Gemeente Raalte anno ca. 1870, kaart J. Kuijper (collectie www.atlasenkaart.nl)
- Raalte is een dorp en gemeente in de provincie Overijssel, in de streek Salland.
- De gemeente Raalte is in 2001 vergroot met de gemeente Heino.
- De gemeente Raalte omvat, naast de gelijknamige hoofdplaats, de dorpen Broekland, Heeten, Heino, Laag Zuthem, Lierderholthuis, Luttenberg, Mariënheem en Nieuw-Heeten, en de buurtschappen Boetele, De Hooge Wegen, Raams (deels), Schoonheeten en Veldhoek (grotendeels). Dit zijn bij elkaar 9 dorpen en 5 buurtschappen.
- Wapen van de gemeente Raalte.
- Foto's van de plaatsnaamborden in de gemeente Raalte.
Terug naar bovenIn het dialect
Roalte.
Oudere vermeldingen
1123 vervalst 2e helft 12e eeuw? Raalt, 1275 de Ralte, 1310 Ralte, 1351 Raelt, 1371 Raelte, 1411 Raelt, 1665 Raelte, 1773-1794 Raalten.
Naamsverklaring
Etymologie onbekend. Een gereconstrueerde vorm Rodlo 'gerooid bos' (vergelijk Rolde) wordt niet door de oude vormen bevestigd.(1)
De gemeente Raalte ligt O van de dorpen Wesepe, Boskamp, Olst, Den Nul, Boerhaar, Wijhe en Windesheim, ZO van de stad Zwolle en het dorp Wijthmen, Z van de dorpen Hoonhorst, Dalfsen en Lemelerveld, ZW van de dorpen Lemele en Den Ham en de stad Ommen, W van de dorpen Haarle, Hellendoorn en Nijverdal, NW van het dorp Holten en de stad Rijssen, N van de dorpen Okkenbroek, Lettele en Bathmen en NO van de dorpen Colmschate, Schalkhaar en Diepenveen en de stad Deventer. De gelijknamige hoofdplaats ligt min of meer centraal in de gemeente.
Terug naar bovenIn 1840 omvat de gemeente Raalte 833 huizen met 5.005 inwoners, verdeeld in het gelijknamige dorp 71/463 (= huizen/inwoners) en de buurtschappen Tijenraan 236/1.381, Linderte 112/648, Luttenberg 67/376, Boetelo 34/213, Heeten 195/1.199, Ramele 44/265, Pleegste 49/295 en Broekland 25/165. Tegenwoordig heeft de gemeente ca. 14.500 huizen met ca. 36.500 inwoners, het gelijknamige dorp heeft ca. 7.500 huizen met ca. 19.000 inwoners.
Terug naar bovenHeemkunde
"De Historische Vereniging Raalte en Omstreken is opgericht om mensen bijeen te brengen die zich op een of andere manier actief bezig houden met de streekgeschiedenis in de ruimste zin van het woord, of daarvoor grote belangstelling hebben. Dit kan zijn een onderzoek naar de geschiedenis van de eigen familie (genealogie), of naar aspecten van de geschiedenis van de gemeente of de streek. De doelstelling: belangenbehartiging van de historie en historisch geïnteresseerden; het organiseren van contactavonden; het stimuleren van en begeleiden in onderzoeken naar het verleden van de gemeente en omstreken.
Voor wie is de vereniging? Voor iedereen die geïnteresseerd is in de geschiedenis van de streek of de eigen familie. De uitwisseling van ervaringen met andere leden kan een belangrijke bijdrage vormen in het vergroten van de kennis. De leden komen gedurende het winterseizoen elke eerste dinsdagavond van de maand bijeen tussen 20.00 uur en 22.00 uur in boerderij Strunk (Deventerstraat 64, Raalte), te beginnen met de jaarvergadering in september. Voor het grootste deel zijn de avonden bestemd voor het onderling uitwisselen van informatie of het raadplegen van de bibliotheek. Daarnaast houdt de vereniging enkele malen per jaar op zaterdag 'open dag'."
