Overakker

Plaats
Buurtschap
Geldrop-Mierlo
Zuidoost-Brabant Kempen
Noord-Brabant

overakker_straatnaambord.jpg

Overakker is een buurtschap in de provincie Noord-Brabant, in de regio Zuidoost-Brabant, en daarbinnen in de streek Kempen, gemeente Geldrop-Mierlo. T/m 2003 gemeente Mierlo. (© Google StreetView)

Overakker is een buurtschap in de provincie Noord-Brabant, in de regio Zuidoost-Brabant, en daarbinnen in de streek Kempen, gemeente Geldrop-Mierlo. T/m 2003 gemeente Mierlo. (© Google StreetView)

overakker_op_actuele_kaart.jpg

De buurtschap Overakker ligt direct Z van de dorpskern van Mierlo. Een aangrenzend nieuwbouwwijkje in de dorpskern direct N van de buurtschap heet ook zo. (© www.kadaster.nl)

De buurtschap Overakker ligt direct Z van de dorpskern van Mierlo. Een aangrenzend nieuwbouwwijkje in de dorpskern direct N van de buurtschap heet ook zo. (© www.kadaster.nl)

Overakker

Terug naar boven

Status

- Overakker is een buurtschap in de provincie Noord-Brabant, in de regio Zuidoost-Brabant, en daarbinnen in de streek Kempen, gemeente Geldrop-Mierlo. T/m 2003 gemeente Mierlo.

- De buurtschap Overakker valt, ook voor de postadressen, onder het dorp Mierlo.

- De buurtschap Overakker heeft geen plaatsnaamborden, zodat je slechts aan de gelijknamige straatnaambordjes kunt zien dat je er bent aangekomen.

- De buurtschap ligt formeel binnen de bebouwde kom van het dorp Mierlo, maar ligt nog net buiten de dorpskern, waardoor het nog altijd als buurtschap kan worden beschouwd.

Terug naar boven

Naam

Oudere vermeldingen
1874 Overakker.

Naamsverklaring
Samenstelling van akker 'ploegland, bouwland' en over 'aan de andere kant'.(1)

Terug naar boven

Ligging

De buurtschap ligt rond de gelijknamige weg, direct Z van de dorpskern van Mierlo. Tot ca. 1970 stond op de plaats van de huidige buurtschap en straatnaam de plaatsnaam 'Bennedonksche Hoeven' op de kaarten, en stond de naam Overakker zuidelijk daarvan gepositioneerd, rond de bebouwing aan de wegen die nu Trimpert*, Aardborstweg en Weijer heten, welke bebouwing tegenwoordig als buurtschap Trimpert wordt beschouwd.
* In dit rapport vind je op pag. 73 een voorbeeld van het feit dat panden in dat gebied onder beide plaatsnamen bekend waren of zijn.

Niet alleen plaatsnamen, ook straatnamen en/of huisnummers willen door de tijd heen nog weleens veranderen. Soms zelfs meerdere keren. Voor mensen die hun staamboom uitzoeken, is het daarom vaak een hele puzzelarij om uit te vinden welk pand met welk vroeger adres welk huidig adres heeft. Lokale heemkundekringen hebben daar daarom vaak wel 'vertaaltabellen' (van vroeger adres naar huidig adres) voor gemaakt. Én een zelfde straatnaam en huisnummer kan door de tijd heen op verschillende locaties en panden betrekking hebben! Zo lezen wij bij de beschrijving van het gemeentelijk monument met huidig adres Weijer 8 dat dat in 1832 bekend stond als "de Kekelaarstraat, wijk A2" en later als Overakker 8* en tegenwoordig dus Weijer 8...
* Het huidige pand met die straatnaam en dat huisnummer ligt dus heel ergens anders!

Terug naar boven

Statistische gegevens

In 1840 omvat buurtschap Overakker 29 huizen met 185 inwoners. Tegenwoordig omvat de buurtschap ca. 20 huizen met ca. 50 inwoners.

Terug naar boven

Geschiedenis

Tweede Wereldoorlog
Op 21 juli 1942 is een Engelse RAF-bommenwerper die op weg was naar Duisburg neergeschoten en neergestort in de buurtschap Overakker. De bemanning van vijf had geen kans gezien om het toestel te verlaten en kwam om. De stoffelijke resten zijn in en om de krater gevonden en begraven bij De Oude Toren te Woensel in Eindhoven.

