussen de huiden gestrooid moest worden). In 1815 telde Brabant 250 leerlooierijen waar 330 mensen in dienst waren, vaak vader en zoons. Ten tijde van oorlogen was er een grote vraag naar leer. Duizenden soldaten moesten dan van schoenen worden voorzien. Door moderne looitechnieken en de ledercrisis tussen 1920 en 1930 verdwenen veel Oosteindse kuiplooiers.

Nieuwe ‘gouden tijden’ voor de leerlooierij begonnen na de Tweede Wereldoorlog, toen Nederland massaal overstapte van de klomp op de schoen. Voor Oosteind duurde dit tot medio jaren zeventig. De teruggang die toen volgde, had te maken met milieueisen, hoge investeringen in zuiveringsinstallaties, verdere mechanisatie en andere maatregelen tegen stank en lozing van afvalstoffen. Zo heeft Driesen in 1986 zijn ‘nat-huisafdeling’ overgebracht naar zijn bedrijf in Dongen. In Oosteind vindt nog een deel van het afdrogen, verwerken, opslaan en verkopen van het leer plaats.

Als je je nader wilt verdiepen in de geschiedenis van Oosteind, kun je terecht bij de volgende instantie en literatuur:

- Werkgroep Heemkunde Ulendonc houdt zich bezig met het vastleggen en onderzoeken van de geschiedenis van Oosteind. Eén keer per jaar organiseert zij een tentoonstelling, met een bijbehorend boekje, over een onderwerp dat een relatie heeft met het dorp. In het archief van de heemkundegroep worden foto's, bidprentjes en andere documenten met betrekking tot het dorp bewaard..

- Het boek 'Oosteind in vroeger dagen' (1952) is verschenen ter gelegenheid van het 100-jarig bestaan van de parochie. Met fraaie tekeningen van de toenmalige (1933-1962) hoofdonderwijzer Arnold Minjon.

- Oosteind heeft in 2008 het 700-jarig bestaan gevierd. Ter gelegenheid daarvan heeft Stijn Leijten een Canon (zeg maar bloemlezing) gemaakt van 700 jaar geschiedenis van het dorp. Op een paar A4-tjes de hoogtepunten uit de geschiedenis. Dat heeft op de lokale dorpssite gestaan, maar is daar nu helaas niet meer te vinden.

Terug naar boven

Recente ontwikkelingen

- Omgevingsvisie van de gemeente m.b.t. het dorp en zijn buitengebied. Enkele citaten hieruit: "Leefbaar, gezond en aantrekkelijk wonen. Oosteind vormt een aantrekkelijke groene dorpse woonomgeving. Er is sprake van een woningbehoefte die onvoldoende wordt ingevuld. Er is met name behoefte aan woningen in de goedkopere categorieën (zowel koop als huur). Dit is geen eenvoudige opgave, vanuit meerdere invalhoeken: beleidsmatig (ligging in buitengebied), de aanwezige landschappelijke en ecologische waarden en zeker ook milieubelemmeringen, waarvan de geurhindercirkels gekoppeld aan agrarische bedrijven het belangrijkste zijn.

Uitdaging is om tot een vorm van woningbouw te komen, die goed past in de landschappelijke structuur, met behoud van het afwisselende lintkarakter (met doorzichten) buiten de hinderzones. Hierbij kan ook gedacht worden aan het gebruiken van vrijkomende (langgevel)boerderijen voor de woonfunctie en het inzetten van de mogelijkheden van de ruimte-voor-ruimte-regeling. Maar er kan ook gedacht worden aan een meer ontwikkelingsgerichte strategie. Deze is reeds benoemd in de Structuurvisie 2013 en wederom bestendigd in de Toekomstvisie 2019. Waarbij gedacht kan worden aan kleinschalige clusters met innovatieve woonvormen, maar ook aan meer reguliere vormen van woningbouw. Een goede landschappelijke inpassing en goede ontsluiting is hierbij van belang.

