Overschild is een dorp in de provincie Groningen, in de streek Duurswold, gemeente Midden-Groningen. T/m 2017 gemeente Slochteren.
- Overschild is een dorp in de provincie Groningen, in de streek Duurswold, gemeente Midden-Groningen. T/m 2017 gemeente Slochteren.
Oorspronkelijk viel Overschild onder 3 gemeenten. De gemeentegrens liep namelijk langs of door de Graauwewijk. Z daarvan was gemeente Slochteren, NW ervan was gemeente Ten Boer, NO ervan was gemeente Loppersum. Per 1-8-1962 hebben grenscorrecties plaatsgevonden, waardoor de gemeentegrens ter plekke in het Eemskanaal is komen te liggen. Daardoor lag het dorp sindsdien geheel in de gemeente Slochteren.
- Onder het dorp Overschild vallen ook de buurtschappen Blokum en De Paauwen.
- De buurtschap Luddeweer, 3 km ZW van het dorp, viel oorspronkelijk grotendeels onder Woltersum, gemeente Ten Boer, maar is in de jaren zestig bij een grenscorrectie geheel naar de gemeente Slochteren gegaan (benevens een deel van Garmerwolde naar het nabijgelegen Lageland), omdat de gemeentegrens tussen Ten Boer en Slochteren, die ter plekke langs de Luddeweersterweg liep, toen langs het Eemskanaal is gelegd. Luddeweer is een formele woonplaats voor postcodeboek en BAG, maar valt in de praktijk vermoedelijk als buurtschap van Overschild te beschouwen, als zijnde het dichtstbijzijnde dorp.
Terug naar bovenIn het Gronings
't Schild.
Oudere vermeldingen
1867 Over 't Schilt. Heette aanvankelijk Grauwdijk.
Naamsverklaring
Betekent 'gelegen aan de andere kant van het Schildmeer', gezien vanaf Schildwolde.(1)
Het dorp Overschild, met een compacte kern en een groot buitengebied, ligt NO van de stad Groningen, N van Slochteren, NW van Siddeburen en Steendam, ZW van Appingedam, en O van Ten Boer en Woltersum. De N grens van het dorpsgebied loopt sinds 1962 N langs het Eemskanaal (waarvoor zie verder het hoofdstuk Status). Het Schildmeer valt voor de N en W helft onder het dorpsgebied van dit dorp. Voor de Z en O helft valt het meer onder buurdorp Steendam.
Terug naar bovenOverschild heeft ca. 215 huizen met ca. 540 inwoners.
Terug naar bovenIn de Volkstelling van 1840 komt de plaatsnaam Overschild niet voor. Dat klopt, omdat de plaatsnaam pas rond 1900 is ontstaan. Voorheen zien wij hier op oude kaarten een buurtschap met als plaatsnaam Graauwdijk, aan de gelijknamige weg (later verandert dat in de huidige spelling Graauwedijk). Pas rond 1900 zien wij op de kaarten het kerntje groeien, met onder meer een kerk, school, molen, en verschijnt de huidige plaatsnaam op de kaarten.
Terug naar boven- Dit dorp is een van de zwaarst getroffen kernen in verband met de aan de gaswinning gerelateerde aardbevingen van de afgelopen jaren. Geconstateerd is dat het dorp voor een groot deel moet worden herbouwd, om het voor de toekomst aardbevingsbestendig te maken. De in 2017 opgerichte Dorpsbelangenwerkgroep Versterking Overschild (DVO) heeft in dat kader in oktober 2017 het ‘Witboek Versterking Overschild - een handleiding voor bewoners’ gepubliceerd. Met het witboek maakt de DVO duidelijk wat voor haar de belangrijke uitgangspunten zijn waarmee het dorp de versterkingsoperatie ingaat. Om alle bewoners sterker in hun schoenen te laten staan en als dorp de regie naar zich toe te trekken. De ervaringen die DVO tot dit initiatief noopten, bevestigen het weer: de impact is enorm, en bewoners moeten serieuzer worden genomen bij de versterkingsoperatie.
"NCG, CVW, NAM, en ook de overheid, lijken nog onvoldoende doordrongen van het feit dat ónze woningen versterkt moeten worden, dat óns leven op de kop wordt gezet, dat óns dit ongevraagd overkomt en dat wíj dus gekend willen worden in de organisatie van óns versterkingsproces. Het eerste resultaat van de inspanningen van de DVO is dit witboek waarin thema’s zoals keuzes tussen verhuizen, versterken of herbouw worden behandeld, maar ook de versterking zelf, wisselwoningen, geldkwesties en tenslotte de toekomst van ons dorp Overschild.” Aldus de DVO.
