Rectum, buurtschap in de gemeente Wierden
Ypelo wordt in sommige media, zoals recente Topografische atlassen Overijssel en Google Maps, nog als IJpelo geschreven, maar op de plaatsnaamborden staat Ypelo, dus kennelijk is dat de juiste huidige spelling
Ook in 1915 was Rectum-Ypelo al een tweelingbuurtschap, waarbij de Boerenvereeniging van die naam op de voorbedrukte kaart keurig aangeeft dat Rectum onder het dorp Wierden valt en Ypelo onder het dorp Enter. En dat is nog altijd zo.
De buurtschappen Rectum en Ypelo zijn gelukkig nog in het trotse bezit van een eigen basisschool, nl. basisschool De Akkerwal
Basisschool De Akkerwal in Rectum-Ypelo heeft twee mooie slogans op haar site: Rust/Regelmaat/Ruimte/Relatie en "waar klein groot wordt".
- Rectum-Ypelo is een tweelingbuurtschap in de provincie Overijssel, in de streek Twente, gemeente Wierden.
- De buurtschappen Rectum en Ypelo worden lokaal al lange tijd als tweelingbuurtschap Rectum-Ypelo beschouwd (zie bijv. de afgebeelde briefkaart uit 1915). Tegelijkertijd hebben ze nog wel aparte plaatsnaamborden, en valt de buurtschap Rectum voor de postadressen onder het dorp Wierden, en valt de buurtschap Ypelo voor de postadressen onder het dorp Enter. En beide buurtschappen hebben nog een eigen buurtvereniging. In die zin wordt er dus wel 'op 2 benen gehinkt'. Daarentegen delen de buurtschappen veel voorzieningen en zijn er veel gemeenschappelijke verenigingen en acitiviteiten.
- Het dialect in Rectum en Ypelo wijkt duidelijk af van het reguliere Twents. Deze variant van het Nedersaksisch wordt Twents-Graafschaps genoemd.
Terug naar bovenYpelo in het Nedersaksisch
Iepelo.
Alternatieve spelling Ypelo
Ypelo wordt in sommige media, zoals recente Topografische atlassen Overijssel en Google Maps, als IJpelo geschreven, maar op de plaatsnaamborden staat Ypelo dus kennelijk is dat de juiste huidige spelling.
Bijnaam van de inwoners van Rectum
Droadneagels.
Oudere vermeldingen
Rectum: 1297 Rectem.
Ypelo: IJpeloo, 1272 huis Ypelo, 1381-1383 Ypeloe, 1385 Ypelo, 1840 IJpelo.
Naamsverklaring
Rectum
- Vermoedelijk een naam met heem 'woonplaats'. Het eerste lid is moeilijk te duiden, misschien een collectivum bij rek 'rechte strook'.(1)
- (2) stelt daarentegen: De naam is Nedersaksisch en is een samenvoeging van verbasterde woorden Recde of Regde van de oude naam voor de Regge en -tem, -tum, van heim, wat woonstede betekent. De betekenis is 'nederzetting aan de Regge'.
Ypelo
Een samenstelling van de boomnaam iep en lo 'bos'.(362)
De buurtschap Rectum ligt N van Enter en grenst in het W aan de N350, in het Z aan de rivier de Regge en in het O aan de rivier de Eksosche Aa. De buurtschap Ypelo ligt NO van Enter, ZW van Almelo, O van Rectum.
Terug naar bovenIn 1840 had Rectum 59 huizen met 339 inwoners en Ypelo 35 huizen met 229 inwoners. Tegenwoordig heeft Rectum-Ypelo ca. 200 huizen met ca. 500 inwoners, waarvan ca. 2/3 in Rectum en ca. 1/3 in Ypelo.
Terug naar bovenEen archeologische inventarisatie van dit gebied toont aan dat Rectum reeds in de prehistorie werd bewoond. Een uitvoerig verslag van de archeologische vondsten vind je op Wikipedia (zie hieronder bij Links). Rectum heeft sinds begin 20e eeuw geen eigen schoolgebouw meer. De buurschap had sinds het midden van de 17e eeuw een eigen school met een eigen onderwijzer. De buurtschap deelt nu een school met buur-buurtschap Ypelo (waarvoor zie het hoofdstuk Links).
De agrarische sector is altijd bepalend geweest voor Rectum-Ypelo. Het gebied kende dan ook lang een eigen boerenbond. Naast de veeteelt en akkerbouw, is er sinds 2004 ook wijnbouw op een wijngaard van 5 hectare.