Welke strategie wordt gekozen, is mede afhankelijk van de omvang van de woningbehoefte voor Oosterhout als geheel en de mate waarin daaraan invulling gegeven kan worden in de kern Oosterhout zelf. Dit vormt onder andere onderdeel van de Woningbouwstrategie Oosterhout 2030 die de komende periode wordt opgesteld. In vervolg op de Woningbouwstrategie wordt voor het kerkdorp Oosteind een locatiestudie gestart, die in beeld brengt waar gezien de aanwezige kwaliteiten woningen gerealiseerd kunnen worden. Dit zal plaatsvinden in overleg met de samenleving.

Van belang is dat de dorpsgemeenschapszin (sociale cohesie), de leefbaarheid en het dorpse karakter behouden blijft. Een aantrekkelijk dorpshart speelt hierbij een rol. Kansen voor versterking liggen er in hergebruik van de vrijkomende kerk en pastorie. Hier kunnen mogelijk voorzieningen als de wijkverpleging en maaltijdvoorzieningen een plek krijgen. Om de kansen en mogelijkheden in beeld te brengen gaan we aan de slag met een Kerkenvisie. Van belangrijk voor de leefbaarheid zijn de aandachtspunten die naar voren gekomen zijn uit de gemeentelijke monitoren (zie de kenschetstekst), evenals de zorgpunten die spelen rondom eenzaamheid, zorgen over fijnstof, verkeershinder en infectieziekten gekoppeld aan de veehouderij. Daarnaast hebben we ook in de kerkdorpen aandacht voor ‘schoon, heel & veilig’. Als gemeente monitoren we deze aspecten en daar waar dat nodig is wordt gehandeld.

Economische vitaliteit. De ontstaansgeschiedenis van Oosteind is gekoppeld aan de agrarische sector, maar ook nu nog vormt het een belangrijke dragende functie voor het kerkdorp. Daarnaast vormt de grondgebonden landbouw een belangrijke drager van de groenstructuur en de cultuurhistorische waarden. Behoud hiervan staat voorop, in goede balans met de waarden in het gebied en gevoelige functies zoals wonen. Verbredingsinitiatieven bij agrarische ondernemers worden ondersteund, mits passend in de gebiedskarakteristiek en niet leidend tot hinder voor overige functies.

Samen met betrokkenen is het goed om op zoek te gaan naar kansrijke (nieuwe) economische dragers en nevenfuncties. Het bestemmingsplan buitengebied biedt hiervoor de actuele kaders. Wanneer een agrarische ondernemer het bedrijf beëindigt, is het zaak zorgvuldig om te gaan met de vrijkomende agrarische bebouwing: negatieve uitstraling door leegstand moet voorkomen worden, maar ook gebruik dat niet passend is in het buitengebied. Aan de zuidwestzijde van Oosteind is een kassengebied gelegen, dat zich kan ontwikkelen binnen de kaders van het bestemmingsplan.

Bereikbaarheid, mobiliteit en toegankelijkheid. Qua mobiliteit liggen de opgaven bij het verbeteren van de verkeersveiligheid en de leefbaarheid. Met name de veiligheid voor het langzaamverkeer op de Provincialeweg en de Heistraat / |Ekelstraat is een aandachtspunt. Daarnaast is op de overige wegen en dan met name in het buitengebied de verkeersveiligheid een aandachtspunt. Het verschil in snelheid en massa tussen de verschillende vervoerstromen (auto’s, (recreatieve) fietsers, vrachtwagens en landbouwverkeer) op de relatief smalle wegen, zorgen voor potentieel gevaarlijke situaties. Op het vlak van een goed woon- en leefklimaat is er een spanning tussen de Provincialeweg als woonstraat en als gebiedsontsluitingsweg. In het algemeen geldt, om de kwaliteit van de woonomgeving te versterken zal in verblijfsgebieden de woon- en leefkwaliteit een hogere prioriteit krijgen dan de afwikkeling van het autoverkeer en het parkeren.

