Pieterburen

Plaats
Dorp
Het Hogeland
Hoogeland
Groningen

Pieterburen

Terug naar boven

Status

- Pieterburen is een dorp in de provincie Groningen, in de streek Hoogeland, gemeente Het Hogeland. T/m 1989 gemeente Eenrum, in 1990 over naar gemeente De Marne, in 2019 over naar gemeente Het Hogeland.

- Onder het dorp Pieterburen vallen ook de buurtschappen Broek, Kaakhorn (deels; één pand), Oudedijk en Wierhuizen.

Terug naar boven

Naam

In het Gronings
Paiderboeren.

Oudere vermeldingen
1371 (kerk) sancti Petri, 1406 in sunte Petersburen, 1439 Petersburen, in sunti Petersburen, 1444 kopie Petersburen, 1500 het Nyeland by Peterbueren, 1558 Petersburen, 1568 Pietersbueren, 1579 Petersburen, 1781 Pietersbuiren, 1794 Pieterbuuren.

Naamsverklaring
Betekent buren 'nederzetting, buurt', vernoemd naar de apostel Petrus, de patroonheilige van de kerk.(1)

Terug naar boven

Ligging

Het dorp Pieterburen ligt N van het dorp Eenrum, NW van het dorp Winsum en W van het dorp Warffum.

Terug naar boven

Statistische gegevens

In 1840 heeft Pieterburen 81 huizen met 605 inwoners. Tegenwoordig heeft het dorp ca. 170 huizen met ca. 420 inwoners.

Terug naar boven

Geschiedenis

- De oude borg Dijksterhuis of Het Huis ten Dijke is in 1903 afgebroken. Een van de bewoners was de bekende watergeus Diederik Sonoy. - Nog een pagina over de geschiedenis van borg Dijksterhuis of Het Huisten Dijke. Bij de sloop zijn de stenen van de borg gebruikt voor de bouw van huizen in Pieterburen.

Terug naar boven

Recente ontwikkelingen

- In 2007 is Pieterburen heringericht. Het centrum van het dorp heeft een nieuw ingerichte Hoofdstraat gekregen, er is een multifunctioneel plein aangelegd, het Martenspad is verhard en er is een fietspad van het dorp naar de Waddenzee aangelegd.

Terug naar boven

Bezienswaardigheden

- Pieterburen heeft 19 rijksmonumenten.

- 15e-eeuwse, laatgotische, Hervormde (PKN) Petruskerk (Hoofdstraat 74). In het interieur o.a. rijk houtsnijwerk van Allert Meijer en Jan de Rijk, en rouwborden van bewoners van de in 1903 afgebroken borg Huis ten Dijke. - Foto's van het interieur van de Petruskerk. De kerktoren dateert uit 1805.

De Petruskerk is in 1981 overgenomen door Stichting Oude Groninger Kerken (SOGK), de toren is sinds 1961 gemeentelijk eigendom. De kerk wordt namens de SOGK beheerd door de Plaatselijke Commissie Pieterburen, die de kerk en het omliggende terrein levend houdt door deze ter bezichtiging open te stellen, en door activiteiten aan te bieden die zo veel mogelijk in overeenstemming zijn met de aard van dit historische erfgoed. De commissie wordt ondersteund door een onmisbaar team van enthousiaste vrijwilligers, zoals gastvrouwen en -heren, organisten, cateraars, technici en vele anderen, die dat gezamenlijk mogelijk maken.

- Koren- en pelmolen De Vier Winden in Pieterburen dateert uit 1846 en is tegenwoordig nog op vrijwillige basis in bedrijf. De molen wordt tevens gebruikt als instructiemolen voor het landelijke Gilde van Vrijwillige Molenaars.

- Gevelstenen in Pieterburen.

- Domies Toen, oorspronkelijk een pastorietuin of domineestuin, is met de dobbe uit 1100 de oudste botanische tuin van Nederland. De tuin kenmerkt zich door een bijzondere combinatie van cultuur en natuur. Een groot gedeelte is rond 1830 aangelegd in de Engelse landschapsstijl. Verder zijn het tuinprieel uit 1710 en de tuinmuur uit 1600 van monumentaal karakter. Na de afbraak van de pastorie in 1960 is de tuin opengesteld. De plantencollecties zijn ondergebracht in zeer wisselende tuinen: borders, akker'onkruid'museum, hooilanden, rozenperken, water- en schaduw-partijen en kruidenborders. In de tuin bevinden zich verschillende informatiepanelen over vlinders, vogels en amfibieën. Speciale aandacht krijgen het nestkastenpad. Hier zijn alle soorten nestkasten met beschrijvingen over vogelsoorten en de toepassing in de tuin.