"Het Witboek Versterking Overschild is een informatief, praktisch en begrijpelijk document, waar niet alleen dorpsgenoten maar ook andere dorpen hun voordeel mee kunnen doen. Voor bewoners staat er bijvoorbeeld een afwegingskader en stappenplan in om te helpen verschillende keuzes te maken en eisen te stellen. Eisen die ook de DVO breder stelt en die wij zeker goed zullen bestuderen en meenemen naar tafels waar deze onderwerpen aan de orde komen. Maar juist ook de integraliteit van het witboek met de aspecten die voor de toekomst van het dorp van belang zijn, maakt het bijzonder. Alle bewondering en waardering voor de mensen die hier aan gewerkt hebben tussen de persoonlijke situaties door. Dat dit initiatief in het dorp zijn effect ten goede moge hebben, mensen aan het denken zet en gemeenschappen die met versterking te maken hebben inspireert!" Aldus Groninger Dorpen.
- "De aardbevingen als gevolg van de gaswinning maken dat het dorp wordt geconfronteerd met een omvangrijke versterkingsopgave. Om deze zo goed mogelijk te laten verlopen, zijn aangepaste gemeentelijke kaders en ambities nodig. Deze zijn verwoord in de in oktober 2018 verschenen Structuurvisie Overschild 2018-2028. Dit document vormt een geheel met de Dorpsvisie Versterking, Witboek 2.0, dat de inwoners met ondersteuning van architectenbureau MVRDV hebben opgesteld. De structuurvisie geldt voor het gehele postcodegebied van het dorp (9625). Er wordt gekozen voor een integrale, gebiedsgerichte aanpak. Individuele en collectieve keuzes bepalen samen de toekomst van het dorp. De structuurvisie vormt het beleidsmatig kader voor: een nieuw bestemmingsplan voor het dorp, de uitvoering van de versterkingsopgave, de toekomstige ontwikkelopgave voor het dorp bestaande uit grote en kleine ambities en het dorpsproces.
Het nieuwe bestemmingsplan voor het dorp krijgt een flexibel karakter, om ruimte te laten aan de invullingen die de bewoners en de versterkingsopgave vragen. Ten opzichte van het huidige bestemmingsplan betekent dit meer flexibiliteit bieden aan onder meer: het bouwen tot aan de kavelgrens: tot ca. 2 m; het loslaten van een specifieke rooilijn en het verruimen van een specifiek bouwblok per kavel; het toelaten van meer variatie in bouwvolumes, bouwhoogte (tot 10 m) en het koppelen van bijgebouwen aan hoofdgebouwen. De grenzen van het bestemmingsplan voor het dorp en die voor het buitengebied zullen enigszins verschuiven langs de randen van het dorp, om de ontwikkelingen in het dorp voldoende ruimte te geven. Voor het buitengebied van Overschild blijft het huidige bestemmingsplan van kracht, tenzij de versterkingsopgave hier toch het karakter van grootschalige sloop-nieuwbouw krijgt. In dat geval gaat het nieuwe bestemmingsplan voor het dorp voor het hele postcodegebied gelden. Het nieuwe bestemmingsplan zal via de wettelijke procedure worden opgesteld, dus inclusief inspraakmogelijkheden.
In de Structuurvisie worden de volgende keuzes gemaakt:
Uit de enquêtes en bewonersavonden bleek dat verandering mogelijk moet zijn. Het dorp hoeft niet hetzelfde te blijven. De reeds bestaande diversiteit van huizen mag verder gaan door het toepassen van andere bouwmethoden, dan het nu gebruikelijke rode baksteen. Rond welstand is de gemeente bereid veel vrijheid toe te staan, maar op een paar punten wil zij vasthouden aan een duidelijke grens. Deze zijn: vasthouden van het kruisdorp als hoofdvorm; streven naar behoud van de aangewezen karakteristieke panden en monumenten; afwegingen over beeldkwaliteit komen in goed overleg binnen de gemeenschap tot stand. De gemeente wil dit dorpsproces ondersteunen met een maquette, een website en waar nodig bemiddelaars. Ook wordt de inzet van een dorpsbouwmeester voorzien. In het nieuwe beeldkwaliteitsplan worden bovenstaande uitgangspunten verder uitgewerkt in een nader in te vullen interactief proces met het dorp.
Samenvatting structuurvisie:
De beschikbare middelen voor de versterking zijn minimaal. Om te voorkomen dat het dorp met een minimum aan kwaliteit wordt teruggebouwd, wil de gemeente een Fonds kwaliteitsimpuls Overschild instellen. De gemeente gaat in gesprek met het Rijk en de provincie over invulling van dit fonds, zodat meer geld beschikbaar komt voor kwaliteit en toekomstgerichte koppelkansen.
Overschild blijft een woondorp. Het is de ambitie om de huidige woningvoorraad in het dorp in stand te houden of zelfs lichte groei mogelijk te maken.
