Purmerland

Plaats
Dorp
Landsmeer
Waterland
Noord-Holland

Purmerland

Terug naar boven

Status

Purmerland is een dorp in de provincie Noord-Holland, in de streek Waterland, gemeente Landsmeer. T/m 1990 gemeente Ilpendam.

Terug naar boven

Naam

Oudere vermeldingen
1358 "de Kercke van Purmer", 1389 "in Purmer ban", 1391 "an die Purmerlantsche syde", 1410 "van onsen dorpe van Purmer, ende Purmerlandt, streckende also verre, als die Ban daer af gelegen is", 1426 Purmerlant, 1680 herdruk 1745 Purmerlandt, 1847 Purmerland.

Naamsverklaring
Te duiden als land 'gebied' behorend bij het dorp Purmer.(1)

Terug naar boven

Ligging

Purmerland ligt ZW van de stad Purmerend, Z van het dorp Neck, NO van het dorp Oostzaan, N van de dorpen Den Ilp en Landsmeer, NW van het dorp Watergang en WNW van het dorp Ilpendam.

Terug naar boven

Statistische gegevens

In 1840 heeft Purmerland 43 huizen met 271 inwoners. Tegenwoordig heeft het dorp ca. 160 huizen met ca. 400 inwoners.

Terug naar boven

Geschiedenis

Hoewel de tegenwoordige grootte het niet zou doen vermoeden, was dit kleine dorp ooit een belangrijke plaats. De man die centraal in het licht op de Nachtwacht van Rembrandt staat is Frans Banning Cocq. Hij was burgemeester van Amsterdam, Heer van Purmerland en Ilpendam en kasteelheer van Ilpenstein. Deze plaatsen vormden in de Gouden Eeuw 'de graanschuur van Amsterdam'. Juist in dit gebied ontstond door het ontwateren van het veen zeer vruchtbare grond. Door de enorme graanopbrengsten konden de vele stadse monden dagelijks worden gevoed. De intensieve verbouwing van gewassen had echter ook een groot nadeel; door dat ontwateren klonk het veen sterk in, zo sterk zelfs dat het uiteindelijk op het laagwaterniveau van de Zuiderzee terecht kwam. Dat luidde uiteindelijk het verval voor het dorp in. Wel bleef het dorp een belangrijke tussenpost van de trekvaart tussen Amsterdam en Purmerend. De trekvaart is inmiddels gedempt. Wel zijn er nog altijd veel sloten en eilanden rondom het lintdorp. Tegenwoordig bestaat de bevolking steeds meer uit stadsmensen die afkomen op de rust, de prachtige natuur en de grote huizen, die op de plaats van de vroegere kleine huisjes zijn gebouwd.

Als je je nader wilt verdiepen in de geschiedenis van dit dorp, kun je terecht bij Oudheidkundige Vereniging Landsmeer, die onder meer dit dorp als werkgebied heeft. Er zou ook nog sprake zijn (geweest) van een Oudheidkundige Vereniging Purmerland Heden en Verleden, maar die is vermoedelijk opgeheven, omdat wij daar geen verdere gegevens of berichten van op het internet kunnen vinden.

Terug naar boven

Bezienswaardigheden

- De huidige, thans voormalige Hervormde (PKN) kerk (huisnr. 45) dateert uit 1897 en is gebouwd ter vervanging van een oude, grotere kerk, die in 1894 wegens ernstige verzakkingen is gesloopt. Het is een eenvoudige zaalkerk met toren. De sierlijke torenbekroning is in 1941 vervangen c.q. versoberd. Op het grote kerkhof achter de kerk bevindt zich het graf van de bekende kunstenaar Anton Heyboer. - Hier vind je een uitvoerige kerkelijke geschiedenis van Purmerland. De kerk is als zodanig buiten gebruik gesteld in 2007, toen de kerkelijke gemeente samenging met de PKN-kerk Het Kruispunt in Landsmeer. In 2011 is de kerk te koop gezet. Joke en Jeroen Bons kochten de kerk in 2013. Zij legden er hun ziel en zaligheid in om het interieur te verbouwen tot woonhuis en de buitenkant in oude luister te herstellen. Na de restauratie is de herbestemde kerk weer een sieraad voor het dorp. Dat daar veel vakmanschap bij kwam kijken, legt de aannemer uit op zijn site:

"Om de kerk geschikt te maken voor bewoning moest er wel flink worden verbouwd. Zo zijn alle ramen en kozijnen vervangen, mede omdat enkele voor een groot deel aan vervanging toe waren maar ook omdat er isolatieglas in moest komen. Ook moest de kerk helemaal ontruimd worden. Er bleken nog veel resten te liggen van begraven personen. Vervolgens konden we een nieuwe betonvloer storten met vloerverwarming. In de kerk is een grote verdieping gerealiseerd, waarop vervolgens makkelijk kamers konden worden gemaakt. Veel elementen in de kerk zijn in tact gebleven, zoals bijvoorbeeld het orgel. Omdat de kerk van Purmerland al sinds 1897 in gebruik was, moest de uitstraling van de kerk natuurlijk behouden blijven. Allereerst zijn we begonnen met de restauratiewerkzaamheden aan de buitenzijde van deze kerk. Het eerste project was de restauratie van de kerktoren. In de nok van de kerktoren zijn de galmborden, klokken en toogkozijnen vervangen. Ook is het voegwerk indien nodig meteen opgeknapt.

De toogkozijnen zijn in de timmerfabriek van aannemersbedrijf Wielink gemaakt. Bij een oud gebouw is natuurlijk niet elk kozijn precies even groot. Daarom moest er heel nauwkeurig worden ingemeten en vervolgens moest elk kozijn op maat worden gemaakt. Door onze vakkennis en nauwkeurigheid bleken de kozijnen allemaal meteen te passen! Dat gaf ons bouwteam natuurlijk een extra lekker gevoel. Naast de het feit dat de toogkozijnen aan vervangen toe waren, bleek het soms nodig om ook de toog zelf te vervangen. Dit is een lastig werk omdat het om veel vakkennis vraagt. Gelukkig konden we onze ervaring uit eerder restauratieprojecten gebruiken om deze togen op de juiste manier te kunnen vervangen. Omdat de steen van de kerk dateert uit 1897 zie je een klein verschil in de kleur van de stenen. De architect heeft voor deze stenen gekozen omdat ze redelijk neutraal zijn. Toen de voeg er eenmaal in zat leek het nog meer één geheel." (bron: Aannemersbedrijf Wielink, Doornspijk)

Terug naar boven

Jaarlijkse evenementen

- Toneelvereniging TOP uit Purmerland brengt jaarlijks in november een nieuw stuk op de planken.

Terug naar boven

Landschap, natuur en recreatie

- In 2010 is het bijna 90 ha grote Groengebied Purmerland gereed gekomen. Het ligt ten zuiden van de Purmerendse wijk Weidevenne, en is een recreatiegebied midden in het veenweidelandschap. Bewoners van Purmerend, Purmerland en Landsmeer weten het gebied inmiddels goed te vinden. Het bestaat o.a. uit een natuurzone die deel uitmaakt van de ‘robuuste natuurverbinding' tussen het Wormer- en Jisperveld en het Ilper- en Oostzanerveld. Nieuw aangelegde fietspaden sluiten aan op het Wormerpad. Resultaat hiervan is een recreatieve fietsverbinding tussen het Purmerbos en recreatiegebied Het Twiske én een prima fietsverbinding tussen Purmerend en Zaanstad. Wandelaars en ruiters kunnen een nieuwe doorgaande route van circa 1,5 kilometer gebruiken. Ook is een kanoroute uitgezet met kano-overzetplaatsen en een visplaats.

Groengebied Purmerland bestaat uit een bosrandzone, een natuurzone en een veenweidegebied. In de bosrandzone zijn verschillende wandel-, fiets-, ruiter-, en kanoroutes. Ook zijn er verschillende speelplekken, trapvelden, is er een schooltuin en een eetgelegenheid. De natuurlijke inrichting langs de spoorlijn Hoorn-Zaanstad maakt deel uit van de Ecologische Hoofdstructuur. Dit gedeelte richt zich op natuurontwikkeling, waarbij de nadruk ligt op rietmoeras. Langs dit gebied loopt een fiets-, ruiter- en kanoroute. Het veenweidegebied bestaat uit ruig grasland, bloemrijk grasland en weiland. Doordat er bijna geen opgaande beplanting is, kun je optimaal van het uitzicht genieten. Vooral vanaf de bruggen benadrukken de vergezichten over het water de uitgestrektheid van het gebied. In dit gebied liggen laarzenpaden.

Terug naar boven

Beeld

- Filmpjes uit Purmerland.

Terug naar boven

Literatuur

- Nieuwe en/of tweedehands boeken over Purmerland (online te bestellen).

Terug naar boven

Links

- Belangenorganisatie: - Dorpsraad Purmerland stelt zichzelf tot doel de afstand tussen de inwoners van het dorp en de bestuurders van de gemeente Landsmeer te verkleinen en de leefbaarheid en het welzijn van de inwoners te waarborgen. Dit doel beogen ze te bereiken door: hun oor te luister te leggen bij de inwoners. Wat leeft er, waar zitten de knelplunten, wat kan verbeterd worden, waar is behoefte aan?; samen met de bevolking plannen te maken ter verbetering van de leefbaarheid; het geven van adviezen aan de gemeenteraad en het College van Burgemeester en Wethouders; het verstrekken van informatie via de website.