De theeschenkerij bij de tuin is gevestigd in een neogotisch gebouwtje uit 1888. Het ambachtelijke gebak wordt door velen geprezen. Tevens is hier een winkeltje gevestigd met bloemzaden, tuin- en natuurproducten, informatieboekjes en cadeauartikelen.

- Het Koffie- en Winkelmuseum, dat gevestigd is in de twee oudste huisjes van Pieterburen, heeft een oude keuken, een kruidenierswinkeltje, een fourniturenwinkeltje en oud kinderspeelgoed. Hoofdstraat 101. Tel. 0595-528641.

Terug naar boven

Evenementen en activiteiten

- De koffiedames staan om de week op maandag vanaf 10 uur paraat in Dorpshuis Pieterburen. Dan is het Koffietijd. Er wordt koffie en thee geschonken. Elkaar ontmoeten, even ontspannen en gezellig bijpraten. Ook wordt er altijd iets lekkers bij geserveerd. Je hoeft je niet aan te melden, iedereen is welkom. Kom langs en ervaar zelf het plezier tijdens deze sociale gelegenheid op de maandagmorgen van de even weken. De bibliotheek in het dorpshuis is tijdens de Koffietijd geopend. Boeken, kinderboeken, strips, DVD's en CD's. Afgeven is weggeven. Ruilen is welkom. De boekenkast staat opgesteld in de Theaterzaal, naast de bar.

- Sinds januari 2017 is er iedere 3e dinsdag van de maand Warm eten in Dorpshuis Pieterburen. Twee gangen; hoofdgerecht en toetje. Het is een eenvoudige maaltijd, zoals er thuis gegeten wordt. Het begint om 12 uur. De maaltijd kost € 8.

- Elke 2e woensdag van de maand is er de EetSalon in het dorpshuis. Lekker samen eten, huiskamermenu, eten wat de pot schaft. Vrijwilligers bereiden een fantastische driegangenmenu voor. Dit alles voor € 10,00 per maaltijd. Per keer zijn er ca. 30 gasten present.

- Elke 1e woensdag van de maand is er in het dorpshuis de inloopavond 'Creatief met...' Elkaar inspireren, helpen, samen iets maken, ideeën opdoen en gezellig ontmoeten. Je kunt er bijv. creatief zijn met breien, haken, naaien, borduren. Of je kunt er leren patroontekenen en naaien, kleding repareren, bijv. rits inzetten, koop aannaaien, kleding vermaken, bijv. smaller, wijder, langer, korter...

- De Culturele Commissie van het dorpshuis organiseert in het winterseizoen iedere maand op de laatste zondag van die maand het Zondagmiddagcafé. Een inloopmiddag voor muzikanten, zangers, dichters, vertellers en publiek! Je weet nooit wie en wat je zult aantreffen. En dat is juist het leuke van dit evenement. Het stelt ook nooit teleur, want het Hoogeland kent vele talenten. Dat moet je gewoon een keertje meemaken.

- Sinterklaas.

Terug naar boven

Natuur en recreatie

- Een van de dingen waar Pieterburen beroemd om is, is het wadlopen. Alle informatie daarover vind je onder de link.

- Het Pieterpad (LAW 9) is de bekendste langeafstandswandelroute (LAW) van Nederland. De route voert van Pieterburen nabij de Groningse Waddenkust naar de Sint-Pietersberg in Sint Pieter bij Maastricht en heeft een lengte van omstreeks 498 kilometer, onderverdeeld in 26 etappes. De route voert door de meest uiteenlopende landschappen en wordt onderhouden door het Nivon. Stichting Pieterpad heeft haar website in 2020 ingrijpend vernieuwd. De bekendste wandelroute van Nederland is daardoor ook digitaal weer volledig bij de tijd. Het Pieterpad was in 2004 waarschijnlijk het eerste langeafstandswandelpad met een eigen website. Elke etappe heeft nu zijn eigen pagina gekregen, met een routekaart waarop kan worden in- en uitgezoomd en waarop alle belangrijke voorzieningen zijn ingetekend. Horeca- en overnachtingsadressen hebben een eigen ingang gekregen op de nieuwe website en kunnen nu veel meer informatie aanbieden, waarin wandelaars op allerlei manieren kunnen zoeken.

