Oostendam

Plaats
Dorp
Ridderkerk
Zuid-Holland

oostendam_plaatsnaambord.jpg

Oostendam is een dorp in de provincie Zuid-Holland, gemeente Ridderkerk.

Oostendam is een dorp in de provincie Zuid-Holland, gemeente Ridderkerk.

oostendam_immanuelkerk.jpg

De Hervormde Immanuelkapel in Oostendam is gebouwd in 1946. Bij de ingrijpende verbouwing van 1976 heeft zij haar huidige naam gekregen.

De Hervormde Immanuelkapel in Oostendam is gebouwd in 1946. Bij de ingrijpende verbouwing van 1976 heeft zij haar huidige naam gekregen.

oostendam_pruimendijk_236a.jpg

Oostendam, pand op Pruimendijk 236a

Oostendam, pand op Pruimendijk 236a

Oostendam

Terug naar boven

Status

- Oostendam is een dorp in de provincie Zuid-Holland, gemeente Ridderkerk. Een deel van het grondgebied van deze plaats valt ook onder buurgemeente Hendrik-Ido-Ambacht. Dat deel is na de Tweede Wereldoorlog uitgegroeid tot een wijk van dat dorp.

- Het dorp Oostendam heeft weliswaar wel een eigen postcode (2989), maar heeft in 1978 geen eigen plaatsnaam gekregen in het postcodeboek, voor de postadressen ligt het dorp daarom sindsdien ´in´ Ridderkerk. Sinds 2008 heeft het dorp, evenals de overige Ridderkerkse dorpen, wel weer blauwe plaatsnaamborden (komborden), als een erkenning van het dorp-zijn. Voorheen waren dat witte borden onder een blauw kombord Ridderkerk.

- Onder het dorp Oostendam valt ook de buurtschap Oude Molen.

Terug naar boven

Naam

Oudere vermeldingen
1840 ook De Oosterdam.

Naamsverklaring
De plaats ontleent haar naam aan de oostelijke dam, die de binnenstroom van de Waal afsluit.

Terug naar boven

Ligging

Oostendam ligt N van Hendrik-Ido-Ambacht, ZO van Ridderkerk, Z van de A15. De grens tussen beide gemeenten loopt hier sinds 1855 langs de N zijde van de rivier de Waal, Z om het dorp heen. Gezien de ligging is het dorp op Hendrik-Ido-Ambacht georiënteerd.

Terug naar boven

Statistische gegevens

In 1840 heeft Oostendam 45 huizen met 305 inwoners, waarvan 26/205 onder de gemeente Ridderkerk en 19/100 onder de gemeente Hendrik-Ido-Ambacht. Tegenwoordig heeft het dorp ca. 300 huizen met ca. 700 inwoners.

Terug naar boven

Geschiedenis

Dam
"De Oostendam, die in het jaar 1332 werd gelegd, is meer dan 200 meter lang, en vormt een verbinding tussen de Molendijk en de Veersedijk, die voordien de afzonderlijke bedijkingen waren van de Riederwaard en de Zwijndrechtse waard. Al enkele keren heb ik de naam Dappersdam gehoord en dan bedoelde men toch de Oostendam. Deze gedachte is wel verklaarbaar. In het charter van 17 november 1436 waarin Philips de Goede toestemming gaf aan Floris van Kijfhoek, om de buitenlanden van de waard te bedijken, komt de naam Dappersdam voor. Dat hiermee Heerjansdam wordt bedoeld, ligt meer voor de hand.

Sluis
Toen men tot de conclusie kwam, dat de uitwatering van de Waal bij Heerjansdam niet langer voldoende was, is in 1505 door dijkbestuur en Ingelanden der Waalzijde het besluit genomen, ook een uitwateringssluis te maken bij de Oostendam. Deze sluis werd opgetrokken van hout. In 1636 is de houten sluis vervangen door een gemetselde pijp van ca. 16 meter lang en 4.60 meter breed, waardoor de schepen hun vracht konden blijven vervoeren tussen Heerjansdam, Rijsoord en H.I. Ambacht, met havens buiten de sluis.

Ter herinnering aan deze vernieuwing was aan de havenzijde van de sluisborstwering een gebeeldhouwde steen geplaatst. Aan de bovenzijde toonde deze het wapen van de Zwijndrechtse waard, geplaatst in een medaillon, met daaronder de acht wapens van de Hoogheemraden: de Bevere, Teresteyn, Ruysch, Hardenbroek, De Vryes, Van Beveren, De Jonghen Barendregt. Deze namen waren op een lint onder het bijbehorende schild aangebracht.