Terug naar boven- "Sinds 2008 is er op de 1e zondag in juli op het terrein van Zorgboerderij De Piet in Rectum-Ypelo een Accordeondag gehouden, de laatste jaren mede met inbreng van harmonica’s. Ook koren maakten deel uit van het gebeuren. Door gezamenlijke inzet van De Piet uit Ypelo en Folkloredansvereniging De Brookmoaten uit Bornerbroek is deze dag uitgegroeid tot een evenement dat wijd en zijd bekendheid genoot als een fantastisch luister- en kijkspel, waarbij er voor spelers van accordeons en harmonica’s zowel individueel als in groepen ruimte was om hun mooie hobby vorm te geven. Het plezier dat daaraan door velen werd beleefd, werd door de organisatie en de vele vrijwilligers steeds gezien als een bekroning voor het vele werk dat hieraan was verbonden. Maar... aan alle goede dingen komt een eind. Vanaf 2019 is er geen Accordeon-/Harmonicadag meer bij De Piet. Dit heeft vooral te maken met het vele werk en de mede door het drukke zomerseizoen verminderde beschikbaarheid van vrijwilligers. Beide organisaties zien met plezier terug op een reeks van in totaal 11 mooie hoogtepunten. Zij danken de vele muzikanten, koren en medewerkenden, die dit allemaal mogelijk hebben gemaakt. Ook de sponsoren worden bij dezen bedankt voor hun bijdragen. Zorgboerderij De Piet Ypelo. Folkloredansvereniging De Brookmoaten Bornerbroek."
- In 2011 is het Dorpsplan Rectum-Ypelo verschenen, waarin de door de inwoners gewenste ontwikkelingen voor de buurtschappen in de komende jaren worden weergegeven.
- In 2015 is de herverkaveling Enter-Ypelo afgesloten. In het gebied van 2.630 hectare gelegen in de gemeenten Wierden en Almelo, is in totaal ruim 600 hectare grond geruild. Hierbij zijn ongeveer 800 eigenaren betrokken. Door de herinrichting hebben de agrariërs hun gronden dichter bij de boerderij gekregen door waar mogelijk de huiskavels te vergroten. Door het ruilen van grond konden percelen vergroot worden en is het aantal percelen van 2.700 naar 1.800 teruggebracht. Ook zijn veldkavels dichter bij de bedrijfsgebouwen toegedeeld en is het aantal veldkavels door kavelconcentratie met ongeveer 35% afgenomen. Hierdoor is er minder landbouwverkeer op de openbare weg, wat positief is voor de verkeersveiligheid. Verder is in het plan, met name langs de Regge, ruim 120 hectare grond voor nieuwe natuur vrijgemaakt en zijn wandel-, fiets- en ruiterpaden aangelegd.
Terug naar boven- De Zitmaaierrace Rectum-Ypelo is een jaarlijks evenement dat klein is begonnen. In het begin waren er twee buurtgenoten die een omgebouwde zitmaaier in de schuur in elkaar hadden gezet. Klaar voor een wedstrijdje met elkaar! Enkele buurtbewoners kwamen kijken en beleefden samen veel plezier. Al snel kwam de uitspraak: "Dat muw wier doo". Daar liet men dan ook letterlijk geen gras over groeien. Met een handvol vrijwilligers werd er een plan van aanpak gemaakt, en zo kun je op een vrijdag in juni nog altijd terecht bij de Zitmaaierrace Rectum-Ypelo voor een dagje plezier voor jong en ouder. Ook voor de kinderen is er van alles te doen. Van een springkussen tot aan een stormbaan. Maar ook de volwassenen kunnen hun hart ophalen met een bomvol programma met snelle zitmaaiers, onder het genot van een hapje en een drankje. Recentelijk is het evenement uitgebreid met internationale rijders en met een fair. Ook zijn er veel oude trekkers te bezichtigen..
Terug naar boven- Natuurgebied het Mokkelengoor bij Rectum-Ypelo is in 2012 uitgebreid met 10 hectare landbouwgrond. Via de Landinrichting Enter is de grond aangekocht door Dienst Landelijk Gebied en vrijgemaakt voor de uitbreiding van het natuurgebied. Beheerder Staatsbosbeheer wil het landschap herstellen naar de situatie van zo'n honderd jaar terug en een overgang creëren van het natte broekbos naar de hogergelegen droge hooilanden aan de rand van het natuurgebied.