Terug naar boven- "Net als in veel andere gemeenten spelen in Raalte urgente opgaven die van invloed zijn op de toekomst van kernen en buitengebied. Hoe geeft de gemeente vorm aan een toekomstbestendig en prettig buitengebied? Welke rol spelen duurzame energie, de landbouw en wonen? Hoe blijven bestaande wijken en dorpen ook in de toekomst leefbaar, duurzaam en aantrekkelijk? En welke positie kan en wil de gemeente innemen binnen de regio op het gebied van wonen, werken, ondernemen en recreëren? Deze vragen staan centraal in de Raalter Omgevingsvisie. In de loop van 2019 was de gemeente het decor van een intensief participatieproces. In een serie van interactieve Ateliers hebben 115 Raalter Visiemakers - een gemengde groep van bewoners, ondernemers, ketenpartners en ambtenaren - gebouwd aan een nieuwe horizon voor de gemeente in 2040. De horizon is een beeld van een mooie en voorstelbare toekomst voor de gemeente en wordt tekstueel begeleid door ambities en ontwikkelrichtingen. Samen vormen ze de hoofdlijnen van de Raalter Omgevingsvisie.
RUIMTEVOLK heeft het co-creatieproces begeleid. Er is een proces ingericht waarin een vaste groep deelnemers gedurende een aantal maanden kennis, inzichten en meningen heeft uitgewisseld en om zo stap voor stap te bouwen aan een gezamenlijk verhaal en richting. Daarbij heeft RUIMTEVOLK de opbrengst vertaald in toegankelijke, maar prikkelende teksten en beelden en de gemeentelijke organisatie nauw betrokken. De nieuwe horizon wordt gewaardeerd door de inwoners en blijkt een geweldige manier om het gesprek aan te gaan over de toekomst van de gemeente Raalte. Want met het opstellen van een visie is het inspireren en activeren pas net begonnen." (bron: RUIMTEVOLK, oktober 2019)
- Raalte heeft, als alles volgens planning is verlopen, in 2017 een ongelijkvloerse kruising gekregen in de N35. Deze zorgt ervoor dat het autoverkeer op de N35 en de N348 vlot kan doorrijden en niet meer hoeft te wachten voor verkeerslichten en slagbomen bij het spoor. Ook het fietsverkeer heeft een veilige, vrij liggende en snelle route gekregen onder de N35 en het spoor door. De aanpak van het knooppunt is onderdeel van de totale verbetering van rijksweg N35 Zwolle-Almelo. "De ambitie van ons als provincie en de betrokken gemeenten is om rijksweg N35 om te bouwen tot een autoweg met 2x2 rijstroken, ongelijkvloerse kruisingen en een maximum snelheid van 100 kilometer per uur. De aanpak van dit knooppunt is een mooie stap voorwaarts in het opheffen van weer een knelpunt op deze rijksweg. Dat is goed voor de economie en bereikbaarheid in deze regio", aldus gedeputeerde Bert Boerman bij de bekendmaking van het rond krijgen van de financiering (de herinrichting van de kruising heeft ca. 50 miljoen euro gekost) eind 2016.
- Onder de noemer De Kracht van Salland werkt een hecht netwerk van vrijwilligers en organisaties aan nieuwe ontwikkelingen in het buitengebied van de gemeenten Deventer, Olst-Wijhe en Raalte.
Terug naar boven- Raalte heeft als plaats 16 rijksmonumenten.
- Raalte heeft 23 gemeentelijke monumenten.
