Opijnen

Plaats
Dorp
West Betuwe
Betuwe
Gelderland

Opijnen..jpg

De dijk bij Opijnen in 2011

De dijk bij Opijnen in 2011

Opijnen.JPG

Bij de kerk van Opijnen

Bij de kerk van Opijnen

Opijnen (2).JPG

De mooi begroeide dijk bij Opijnen

De mooi begroeide dijk bij Opijnen

Opijnen. (2).JPG

Dit bord verklaart ons waarom de dijk zo rijk aan planten is

Dit bord verklaart ons waarom de dijk zo rijk aan planten is

Opijnen

Deze pagina wordt mede mogelijk gemaakt door:

Terug naar boven

Wonen

Mutters Makelaardij is dé specialist in de gemeenten West Betuwe, Vijfheerenlanden, Gorinchem, Culemborg en de Alblasserwaard. Al jarenlang bewijzen wij dat we het daadwerkelijk anders doen! U bent van harte welkom voor een oriënterend gesprek op onze kantoren in Leerdam, Vianen en Culemborg. Met ons motto: "Waarborg tot betrokkenheid" garanderen wij het hoge serviceniveau dat u van een makelaar mag verwachten. Wij beseffen dat het verkopen of aankopen van uw woning geen alledaagse zaak is, daarom nemen wij u bij de hand en begeleiden wij u in iedere stap van het proces.

Terug naar boven

Status

- Opijnen is een dorp in de provincie Gelderland, in de streek Betuwe, gemeente West Betuwe. T/m 1817 was er sprake van een gemeente met alleen deze dorpsnaam in de gemeentenaam. In 1818 heeft deze een naamswijzging ondergaan - dat was dus geen herindeling! - naar 'Est en Opijnen'. In 1978 over naar gemeente Neerijnen, in 2019 over naar gemeente West Betuwe.

- De lintbebouwing O van de dorpskern van Opijnen, grotendeels aan de Zandstraat gelegen en voor een klein deel aan de Waaldijk, wordt lokaal als buurtschap Boveneind beschouwd. Vreemd genoeg is die benaming nooit op kaarten verschenen. Het enige document met deze plaatsnaam dat wij kunnen vinden is een ansichtkaart uit vermoedelijk begin 20e eeuw.

Terug naar boven

Naam

Oudere vermeldingen
1265 Opynen, 1280 Oppinen.

Naamsverklaring
Op
'hoger, stroomopwaarts gelegen' ten opzichte van Neerijnen. Zie verder aldaar.(1)

Over de naamsverklaring van dit dorp doet ook het volgende aan een fantasierijke geest ontsproten verhaal de ronde: het dorp zou zijn naam danken aan een raaf, die op een ijsschots de Waal afdreef. Na enige tijd kreeg hij last van koude voeten. Toen kraste hij: "Pijn, O, Pijn!" Nabij die plek zou Opijnen zijn ontstaan...

Terug naar boven

Ligging

Opijnen ligt Z van Geldermalsen, O van Haaften en Waardenburg en grenst in het Z aan de Waal.

Terug naar boven

Statistische gegevens

In 1840 heeft Opijnen 70 huizen met 333 inwoners. Tegenwoordig heeft het dorp ca. 450 huizen met ca. 1.100 inwoners.

Terug naar boven

Geschiedenis

In 1265 komt Opijnen, evenals Waardenburg en Neerijnen, in het bezit van Rudolf de Cock. Eigenlijk heette deze ridder Raoul de Châtillon. De Cock of eigenlijk "le Coq" is slechts zijn bijnaam. Het verhaal hoe hij daaraan komt is het volgende: Raoul de Châtillon, een Fransman, had in hoge mate de toorn van de koning van Frankrijk opgewekt, zodat hij hem "Coquin" had genoemd en de fiere edelman, die deze smaad niet kon dulden, zwoer die naam zo lang te zullen behouden, totdat hij zich schitterend had gewroken. Hij stond met enkele andere edelen tegen de koning op en versloeg op een morgen de koninklijke troepen. "La coq a chanté de bon matin" ("De haan heeft vroeg gekraaid") zei de koning toen hij dit vernam, maar Raoul rekende die scheldnaam zich tot een eer aan en bleef sindsdien de naam Cok of Cocq voeren. Later was hij genoodzaakt de wijk naar Gelre te nemen, waar hij bezittingen had.

