Status

- Raard is een dorp in de provincie Fryslân, gemeente Noardeast-Fryslân. T/m 1983 gemeente Westdongeradeel. In 1984 over naar gemeente Dongeradeel, in 2019 over naar gemeente Noardeast-Fryslân.

- Raard kan als 'drielingdorp' worden beschouwd samen met de - nog kleinere - buurdorpen Bornwird en Foudgum. De dorpen delen veel voorzieningen en hebben bijv. een gezamenlijke website, dorpsbelang, dorpshuis en oranjevereniging (hoewel Foudgum voor de dorpsbelangen ook samenwerkt met de buurdorpen Brantgum en Waaxens).

Naam

In het Fries
(ook) Raard (en niet Raerd, want dat is de Friese en tegenwoordig officiële spelling van het dorp dat voorheen in het Nederlands Rauwerd heette).

Ligging

Raard ligt W van Dokkum.

Statistische gegevens

In 1840 heeft Raard 20 huizen met 133 inwoners. Tegenwoordig heeft het dorp ca. 90 huizen met ca. 220 inwoners.

Geschiedenis

Raard ligt op een deels afgegraven terp. Aan de noordkant is dat duidelijk te zien.

De Van Kleffensweg naar het dorp Lichtaard is genoemd naar de familie Van Kleffens, die lange tijd veel invloed heeft gehad in Raard, in de grietenij en in Dokkum. Zo zijn uit dit geslacht diverse personen burgemeester en wethouder van Dokkum geweest. En Eelco Nicolaas van Kleffens was minister van Buitenlandse Zaken in het kabinet Gerbrandy. Aan de Van Kleffensweg staan twee monumentale boerderijen genaamd respectievelijk Noord Kleffens en Zuid Kleffens.

De bekende dichter en predikant François HaverSchmidt (1835-1894), beter bekend onder zijn pseudoniem Piet Paaltjens, was predikant in o.a. Raard (en tegelijkertijd ook in het nabijgelegen Foudgum en later in Den Helder en Schiedam).

Recente ontwikkelingen

- "In de in 2019 verschenen Dorpsvisie van Raard, Bornwird en Foudgum beschrijven we de onderwerpen die u als inwoner belangrijk vindt. Deze onderwerpen zijn aangedragen tijdens de jaarvergaderingen van Dorpsbelang, het houden van keukentafelgesprekken en bij het invullen van de dorpsenquête.Op de jaarvergadering van Dorpsbelang in 2016 hebben we met zogeheten ‘woordwolken’ benoemd wat er in onze dorpen leeft. Aan de hand van deze thema’s zijn er keukentafelgesprekken gevoerd met verschillende inwoners. Daarna is er een enquête gehouden in alle dorpen. Aan de hand van de resultaten uit de enquête is de eerste versie van de dorpsvisie geschreven. Door bestuurswisselingen, andere inzichten en gebeurtenissen in de samenleving hebben we de eerste versie getransformeerd tot het stuk wat nu voor u ligt.

Wat gaat dorpsbelang met deze visie doen? Ten eerste willen we datgene wat goed is in onze dorpen behouden: saamhorigheid, veiligheid, gevoel van vrijheid, ruimte en rust. Het dorpshuis en de basisschool als middelpunt van onze gemeenschap. Ten tweede het aanpakken van zaken die beter kunnen of extra aandacht verdienen. Kwesties als: duurzaamheid, vrijwilligers, mienskip, omgeving en snel internet. Dorpsbelang bedankt alle betrokkenen die een bijdrage hebben geleverd aan het samenstellen van deze dorpsvisie. In de enquête gaven de inwoners onze dorpen gemiddeld het cijfer 7,8. Een ruime voldoende dus. Wij hopen dat we samen met u als inwoners dit cijfer kunnen behouden of opkrikken naar een 8 of hoger in 2030?" Aldus Dorpsbelang Raard/Bornwird (en in de praktijk kennelijk ook Foudgum) in het voorwoord van de Dorpsvisie.

Bezienswaardigheden

- Raard heeft 4 rijksmonumenten, zijnd de Hervormde kerk, de Gereformeerde kerk, het restant van de dorpsterp bij de Hervormde kerk, en de terp bij Van Kleffenswei 19.

- De terp met daarop het oude dorp is deels afgegraven. Dit is aan de noordkant heel duidelijk te zien. Op het overgebleven deel van de terp staat de 13e-eeuwse voormalige Hervormde kerk van Raard (De Buorren 8). De kerk was oorspronkelijk gewijd aan Johannes de Doper en was eigendom van het klooster Klaarkamp. Kenmerkend zijn de dikke muren en de kleine (rond)boogvensters, de bouwstijl uit de 10e tot 13e eeuw. De kerk is opgetrokken uit een groot formaat baksteen. Het gebouw heeft geen westingang. De eenbeukige kerk met driezijdige koorsluiting en rondboogvensters is in 1807 gewijzigd. Het muurwerk is toen verlaagd en er is een toren gebouwd. In de vlakopgaande toren met ingesnoerde spits hangt een klok (1523) van klokkengieter Wolter Schonenborch en een klok (1620) van Hans Falck. De eikenhouten preekstoel dateert uit 1650. De kuip heeft gegroefde Ionische, balusters, waartussen gesneden panelen. De kerkruimte en inrichting zijn eenvoudig.