- Bezoekerscentrum Waddenkust in Pieterburen is gevestigd in een uit 1867 daterend schoolgebouw. Je vindt er alles wat je wilt weten over het Waddengebied. De inrichting van Bezoekerscentrum Waddenkust is ingericht op beleven en doen. Thema’s van het bezoekerscentrum zijn de verschillende biotopen aan de Waddenkust en het belang van de Waddenzee als 'tankstation' tijdens de vogeltrek. Er is een ‘natte ruimte’ waar kinderen proefjes kunnen doen en planten- en dierenleven onder de microscoop kunnen bekijken. Er draait continu een informatieve film over het Waddengebied.

- In 1971 begon Lenie 't Hart hier met de verzorging van zieke en zwakke zeehondjes. Inmiddels is Zeehondencentrum Pieterburen uitgegroeid tot een echt zeehondenziekenhuis, compleet met voorzieningen voor quarantaine, laboratoria en een röntgenafdeling. Er worden niet alleen zeehonden behandeld, maar door middel van rondleidingen, een permanente tentoonstelling en films wordt er ook informatie gegeven over de problemen die zeehonden in hun natuurlijke omgeving ervaren. Het Zeehondencentrum verhuist in 2020 naar Lauwersoog. Het is de bedoeling dat zij dan hun intrek nemen in het momenteel in ontwikkeling zijnde UNESCO Werelderfgoedcentrum Waddenzee.

Terug naar boven

Eten en drinken

- "Op een leeg parkeerterrein in Pieterburen staat sinds september 2020 een mobiele bakkerij. Sinds juli 2017 is er een projectgroep binnen het dorp actief met de realisatie van dit sociale project 'Stoet & Ainvoud'. Stoet is tot stand gekomen doordat een aantal dorpsbewoners zich zorgen maakten over het verdwijnen van voorzieningen uit de kleinere dorpen in Groningen. Geïnspireerd door Frankrijk waar ieder klein dorp nog een bakkerij heeft, is dit plan ontstaan. Samen met vrijwilligers runt Daan Voermans Stoet. “Bakken is erg leuk om te doen. Er is vraag naar goed brood. En het loopt prima, ik kan er niet tegen bakken. De meeste klanten komen uit het dorp, maar ook uit omliggende dorpen weten ze ons te vinden. Het gaat ook om de sfeer. Bij de gewone bakker loop je naar binnen en vertrek je direct met een brood. Dit is een soort netwerkplek, mensen ontmoeten elkaar.” Marcel Endendijk van CMO STAMM is als adviseur en ideeënmakelaar bij het initiatief betrokken. In deze minidocumentaire van Stoet & Ainvoud vertelt Daan over dit initiatief." (bron: CMO STAMM)

- Pieterburen is de motor van het zogeheten ‘Spelt-project’. Spelt, een tot voor kort in onbruik geraakte graansoort, is bezig aan zijn wedergeboorte. Boer, molenaar, bakker, stoffeerder en distilleerder werken samen in de ambachtelijke productie van speltgraan, speltmeel, speltbrood, speltkussens (gevuld met speltdoppen) en speltjenever.

Terug naar boven

Overnachten

- Boek hier je B&B e.d. in omgeving Pieterburen, met laagsteprijsgarantie!

Terug naar boven

Literatuur

- Nieuwe en/of tweedehands boeken over Pieterburen (online te bestellen).

Terug naar boven

Links

- Belangenvereniging: - Dorpsbelangen Pieterburen, Broek en Wierhuizen.