Na zijn overlijden vererft het dorp op zijn tweede zoon Hendrick de Cock, aan wiens nageslacht, de Cock's van Opijnen, het huis en de heerlijkheid Opijnen tot in de 16e eeuw hebben behoord. Wanneer het kasteel gebouwd is, is niet bekend. Wel is bekend, dat het huis gestaan heeft op de plaats waar nu de nieuwe begraafplaats ligt. Bij de aanleg van deze begraafplaats heeft men een grondig onderzoek laten instellen naar eventueel nog aanwezige resten van het oude kasteel. Men vindt echter niet veel dat aan de oude glorietijd van het kasteel doet herinneren. Wel worden enkele oude, vele centimeters dikke muren blootgelegd, maar hier blijft het bij.

Na de Tweede Wereldoorlog krijgt Opijnen bekendheid door Memorial Day. Op 30 juli 1943 wordt een Amerikaanse bommenwerper boven het dorp door een gevechtseenheid van de Duitse Luftwaffe neergeschoten, waarbij 8 militairen om het leven komen. Op lafhartige wijze wordt het leven van enkelen van hen, als zij weerloos aan hun parachutes hangen, door mitrailleurkogels van een Duits jachtvliegtuig afgebroken. Zelfs de inwoners van het dorp, die hen te hulp willen komen, voorzover er van hulp sprake kon zijn, wordt door de Duitsers onder vuur genomen.

Een eigenlijke dorpskom heeft Opijnen oorspronkelijk nooit gehad. Men woont hier eeuwenlang óf aan de dijk óf in de straat (de Zandstraat). Pas door naoorlogse nieuwbouw heeft er in het dorp komvorming plaatsgevonden. (bron: gemeente Neerijnen)

- Elementen uit de geschiedenis van Opijnen (naar onderen scrollen op die pagina tot je bij dit dorp komt of zoeken met ctrl-F).

Terug naar boven

Recente ontwikkelingen

- Na recente sluitingen van de dorpswinkels in Tricht, Varik en Ingen, is in 2017 ook de dorpswinkel (Troefmarkt) van Opijnen ermee gestopt. De laatste jaren worden de dorpswinkels vaak een winkel waar men alleen nog voor de 'vergeten boodschappen' komt, en dat is op den duur niet rendabel meer. Al zijn Alwies en Marian Berentsen niet gestopt omdat hun Troefmarkt niet zou renderen. Ze kiezen voor meer vrijheid in hun leven. Maar als de supermarkt niet naar het dorp komt, komt het dorp wel naar de supermarkt, zo dachten enkele vrijwilligers uit het dorp die een alternatief hebben bedacht. Vrijwilliger van het jaar 2017 voor de gemeente Neerijnen, de in het dorp woonachtige Tanja van der Markt, is de drijvende kracht achter de zogeheten Boodschappenbus of Op-en-Neerijnenbus. Via Stichting Welzijn West Betuwe huurt zij een (rolstoelvriendelijke) bus waarmee mensen uit het dorp op zaterdagen tegen een kleine vergoeding mee kunnen rijden naar de Coop Supermarkt in Waardenburg. Het is niet alleen praktisch, mensen houden zo ook de mogelijkheid elkaar te ontmoeten en bij te praten. En de vrijwilligers houden tevens een oogje in het zeil of bepaalde mensen wellicht ergens hulp bij nodig hebben. Overwogen wordt om deze service ook in Est te starten.

Terug naar boven

Bezienswaardigheden

- Opijnen heeft 12 rijksmonumenten.

- Opijnen heeft 11 gemeentelijke monumenten.

- De Hervormde (PKN) kerk uit 1858 heeft o.a. een orgel van H. Knipscheer uit genoemd jaar. De toren dateert uit ca. 1925. De kerk valt onder de Hervormde Gemeente Opijnen. Op het kerkhof bij de kerk liggen 8 Amerikaanse soldaten, die op 30 juli 1943 zijn omgekomen in een luchtgevecht met de Duitse Luftwaffe.

Terug naar boven

Jaarlijkse evenementen

- Opijnens Feest rond Hemelvaart (in 2020 voor de 40e keer) met o.a. Jaarmarkt, Kermis en feestavonden.