Mierlo is op 21 september 1944 vanuit Overakker door de Amerikanen bevrijd.

Terug naar boven

Beschrijving huidige situatie

"De bebouwingsconcentratie centreert zich rond de splitsing van de weg. De weg splitst zich in twee doodlopende zijtakken. Vanaf hier zijn een tweetal zichtrelaties naar het achterliggende agrarische land. De bebouwing bevindt zich aan de weg, maar ligt er ook vanaf. De bebouwing lijkt willekeurig te zijn geplaatst, zonder enige structuur. Er komen verschillende vormen van bebouwing voor, van oude boerderijen tot recentere bouw en houten schuren. De bebouwing bestaat grotendeels uit woonboerderijen met bijgebouwen die overgebleven zijn nadat de agrarische bedrijven ter plaatse opgehouden zijn te bestaan. In het gebied is nog één agrarisch bedrijf aanwezig; op Overakker 7 is een tuindersbedrijf gevestigd." (bron: het in het volgende hoofdstuk gelinkte bestemmingsplan t.b.v. huisnr. 9a)

Terug naar boven

Recente ontwikkelingen

- "Burgemeesters en wethouders maken bekend dat de gemeente Geldrop-Mierlo op 9 maart 2020 een anterieure exploitatieovereenkomst is aangegaan met de exploitant van het bouwplan Overakker 6 te Mierlo als bedoeld in artikel 6.24, lid 1 van de Wet ruimtelijke ordening. De overeenkomst heeft betrekking op de ontwikkeling van één vrijstaande woning. De gemeente heeft zich bereid verklaard haar medewerking te verlenen aan het in bouwexploitatie brengen van de gronden en daarvoor de nodige planologische procedures te voeren. In het kader daarvan is de overeenkomst aangegaan."

- "De aanleiding voor het Bestemmingsplan 'Overakker 9a' is gelegen in de wens om het ter plaatse gevestigde vleeskuikenbedrijf te saneren en te komen tot een herontwikkeling van het perceel. Beoogd is het perceel te herontwikkelen naar woondoeleinden. In ruil voor het saneren van de ter plaatse gevestigde intensieve veehouderij (vleeskuikenbedrijf), wordt voorzien in twee aaneen gebouwde woningen en een Ruimte voor Ruimte-woning. De bestaande (voormalige) bedrijfswoning zal tevens worden omgezet naar een burgerwoning met de aanduiding 'voormalige agrarische bedrijfswoning'. De gronden in het oostelijk deel van het plangebied krijgen een agrarische bestemming overeenkomstig de omliggende open agrarische gronden. Het vigerende bestemmingsplan "Buitengebied Geldrop-Mierlo" laat voornoemde herontwikkeling van de voormalige agrarische bedrijfslocatie niet toe. Een herziening van het bestemmingsplan is dan ook noodzakelijk. Het onderhavige bestemmingsplan voorziet in de benodigde ruimtelijke onderbouwing ten behoeve van de herziening, in de vorm van een toelichting. Naast deze toelichting omvat dit bestemmingsplan regels en een verbeelding."

Voor er ergens gebouwd mag worden, moet er eerst een archeologisch onderzoek plaatsvinden, om te bepalen of er mogelijk waardevolle resten in de grond zitten, waar dan vervolgens nader vervolgonderzoek naar moet plaatsvinden (en wat de bouwplannen soms vertraagt. Vandaar dat bouwers zulke onderzoeken altijd in spanning afwachten). Gelukkig voor de bouwers is er niets bijzonders gevonden op perceel Overakker 9a: "De diepe bodemverstoring maakt het onwaarschijnlijk dat binnen het plangebied behoudenswaardige archeologische sporen bewaard kunnen zijn gebleven. Overigens heeft het booronderzoek geen archeologische indicatoren opgeleverd die op de (voormalige) aanwezigheid van dergelijke sporen zouden kunnen wijzen. Ook een ongeveer twintig jaar geleden door enkele leden van de Werkgroep Archeologie van Heemkundekring Myerle op het meest westelijke deel van het plangebied gegraven proefput, heeft geen grondsporen of andere archeologische indicatoren opgeleverd. In verband hiermee, alsmede in verband met de diepe bodemverstoring en de van nature slechte ontwatering van de bodem, geven de resultaten van het onderzoek geen aanleiding om archeologisch vervolgonderzoek te adviseren. Evenmin zijn tijdens het onderzoek archeologische resten aangetroffen waarmee tijdens de verdere planvorming of bij de uitvoering van de geplande werkzaamheden rekening zou moeten worden gehouden." Aldus een citaat uit de conclusies van het rapport. Desalniettmin is het voor in deze materie geïnteresseerden toch interessant om te lezen hoe zo'n onderzoek in het algemeen en in het bijzonder m.b.t. deze locatie plaatsvindt, vandaar dat wij het rapport toch hebben gelinkt.