- De afgelopen jaren is de nieuwe waterloop De Doorbraak aangelegd (gereed gekomen in 2016). Deze waterloop van 13 km lengte volgt zo veel mogelijk de loop van de Tusvelder Waterleiding en de Bornerbroekse Waterleiding. De beek is meestal 15-20 meter breed, maar bij veel neerslag is er ruimte om de beek tot 75 meter breed te laten worden. Het nut van de beek is drieledig: het is een extra waterberging en het water kan er ook gefaseerd(er) mee worden afgevoerd, het is een ecologische verbindingszone tussen Noordoost Twente en de Sallandse Heuvelrug, en het verbetert de waterkwaliteit in de regio door gescheiden waterstromen te realiseren.
Om nut en noodzaak van het project De Doorbraak inzichtelijk te maken voor basisschoolleerlingen en recreanten is het natuureducatieve Beleefpad De Doorbraak ontwikkeld. Het beleefpad bestaat uit een wandeling met leuke en leerzame waterspellen en uitdagende opdrachten rondom de thema's water en natuur. Het beleefpad is in eerste instantie ontwikkeld voor kinderen in de leeftijd van 9 tot 13 jaar, maar ook zeer geschikt voor een dagje uit met het gezin. Start- en eindpunt is bij basisschool De Akkerwal te Ypelo. Voor nadere informatie zie de link. - Filmpje van de recent aangelegde beek De Doorbraak bij Ypelo.
- De afgelopen jaren zijn 4 'ommetjes' door Rectum-Ypelo gerealiseerd, waaronder de Ypeloroute, de route Ypelo-Exoo en het rondje Kloosterhoek.
- Waterwingebied Rectum-Ypelo is na 10 jaar voorbereiding en uitvoering in 2014 feestelijk in gebruik genomen. Daarmee zijn 150.000 inwoners van Wierden en omgeving ook de komende 50 jaar zeker gesteld van goed, schoon en lekker kraanwater. Tevens is waterbuffer Dakhorst (genoemd naar boerderij Dakhorst in Rectum) aangelegd. Het waterwingebied en het waterbuffergebied zijn opgesteld voor recreanten. Stefan Kuks, watergraaf bij Waterschap Vechtstromen, is blij met waterbuffer Dakhorst: "De waterbuffer is samen met de Doorbraak erg belangrijk voor een goede afwatering in het gebied. Bij hoog water in de Doorbraak vult de buffer zich automatisch. Zo voorkomen we grote schommelingen in het waterpeil en, nog belangrijker, wateroverlast in bijvoorbeeld Almelo."
Door het wegvallen van de waterwinning aan de Weerseloseweg in Enschede als gevolg van de Vredestein-brand is de winning in Wierden extra belangrijk geworden. Het is niet eenvoudig om water te winnen in Twente, omdat de bodem zich daar slecht voor leent en er sprake is van zout grondwater. Ria Broeze, wethouder van de gemeente Wierden en voorzitter van Waterland Wierden, riep bij de opening van het waterwingebied de gemeente uit tot 'Kraanwatergemeente'. Daarmee wil de gemeente benadrukken hoe belangrijk deze samenwerking en water voor Wierden is. "Wij leven hier met water. Het is dan ook logisch dat wij ons aansluiten bij de actie Overal kraanwater graag. Geen bronwater meer dus, maar voortaan schenken wij alleen nog maar kraanwater in het gemeentehuis van Wierden."
Terug naar boven- Wijngaard De Hinn in Rectum-Ypelo is sinds 2008 in ontwikkeling.
Terug naar boven- Algemeen: - Uitvoerige beschrijving van de buurtschap Rectum op Wikipedia.
- Belangenorganisatie: - "Eind jaren negentig was er veel tumult rondom het destijds beoogde opheffen van de gemeente Wierden. Er kwamen diversen actiegroepen bij elkaar om dit tegen te gaan. Ook vanuit Rectum en Ypelo werden mensen op persoonlijke titel hiervoor gevraagd. Inwoners werden in toenemende mate via belangengroeperingen door het gemeentebestuur bevraagd over allerlei onderwerpen. In onze buurtschappen bestond nog geen Plaatselijk Belang. Dit werd toch wel als een gemis ervaren. Gerrit Wassink en wijlen Jan Broeze hebben daarom in 1999 het initiatief genomen om te komen tot de oprichting van Plaatselijk Belang Rectum-Ypelo. Plaatselijk Belang behartigt de zaken van inwoners en bedrijven, stichtingen en verenigingen (al dan niet lid van het Plaatselijk Belang) in het werkgebied in algemene zin. Met een duidelijke visie worden belangrijke zaken aangepakt en concrete plannen gemaakt. Deze worden uitvoerig besproken en op andere wijze overlegd met betrokken partijen en bij goedkeuring uitgevoerd, om zodoende de leefbaarheid in het gebied te vergroten."