Terug naar boven

Landschap, natuur en recreatie

- "Aan de Waaldijk in Opijnen staat een anno 2019 112 jaar oude zwarte populier. Het is een van de weinig overgebleven bomen die na de dijkversterking van Tiel - Waardenburg in 1996 is blijven staan. De monumentale boom staat binnendijks aan de voet van de dijk en staat symbool voor alle prachtige oude bomen die er zijn gekapt en waar na de dijkversterking geen nieuwe bomen meer mochten worden teruggeplant. De zwarte populier staat ook symbool voor het samengaan van de natuur en cultuurhistorie. Op het smalste stukje grond tussen dijk en straat kijkt de boom uit op een nog compleet boerenerf met een hoogstamfruitboomgaard. Links en rechts naast dit boerenerf bevinden zich enkele typisch Betuwse boerderijen.

Het ensemble boerderijen in Opijnen Boveneind is de laatste, nog redelijk authentieke plek op het traject Tiel - Waardenburg, waar te zien is hoe de ontwikkeling van het boerenbedrijf sinds 1850 heeft plaatsgevonden. Het vertelt hoe de boeren leefden, werkten en wat hun relatie was tot de uiterwaarden en de Waal. Ze woonden binnendijks, waar ook het voer voor de koeien werd verbouwd, zoals bieten en tarwe; zo gauw het mogelijk was liepen de koeien buitendijks en werd er op de uiterwaarden gemolken en gehooid. Een andere belangrijke vorm van inkomsten was het fruit uit de hoogstamfruitboomgaarden die bij de boerderij stonden.

Dijkversterking
Nieuwe dijkversterking is nodig, omdat de bestaande dijken niet meer voldoen aan de huidige normering voor veiligheid. Het waterschap werkt daarom aan plannen om de Waaldijken te verhogen en versterken. Het waterschap geeft in haar presentaties aan een vierkante, brede dijk te willen aanleggen. Deze dijk wordt van de binnen- tot buitenteen ongeveer 100 m breed en er mogen opnieuw geen bomen worden teruggeplant. Door deze plannen verdwijnt ons uniek en karakteristiek binnendijks Betuws landschap in Opijnen Boveneind letterlijk onder de dijk en is het onherroepelijk en voor altijd verloren. Voorstellen om buitendijks te verzwaren zijn tot nog toe afgewezen, omdat er zich buitendijks een klein ooibosje bevindt dat onder de Natura 2000 wetgeving valt. Een damwand zou de boom en het landschap kunnen sparen.

Wie zijn wij?
De Waaldijken worden verhoogd en versterkt om de veiligheid van Nederland en ons, als directe bewoners aan de dijk, te verhogen. Als bewoners van buurtschap Opijnen Boveneind, allen wonend aan de Zandstraat én aan de dijk, delen wij dit uitgangspunt. Echter, naar aanleiding van de presentatie van het Waterschap op 29 maart 2018 en de daar verspreide concepten over de mogelijke dijkversterking, maken wij ons ook ernstige zorgen over de toekomst van dit gebied en lijkt ons woongebied bovendien buitensporig te worden getroffen.

Wat willen wij?
Wij, buurtbewoners van buurtschap Opijnen Boveneind, delen het uitgangspunt van veiligheid. We maken ons echter ernstig zorgen over de toekomst van ons agrarisch en ecologisch erfgoed in ons binnendijks gebied. Daarom maken we ons sterk voor het behoud van de hoogstamboomgaarden en de zwarte populier. We willen voorkomen dat er opnieuw waardevolle natuur en cultuur verdwijnt, zoals dat eerder gebeurde in jaren negentig toen op dit traject alle bomen en 11 dijkhuizen verdwenen. Volgens ons zijn er elegantere oplossingen mogelijk dan het storten van een berg zand ter breedte van bijna honderd meter. Er zijn meer mogelijkheden om de veiligheid te garanderen én dit stukje waardevol cultuurhistorisch rivierenland te behouden. Het is de moeite waard te onderzoeken welke nieuwe technieken hiervoor een oplossing bieden. De dijkhuizen zijn gesloopt en de dijk met berm zijn 30 meter richting Zandstraat verlegd en verzwaard. Op het smalste gedeelte tussen dijk en straat, bevindt zich het ensemble boerderijen met de bijbehorende hoogstamboomgaarden en de zwarte populier. Bij de komende dijkversterking zal ook dit agrarisch erfgroen uit begin van de vorige eeuw verdwijnen.