Het plan is inmiddels gerealiseerd, want op de site van Frank Gruintjes makelaars lezen wij dat het pand Overakker 11 recentelijk verkocht is, met onder meer de volgende toelichting: "Helft van dubbele woonboerderij. De woning betreft de voormalige hoofdwoning van het boerenbedrijf. Op het voormalig agrarisch perceel dat is herontwikkeld, zijn naast de bestaande woning drie nieuwbouwwoningen gerealiseerd, waarvan de laatste binnenkort in gebruik wordt genomen. Binnenkort wordt de "eigen weg" naast de woning gerealiseerd voor gebruik door de vier omliggende woningen. Voor onderhoud van deze weg zullen de vier woningen een maandelijkse vergoeding van ca. € 10,- in een onderhoudsfonds storten."

- Kennelijk is er N van de buurtschap sprake van een gelijknamig wijkje in de dorpskern van Mierlo. Wij lezen namelijk in een krantenartikel van mei 2019 dat de gemeente Geldrop-Mierlo een informatieavond heeft gehouden over haar plan om de doodlopende Burgemeester Pankenstraat in de wijk Overakker in Mierlo te ontsluiten (= kennelijk een van de twee doodlopende stukken van deze weg dus kennelijk door te trekken), waarbij aanwezigen hun visie konden uiten. Tegenstanders die in de wijk wonen, vrezen voor drukte en onveiligheid. Voorstanders van ontsluiting hopen juist dat de huidige verkeersproblemen zoals opstoppingen er door worden opgelost. Wordt vervolgd dus...

Terug naar boven

Bezienswaardigheden

- Vroeger lagen in Overakker de kasteelhoeven van het nabijgelegen, inmiddels verdwenen kasteel van Mierlo: de Bennedonkse hoeven. De meeste hoeven zijn verloren gegaan. Er bestaat nog één kasteelhoeve, op Kasteelweg 12 (gelegen W van de kern van de buurtschap). Dit is een rijksmonument, het enige rijksmonuiment van de buurtschap. "Voormalige kasteelboerderij, opgetrokken in ambachtelijk-traditionele bouwtrant en daterend uit het eerste kwart van de 18e eeuw. De boerderij maakte oorspronkelijk deel uit van het aan de overzijde van de weg gelegen kasteel van Mierlo, waarvan alle sporen zijn uitgewist. De boerderij is rond 1971 ingrijpend verbouwd tot woonboerderij. De voormalige kasteelboerderij is van algemeen belang. Het huis heeft cultuurhistorische waarde als bijzondere uitdrukking van een sociaal-economische ontwikkeling, als voorbeeld van een kasteelboerderij in Oost-Brabant. Het pand heeft architectuurhistorische waarde vanwege de in- en uitwendig gaaf behouden hoofdstructuur en het traditionele materiaalgebruik alsmede vanwege onderdelen van het interieur. Het pand is typologisch van betekenis en als laatste tastbare overblijfsel van het kasteel van Mierlo." (bron: Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed)