De kerk is in 1988 aan de eredienst onttrokken en is eigendom van Stichting Alde Fryske Tsjerken (SAFT). Eind 2016 heeft de SAFT een schenking gekregen van 100.000 euro van een van haar donateurs. Het gros daarvan gaat naar het restauratiefonds van de voormalige Hervormde kerk van Raard. Een deel van het bedrag wordt bestemd voor de restauratie van de kerk van Dedgum.

Van 2002-2017 bood het terpkerkje van Raard onderdak aan het OerKa Irene Verbeek Museum. Voor dat doel heeft het kerkje in 2002 een ingrijpende metamorfose ondergaan. Vanuit een geheel eigen visie heeft beeldend kunstenaar Irene Verbeek nieuwe kleurstellingen voor het interieur van het kerkje ontworpen en samen met vrienden van de stichting uitgevoerd. In de schildering van het tongewelfje symboliseren gouden banen de zon, hoogstaand bij heldere hemel. De spirituele kleur ultramarijn naast de gouden lijn hoog in het midden, doet je geloven dat je even door een kier van de hemel mag kijken. De heldere zonnige hemellucht is opgebouwd uit verschillende schakeringen van ultramarijnblauw, kobaltblauw en ceruleumblauw. De warm rode en gele okerkleuren van balken en vloer belichamen het aardse. De lengte van het schip en de ronde romaanse vormen bij het koor van het kerkje worden door deze schildering geaccentueerd. Elk jaar was er een wisselende expositie met werk van beeldend kunstenaar Irene Verbeek. Het museum is in 2018 gesloten. Vermoedelijk omdat men het financieel niet meer kon bolwerken.

Sinds september 2019 is de kerk in functie als een atelier en expositieruimte van de Leeuwarder kunstenaar Paul Andringa. De kunstenaar huurt de kerk van Stichting Alde Fryske Tsjerken. Andringa was op zoek naar een nieuwe atelierruimte. De kerk van Raard sprak hem enorm aan vanwege de ruimte in het gebouw en de sfeer die in de kerk heerst. Enkele dagen per week is Andringa in de kerk aan het werk te zien. Ook is er een permanente tentoonstelling van zijn tekeningen, beelden en installaties te bekijken. Daarnaast komen er kunstwerken van Andringa te staan in de kerken van Lichtaard en Bornwird, zodat belangstellenden met de auto of met de fiets deze drie kerken en de kunstwerken kunnen bewonderen.

- De Gereformeerde (PKN) Marthakerk (De Tange 3) dateert uit 1918 en is gebouwd onder eclectische architectuur, met invloeden van de overgangs-architectuur. De kerk staat op een wat merkwaardige locatie, omstreeks een kilometer buiten het dorp Raard aan de weg naar Bornwird, met alleen de voormalige pastorie aan de ene (zuid-)zijde en een landarbeidershuisje aan de andere (noord-)zijde naast zich. Misschien is deze locatie gekozenals compromis, met het oog op het over een groot gebied verspreid wonen van de gemeenteleden. "In 2007 is de Samen Op Weg gemeente gefuseerd en opgegaan in de Protestantse Gemeente Mei-inoar ien. Dit staat voor "samen één". Zowel vanuit de oude gereformeerde en hervormde gedachte, als ook samen als dorpen willen we één kerkelijke gemeente zijn. Eens in de twee weken wordt hier nog een zondagsdienst gehouden. De overige kerkdiensten vinden plaats in de Mariakerk in buurdorp Foudgum.

Jaarlijkse evenementen

- Oranjevereniging Raard / Bornwird / Foudgum verzorgt o.a. festiviteiten rond Koningsdag en dorpsfeesten.

Links

- Algemeen: - Site van en over Raard, Bornwird en Foudgum.

- Belangenorganisatie: - "Het in 1964 opgerichte Dorpsbelang Raard/Bornwird fungeert als gesprekspartner, klankbord en adviseur van het gemeentebestuur. Tegelijk is Dorpsbelang belangenbehartiger, spreekbuis en antenne voor de inwoners van de dorpen. Denk hierbij bijvoorbeeld aan verkeersveiligheid, leefbaarheid en zaken zoals de speeltuin en ijsbaan. Hierover is regelmatig contact met de gemeente en vindt periodiek overleg plaats met Burgemeester en Wethouders. Dorpsbelang organiseert tevens elk jaar een ledenvergadering. De Dorpsvisie is daarbij ook een leidraad voor dorpsbelang." Kennelijk is Dorpsbelang er, hoewel dat niet uit de naam blijkt, ook voor het dorp Foudgum, omdat deze immers ook onderdeel is van het onder Recente ontwikkelingen beschreven Dorpsplan.

- Dorpshuis: - Dorpshuis De Nije Pôle fungeert ook voor de buurdorpen Bornwird en Foudgum.

- Zorg: - Zorgboerderij De Iik.

- Genealogie: - Overzicht van begravenen op de begraafplaats van Raard.