- Kulturhus: - Het idee voor de oprichting van het recentelijk gerealiseerde Kulturhus Het Akkerhus (te Ypelo, gelegen naast de school) is onstaan vanuit de wens om de leefbaarheid van buurtschap Rectum-Ypelo verder te verbeteren. Tevens is het Akkerhus bedoeld als uitbreiding voor de naastgelegen basisschool De Akkerwal. Het is ook een informatiecentrum ten behoeve van start/eindpunt route De Doorbraak en retentiegebied Dakhorst, waar de schooljeugd en andere bezoekers geïnformeerd worden over flora en fauna van het gebied. Verder organisatie van activiteiten t.b.v. jongeren en ouderen op het gebied van educatie, creativiteit, denksport en het creëren van een ontmoetingsplek in samenwerking met Stichting de Welle. Het pand is voorzien van een bar, kantine en zaal voor diverse gelegenheden en fungeert tevens als jeugdhonk voor de jongeren in de buurt.
- Onderwijs: - In het buitengebied tussen Almelo, Enter, Rijssen en Wierden ligt in het mooie Ypelo een prachtige kleine basisschool: De Akkerwal. De laatste jaren komen kinderen niet alleen uit Rectum-Ypelo maar uit de wijde omtrek naar deze school. Door de kleinschaligheid krijgen leerlingen meer persoonlijke aandacht en begeleiding. Er wordt modern onderwijs op maat gegeven, met veel individuele benadering en aandacht voor zelfstandig werken in de groepen. De school is 'natuurlijk' uniek gelegen, met veel speelruimte rondom de school.
- Zorg en welzijn: - "Wij zijn Harrie en Dinie, Raymond en Joyce Meenhuis. Wij wonen heerlijk buitenaf op onze Zorgboerderij De Piet in Rectum-Ypelo. We hebben een groot erf, zijn omringd door weilanden en bomen en hebben veel ruimte om dagbesteding te bieden op ons erf. Samen met onze medewerkers Robin Nijhof en Edwin Schuttevaar werken wij op de zorgboerderij en zijn wij de vaste begeleiders op De Piet. Zorgboerderij De Piet is een landgoed met een grote zorgboerderij waar een aantal dieren wonen. In 2004 is de voormalige varkensboerderij een zorgboerderij geworden. Zorgboerderij De Piet is gespecialiseerd in het begeleiden van volwassenen met een verstandelijke beperking, ontwikkelingsproblemen, psychische problemen en stoornissen in het autistische spectrum en andere aanverwante stoornissen. Het doel van Zorgboerderij De Piet is het begeleiden van deelnemers waarbij: iedere deelnemer het beste uit zichzelf mag halen en gekeken wordt naar mogelijkheden en kansen; de persoonlijke ontwikkeling en groei centraal staat; in een natuurlijke omgeving samen wordt gewerkt, geleerd en gespeeld; iedereen kan boeren op eigen niveau.
Heb je lekker gefietst of gewandeld en ben je toe aan pauze? Op Terras Óóns Winkeltje kun je lekker uitrusten onder het genot van iets te drinken met een puntje appeltaart of een lekkere koek. Vanaf mei en als het weer goed is kun je op dinsdag en donderdag ook bij ons terecht voor een kleine lunch. De deelnemers van onze zorgboerderij zorgen dan voor de bediening. Wij zijn dan van 10.00-15.00 uur geopend. De overige dagen en tijdstippen is Terras Óóns winkeltje ook geopend maar dan op basis van zelfbediening. Terras Óóns Winkeltje is gelegen op het Twentse platteland van Rectum-Ypelo en is het begin- of eindpunt voor de Voorbroeksroute, een wandelroute van ca. 10 km door het gebied van de Doorbraak in Ypelo. Bovendien ligt ons terras aan de fietsroute “Buitengewoon zicht op de doorbraak” en tussen 2 fietsknooppunten in. Ook verkopen wij hier mooie cadeau-artikelen die op Zorgboerderij De Piet met de hand worden gemaakt."
Reactie toevoegen