De aanleg van de N629 kan gevolgen hebben voor de bereikbaarheid van Oosteind met het openbaar vervoer. Bij de herinrichting van de wegenstructuur voortkomend uit de aanleg van de N629 (waaronder de afwaardering van de Heistraat die thans als gebiedsontsluitingsweg/N629 dient) zal aandacht moeten worden gegeven aan een toereikende ontsluiting van het dorp met het openbaar vervoer. De komende jaren gaat de provincie onderzoek verrichten naar een openbaarvervoersknooppunt (een zogeheten Hub) nabij de aansluiting Oosterhout/Dongen op de A27. Het doel hiervan is tweeledig: het ontlasten van het bestaande busstation aan de Leijsenhoek én een nieuw openbaar vervoersknooppunt nabij de aansluiting op de A27."

Terug naar boven

Bezienswaardigheden

- Oosteind heeft 7 rijksmonumenten, zijnde in het dorp zelf 4 stuks, namelijk de RK kerk, de naastgelegen pastorie, de molenromp, en de voormalige boerderij annex brouwerij op Provincialeweg 89. De andere 3 rijksmonumenten hebben betrekking op een boerderijcomplex in buurtschap Heikant en worden daarom aldaar beschreven.

- In 1842 klinken al de eerste geluiden over een eigen kerk en parochie in Oosteind, zodat men niet meer in Oosterhout of Dongen ter kerke zou moeten gaan. De Sint Jansparochie in Oosterhout was daar niet zonder meer een voorstander van. Een zelfstandig Oosteind zou immers een aanzienlijk verlies van inkomsten betekenen. En in het dorp zelf kon men het maar moeizaam eens worden over de plaats waar de kerk zou moeten worden gebouwd. Kapelaan van Gils van Lamswaarde redde het dorp uit de impasse. Hij schonk een stuk akker aan de Provincialeweg, dat groot genoeg was voor kerk, pastorie en kerkhof. Op 1 juni 1852 werd de bouw van de kerk en pastorie gestart onder leiding van architect P. Soffers uit Ginneken. In 1853 is de RK Johannes de Doperkerk (Provincialeweg 86) ingewijd.

In 1925 is de kerk gesloopt, waarbij de toren behouden bleef. Er werd een nieuwe kerk gebouwd, een driebeukige blindbasilicale kerk met een eenbeukig koor en een driezijdig afgesloten apsis. In 1938 zijn de twee zijkapellen naast het hoofdaltaar erbij gebouwd. Later is de kerk gerestaureerd en zijn ter gelegenheid van het 100-jarig bestaan ook de overige gebrandschilderde ramen gemaakt. Deze driebeukige neoclassicistische kerk toont aan de buitenkant sobere baksteenvormen met rondboogvensters, steunberen en een eenvoudige toren van drie geledingen met korte naaldspits.

Het interieur is kleurrijk gedecoreerd met Toscaanse zuilen, over het middenschip een gestukadoord houten tongewelf en over de zijbeuken gestukadoord houten kruisribgewelven. Het koor wordt inwendig geleed door pilasters met composiete kapitelen. Tot de inventaris behoren twee zijaltaren, preekstoel, bidstoelen in neo-barokke vormen en het hoogaltaar in neo-renaissancetrant. Het orgel van de kerk te Oosteind is een van de weinige instrumenten die gebouwd zijn door de Gebr. Van der Aa uit Oosterhout. Het uit 1860 daterende orgel had oorspronkelijk één manuaal en aangehangen pedaal. De speeltafel stond los. Als maker van het pijpwerk wordt aan Vollebregt gedacht. Voor de kerk staat een Heilig Hartbeeld uit 1927. De kerk valt tegenwoordig onder de Catharinaparochie.

