Penningsveer

Plaats
Buurtschap
Haarlemmermeer Haarlem
Kennemerland
Noord-Holland

penningsveer_plaatsnaambord_bij_haarlemmerliede_deel_kopie.jpg

Penningsveer is een buurtschap in de provincie Noord-Holland, in deels gemeente Haarlemmermeer, deels gemeente Haarlem. De buurtschap valt deels onder het dorp Haarlemmerliede, deels onder de stad Haarlem.

Penningsveer is een buurtschap in de provincie Noord-Holland, in deels gemeente Haarlemmermeer, deels gemeente Haarlem. De buurtschap valt deels onder het dorp Haarlemmerliede, deels onder de stad Haarlem.

penningsveer_richtingbord.jpg

In de omgeving staat buurtschap Penningsveer op richtingborden aangegeven, zij het foutief: zwart op wit suggereert een wijk i.p.v. een buurtschap. Dit hoort wit op blauw te zijn.

In de omgeving staat buurtschap Penningsveer op richtingborden aangegeven, zij het foutief: zwart op wit suggereert een wijk i.p.v. een buurtschap. Dit hoort wit op blauw te zijn.

penningveer_molen_de_veer.jpg

Penningsveer, Molen De Veer

Penningsveer, Molen De Veer

Penningsveer

Terug naar boven

Status

- Penningsveer is een buurtschap in de provincie Noord-Holland, in deels gemeente Haarlemmermeer (het O deel. T/m 1811 gemeente Haarlemmerliede. In 1812 over naar gemeente Spaarnwoude, per 1-5-1817 over naar de heropgerichte gemeente Haarlemmerliede, per 8-9-1857 over naar gemeente Haarlemmerliede en Spaarnwoude, in 2019 over naar gemeente Haarlemmermeer)*, deels gemeente Haarlem (het W deel, dat in de streek Kennemerland ligt. T/m 1811 gemeente Haarlemmerliede. In 1812 over naar gemeente Spaarnwoude, per 1-5-1817 over naar de heropgerichte gemeente Haarlemmerliede, per 8-9-1857 over naar gemeente Haarlemmerliede en Spaarnwoude, per 1-5-1927 over naar gemeente Haarlem)*.
* De gegevens tussen haakjes zijn ontleend aan bronnen m.b.t. gemeentelijke herindelingen, en geven weer hoe het waarschijnlijk verlopen is. 100 procent zeker weten wij dit niet, omdat wij geen accuraat kaartmateriaal uit die tijd hebben. Het kan in werkelijkheid enigszins anders zijn verlopen, gezien de grenscorrecties die in deze perioden in deze regio hebben gespeeld.

- De buurtschap Penningsveer valt, ook voor de postadressen, deels onder het dorp Haarlemmerliede, deels onder de stad Haarlem.

- De buurtschap Penningsveer ligt binnen de bebouwde kommen van Haarlemmerliede en Haarlem. Sinds 2020 heeft de buurtschap plaatsnaamborden voor zover het het deel onder Haarlemmerliede betreft. In de omgeving staan ook richtingborden, zij het foutief, namelijk met zwarte letters op een witte ondergrond, wat immers een wijk i.p.v. een buurtschap suggereert.

Terug naar boven

Naam

Oudere vermeldingen
1639 Peninsveer, 1745 Penningsveer.

Naamsverklaring
Waarschijnlijk: veer 'overzetplaats' (op de plaats waar de Oude Haarlemmerweg over de Liede voerde) van iemand die Penning heette. Vergelijk de Zaanse buurtschap Molletjesveer. Verband met penning als betaalmiddel is, gezien de -s-, minder waarschijnlijk.(1)

Terug naar boven

Ligging

De buurtschap Penningsveer ligt O van bedrijventerrein Haarlem-Waarderpolder, Z van het dorp Spaarndam en direct NW van het dorp Haarlemmerliede, rond beide zijden van de rivier de Liede, rond de wegen Penningsveer en Veermolenweg en het westelijkste deel van de weg Veerpolder. W van de Liede = gem. Haarlem, O van de Liede = gem. Haarlemmermeer. De buurtschap ligt verder O van de stad Haarlem, ZW van het dorp Spaarnwoude, N van het dorp Vijfhuizen, NW van Knooppunt Rottepolderplein (A9/A205), WNW van de dorpen Zwanenburg en Halfweg en W van de A9.