- Bouwhistorisch onderzoek heeft aannemelijk gemaakt dat de bouw van de eerste stenen kerk in Raalte rond 1100 heeft plaatsgevonden. De huidige Hervormde (PKN) Plaskerk* (De Plas 7) is zonder twijfel het oudste gebouw van het dorp. Het bouwwerk is in de loop der eeuwen regelmatig verbouwd en vergroot. In de 14e eeuw is het romaanse koor vervangen door een ruimer gotisch koor, en in de 16e eeuw is het verhoogde schip aangebracht. Niet lang daarna begon de Tachtigjarige Oorlog en is de kerk verwoest. Eind 16e eeuw begon men met de herbouw. Om die te kunnen financieren is een deel van de inboedel, zoals een zilveren miskelk, verkocht. Ook het kerspel droeg geld bij.
* Zeer waarschijnlijk is dit de enige kerk in ons land met deze naam, die natuurlijk de vraag oproept hoe de kerk aan deze naam komt, wat de betekenis ervan is. Welnu, deze naam is ontstaan doordat er vroeger een waterpomp op het plein bij de kerk stond. Daarvoor was er waarschijnlijk ook al een waterput, waar de dorpsbewoners hun water haalden. Door het vele “verkeer” bij de pomp of de put verzakte het omliggende terrein en het gemorste water bleef op het lagere gedeelte van het plein staan. Deze plek werd De Plas genoemd. De op dit plein staande kerk kreeg toen de naam Plaskerk.
In 1673 dreigden de muren het te begeven, zodat de dorpssmid trekstangen en muurankers moest aanbrengen, die nog altijd zichtbaar zijn. In 1694 stortte de toren in elkaar. Omdat bleek dat de romaanse fundamenten, die bestonden uit blokken ijzeroer, niet erg sterk waren, is de toren bij de herbouw niet hoger geworden dan de kerk zelf, een situatie die tot de restauratie van 1969 voortduurde. Van 1969-1975 is de kerk grondig gerestaureerd. Bij een verbouwing in 1980 kwam een zandstenen tabernakel tevoorschijn, dat rond 1500 is gemaakt. In het koor bevindt zich een kruisweg van zeven staties, in het schip zijn in een andere stijl ook nog drie staties aangebracht. In 2006 is het interieur van het gebouw gerestaureerd en aangepast aan eigentijdse gebruikseisen. De kerk valt onder de Protestantse Gemeente Raalte.
"Als iemand lastig is hoor je vaak de kreet: "Plak 'm toch achter het behang". Oftewel probleem opgelost. In de Plaskerk deed men eeuwen geleden hetzelfde. Fraaie tekeningen mochten niet meer. De snelste manier om ze te laten verdwijnen was er een laag op aan te brengen die ze onzichtbaar maakte. Toen de Plaskerk in de periode 1969-1975 gerestaureerd werd kwamen die illustraties (secco's) tevoorschijn. Ze waren echter dringend toe aan een behandeling, om ze ook voor de toekomst goed te houden. Die klus is recentelijk afgerond. Op een gegeven ogenblik ontstond het idee om de restauratie van de secco's als aanleiding te gebruiken om een boek uit te brengen. Want de restauratie leverde ook over andere zaken interessante informatie op.
Die zaken bij elkaar vormen nu het boek 'Parels van de Plaskerk', met ruim aandacht voor de secco's, en informatie over al die andere pareltjes van deze kerk. Zo leest men over het waarom van een zandloper in de kerk, over de klokken, het houtsnijwerk, een verklaring van de herkomst van de naam Plaskerk en over het begraven in en buiten de kerk. De onderwerpen zijn te talrijk om ze allemaal te noemen. Maar degenen die interesse hebben in lokale geschiedenis vinden er zeker heel veel boeiende onderwerpen in. En voor zover mogelijk voorzien van bijbehorende foto's. Het boekwerk telt 96 pagina's en is geheel in kleur gedrukt. De auteurs zijn Paul le Blanc, Aafje Bouwhuis en Wim Hoogeland. De fotografie lag in handen van Thomas Klomp. De prijs is 15 Euro. De uitgave is te koop bij de Bruna en Primera in Raalte. Op woensdagochtend tussen 10 en 12 is het ook te koop in het Annahuis."