- Op het kerkhof in Oosteind ligt een verzamelgraf met 12 Oosteindse slachtoffers, die op 15-2-1945 zijn omgekomen door een inslag van een Duitse V1, die te vroeg was neergestort; hij was eigenlijk bedoeld voor Antwerpen.

- Molen Victoria, voorheen De Hoop (Provincialeweg 143) kwam gereed in 1890 en Johannes Martinus Teurlings werd de molenaar. Teurlings begon in 1919 ook een leerlooierij. De molen fungeerde dan ook tevens als runmolen. In 1927 werd ter plaatse een veekoekenfabriek in werking gesteld en in 1936 ook een fabriek voor plantaardige olie. In 1929 brandde de molen uit. Men wilde in 1942 de molen nog restaureren om aldus het brandstoftekort het hoofd te bieden. Er kwam echter een elektromotor. Na de Tweede Wereldoorlog werd er geen eikenschors meer vermalen. Wél werd er graan gemalen en in toenemende mate veevoederingrediënten.

In 1952 werd een hamermolen aangeschaft. Ter plaatse werd een veevoederbedrijf gevestigd. De molenromp werd gebruikt als opslagplaats voor paardenvoer. In 2004 verhuisde het bedrijf naar Waspik. In 2008 zijn de bijgebouwen gesloopt, waardoor de molenromp weer vrij kwam te liggen. De molen werd eigendom van Stichting Molen Victoria Oosteind, die als doel heeft de molen weer maalvaardig te maken. In 2010 kwam de eerste fase van de restauratie gereed, bestaande uit het herstel van het metselwerk en de aanleg van de zolders. Voor de overige fasen van de restauratie is de fondsenwerving in volle gang.

- Hoefstal met smederijgereedschap (Provincialeweg).

- Het pand Provincialeweg 89 is een tot boerderij verbouwde voormalige brouwerij.

- Diverse voormalige leerlooierijen zijn nog als zodanig herkenbaar. Bijvoorbeeld de panden Provincialeweg 90 en 101. Aan het aantal ramen in de voorgevel kon de grootte van het bedrijf worden afgelezen.

- Tegenover de enige nog in werking zijnde leerlooierij van Oosteind (Provincialeweg 122) staat de voormalige zuivelfabriek De Eendracht. Deze draaide van 1899 tot 1973. In de jaren vijftig waren er ca. 30 werknemers in dienst en werd er jaarlijks 7 miljoen liter melk verwerkt.

Terug naar boven

Evenementen en activiteiten

- Een groep van acht enthousiastelingen heeft eind 2018 de evenementencommissie Oosteind Leeft opgericht (een werkgroep van VBO), om meer reuring in het dorp te krijgen. Het is de bedoeling dat de werkgroep activiteiten in het dorp gaat ondersteunen. Als iemand bijvoorbeeld iets wil organiseren voor kinderen, ouderen of voor iedereen, met carnaval, kerst of wat dan ook, dan staan zij klaar om mee te denken en mee te helpen. Maar ze bedenken zelf ook evenementen. Zo zijn ze in december 2018 gelijk al goed van start gegaan met de Kids Santa Run op het Kerkplein (kinderen lopen rondjes van 370 meter. De opbrengst van de sponsorloop is voor basisschool St. Jan) en de Kerstboomborrel op het Kerkplein. Tijdens de borrel zong a capellakoor Easy Going kerstliederen.

- Carnaval. - "CV Uilendonck is de carnavalswerkgroep van Uilendonck (zoals Oosteind tijdens carnaval heet). Samen met vele vrijwilligers organiseren wij tijdens carnaval de activiteiten die in Uilendonck plaatsvinden."

- Koningsdag.

- Kermis (begin juni, gedurende vier dagen).