- Dorpshuis: - De voormalige Gereformeerde Kerk (Hoofdstraat 105) uit 1950 is als zodanig buiten gebruik sinds 1991. Sindsdien was er, tot 2011, een wadloopcentrum in gevestigd. Aansluitend is het pand herbestemd tot Dorpshuis Pieterburen. In 2014 is het oude kerkgebouw ingrijpend gerenoveerd en verbouwd. De verbouwing heeft in totaal 9 maanden geduurd. De binnenzijde is volledig gestript geweest. Er is een nieuwe betonvloer gelegd met vloerverwarming, een verdiepingsvloer aangebracht, dubbele beglazing overal, isolatie van het dak met zonnepanelen, functionele bar, moderne keuken en uitbouw biljartzaal gerealiseerd.

"Stichting Dorpshuis Pieterburen is opgericht in november 2011. De stichting faciliteert een ondernemend dorpshuis. Een ontmoetingspunt met activiteiten voor de inwoners van het dorp en de buurtschappen Broek en Wierhuizen. Een dorpshuis met kansen. De plek waar verenigingen en individuen zich kunnen uitleven met activiteiten. Sociaal, cultureel of sportief, dat maakt niet uit. Het is van en voor elkaar. Jouw inzet bepaalt onze agenda. Jouw bijdragen brengen enthousiasme en gebruik.

Het gebouw leent zich ook voor voorstellingen en exposities. Eenmalig of voor een langere periode. Samen kunnen we de mogelijkheden bespreken. Het dorpshuis wordt gerund door vrijwilligers. Jaarlijks dragen zo'n 25 a 30 dorpsgenoten hun steentje bij aan het vrijwilligerswerk voor het dorpshuis. Voor de activiteiten, koken voor de eetclub, koffie schenken op maandag, de bar, het tuinwerk buiten, schoonmaak en klussen. Voor een gezonde exploitatie hebben wij een commerciële partner gezocht en is de bovenetage ingericht met negen B&B kamers."

- Onderwijs en kinderopvang: - "De Getijden in Pieterburen is een montessori basisschool met peutergroep. Het montessori onderwijs wil kinderen inspireren. Een kind dat geïnspireerd wordt door een onderwerp wil hier meer over weten en leert gemakkelijker. Onze kinderen werken op eigen niveau en in eigen tempo. De leerkrachten hebben daarbij een stimulerende en sturende rol. We zetten ons in voor een goede doorgaande lijn. De peutergroep en basisschool werken samen volgens het montessori concept. Daarnaast hebben we een gevarieerd aanbod aan buitenschoolse opvang.

Een goede omgang met elkaar en respect voor de omgeving vinden we belangrijk. We besteden veel aandacht aan samenwerking tussen kinderen. In elke groep zitten kinderen van twee of drie opeenvolgende leeftijden bij elkaar. Dit stimuleert hen om elkaar te helpen en van elkaar te leren. We ondernemen regelmatig activiteiten op het gebied van kunst-, cultuur- en natuurbeleving. Zo bieden wij als school inspirerend onderwijs dat past bij deze tijd!" Aldus de school op haar site.

- Muziek: - Zangkoor 'Zingen op Maandag' is opgericht in oktober 2017. Er worden allerlei muziekstijlen gezongen, zoals pop, rock, beat, sixties, rhytm & blues, klassiek. Het koor komt tweewekelijks op de maandagavond bij elkaar.

- Vrouwenshantykoor De Waddenwichter repeteert iedere donderdagmorgen in het dorpshuis. Zij zingen liedjes en ballades van de zee. Een speciale bijdrage van het koor is het lied 'Ten noarn van t dörpke Paideboern'. Schitterend toch? De Waddenwichter laten hun 'shanty’s' op veel plaatsen horen. In Nederland, Noorwegen, Denemarken en in Duitsland. Binnen de kortste keren 'deint' iedereen mee!

- Sport: - De in 2012 opgerichte Biljartclub Dicht Bie Diek komt elke donderdag bij elkaar in de biljartzaal van Dorpshuis Pieterburen. De club speelt libre biljart. Er zijn momenteel 14 volwassen leden.

- Overige verenigingen: - Uitvaartvereniging Pieterburen-Westernieland bestaat al meer dan 50 jaar en werkt voor haar leden zonder winstoogmerk. De vereniging verzorgt jaarlijks gemiddeld 5 uitvaarten, waarbij veel ruimte is voor eigen inbreng.

- Genealogie: - Overzicht van begravenen op de begraafplaats van Pieterburen.

Reactie toevoegen