Terug naar boven

Statistische gegevens

De buurtschap omvat ca. 25 huizen, ca. 10 woonschepen en een handvol bedrijfsgebouwen. De Veermolenweg en Penningsveer 1-7 en 2-8 vallen onder Haarlemmerliede; de huisnrs. 35-39 en 36-40 aan de weg Penningsveer, plus de weg Veerpolder, vallen onder Haarlem. De buurtschap zal ca. 80 inwoners hebben.

Terug naar boven

Geschiedenis

De gronden waaruit het Haarlemse deel van Penningsveer is gevormd, liggen in een strandvlakte van ongeveer 2000 jaar oud. Hier zetten zich in de loop van de tijd veen en klei af. Eenmaal bedijkt en ontwaterd ontstaan weiden die in de middeleeuwen door boeren volgens een regelmatig patroon van afwateringssloten worden verkaveld. Op kaarten uit de 16e en 17e eeuw zijn de belangrijkste fysieke gegevens die tot op de dag van vandaag de structuur van het gebied bepalen al goed te zien. Delen van de polders De Waert en de Veerpolder vormen het gebied samen met het water van destijds Het Sparen, Mooie Nel en de Liede. De Haerlemmer Wech, de voorganger van de Oudeweg, doorkruiste het gebied ook toen al. Deze weg was eeuwenlang de hoofdroute van Haarlem naar Amsterdam.

Nadat in 1632 de trekvaart tussen Haarlem en Amsterdam is gereed gekomen, verliest deze landroute aan betekenis. Beide polders werden bemaald door molens. De poldermolen van de Veerpolder stond al die tijd aan de Oudeweg. Overige bebouwing in Penningsveer bestond naast molens vooral uit enkele boerderijen. Rond het midden van de 19e eeuw bestond het gebied uit lege door sloten omsloten weilanden. Een groot deel van de nu nog steeds aanwezige bebouwing was toen ook al aanwezig.

Tussen 1880 en 1920 is de Stelling van Amsterdam aangelegd. Het gebied vormde een belangrijke schakel in deze militaire verdedigingslinie waarbij het water een belangrijke rol speelde. In de 20e eeuw nam de bebouwing in Penningsveer verder toe en de agrarische functie verdween uit het gebied. Daarvoor kwamen andere functies terug. In de jaren zeventig van de 20e eeuw was op het Schoteroog een stortplaats aanwezig. Het vrijkomende afval uit Haarlem en omliggende gemeenten werd er tot 1978 verwerkt, waarna de stortplaats werd gesloten om vervolgens in 1996 weer tijdelijk in gebruik te worden genomen.

In 1998 is de locatie definitief gesloten. Het plangebied werd steeds meer in gebruik genomen voor recreatieve functies en natuur. Zo is de Veerplas aan het eind van de 20e eeuw aangelegd voor het bevorderen van recreatie. Ook is het Schoteroog gesaneerd en herontwikkeld tot recreatiegebied. Het belang van de natuurwaarden in het plangebied is benadrukt doordat vrijwel het hele plangebied is aangewezen als onderdeel van het Natuurnetwerk Nederland. (bron: Bestemmingsplan Penningsveer gem. Haarlem)

Terug naar boven

Recente ontwikkelingen

- Bestemmingsplan Penningsveer (voor het Haarlemse deel).

Terug naar boven

Bezienswaardigheden

- Molen De Veer ligt op Haarlems grondgebied. Deze molen bemaalde de Veerpolder.

