De met slechts ca. 50 huizen piepkleine gemeente Oudhuizen had wel een groot grondgebied, van het dorpje Oudhuizen in het N, O van Wilnis, tot de buurtschap Geer in het Z. De Oudhuizersluis, W van Geer, herinnert nog aan dit uitgestrekte grondgebied.
- Oudhuizen is een voormalig dorp, tegenwoordig buurtschap in de provincie Utrecht, gemeente De Ronde Venen. Het was een zelfstandige gemeente t/m 1811. In 1812 opgegaan in de gemeente Wilnis, in 1818 weer afgesplitst tot een zelfstandige gemeente, per 8-9-1857 weer opgegaan in de gemeente Wilnis, in 1989 over naar gemeente De Ronde Venen.
- De gemeente voerde geen eigen wapen. Wel werd bij de aanvraag van het wapen van Wilnis vermeld dat de heerlijkheid Oudhuizen hetzelfde wapen als Wilnis voerde, echter zonder het varken. De Hoge Raad van Adel heeft echter dit heerlijkheidswapen niet als gemeentewapen verleend. De oorsprong van dit wapen is verder niet bekend.
- De buurtschap Oudhuizen valt, ook voor de postadressen, onder het dorp Wilnis.
- Strikt naar de plaatsnaamborden kijkend is Oudhuizen eigenlijk geen buurtschap (meer), omdat een buurtschap in principe buiten een bebouwde kom van een stad of dorp ligt. En deze buurtschap ligt in het O van de bebouwde kom van Wilnis. Maar bepalender vinden wij in dit geval dat het nog altijd een apart herkenbare eenheid van bebouwing is die buiten de dorpskern van Wilnis is gelegen. Behalve de vroegere kerk van Oudhuizen, die inmiddels wél in de dorpskern van Wilnis is opgegaan. Vandaar: voormalig dorp, tegenwoordig buurtschap.
Nadat in 1857 de gemeente Oudhuizen in de gemeente Wilnis is opgegaan, raakt in de loop van de 20e eeuw ook de gelijknamige plaatsnaam geleidelijk buiten gebruik. Op de afgebeelde ansichtkaart uit ca. 1910 bijvoorbeeld is al sprake van de plaatsaanduiding Wilnis (Oudhuizen). Daarentegen wordt op een foto uit 1943 dan wel 1970 (beide jaren worden op die pagina vermeld; bovenaan staat 1970, maar onderaan staat 1943, dus welke van de twee er nu de juiste is...), van dezelfde omgeving, deze naam nog wél als plaatsnaam vermeld.
Terug naar bovenSpelling
De straat waaraan de buurtschap ligt, heet Oudhuijzerweg. Waarom dat met uij wordt gespeld, is ons niet duidelijk; de plaatsnaam is altijd, althans in ieder geval sinds medio 19e eeuw, met ui geschreven geweest.
Familienaam
Er zijn ook personen met de achternaam Oudhuizen. Het is aannemelijk dat de voorouders van deze families - mede gezien het verspreidingsgebied, dat je onder de link weergegeven vindt - uit dit doormalige dorp afkomstig zijn.
De buurtschap Oudhuizen ligt direct O van de dorpskern van Wilnis, rond de Oudhuijzerweg. De O hiervan gelegen weg Uitweg behoort niet tot de buurtschap en valt onder het dorpsgebied van Vinkeveen. De gemeente Oudhuizen omvatte een uitgestrekt grondgebied en liep 4 km naar het Z tot en met de buurtschap Geer aldaar, die ook nog onder deze gemeente viel. De nog altijd bestaande en functionerende W hiervan gelegen Oudhuizersluis (schutsluis) in de Heinoomsvaart herinnert nog aan de uitgestrektheid van de vroegere gemeente.
Terug naar bovenIn 1840 heeft de gemeente Oudhuizen 50 huizen met 420 inwoners, verdeeld in het gelijknamige dorp 40/356 (= huizen/inwoners) en buurtschap Geer 10/64. Tegenwoordig is deze plaats, zoals toegelicht bij Status, dus een buurtschap, en omvat zij ca. 60 huizen met ca. 150 inwoners.
Terug naar bovenInstelling en opheffing gemeente
In en rond 1818 worden veel kleine gemeenten, die soms niet meer dan enkele tientallen huizen tellen, en in de jaren daarvoor tijdens de Franse overheersing zijn opgeheven, weer opnieuw ingesteld. Zo ook Oudhuizen. Erg efficiënt is dat allemaal niet; zo heeft deze gemeente wel een eigen gemeenteraad, maar geen eigen burgemeester; de burgemeester is er altijd gezamenlijk met Wilnis, soms ook nog gezamenlijk met Mijdrecht. In 1851 schrijft de provincie deze 3 gemeenten aan of zij er bezwaar tegen hebben om te worden samengevoegd.
Nou, dát hebben ze wel... Wilnis en Oudhuizen zijn er met name 'not amused' over dat zij in dat geval zouden moeten gaan meebetalen aan voorzieningen en hogere kosten in Mijdrecht, waar zij zelf geen belang of baat bij hebben. Bijvoorbeeld in Mijdrecht wonen veel meer armen die ondersteuning nodig hebben. En in het decadente Mijdrecht hebben ze de 'luxe' van dorpsstraten en dorpslantaarns, wat ook allemaal geld kost om te onderhouden... En de afstand naar het gemeentehuis in Mijdrecht zou voor sommigen toch wel erg ver worden. Voor een uitvoerige uiteenzetting van alle bezwaren zie de link. Wilnis en Oudhuizen zijn er wel voor te vinden om met elkáár samen te gaan, zonder grote buur Mijdrecht. Dat gebeurt in 1857 dan ook. De samenvoeging met Mijdrecht (en Vinkeveen) wordt nog 'even' vooruitgeschoven, om precies te zijn naar 1989...
- Beschrijving van de geschiedenis van de gerechten, later de gemeenten Wilnis en Oudhuizen.
- Onder deze link vind je v/a pag. 228 veel informatie over de vroege geschiedenis van Oudhuizen.
Terug naar boven- Oudhuizen heeft 2 rijksmonumenten; boerderij Langhuis uit 1642 op huisnr. 42, en de Veenmolen op nr. 109. De molen is iedere zaterdag geopend. In de molenwinkel kun je meelproducten kopen, waarvan de opbrengst wordt aangewend voor het onderhoud van de molen. Dus je steunt er ook nog een goed doel mee.
- Op Oudhuizen vind je nog veel mooie oude monumentale boerderijen. Enkele ervan zijn, naast het hierboven genoemde rijksmonument, tot gemeentelijk monument benoemd, zijnde hoeve Veenlust op nr. 2/2a, IJda's Hoeve op nr. 18, de Eykelhoeve op nr. 24, en de hoeve uit 1924 op nr. 28.
- De vroegere Hervormde kerk van Oudhuizen ligt tegenwoordig in de dorpskern van Wilnis en wordt daarom aldaar beschreven.
Reacties
(2)Werd via het maandblad "Filatelie" op deze leuke site gewezen.
Zeker als mijn achternaam als (ex)gemeente in de provincie wordt genoemd
Dank
Steven Oudhuizen
Dank voor uw compliment. Het ligt voor de hand dat de voorouders van mensen met deze achternaam uit deze plaats afkomstig zijn, want er is maar één plaats met deze naam. Maar wellicht heeft u dat al eens uitgezocht?
Reactie toevoegen