Soms was het een hele bedrijvigheid aan de haven van Oostendam. Een jaarlijks terugkerende drukte gaf bijvoorbeeld de vlasteelt. De wagens reden dan af en aan en in de haven lagen de schepen hoog opgetast met vlas, dat door de boeren uit Rijsoord en H.I.Ambacht tot zelfs in Zeeland en Groningen werd geteeld. In 1946 werd het sluisje definitief gesloten. De deuren waren versleten, de buis was gescheurd en in die tijd maakte bijna niemand nog gebruik van de sluis. Reparatie was financieel niet verantwoord. Nadat in 1950 toestemming was verkregen, werd voor ongeveer f 60.000, - de sluis samen met de Oostendamse haven volgestort. Na bijna vierenhalve eeuw werd de sluiskolk een pleintje." (bron: Arie de Haan op de site van Stichting Oud Ridderkerk)

Terug naar boven

Recente ontwikkelingen

Wijkprogramma
"In een wijkprogramma staat een korte beschrijving van de huidige situatie in de wijk. Het gaat daarbij om de sociale omgeving, de manier waarop mensen met elkaar omgaan en de fysieke ruimte. Het programma kan gaan over alles wat in de wijk belangrijk is. In het programma staan de gewenste ontwikkelingen in de wijk op sociaal, ruimtelijk en verkeerskundig gebied voor de komende vijf jaar. Door de ontwikkelingen op diverse beleidsterreinen in het wijkprogramma samen te brengen, wordt een geïntegreerde aanpak gestimuleerd. Om de gewenste ontwikkeling ook echt te bereiken wordt een uitvoeringsprogramma opgesteld. Dit is in feite het belangrijkste deel van het wijkprogramma. Het uitvoeringsprogramma moet realistisch, haalbaar en financieel uitvoerbaar zijn.

Het wijkprogramma is een verdere invulling van bestaande kaders, zoals de Omgevingsvisie en de Woningbouwstrategie. Voorheen maakten we een wijkontwikkelingsprogramma waarin ook werd herhaald wat al in andere beleidskaders vastgesteld was. Een wijkprogramma is meer gericht op het uitwerken van wensen en plannen voor de wijk in concrete acties. Na vijf jaar vindt een herijking plaats. Als er tussentijds nieuwe ontwikkelingen om aandacht vragen, dan worden deze onder andere met belanghebbenden uit de wijk besproken en kunnen er concrete acties worden opgenomen in het jaarplan. Het wijkprogramma is hiermee een dynamisch document waarmee steeds op nieuwe ontwikkelingen kan worden ingespeeld.

Participatie. Inwoners en lokale organisaties hebben aangegeven wat zij graag terug willen zien in dit wijkprogramma. Het is dus een uitgewerkt programma voor de wijk, door de wijk. Oostendammers hebben op verschillende momenten mee kunnen praten over de inhoud van het programma. - Bij de start van de ontwikkeling van het programma is een projectgroep samengesteld waar leden van het wijkoverleg in hebben plaatsgenomen naast Stichting Sport en Welzijn, Woonvisie, politie en gemeente. - Er zijn gesprekken gevoerd met bestuursleden van de organisaties in Oostendam. - Leden van de projectgroep hebben huis-aan-huis 250 enquêtes bezorgd. Ruim 30 % van de enquêtes is ingevuld retour gekomen! Ook de jeugd heeft een afzonderlijke enquête ontvangen en ingevuld. - Zo’n 50 belangstellenden zijn naar de participatieavond gekomen. Op deze avond zijn de meest in het oog springende resultaten van de enquête bekend gemaakt. Ook konden de aanwezigen aangeven wat zij juist zo waarderen in hun dorp en wat aandachtspunten zijn. Meer informatie over de uitkomsten van de enquête, interviews en de participatieavond vindt u terug in de bijlagen, in het participatieboek.

Leeswijzer. In hoofdstuk 2 leest u enkele demografische wetenswaardigheden over het dorp. Ook vertellen we wat is uitgevoerd van het wijkontwikkelingsprogramma uit 2006. In hoofdstuk 3 ziet u wat het participatietraject heeft opgeleverd, een beschrijving van de gewenste ontwikkelingen in het dorp. Het uitvoeringsprogramma met de actiepunten om de gewenste ontwikkelingen te realiseren vindt u in hoofdstuk 4." Aldus de Inleiding van Wijkprogramma Oostendam 2018-2022.