- "Oldtimer Club Dongen (OCD) organiseert jaarlijks in een weekend eind juni het Oldtimer Weekend aan de Berkenstraat in Oosteind, op de weilanden van de familie Bastiaansen. Op ons evenement zullen een mix van oldtimers ouder dan 25 jaar aanwezig zijn bestaande uit tractoren, auto’s, vrachtauto’s, stationaire motoren, (brom)fietsen, motoren, legervoertuigen, woonwagens en verder alles wat met de ontwikkeling van de landbouw te maken heeft. Gedurende beide dagen is een onderdelenruilbeurs aanwezig voor de liefhebber en hebben ook de kleine en toekomstige hobbyisten hun vermaak. Het gehele weekend zijn een luchtkussen en zandbak aanwezig. Ons evenement is gratis toegankelijk voor zowel de deelnemers als de bezoekers. Van de deelnemers vragen wij alleen een bijdrage wanneer deze gebruik willen maken van een overnachtingplaats of deel willen nemen aan de barbecue. Op zaterdagavond wordt na de barbecue een feestavond met een DJ georganiseerd. Ook is naast de ploegbak een keientrek aanwezig waar de deelnemer zijn oldtimer kan testen. De show duurt op zaterdag van 8.00-17.00 uur en op zondag van 10.00-17.00 uur."

- Het Oosteinds Spektakel (weekend eind augustus/begin september) is 3 avonden feest met live bands en DJ, op de zondag worden vanaf 10:00 uur de Brabantse Kampioenschappen Auto Blubbering gehouden (in 2019 voor de 7e keer) en zijn er vanaf 12.00 uur volop leuke activiteiten voor de kinderen. "Om het Oosteinds Spektakel te kunnen organiseren zijn wij altijd op zoek naar versterking van het team. Binnen het bestuur zijn er momenteel vacatures. Daarnaast zijn we altijd op zoek naar vrijwilligers voor tijdens het feestweekend. Dus lijkt het jou leuk om betrokken te zijn bij de organisatie van het Oosteinds Spektakel? Heb jij duidelijke banden met Oosteind en heb je een actieve houding? Dus vind jij het leuk om je op vrijwillige basis in te zetten voor je dorp, stuur dan een e-mail naar info@oosteindsspektakel.nl. Kortom, ben jij die enthousiaste persoon die wij zoeken, reageer dan snel!"

- "Ieder jaar in oktober organiseren de leden van de WAKO (Werkgroep Amateur-Kunstenaars Oosteind) een expositie in het Oostquartier. We roepen in het eerste kwartaal van ieder jaar alle amateurkunstenaars uit het dorp op om mee te doen aan de expositie. We exposeren allerlei uitingen van amateurkunst: o.a. schilderijen, tekeningen, beeldhouwwerken, keramiek, smeedwerk in zilver of andere metalen, foto’s, glaskunst. Naast het exposeren van kunstwerken begeleiden de leden het maken van kunst samen met anderen, met bijvoorbeeld Oosteindse kinderen, wiens werk ook op de expositie tentoongesteld wordt. Kinderen van de bovenbouw van de basisschool worden uitgenodigd om met de hele klas te komen kijken. Zij bekijken de kunstwerken via een speurtocht met vragen over de kunstwerken, de technieken en de kunstenaars. De expositie maakt het amateurkunstenaars mogelijk hun kunstwerken te laten zien. Het motiveert hen om door te gaan met hun hobby. Het activeert anderen. De expositie brengt kunst dichtbij. En het lokt een discussie uit over de verschillende facetten van kunst."

- Jaarmarkt (oktober).

- "Indoor Oosteind is een hippisch evenement dat elk jaar plaats vindt in de maand november bij Manege Buitenhorst. Het evenement staat bekend om de schitterende aankleding van de wedstrijdhal, de sfeer en de Brabantse gezelligheid. Menig paardensportliefhebber kan tijdens dit concours genieten van de mooie sport. Het 1e weekend van november staat in het teken van de dressuur; hierbij komen de klasse B tot en met ZZ-Licht aan bod. Op vrijdag en zondag zullen de deelnemers strijden om een felbegeerde startplaats voor de finale op zondagmiddag. In deze finale strijden alle rubriekswinnaars om de Grote Prijs van Indoor Oosteind dressuur. Het 2e weekend van november staat in het teken van de springsport. Van donderdag tot en met zondag betreden honderden combinaties de schitterende wedstrijdpiste. Ruiters en amazones kunnen uitkomen van de klasse B tot en met 1.40m."