- "Fort Penningsveer - gelegen op grondgebied van Haarlemmerliede - is een van de 42 forten die deel uitmaken van de Stelling van Amsterdam. De Stelling van Amsterdam is omstreeks 1900 gebouwd als verdedigingswerk rond Amsterdam en vanwege haar unieke karakter opgenomen op de lijst van Werelderfgoed van de Unesco, naast onder andere de Taj Mahal en de Chinese Muur. Naast het culturele belang van het fort geeft ook de prachtige ligging in recreatiegebied Spaarnwoude een extra waarde aan het gebouw en zijn directe omgeving. Het fort ligt aan de rand van Haarlem, in het groen van recreatiegebied Spaarnwoude en is omringd door water, wandel- en fietspaden. Het is een perfecte locatie voor het maken van wandel-, fiets- of kanotochten. Het strand, het historische Haarlem en andere leuke bezienswaardigheden liggen allemaal op korte afstand van het fort.

Eind 1985 heeft Stichting Fort Penningsveer het fort onder haar hoede genomen en opgeknapt tot een uniek buitenverblijf met groepsaccommodaties, waar particulieren, scholen, verenigingen en bedrijven gebruik van kunnen maken voor activiteiten met betrekking tot zorg, leren, werken en recreëren. De stichting richt zich daarbij in het bijzonder op mensen die, sociaal gezien, extra ondersteuning nodig hebben. Het fort heeft mogelijkheden tot overnachtingen voor groepen tot maximaal 66 personen. Tevens beschikt het fort over een zaal die zich leent voor exposities, recepties of zakelijke bijeenkomsten. Het is tevens een trouwlocatie voor de gemeente Haarlemmermeer. Bent u geïnteresseerd in een verblijf op ons fort, neem dan contact met ons op om de mogelijkheden te bespreken. Voor doelgroepen die binnen de doelstelling van de stichting vallen is korting op de huurprijs bespreekbaar."

- Bij het pand Veerpolder 36 (Z van het Haarlemse deel van Penningsveer) staat nog een bijzonder object: het in 1993 herbouwde weidemolentje De Kleine Veer, nagebouwd op grond van een ouder exemplaar dat hier voorheen heeft gestaan en in de Tweede Wereldoorlog is verdwenen, en een in 1952 gebouwde opvolger die in 1969 is ontvreemd. Het molentje, een gemeentelijk monument, staat buitendijks aan de Binnenliede, direct N van de spoorlijn. Een poel in dit gebiedje wordt door het molentje nat gehouden. Bijzonder is dus dat het molentje inmaalt en niet uitmaalt. Een natuurlijke overstort voorkomt dat er teveel wordt ingemalen. Het gebied is een plaats waar zeldzame broedende watervogels en orchideeën goed gedijen. - Nadere informatie over molen De Kleine Veer op de site van beheerder Stichting Molens Zuid-Kennemerland (SMZK), met o.a. een mooie fotoreportage van de herbouw. (© van de foto van de molen op deze pagina: Stichting SMZK)

Terug naar boven

Natuur en recreatie

- De Veerplas, ook wel bekend als het PTT-meertje, is een kunstmatig meer dat in 1994 o.a. voor recreatiedoeleinden is aangelegd. Het meer heeft een strand met ligweides. Tevens wordt hier gevist op karpers. Bijzonder is dat zich hier een groot zuiveringsmoeras met veel riet bevindt, een zogeheten helofytenfilter. In het winterseizoen zijn hier veel watervogels zoals grauwe gans, smient en brilduiker.

Terug naar boven

Links

- Belangenorganisatie: - Dorpsvereniging Haarlemmerliede en Spaarnwoude behartigt de belangen van de dorpen Haarlemmerliede en Spaarnwoude plus de buurtschappen Penningsveer en Vinkebrug, alle met bijbehorend omliggend gebied.

Reacties

(2)

Ondertussen heeft Penningsveer wel eigen borden: (...)

(excuses voor mijn late reactie, wegens ziekte)
Dank voor de tip! Ik heb tekst en beeld er op aangepast.
Met vriendelijke groet, Frank van den Hoven, hoofdredacteur Plaatsengids.nl

Reactie toevoegen