Bestemmingsplan
- Bestemmingsplan Oostendam (2013).

Terug naar boven

Bezienswaardigheden

Immanuëlkapel
De geschiedenis van Oostendam qua eigen kerkgebouw gaat terug tot halverwege de Tweede Wereldoorlog. In die tijd leven de hervormden van deze kern voor een deel mee met de wijkgemeente Singelkerk en voor een ander deel met de hervormde gemeente van Hendrik-Ido-Ambacht. In 1943 komt daar verandering in door het beleggen van kerkdiensten in de lokalen van de School met de Bijbel aan de Pruimendijk, door de kerkenraad van wijkgemeente Singelkerk. Van één dienst per zondag wordt al snel overgeschakeld op twee diensten per zondag. Korte tijd later worden ambtsdragers uit de gemeente benoemd.

In 1946 krijgt de gemeente de beschikking over een eigen noodkerk, het huidige gebouw. In 1976 ondergaat deze noodkerk de eerste ingrijpende verbouwing. De kerk krijgt dan de naam Immanuëlkapel. In 1997 is een (beperkte) uitbreiding van de Kapel in gebruik genomen. Deze uitbreiding bestaat uit een zaal, die tijdens de kerkdiensten als crèche kan worden gebruikt, en uit vergroting van de hal. De tweede uitbreiding is in 2000 gerealiseerd. Hierdoor is de kerkzaal vergroot, de voormalige crèche omgebouwd tot consistoriekamer, een nieuwe vergaderzaal gebouwd en de hal opnieuw uitgebreid. De kapel valt onder Hervormde gemeente Ridderkerk / Wijkgemeente Drievliet-Oostendam.

Terug naar boven

Jaarlijkse evenementen

Wandeldag
Op de laatste zaterdag van maart organiseert Wandelsport Oostendam (voor hun gegevens: zie hieronder bij Links) de Wandeldag. Je kunt kiezen uit de afstanden 10, 15, 20 en 30 km.

Koningsdag
Op Koningsdag Oostendam is er van alles te doen op het terras van de Korenbloem. Als het te koud of nat is, is het in de Korenbloem zelf. Daar is het ook gezellig en deze is dan versierd met oranjeversiersels. Voor een indruk van dit evenement vind je hier het programma van Koningsdag 2019.

Terug naar boven

Landschap, natuur en recreatie

Waal
Het dorp ligt aan het riviertje de Waal. "In de middeleeuwen liep de Waal langs Gorinchem en Dordrecht, waarna zij noordwaarts, als afscheiding tussen de Zwijndrechtse en Riederwaard doorging. Verder langs Ridderkerk en Poortugal stroomde zij waar nu Vlaardingen ligt, in de Maas. Het stukje Waal tussen Heerjansdam en Oostendam is het enige, dat is overgebleven. Ik dacht dat we er daarom ook wel erg zuinig op mochten zijn." (aldus Arie de Haan op de site van Stichting Oud Ridderkerk)

Terug naar boven

Links / voorzieningen / verenigingsleven

- Dorpshuis: - Speeltuinvereniging Oostendam is opgericht in 1951. Het door de leden in fasen eigenhandig gebouwde pand De Korenbloem is het pareltje van de vereniging en als 'de facto dorpshuis' al vele decennia een thuishaven voor jong en ouder, waar regelmatig iets te doen is met voor elk wat wils. Zo is er o.a. sprake van een Gymclub, Ouderensoos, Darten, Fotografie, Zangkoor, Sint Nicolaasfeest, Bingo, Rommelmarkt, Koningsfeest en diverse themafeesten. Vele van de activiteiten worden georganiseerd door Comité O.N.A. (Ontspanning Na Arbeid).

Vanuit De Korenbloem worden ook buitenactiviteiten georganiseerd, zoals wandel- en fietsdagen, wandelgroep Wandelsport Oostendam trekt er regelmatig op uit, ook gaan ze weleens zeevissen, en de seniorengroep gaat er elk jaar een weekend tussen uit. Ook het onderhoud van De Korenbloem met tuin en terras en bijgebouwen wordt uitgevoerd door een grote groep vrijwilligers. Een overzicht van het enorme scala aan activiteiten dat ze door de jaren heen hebben georganiseerd, vind je op de pagina Geschiedenis van de Speeltuinvereniging.