Terug naar boven

Landschap, natuur en recreatie

- Citaat uit de onder Recente ontwikkelingen gelinkte Omgevingsvisie: "Identiteit en ruimtelijke kwaliteit. Oosteind is een karakteristiek lintdorp met een agrarische signatuur als onderdeel van een open (weide)landschap. Het afwisselende en dorpse karakter met haar doorzichten moet behouden worden. In 2009 is hiervoor reeds een visie gemaakt. Deze is nog actueel. Deze visie is input voor de locatiestudie naar geschikte woningbouwlocaties, waarbij zorgvuldig met de aanwezige kwaliteiten wordt omgegaan. De ecologische en cultuurhistorische waarden van dit landschap moeten gerespecteerd worden en behouden blijven. Een deel van de Willemspolder is een beschermd stiltegebied en van groot belang voor weidevogels. Dit stelt stevige randvoorwaarden aan ontwikkelingen.

Een belangrijke uitdaging voor het buitengebied is het werken aan een balans tussen behoud van de landschappelijke kwaliteit, de ecologische waarden, het recreatief en toeristisch gebruik en het agrarisch gebruik. Gewerkt wordt aan de Landschapszone Oosterhout en Dongen, een van de belangrijke ontbrekende groenstructuren waar we mee aan de slag zijn. In het algemeen kenmerkt het gebied zich door een aantal robuuste groenstructuren in een open landbouwgebied. Het gebied heeft een belangrijke uitloopfunctie voor zowel Oosterhout als Dongen. Op termijn transformeert het landschap ten zuiden van Oosteind aan de oostkant van Oosterhout gekoppeld aan de N629 tot een afwisselend kleinschalig (coulisse)landschap met bosjes, weilanden, akkers solitaire bomen, houtwallen en zandpaden. De karakteristieke overgang van zand naar klei zal door deze versterking van de landschappelijke verschillen worden vergroot.

Ecologisch is deze overgangszone ook interessant. Door de kleinschalige landschappelijke kenmerken sturend te maken voor verandering in gebruik en inrichting zal de ecologische betekenis sterk toenemen. Er zijn forse groene stapstenen (bosjes, houtwallen, poelen) nodig om de verbindende structuur en een autonome biotoop voor veel diersoorten te waarborgen. Er zijn in het gebied kansen voor vernatting en waterberging in combinatie met agrarisch gebruik. Een belangrijk aandachtspunt vormt het stiltegebied dat in de Willemspolder gelegen is."

Terug naar boven

Beeld

- Fotoreportage van Oosteind, door Kees Wittenbols uit Breda.

Terug naar boven

Links

- Algemeen: - Site van en over Oosteind.

- Belangenorganisatie: - "Vereniging Belangen Oosteind (VBO) is de belangenvereniging van en voor het dorp. De VBO is opgericht in 1964 en heeft als hoofddoel om de leefbaarheid in het dorp te onderhouden en te stimuleren. De vereniging heeft diverse werkgroepen met ieder hun eigen activiteiten."

- Dorpshuis: - Dorpshuis Oostquartier.