De haalbaarheid van een door de bewoners gewenste aanvullende woonbuurt in samenhang met natuurontwikkeling bij het Schildmeer wordt onderzocht: wat betreft ecologie, wet- en regelgeving, markt, financieel en verwerving.
De mogelijkheden om het dorp tot een duurzaam dorp te maken moeten waar mogelijk gegrepen worden, onder meer met zo veel mogelijk gasloze woningen.
Na de versterkingsperiode wordt de openbare ruimte opnieuw ingericht. Hiervoor wordt een interactief proces georganiseerd. Specifiek hierbinnen is aandacht voor de verkeersveiligheid op de Graauwedijk.
Er wordt tijdens en na de versterking extra aandacht georganiseerd voor sociale samenhang. Er wordt geprobeerd om extra geld te krijgen voor kinderen, ontmoeting, kunst en cultuur en participatie. De ontwikkeling van een zorg- of dorpscoöperatie wordt toegejuicht, maar het initiatief hiertoe dient uit het dorp zelf te komen.
De gemeente ziet ook de wens voor betere wandelroutes/ommetjes in het gebied en betere fietsverbindingen (onder andere met de stad Groningen). Deze wens vraagt de steun van anderen voor bijvoorbeeld financiering en de bereidheid grond beschikbaar te stellen." (bron: Structuurvisie)
De Schildjers willen hun dorp niet zonder slag of stoot plat laten walsen. Een groep inwoners besloot daarom de handen ineen te slaan en benaderden architect Winy Maas om met hen mee te denken. Maas is de architect van onder meer de Markthal in Rotterdam en werkt als stedenbouwkundige aan de herinrichting van gebieden. Een jaar lang dachten ze na over hoe een heringericht Overschild het beste vorm zou kunnen krijgen. De herstructurering van het dorp wordt gezien als icoonproject binnen het Nationaal Programma Groningen. Wat daar gebeurt, zal als voorbeeld dienen voor vele andere dorps- en stadsvernieuwingen in de provincie.
Terug naar boven- Overschild heeft 3 rijksmonumenten, zijnde de Hervormde (PKN) kerk uit 1880 met aangebouwde consistorie uit 1920 (Graauwedijk 61), de naastgelegen pastorie uit 1925 (op nr. 61), en Molen Windlust.
- "Stichting Oude Groningen Kerken (SOGK) heeft in 2019 een subsidie van € 260.000 gekregen voor het verduurzamen van de rijksmonumentale Hervormde kerk van Overschild. Het gebouw wordt gerestaureerd en bouwkundig versterkt en de aardbevingsschade wordt hersteld. Tegelijkertijd krijgt de kerk een nieuwe bestemming en wordt het gebouw duurzaam gemaakt. Voor dit project werkt SOGK onder meer samen met de Hanzehogeschool. Bij het verduurzamen van de kerk wordt gebruik gemaakt van het concept 'WarmBouwen'. Daarbij worden de binnenmuren met behulp van warmtepompen op een constante temperatuur gehouden. Ook krijgt het gebouw een dak van zonnewarmtecollectoren. Dit is nog nooit toegepast bij een rijksmonumentale kerk. Deze pilot sluit ook goed aan bij de eerste versterking van het dorp.
In Groningen is specifiek behoefte aan het opleiden van vaklieden, zodat zij het erfgoed aardbevingsbestendig in stand kunnen houden en restaureren. Dat betekent dat de theoretische en praktische lesstof in het onderwijs hier goed op moet aansluiten. In 2018 heeft het ministerie van OCW aan de provincie Groningen een bedrag van 1 miljoen euro toegekend om innovatie op het gebied van duurzaamheid, herbestemming en vakmanschap te organiseren en dit te koppelen aan het onderwijs. Zo kunnen opleidingen die zich hiermee bezighouden zich ontwikkelen en vernieuwen en kan het benodigde vakmanschap voor erfgoedpanden hierop aansluiten. De provincie Groningen stimuleert duurzaamheid door een aantal proefprojecten te subsidiëren en te onderzoeken hoe duurzaamheid op een vernieuwende manier kan worden gekoppeld met onderhoud en herbestemming van monumenten en onderwijs. Het project in Overschild is zo'n proefproject. Bij het onderzoek worden de ervaringen uit de proefprojecten ook meegenomen." (bron: Provincie Groningen, 24-9-2019)
- In 1879 wordt de eerste Gereformeerde kerk van Overschild (Meerweg 10) gebouwd. In 1946 komt de kerk in handen van de in dat jaar opgerichte lokale Gereformeerde Kerk Vrijgemaakt. Op 26 oktober 2003 is er de laatste eredienst gehouden. De kerkelijke gemeente is per 1 november 2003 opgeheven. Het pand is eind 2003 verkocht en heeft vermoedelijk een woon- en werkbestemming gekregen. Nadat de Gereformeerden in 1946 uit hun kerk waren verjaagd, hebben zij in dat jaar een kerk gebouwd op Graauwedijk 48. In 1973 is deze door een nieuw exemplaar vervangen. Dat pand op zijn beurt is ergens na 2000 afgebroken.