- Stichting Industrieel Erfgoed Deventer voert een haalbaarheidsonderzoek uit naar woningbouw in en achter de Raalter watertoren aan de Korenstraat. De bedoeling is dat er 6 woningen in de toren komen. Om dit financieel haalbaar te maken, is aanvullende woningbouw noodzakelijk. Dat wordt mogelijk op het terrein van de voormalige firma Visser, waar Haarco nu nog een opslag heeft.
- De Amerikaanse windmotor Overesch (bij Hondemotsweg 36, NW van de dorpskern van Raalte) is in 1920 gebouwd bij de boerderij van de familie Overesch. Na rond 1970 buiten bedrijf te zijn geraakt, kwam de molen in verval. Na aankoop door een stichting en vervolgens verplaatsing en restauratie in 2003 is de molen weer maalvaardig. De vlucht is 3 meter. De windmotor heeft 18 schoepen. Overesch is de enige overgebleven windmotor in Overijssel.
- Boerderij Strunk (Deventerstraat 64) is een rijksmonumentale Oud-Saksische boerderij uit 1796. Het pand werd als laatste bewoont door het echtpaar Strunk. Zij bleven kinderloos en hadden geen erfgenamen. Na het overlijden van zijn vrouw verkocht meneer Strunk de boerderij aan de gemeente, met de bepaling dat hij er tot zijn dood mocht blijven wonen. Bij zijn overlijden verviel de boerderij aan de gemeente. Het beheer was van 1984 tot oktober 2019 in handen van Stichting tot instandhouding van Boerderij Strunk. Zij exploiteerde er een Oudheidkamer met een omvangrijke collectie Sallandse kostuums en gebruiksvoorwerpen en organiseerde er jaarlijks een Sallandse Thuisslachtdag. Op de deel en in de schuur was plaats voor culturele activiteiten. Sinds 2014 hanteerde de stichting de naam Cultuurboerderij Strunk, om het culturele aspect van de boerderij te benadrukken.
Sinds oktober 2019 voert de gemeente zelf het beheer, in afwachting van nieuwe plannen met het gebouw. De boerderij is het enige rijksmonument in het bezit van de gemeente Raalte. De restauratie van Cultuurboerderij Strunk is eind 2020 voltooid. Er zijn vele gegadigden om een plekje in het pand in te nemen. 'Kwartiermaker' Klaas Koekkoek gaat daar een selectie uit maken om het pand zo optimaal mogelijk te benutten.
- Het American Motorcycle Museum. Home of Harley-Davidson, Indian and other Legends wordt gerund door Max en Ans Middelbosch. Zij kopen hun eerste Harley in 1973 en vanaf dat moment groeit de passie voor motorfietsen uit tot de huidige collectie van ca. 150 Amerikaanse motorfietsen. Het grootste gedeelte van de collectie bestaat uit Harley-Davidson en Indian motorfietsen, maar ook enkele andere merken zoals Ace, Excelsior en Henderson zijn vertegenwoordigd.
Terug naar boven- Ribs & Blues is het grootste gratis roots- & bluesfestival van Nederland. Elk jaar tijdens Pinksteren op het festivalterrein in Raalte. Blues, bluesrock en Americana van de beste bands uit binnen- en buitenland.
- Gedurende 5 dagen eind augustus (in 2021 voor de 69e keer) viert Raalte en wijde omgeving Stöppelhaene. "Dankzij haar unieke activiteiten, folkloristische geschiedenis en betrokken vrijwilligers is dit Sallandse oogstfeest inmiddels uitgegroeid tot een van de grootste, mooiste en leukste festivals van Oost-Nederland. Stöppelhaene is: volop genieten van het unieke Oogstcorso, feestvieren met de beste bands en artiesten, slenteren over de gezellige Braderie, een kijkje nemen op de Boerendag, meedeinen met de muziek van het Bloazersfestival, maar vooral elkaar ontmoeten op een terrasje en samen genieten van de geweldige sfeer. Kom ook naar Stöppelhaene en ervaar het zelf!" Aldus de organisatie op haar site.