- Onderwijs en kinderopvang: - "Brede Dorpsschool St. Jan is een kleine school voor kinderen van 2,5-12 jaar in het mooie dorp Oosteind. In het voorjaar van 2016 heeft de school gekozen voor een nieuwe richting. Reden hiervoor was het feit dat de school steeds kleiner werd en dat de school toe was aan een vernieuwingsslag om antwoord te kunnen geven op de vraag die de samenleving aan het onderwijs op dit moment stelt. We hebben gekozen voor de ontwikkeling naar wereldwijs onderwijs ten behoeve van een brede persoonsvorming waar maatwerk de standaard is. We willen als school een oefentuin zijn voor het leven en een afspiegeling van ‘de wereld’. Een plek waar kinderen, ouders (en dorpsbewoners) elkaar ontmoeten, waar iedereen erbij hoort en waar je je ‘thuis’ voelt.

Vanuit onze katholieke grondslag gaan wij heel bewust in op alle facetten van het leven. Wij leren onze kinderen om te gaan met de levensvragen en ze te herkennen in hun eigen situatie. De eigen ervaringen van de kinderen vormen hierbij het uitgangspunt van waaruit wij hen normen en waarden willen meegeven, zoals wij die ook kennen vanuit het katholiek geloof. Door het nadenken over jezelf en anderen komen tot respect voor elkaar, het positief spreken over en het opkomen voor anderen. Dit positieve leefklimaat vormt de basis van de kwaliteit van ons onderwijs. Het moet leiden tot problemen leren oplossen, écht luisteren naar een ander en het uitpraten als iets je dwars zit."

- "In Oosteind, op Brede Dorpsschool St. Jan, is de kleinschalige BSO Wereldwijs gevestigd. Op deze locatie kunnen maximaal 30 kinderen tegelijkertijd worden opgevangen. Tijdens schoolvakanties is deze locatie gesloten. Indien gewenst kunnen kinderen van Brede Dorpsschool St. Jan gebruik maken van vakantieopvang op een van onze andere BSO locaties in Oosterhout. De BSO maakt gebruik van de aula van de school."

- Jeugd en jongeren: - "KPJ Oosteind is een vereniging voor en door jongeren. Het doel van de KPJ is om zoveel mogelijk leuke en gezellige activiteiten te organiseren. Onze vereniging bestaat uit een grote gezellige groep jongeren tussen de 10 en 30 jaar. Je bent aspirant als je tussen 10 en 18 jaar bent, daarna word je lid van de grote KPJ. Je hoeft niet perse uit het dorp te komen om lid te kunnen worden van onze vereniging. Jaarlijks organiseren we een feestweekend voor jong en ouder. Aan het einde van de zomer organiseren we een BBQ. Op deze dag kijken we terug op een geslaagd feestweekend. Sponsors en vrijwilligers worden tijdens de BBQ in het zonnetje gezet voor hun bijdrage aan het feestweekend. Naast activiteiten in het dorp maken we ook graag uitstapjes buiten het dorp. Om aan een activiteit deel te nemen hoef je niet perse lid te zijn. Je betaalt hier dan wel een extra bijdrage voor." Deze lokale KPJ-afdeling is opgericht in 1922 en gaat in 2022 dus het 100-jarig bestaan vieren.

- Sport: - "Voetbalvereniging O.V.V.'67 is een kleine voetbalvereniging in Oosteind waar fanatiek sporten en gezelligheid hand in hand gaan." - OVV'67 Vrouwenvoetbal.

- Welzijn: - Inloop De Pastorie is er elke dinsdag en vrijdag van 10.00 tot 15.30 uur. Ze bieden je een huiselijke sfeer in de pastorie, een moment van rust en de mogelijkheid om deel te nemen aan activiteiten. Laat je verrassen! Kom binnen. Samen ben je niet alleen. Voel de sfeer, drink een kopje koffie of thee, geniet in de tuin. Ze overwegen ook dagopvang met zorg te gaan bieden.

- Genealogie: - Overzicht van begravenen op de begraafplaats van Oosteind kerk, en idem deels (nog in bewerking), met foto's van de grafzerken.

• 1. Nederlandse plaatsnamen verklaard,
  van Berkel, Gerald, and Samplonius Kees
  , (2018)
  
• 2. Wikipedia,
  
  , (2020)