- Muziek: - "SV Oostendam mag zich al vele jaren verheugen in een heus gemengd en gevarieerd gezelligheidskoor in hun midden, met de naam de Damzangers. Buiten alle bekende vakanties en feestdagen kijken zo’n dertig liefhebbers van een rijk gevarieerd muziekgenre elke week weer uit naar een gezellige oefenavond met elkaar in onze eigen sfeervolle 'Korenbloem'. Ons zangkoor mag zich gelukkig prijzen met een enthousiaste en betrokken dirigente die wekelijks zorgdraagt voor een inspirerende inbreng in het oefenprogramma waarin ze veel hulp krijgt van haar man die steeds weer alle muzieknoten en teksten op papier weet te combineren en zo dit alles tot een mooi geheel te smeden. Met veel plezier komen we elke week bij elkaar om uiteindelijk toe te werken naar een mooi en vooral gevarieerd muziekpalet dat we jaarlijks binnen de vereniging aan onze talloze gasten willen aanbieden en dit uiteraard in onze eigen koorkleuren.

Tijdens deze uitvoeringsavonden hebben we altijd weer een uitgebreid entertainment programma samengesteld waarbij altijd weer verrassende talenten worden ontdekt. Ook wordt het koor zo nu en dan eens uitgenodigd om op een andere locatie hun kunsten te komen vertonen, al dan niet in combinatie met andere gastkoren wat altijd weer heel leuke reacties losmaakt bij de liefhebbers van een gezellige muziekmiddag of avond ,dit willen we echter meer als uitzondering dan regel blijven hanteren. Als zangkoor kunnen we natuurlijk altijd wel nieuwe aanwas gebruiken dus houdt u van zingen en muziek en u wilt er een avond per week wel eens even uit dan bent u bij ons van harte welkom om ontspannen mee te komen oefenen in een gezellige en gevarieerde groep, hiervoor hoeft u zeker niet van het conservatorium te komen!

U bent altijd van harte uitgenodigd op een van onze oefenavonden om eens te komen proeven van de onderlinge sfeer en om kennis te maken met de werkwijze onderling, u bent waarschijnlijk gelijk enthousiast geworden en een vaste bezoeker van zo’n welkom avondje uit dat meestal zo rond 22.30 uur afgesloten wordt. Wij van de Damzangers heten u van harte welkom op een van de donderdagavonden waar we rond 19.30 uur beginnen met een kopje koffie of thee en om 20.00 beginnen met de zang. De Korenbloem is er voor iedereen, dus ook als u wat minder mobiel bent, goed toegankelijk en kunt u vinden aan de Tarwestraat 34a te Oostendam. Dus kun je nog zingen? Zing dan mee met... de Damzangers."

- Sport: - Dartclub The Tripple speelt al meer dan 30 jaar darts in De Korenbloem in competitieverband. Aan het eind van elk seizoen wordt er gestreden om de wisselbokaal en het geheel wordt afgesloten met een feestavond waar de prijzen worden uitgedeeld. Ook worden er regelmatig toernooien georganiseerd bij SV Oostendam in De Korenbloem zoals single 501 toernooi, koppel en een team toernooi. Een aantal spelers van The Tripple spelen ook in competitieverband bij verschillende dartorganisaties. De SV heeft ook haar eigen dartteam De Korenbloem, dat uitkomt in de 1e divisie van de R.D.O.

- Bij Wandelsport Oostendam is de grote (wandel)liefde, die al jarenlang stand houdt, 's werelds grootste wandelevenement; de Nijmeegse Vierdaagse, waar ze jaarlijks met ca. 50 man m/v aan meedoen. Ze trainen hiervoor middels een wandelschema op de zaterdagen, dat het hele jaar door loopt. Ze doen dan o.a. mee aan vele door verenigingen elders in het land georganiseerde wandeltochten. Ze hebben de beschikking over een 4-tal door de KWBN benoemde, gekwalificeerde wandelbegeleiders, die je op een goede manier kunnen begeleiden, waaronder wandelmeester Arie de Haan, die bij de Vierdaagse Nijmegen beroemd is geworden om het zeer lage uitvalpercentage van de Oostendamse club. Dat is gemiddeld door de jaren heen 1%, terwijl het landelijk gemiddelde tussen de 7 en 9% ligt.

Verder organiseert Wandelsport Oostendam jaarlijks de Wandeldag in maart (waarvoor zie bij Jaarlijkse evenementen), organiseren ze op verzoek van de gemeente Henddrik-Ido-Ambacht al sinds 2003 de jaarlijkse Avondvierdaagse aldaar (mei), en wordt er op de maandagavonden een uurtje gewandeld vanuit Wandelfit bij de Ridderhal.

Reactie toevoegen