Wat hebben wij tot nu toe gedaan?
Om onze argumenten kracht bij te zetten hebben we een netwerk opgebouwd van deskundige personen die hebben gekeken naar ecologie, cultuurhistorie en agrarisch landschap van Opijnen Boveneind. Het Gelders Genootschap heeft een Cultuurhistorische Waardestelling opgesteld van de vier beeldbepalende boerderijen (Zandstraat 58-60-61-114). Suzan Jurgens, historisch geograaf en dé hooibergdeskundige van Nederland, heeft vanuit haar expertise de natuur-en cultuurhistorische waarden van met name de percelen Zandstraat 60-61 beschreven. Bureau Blom Ecologie, een onafhankelijk ecologisch adviesbureau gespecialiseerd in ecologische vraagstukken, heeft een verkenning uitgevoerd van de ecologische waarden. De resultaten van deze onderzoeken hebben wij overhandigd aan het waterschap en de gemeente Neerijnen. We hebben de uitkomsten vervolgens besproken met de vertegenwoordigers van het waterschap en heemraad Goos den Hartog.

Wat hebben wij tot nu toe bereikt?
Bij het vaststellen van de voorkeursvariant heeft het waterschap aangegeven dat ons dijkvak nadere studie behoeft. De ecologische waarde buitendijks wordt opnieuw bekeken, de landsadvocaat houdt de procedures met betrekking tot Natura 2000 tegen het licht en de gemeente West Betuwe (voor 2019: gemeente Neerijnen) wordt bevraagd naar hun waardering over de cultuurhistorische en landschappelijke waarde van het ensemble. We wachten nog op de uitslag van deze studies." (bron: website 'Red de zwarte populier' d.d. september 2019)

Marrigje Scheurwater publiceerde in juni 2018 een ode aan ‘De Zwarte Populier aan de Waal’: "Alles was aan hem voorbijgetrokken; stormen en oorlogen. Maar hij was er nog. Genoot van het uitzicht over de Waal, die mooie maar soms dreigende rivier. Nooit was hij er echt bang voor geweest. Jonge elzen en populieren had hij gerustgesteld als een najaarsstorm door hun takken joeg. Soms miste hij ze nog. Verdwenen waren ze. Niet door stormen, maar door mensenhand. Haast onvoorspelbaarder dan de rivier." Jaarlijks is er een landelijke Boom van het Jaar verkiezing, waarvoor vanuit iedere provincie (waarvoor per provincie dan ook al een verkiezing heeft plaatsgevonden) een boom wordt 'afgevaardigd'. In 2019 was dat voor Gelderland de Zwarte Populier van Opijnen Boveneind. Zie ook de reportage over de inwoners die strijden voor behoud van de boomgaarden, in Het Kontakt, 9-10-2018.

Terug naar boven

Overnachten

- Boek hier je B&B e.d. in omgeving Opijnen, met laagsteprijsgarantie!

Terug naar boven

Links

- Dorpshuis: - Uiteraard is in Dorpshuis De Keijsershof in Opijnen regelmatig van alles te doen. Een van de bijzondere activiteiten die aparte vermelding verdient is de 'Open eettafel', elke 3e donderdag van de maand. Je bent vanaf 11.00 uur welkom voor een kopje koffie en een drankje. Om 12.00 uur gaan ze gezellig met elkaar eten.

- Onderwijs en kinderopvang: - Basisschool De Rietschoof. Stichting Fluvium is in 2006 ontstaan na de bestuurlijke verzelfstandiging van de openbare basisscholen in de gemeenten Geldermalsen en Neerijnen. Met ca. 70 leerlingen is De Rietschoof een van de kleinere scholen van Fluvium. Directeur Han van Schaik wilde dat op zijn school meer dan twee ogen naar een kind keken. Door de invoering van unitonderwijs werd dat mogelijk. "We werken met een bovenbouw en een onderbouw unit. In elke unit werkt een groepje leerkrachten samen waarbij optimaal van ieders kennis en kunde gebruik wordt gemaakt en de kinderen met verschillende mensen te maken krijgen. Er is veel aandacht voor zelfstandig werken en samenwerken. Kinderen leren elkaar hulp te geven en te krijgen." Leerkrachten houden ook met elk kind kindgesprekken. "Het leuke is dat kinderen vaak zelf feilloos weten aan te geven waar ze zelf beter en minder goed in zijn. Daarnaast maken we natuurlijk gebruik van actuele methodes en is ICT geïntegreerd in ons onderwijs. En al vanaf de kleutergroepen krijgen de kinderen Engelse les." - Peuterspeelschool Opijnen.

- Sport: - Voetbalvereniging DSS '14.

Reacties

(2)

When did Opijnen change from Opynen in spelling?

There has not been an official change of this spelling. Till somewhere in the 19th century both spellings wereld used.

Reactie toevoegen