- Korenmolen Windlust (Kanaalweg 2) is in 1859 als grondzeiler gebouwd. Omdat de molen door uitbreiding van het dorp niet genoeg wind meer ving, is hij in 1914 tot stellingmolen verhoogd. De molen is uitgerust met zelfzwichting en het wiekenkruis heeft een vlucht van 17,60 meter. Hiermee is het een van de kleinere molens in de provincie Groningen. De huidige eigenaar is de Slochter Molenstichting. De molen, die over één koppel maalstenen beschikt, wordt regelmatig door vrijwillige molenaars in bedrijf gesteld.
Terug naar boven- Werkgroep Evenementen Overschild organiseert door het jaar heen diverse activiteiten voor jong en ouder.
- Als het in de winter hard genoeg vriest, kun je in Overschild schaatsen op de ijsbaan van IJsvereniging Schildmeer e.o. In december 2017 is de gerenoveerde ijsbaan feestelijk heropend. Eigenlijk was hij in de zomer van 2017 al klaar, maar om nu een ijsbaan in de zomer in korte broek in te wijden vonden ze niet zo passend, aldus voorzitter Wilfred Stok in zijn toespraak bij de heropening. Twee jaar lang heeft een groep leden en vrijwilligers gewerkt aan de renovatie en volledige verduurzaming van de ijsbaan. Er is een kantine aangeschaft en er zijn zonnepanelen geplaatst, waardoor de ijsbaan energieneutraal is geworden. Verder is er een bron aangeboord ten behoeve van de wateraanvoer, de oude vrachtwagentrailer is van het middenterrein afgehaald, de bodem is voorzien van nieuwe klei, de dijkjes zijn aangepast en de lampen zijn vervangen door ledverlichting.
Terug naar boven- In natuurgebied Tetjehorn N van het Schildmeer, O van de dorpskern van Overschild en in dat dorpsgebied gelegen, is in 2015 een raster geplaatst van bijna 1 km lang. Dat moet ervoor zorgen dat jonge, nog niet vliegvlugge ganzen vanuit het natuurgebied niet gaan foerageren op landbouwgebied. De aanleg van het raster vloeit voort uit het zogeheten Ganzenakkoord, dat de provincie, boeren en natuurorganisaties in 2014 hebben ondertekend. Het raster beoogt op een diervriendelijke manier schade aan landbouwgewassen te voorkomen. Het raster heeft op bepaalde afstanden openingen die - met uitzondering van de broedperiode - het gehele jaar open staan. Op deze manier kan het klein wild zich wél ongehinderd verplaatsen.
Terug naar boven- Boek hier je B&B e.d. in omgeving Overschild, met laagsteprijsgarantie!
Terug naar boven- Nieuwe en/of tweedehands boeken over Overschild (online te bestellen).
Terug naar boven- Algemeen: - Site van en over Overschild.
- Nieuws: - Dorpskrant Schildjer Proat (1x per kwartaal) is via de link (zie de knop rechtsbovenaan die pagina) ook online te lezen. - Nieuws van Dorpsbelangen en Dorpshuis De Pompel op Facebook.
- Belangenorganisatie: - Dorpsbelangen Overschild.
- Dorpshuis: - In het gebouw van de voormalige dorpsschool is in 2014 Dorpshuis De Pompel gerealiseerd. Op 29 november 2014 is het energieneutrale dorpshuis feestelijk geopend.
- Duurzaamheid: - Vier jongens uit Overschild hadden in 2013 een wild idee om een kleinschalige windmolen te maken die het landschap níet ontsiert, in tegenstelling tot de 'monsters' met tiphoogten van soms wel 200 meter, met als doel om het platteland qua energie zelfvoorzienend te maken. De afgelopen jaren hebben de ingenieurs van EAZ Wind een aantal nieuwe technologieën ontwikkeld om windenergie op lokale schaal rendabel te maken. Het resultaat: de EAZ Twaalf, een kleine eenvoudige windmolen met houten bladen en een groene mast, die uitermate geschikt is voor agrarische bedrijven en dorpsgemeenschappen. Inmiddels zijn er zo'n 20 mensen aan het werk bij het bedrijf, dat maandelijks acht windmolens vervaardigt. Door de groei van het bedrijf is de firma inmiddels in Hoogezand gevestigd, met ook nog een vestiging in Rijswijk ZH, maar omdat het allemaal hier is begonnen, hebben wij ze ook hier vermeld.
- Genealogie: - Overzicht van begravenen op de begraafplaats van Overschild.
Reactie toevoegen