- De buurtschap Overakker heeft eveneens 1 gemeentelijk monument, zijnde de langgevelboerderij op huisnr. 19.* "De langgevelboerderij is tegenwoordig in gebruik als woonhuis. Het betreft een van de oudste panden binnen de gemeente Geldrop-Mierlo, met een vermoedelijke bouwperiode van eind 18e eeuw. Rond 1870 heeft een aanpassing van het pand plaatsgevonden. Het gehele gebouw bevat veel sporen van wijzigingen over een lange periode. De boerderij is opgetrokken in gemetselde baksteen gevels met een gepleisterde plint. In de gevels zijn rechte steekankers aanwezig. De openslaande ramen zijn vernieuwd. Het stalgedeelte heeft getoogde stalramen, een semi-klampdeur en rechte mendeuren. Het afgewolfde zadeldak heeft een voet waarin zowel Tuile du Nord-pannen, oud-hollandse pannen als kruispannen zijn verwerkt. Bijzonder is voorts dat een origineel gebint aanwezig is. Op het erf staat een in 1875 gebouwd bakhuisje. Omstreeks 1915 is het bakhuisje opgeknapt en grotendeels vernieuwd. Dit bijgebouw maakt onderdeel uit van het monument. Daarnaast is een schuur met houten beschieting aanwezig. Die schuur is van recente datum en bevat geen monumentale onderdelen. De boerderij is van waarde als bijzondere uitdrukking van een sociaal-economische, landschappelijke en typologische ontwikkeling." (bron: Erfgoedgeowiki) - Het pand Overakker 19 heeft in 2016 te koop gestaan (telkens op het 'volgende'-pijltje klikken om alle foto's te zien, en op het kruisje rechtsbovenin klikken om het bijbehorende bericht te zien) en zal vermoedelijk in dat jaar ook wel verkocht zijn.
* In diverse bronnen wordt dit pand vermeld als zijnde huisnr. 11, maar dat klopt niet, want dit buurpand is huisnrs. 9-11 (= de dubbele woonboerderij die ook vermeld wordt in het hoofdstuk Recente ontwikkelingen, 4e alinea)..

Terug naar boven

Landschap, natuur en recreatie

- Direct Z van buurtschap Overakker loopt de waterloop Kasteelse Loop. Z daarvan loopt de Overakkerse Loop (die - zoals de naam al doet vermoeden - naar de buurtschap genoemd is), die in het NO overgaat in de Goorloop en in het ZW uitkomt bij de Heezerweg, nabij de brug aldaar over de A67.

Reacties

(2)

Een van mijn voorouders heeft gewoond op Overakker nr. 25. Dat nummer bestaat niet meer, maar weet iemand waar deze boerderij heeft gestaan, of heeft deze bij een hernummering een ander nummer gekregen? Rond 1800 woonde daar de familie van Bussel, getrouwd met Verhagen.

Ik heb het hele internet 'even' afgezocht naar wat er aan informatiefs te vinden was over de buurtschap Overakker (dat was een aardig klusje, maar is nu eenmaal mijn 'uit de hand gelopen hobby' :-) ) in de hoop een antwoord op uw vraag te vinden. Dat heeft veel wetenswaardigheden opgeleverd, die ik nu hierboven heb beschreven. Een concreet antwoord op uw vraag heb ik niet kunnen vinden. Wél heb ik bewijs gevonden dat er in dit gebied straatnamen en huisnummers, zelfs meerdere keren door de tijd heen, zijn gewijzigd. Een voorbeeld daarvan beschrijf ik in het hoofdstuk Ligging. De kans is dus reëel dat het door u bedoelde pand nog wel bestaat, maar met een andere huidige straatnaam en/of huisnummer.

Zoals in het hoofdstuk Ligging ook vermeld, hebben de lokale heemkundekringen vaak wel 'omnummerlijsten', om genealogen zoals in uw situatie van dienst te kunnen zijn die een huidig adres zoeken bij een vroeger adres dat een andere straatnaam en/of huisnummer had dan tegenwoordig, om allereerst te weten te komen of het pand nog bestaat en zo niet, te kunnen traceren waar het gestaan heeft. In dit geval is dat dus de heemkundekring van Mierlo. Ik raad u dus aan contact met hen op te nemen. Hun gegevens vindt u hier: https://www.plaatsengids.nl/mierlo#geschiedenis.
Met vriendelijke groet, Frank van den Hoven, hoofdredacteur Plaatsengids.nl

Reactie toevoegen