- Sport: - Al in de jaren twintig van de vorige eeuw wordt er in dit dorp min of meer georganiseerd gevoetbald. In een krantenartikel van juli 1921 wordt melding gemaakt van een wedstrijd van de lokale voetbalvereniging Geel-Zwart tegen IVV 2. Vanwege het meespelen in de 4e klasse E in de Waterlandse competitie van 1923-1924 wordt de naam Geel-Zwart later gewijzigd in Purmerland. In 1933 wordt wordt voetbalvereniging P. V. V. opgericht. Achter het erf van K. Laan (later de fam. J. Tromp) heeft de familie Pauw een stuk land dat als voetbalveld kan gaan dienen. De toegang loopt over het erf van Laan. In de avonduren worden takkenbossen in de greppels gelegd en met paard en wagen wordt er grond aangevoerd. (opgedroogde modder die in het kader van de werkverschaffing is opgebaggerd). In de aanwezige kippenhokken (!) wordt een kleedgelegenheid ingericht, met in het laatste hok een consumptietent. Getraind wordt op een stuk land van F. Bakker aan de Rijweg bij de “Burgt”.

In 1940 vertrekt de fam. Pauw en de nieuwe huurder wil geen land voor het voetballen beschikbaar stellen. Purmerland moet dus verhuizen. Men kan land gelegen naast de “Kaasfabriek” huren van de heer Ab de Jong en daar wordt een voetbalveld gemaakt. De kleedgelegenheid is echter wel een probleem. Zo wordt vermeld dat het kleedhok aan alle kanten tocht en ook ontbreekt er een consumptietent. Voordat er zondags gevoetbald kan worden moeten eerst paarden, koeien of schapen worden verwijderd en ook dienen de nodige “hopen” te worden opgeschept. Vaak moeten ook de doelpalen weer worden rechtgezet en doordat het terrein niet al te groot is, lopen de lijnen vrij dicht langs de wegsloot, met alle gevolgen van dien...

Men kan zich vanaf 1948 verkleden in de “Kaasfabriek” of onder de muziektent achter café Ooms. Maar dit laatste betekent dat men enkele honderden meters moet lopen naar het veld (!) Om de modder na de wedstrijd te kunnen verwijderen worden 11 wasblikjes aangeschaft. In 1950 wordt met B en W van Ilpendam gesproken over een nieuw terrein. Probleem hierbij is dat de benodigde grond onteigend moet worden daar de eigenaar niet wil verkopen. Het nieuwe terrein komt te liggen aan de Rijweg naar het Noordhollands Kanaal. De drainage (takkenbossen) wordt door de leden zelf aangelegd. Aldus het mooie verhaal over de beginjaren van SC Purmerland. - Onder deze link kun je nog veel meer lezen over hoe het sindsdien verder is gegaan.

- Zorg: - Op Zorgboerderij De Bezige Bij in Purmerland heeft de familie Nansink een pensionstalling voor paarden, en daarnaast vangen zij dieren op die nergens meer terecht kunnen, door slechte zorg van hun baasjes, verwaarlozing, of eigenaren die de verzorging niet meer konden betalen. Daarnaast is er nog een hele verzameling andere dieren. Zo lopen er drie lama’s, twee ezels, shetlandpony’s, een geit, kippen en zwijnen rond. De boerderij heeft een flink stuk grond en dus veel ruimte voor alle dieren en activiteiten.

Al deze dieren moeten verzorgd worden en extra helpende handen zijn dus altijd welkom. Daarnaast is er veel groen dat onderhouden moet worden en er is altijd wel iets te klussen, schilderen of op te knappen. De geweldige ligging van de boerderij, de rust en de ruimte en ook de gemoedelijke sfeer, zorgen voor een plekje waar men echt even bij kan komen. Daarbij is er altijd ruimte voor een praatje en voor de kinderen gelegenheid om veel te spelen. Dagritme en structuur zijn op de boerderij heel belangrijk. Die duidelijkheid biedt ook de kaders waarbinnen iedereen zich prettig en ontspannen kan voelen. Zo biedt het werk op de boerderij een volwaardige, afwisselende en zinvolle dagbesteding waarop aan het eind van de dag met een voldaan gevoel teruggekeken kan worden.

- Genealogie: - Overzicht van begravenen op de begraafplaats van Purmerland.

Reactie toevoegen