Terug naar boven- "Natuurgebied Hoge Broek N van Raalte staat voor het eerst sinds jaren weer in bloei. Dankzij de inspanningen van vrijwilligers staat dit voormalige beekdal weer vol met bloeiende planten. Het Hoge Broek was vroeger een beekdal met waterstroompjes en schrale graslanden. Later werd het een landbouwgebied. Door ontwatering en bemesting verdwenen vrijwel alle oorspronkelijke plantensoorten. Boswachter Daan Vreugdenhil: “Die bijzondere planten wilden we graag terug. Daarom heeft Natuurmonumenten het gebied weer ingericht als natuurgebied. Delen ervan zijn afgegraven, waardoor de bodem schraler is en het kwelwater naar boven komt. De ideale omstandigheden voor deze beekdalsoorten.” Nagebootste beek. Maar dat was niet voldoende om het gebied weer in bloei te krijgen. “Voor het ontkiemen van planten zijn zaden nodig. De soorten van een beekdal verspreiden hun zaden vooral via water. Dat gebeurde vroeger door het overstromen van de beek, maar die is er niet meer. Daarom hebben onze vrijwilligers de beek nagebootst. Ze hebben maaisel uit een gebied in de buurt uitgestrooid over het Hoge Broek. Met een geweldig resultaat!" Hierdoor staat het Hoge Broek nu weer vol met bijzondere beekdalplanten als de gele ratelaar, stijve ogentroost en blauwe knoop." (bron: Natuurmonumenten, 2013)
Terug naar boven- Boek hier je B&B e.d. in omgeving Raalte, met laagsteprijsgarantie!
Terug naar boven- "Raalte Clopedie verzamelt vooral foto’s, films, dia’s en negatieven van en over het dorp/de gemeente van voor de herindeling van 2001. Inmiddels zijn er bijna 200.000 foto’s digitaal beschikbaar. Hoe is dit zo gekomen? Je trekt een lade open en vindt zo’n 60 spoeltjes vol met filmmateriaal. Maar wat er allemaal op staat? Geen idee... Dan zit er maar één ding op: viewen tot je d’r bij neervalt... En het was interessant! Carnaval 40 jaar geleden, Spel zonder Grenzen in Italië, motocross in de Krieghuusbelten en ga zo maar door. Zo goed als zeker allemaal gemaakt door de Raalter fotograaf Herman Aa. Gevonden door Jeroen Tielbeek, die anno 2014 nog steeds op dezelfde plek zit waar deze bekende fotograaf tientallen jaren gevestigd was. Onder de naam Foto & Zo.
Jeroen zette alle filmpjes over op DVD, waarna deze schat aan oude beelden met nog meer precisie kon worden bekeken. Zonodig beeldje voor beeldje. Zelfs foto’s afdrukken van opnames uit de films leverde nog goede resultaten op. Een aantal daarvan is op de site te zien. Dát is wat we onder de noemer Raalte Clopedie* het liefste doen: jagen op historische materialen. Vergeten opnamen boven water halen. Aankloppen bij mensen waarvan we vermoeden dat ze nog oude foto’s hebben. Uiteraard staan we nog steeds open voor aanvullingen op dit archief. Heb je thuis foto-albums met opnames van het dorp? Dia's? Negatieven? Oude knipsels? Laat het weten! Bij voorkeur via de e-mail."
* Onder deze link vind je de Facebookpagina met nieuws van het project.
- Nieuwe en/of tweedehands boeken over Raalte (online te bestellen).
Terug naar boven- Gemeente: - Officièle site van de gemeente Raalte. - Nieuws van de gemeente op Facebook. - Nieuws van de gemeente op Twitter.
- Nieuws: - Nieuws uit Raalte op de site van de Stentor.
Reactie toevoegen